به زراعی کشاورزی - مقالات آماده انتشار

تأثیر عناصر بُر، روی و گوگرد بر عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن کلزا

مریم حبیبی؛ مجید مجیدیان؛ محمد ربیعی

دوره 16، شماره 1 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 69-84

https://doi.org/10.22059/jci.2014.51943

چکیده

به‌منظور بررسی اثر مصرف عناصر بُر، روی و گوگرد بر عملکرد و ترکیب اسیدهای چرب روغن کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 1390-91 انجام گرفت. بیشترین عملکرد دانه و روغن به‌ترتیب به‌مقدار 6/4157 و 2/1770 کیلوگرم در هکتار در تیمار ترکیب بُر + روی + گوگرد، و بیشترین و کمترین مقدار روغن ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر مصرف عناصر بُر، روی و گوگرد بر عملکرد و ترکیب اسیدهای چرب روغن کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 1390-91 انجام گرفت. بیشترین عملکرد دانه و روغن به‌ترتیب به‌مقدار 6/4157 و 2/1770 کیلوگرم در هکتار در تیمار ترکیب بُر + روی + گوگرد، و بیشترین و کمترین مقدار روغن دانه در تیمارهای بُر + روی + گوگرد (58/42 درصد) و شاهد (37/38 درصد) به‌دست آمد. تیمار بُر + روی + گوگرد دارای بیشترین مقدار اسید اولئیک (8/234 میلیگرم بر گرم) و اسید لینولنیک (68/26 میلیگرم بر گرم) بود. بیشترین مقدار اسید لینولئیک (98/55 میلیگرم بر گرم) در تیمار بُر + روی بهدست آمد. تیمار شاهد و ترکیب گوگرد + روی، بیشترین مقدار اسید استئاریک و پالمیتیک به‌ترتیب به‌مقدار 5/6 و 53/15 میلیگرم بر گرم را داشتند. با توجه به نتایج، ترکیب اسیدهای چرب کلزا تحت تأثیر عناصر غذایی قرار میگیرد و ازآنجا که کیفیت روغنهای خوراکی به مقدار اسیدهای چرب غیراشباع، به‌ویژه اسیدهای لینولئیک و لینولنیک بستگی دارد و این اسیدها جزو اسیدهای چرب ضروری برای بدن انسان هستند که باید از طریق رژیم غذایی تأمین شوند، این پژوهش توانسته است ضمن افزایش عملکرد روغن، با افزایش این اسیدهای چرب کیفیت روغن را بهبود بخشد.

بررسی تنوع گونه‌ای و انبوهی فون حشرات و عملکرد زراعی در کشت مخلوط جایگزینی گشنیز و باقلا

اروج ولیزادگان

دوره 17، شماره 1 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 69-80

https://doi.org/10.22059/jci.2015.54789

چکیده

به‌منظور بررسی تراکم، جمعیت و شاخص‌های تنوع فون حشرات و عملکرد زراعی ‌‌دو گونة گشنیز و باقلا در کشت مخلوط، آزمایشی مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در شهرستان نقده آذربایجان غربی در سال زراعی 92- 1391 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نسبت‌های کاشت 75 درصد گشنیز + 25 درصد باقلا، 50 درصد گشنیز + 50 درصد ... بیشتر به‌منظور بررسی تراکم، جمعیت و شاخص‌های تنوع فون حشرات و عملکرد زراعی ‌‌دو گونة گشنیز و باقلا در کشت مخلوط، آزمایشی مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در شهرستان نقده آذربایجان غربی در سال زراعی 92- 1391 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نسبت‌های کاشت 75 درصد گشنیز + 25 درصد باقلا، 50 درصد گشنیز + 50 درصد باقلا، 25 درصد گشنیز + 75 درصد باقلا و کشت خالص باقلا و گشنیز بود. نتایج نشان داد که بیشترین جمعیت آفات در کشت خالص باقلا و بیشترین جمعیت شکارگرهای طبیعی در کشت مخلوط با نسبت کاشت50 درصد گشنیز + 50 درصد باقلا مشاهده شد. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک باقلا از کشت خالص، و کمترین مقادیر عملکرد دانه و بیولوژیک از نسبت کاشت 75 درصد گشنیز + 25 درصد باقلا حاصل شد. نتایج در مورد گیاه گشنیز نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک از تیمار کشت خالص و کمترین مقادیر آن از نسبت کاشت 25 درصد گشنیز + 75 درصد باقلا به‌دست آمد. درصد اسانس بین تیمارها اختلاف معنادار آماری نداشت، اما عملکرد اسانس در کشت خالص بیشتر از سایر تیمارها به‌دست آمد. بیشترین نسبت برابری زمین (58/1) از نسبت کاشت 25 درصد گشنیز + 75 درصد باقلا، و کمترین مقدار آن (40/1) از نسبت کاشت 50 درصد گشنیز + 50 درصد باقلا حاصل شد.

تأثیر محلول‌پاشی آهن، روی و منگنز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله

پیمان محمدزاده توتونچی؛ رضا امیرنیا

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 69-78

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56548

چکیده

به منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی آهن، روی و منگنز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله، آزمایشی به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌ غربی در سال زراعی 1391 انجام شد. تیمارها شامل شاهد، محلول‌پاشی آهن، روی، منگنز، آهن + روی، آهن + منگنز، روی + منگنز ... بیشتر

اثر اندازه بذر بر عملکرد، ویژگی‏های زراعی و تحمل به تنش خشکی نخود

داود صادق زاده اهری

دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 69-85

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60394

چکیده

اندازه بذر به‏عنوان یکی از ویژگی‏های مهم و موثر بر عملکرد دانه و رشد و نمو در اغلب گیاهان زراعی، نقش شناخته شده‌ای دارد. به منظور مطالعه تاثیر اندازه بذر ژنوتیپ‌های نخود بر تحمل خشکی، آزمایشی با استفاده از طرح دوبار خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی و طی سه سال زراعی (1392-1389) انجام شد. سطوح تنش خشکی شامل یک‌بار آبیاری بلافاصله ... بیشتر اندازه بذر به‏عنوان یکی از ویژگی‏های مهم و موثر بر عملکرد دانه و رشد و نمو در اغلب گیاهان زراعی، نقش شناخته شده‌ای دارد. به منظور مطالعه تاثیر اندازه بذر ژنوتیپ‌های نخود بر تحمل خشکی، آزمایشی با استفاده از طرح دوبار خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی و طی سه سال زراعی (1392-1389) انجام شد. سطوح تنش خشکی شامل یک‌بار آبیاری بلافاصله پس از کاشت، دوبار آبیاری و سه بار آبیاری هرکدام به فاصله یک‌ماه پس از کاشت در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‌ها شامل "آرمان"، "آزاد"، ILC 482" " و یک "توده بومی ترکیه" در کرت‌های اصلی دوم و سه اندازه بذر(درشت با قطر بیش از هشت میلی‌متر، متوسط با قطر شش تا هشت میلی‌متر و ریز با قطر کمتر از شش میلی‌متر) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تاریخ گلدهی و رسیدن، طول دوره پر شدن دانه، قدرت رشد در شروع گلدهی و رسیدن، ارتفاع بوته، وزن صد دانه، شاخص برداشت، عملکرد زیست توده و دانه تجزیه و تحلیل گردید. با استفاده از شاخص‌های مختلف تحمل به تنش خشکی (SSI،STI،TOL،MP و GMP) و از روی عملکرد و نیز روش رتبه‌بندی صفات، میزان تحمل به تنش در اندازه‌های متفاوت بذر و ژنوتیپ‌های آزمایشی برآورد شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه متعلق به بذوری با اندازه متوسط و درشت (900 کیلوگرم در هکتار) بود. جمع‌بندی نتایج بر اساس رتبه‌بندی صفات و شاخص‌های تحمل به تنش نشان داد که رقم "آزاد" متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ آزمایشی به تنش خشکی بود. همچنین بذور با اندازه ریز در برابر تنش خشکی حساس‌تر و بذور درشت مقاوم‌تر بودند.

ارزیابی اثر سالیسیلیک اسید بر حفظ کیفیت پس از برداشت میوه سیب رقم ‘گلاب کهنز’

مریم هادیان دلجو؛ حسن ساری خانی

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1391، ، صفحه 71-82

https://doi.org/10.22059/jci.2013.29502

چکیده

قهوه‌ای شدن و نرم ‌شدن بافت میوه در اثر آسیب‌های مکانیکی طی دوره بازاررسانی، کاهش کیفیت در اثر تنفس بالای میوه و اتلاف آب از عوامل محدودکننده عمر پس از برداشت سیب‌های زودرس تابستانه هستند. در پژوهش حاضر، اثر سالیسیلیک اسید روی برخی شاخص‌های کیفی سیب رقم ‘گلاب کهنز’ طی عمر پس از برداشت بررسی شد. میوه‌های برداشت شده در غلظت‌های ... بیشتر قهوه‌ای شدن و نرم ‌شدن بافت میوه در اثر آسیب‌های مکانیکی طی دوره بازاررسانی، کاهش کیفیت در اثر تنفس بالای میوه و اتلاف آب از عوامل محدودکننده عمر پس از برداشت سیب‌های زودرس تابستانه هستند. در پژوهش حاضر، اثر سالیسیلیک اسید روی برخی شاخص‌های کیفی سیب رقم ‘گلاب کهنز’ طی عمر پس از برداشت بررسی شد. میوه‌های برداشت شده در غلظت‌های صفر (شاهد)، یک، دو و چهار میلی‌مولار سالیسیلیک اسید غوطه‌ور شده و به مدت 43 روز در دمای صفر درجه سانتی‌گراد نگهداری شدند. سالیسیلیک اسید باعث کاهش مواد جامد محلول در مراحل پایانی نگهداری گردید. علاوه بر این، سالیسیلیک اسید سرعت نرم شدن بافت و میزان اتلاف آب میوه‌ را کاهش داد. در پایان نگهداری، بالاترین سفتی بافت در تیمارهای یک و دو میلی‌مولار سالیسیلیک اسید و بیشترین تلفات آب در میوه‌های شاهد دیده شد. میوه‌های تیمار شده با هر سه غلظت سالیسیلیک اسید میزان قهوه‌ای شدن اندکی را نشان دادند. در مقابل، بالاترین میزان قهوه‌ای شدن سطح میوه در میوه‌های شاهد مشاهده گردید. همچنین تیمار سالیسیلیک اسید روند کم شدن محتوای فنل کل را به تأخیر انداخت. ‌نتایج حاصل از این پ‍‍ژوهش نشان داد که تیمار پس از برداشت سالیسیلیک اسید با کاهش قهوه‌ای شدن و حفظ ویژگی‌های کیفی منجر به افزایش عمر پس از برداشت سیب ‘گلاب کهنز’ گردید.

بررسی واکنش صفات بیوشیمیایی و محتوای نسبی آب دو رقم گندم نان و ماکارونی به محلول‌پاشی سیلیکون تحت شرایط تنش آبی

سودابه رضابیگی؛ احسان بیژن زاده

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 73-87

https://doi.org/10.22059/jci.2020.286091.2249

چکیده

به‌ منظور بررسی تاثیر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی، محتوای نسبی آب برگ و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش آبی پایان فصل، پژوهشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیم آبیاری ... بیشتر به‌ منظور بررسی تاثیر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی، محتوای نسبی آب برگ و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش آبی پایان فصل، پژوهشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گل‌دهی، محلول‌پاشی سیلیکون در سطوح صفر، 1، 2 و 3 میلی‌مولار و دو رقم گندم نان (چمران) و دوروم (شبرنگ) بودند. نتایج نشان داد که اثرات اصلی تنش آبی پایان فصل، ارقام و سیلیکون بر محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل کل، محتوای کاروتنوئید و عملکرد دانه معنی‌دار ‌بود. محتوای نسبی آب برگ در شرایط تنش آبی و مصرف 3 میلی‌مولار سیلیکون 50 درصد افزایش نسبت به شرایط عدم مصرف سیلیکون داشت. پروتئین دانه در شرایط تنش آبی و محلول‌پاشی 3 میلی‌مولار سیلیکون 3/59 درصد نسبت به شرایط عدم مصرف سیلیکون افزایش داشت. هم‌چنین کلروفیل کل و محتوای کاروتنوئید در شرایط تنش آبی و کاربرد 3 میلی‌مولار سیلیکون به ترتیب 5/42 و 9/44 درصد افزایش را نشان دادند. به‌طورکلی، محلول‌پاشی به میزان 3 میلی‌مولار سیلیکون با بهبود محتوای کلروفیل کل، محتوای کاروتنوئید و محتوای نسبی آب برگ می‌تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه به‌ویژه در شرایط تنش آبی داشته باشد.

‌تحلیل عامل‌های زراعی مؤثر بر کاهش عملکرد ذرت دانه‌ای در ایران با استفاده از روش فراتحلیل

علی ماهرخ؛ فرید گل زردی؛ فرهاد عزیزی؛ سید محمد علی مفیدیان؛ محمد زمانیان؛ وحید رهجو؛ مسعود ترابی؛ الیاس سلطانی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 73-86

https://doi.org/10.22059/jci.2020.292889.2299

چکیده

به‌منظور شناسایی عامل‌های محدود‌کننده تولید ذرت دانه‌ای در کشور، مطالعه‌ای با هدف جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت دانه‌ای کشور انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 95 مورد گزارش‌ نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آن‌ها طی ده سال اخیر با استفاده ... بیشتر

تأثیر مصرف خاکی سولفات آهن و منگنز بر ویژگی‌های کمی و کیفی ذرت علوفه‌ای سینگل کراس 704

راضیه نبوی مقدم؛ محمد حسین صابری؛ محمدحسن سیاری

دوره 15، شماره 2 ، تیر 1392، ، صفحه 75-86

https://doi.org/10.22059/jci.2013.36100

چکیده

به منظور تعیین تأثیرات پرایمینگ و تراکم برای بهبود در صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو‌رگ‌های ذرت سینگل‌‌راس (S.C. 704) تحت کشت دوگانه در منطقة ساری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه‌ای، در سال زراعی 1389، انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح تراکم 80 و 100 هزار بوته در هکتار به‌عنوان ... بیشتر به منظور تعیین تأثیرات پرایمینگ و تراکم برای بهبود در صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو‌رگ‌های ذرت سینگل‌‌راس (S.C. 704) تحت کشت دوگانه در منطقة ساری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه‌ای، در سال زراعی 1389، انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح تراکم 80 و 100 هزار بوته در هکتار به‌عنوان فاکتور اول و اسموپرایمینگ بذر دو‌رگ‌های ذرت سینگل‌کراس (704)، با محلول‌های پلی‌اتیلن‌گلایکول (6000PEG) با غلظت 10 درصد، نیترات پتاسیم (KNO3) با غلظت 5/0 درصد، کلرید پتاسیم (KCl) با غلظت 2 درصد، آب (هیدروپرایمینگ) و شاهد (بدون پرایمینگ) به‌عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته تحت تأثیرات متقابل پرایمینگ و تراکم با پرایم‌شدن با محلول پلی‌اتیلن‌گلایکول با غلظت 10 درصد و تراکم 100 هزار بوته در هکتار به میزان 33 درصد بیشتر از نیترات پتاسیم و کلرید پتاسیم با غلظت‌های 5/0 و 2 درصد و تراکم 80 هزار بوته در هکتار بود. همچنین، میزان عملکرد علوفة تر در هکتار با تراکم 100 هزار بوته در هکتار به نسبت 42/14 درصد بیشتر از 80 هزار بوته در هکتار به‌دست آمد. بهترین تراکم بوته و غلظت محلول‌های پرایمینگ از دیدگاه پارامترهای شاخص سطح برگ (LAI)، سرعت رشد محصول (CGR) و سرعت جذب خالص (NAR) مربوط به تراکم 80 هزار بوته در هکتار با پرایم‌شدن با محلول پلی‌‌اتیلن‌‌گلایکول با غلظت 10 درصد حاصل شد. بنابراین، بهترین تراکم بوته و غلظت محلول‌های پرایمینگ به ترتیب در تراکم 100 هزار بوته در هکتار با پرایم‌کردن با محلول پلی‌اتیلن‌گلایکول با غلظت 10 درصد برای گیاه ذرت می‌تواند عملکرد علوفة مناسبی برابر 54730 کیلوگرم در هکتار را تولید کند.

ارزیابی عملکرد، درصد اسانس و شاخص های سودمندی در کشت مخلوط ردیفی شنبلیله و مرزه

سکینه عبدی

دوره 21، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 75-92

https://doi.org/10.22059/jci.2019.268917.2110

چکیده

به‌منظور بررسی اثر الگوهای مختلف کشت بر عملکرد و اسانس شنبلیله و مرزه در کشت مخلوط و همچنین ارزیابی سودمندی زراعی و اقتصادی آن، آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال ۱۳۹۴ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل الگوهای کشت با نسبت‌های 1:1، 2:1، 1:2، 2:2، 3:1، 1:3 (مرزه : شنبلیله) و کشت خالص شنبلیله و مرزه بود. ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر الگوهای مختلف کشت بر عملکرد و اسانس شنبلیله و مرزه در کشت مخلوط و همچنین ارزیابی سودمندی زراعی و اقتصادی آن، آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال ۱۳۹۴ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل الگوهای کشت با نسبت‌های 1:1، 2:1، 1:2، 2:2، 3:1، 1:3 (مرزه : شنبلیله) و کشت خالص شنبلیله و مرزه بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه شنبلیله در کشت خالص به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از تیمارهای کشت مخلوط بود. بیشترین درصد پروتئین دانه شنبلیله، عملکرد زیست‌توده مرزه، درصد اسانس و عملکرد اسانس مرزه از کشت 50 درصد مرزه+ 50 درصد شنبلیله حاصل شد. بالاترین عملکرد اسانس شنبلیله مربوط به کشت خالص بود که اختلاف معنی‌داری با کشت مخلوط با الگوی کشت 25 درصد مرزه+ 75 درصد شنبلیله نداشت. در بین تیمارهای کشت مخلوط، بیشترین مقدار سودمندی کشت مخلوط (۲۹/۱) از الگوی کشت 25 درصد مرزه+ 75 درصد شنبلیله به‌دست آمد. بالاترین نسبت برابری زمین (94/1) در کشت 50 درصد مرزه+ 50 درصد شنبلیله بود که نشان-دهنده 94 درصد افزایش سودمندی زراعی نسبت به کشت خالص است. با توجه به عملکرد و شاخص‌های سودمندی زراعی و اقتصادی محاسبه شده به نظر می‌رسد که الگوی کشت 50 درصد مرزه+ 50 درصد شنبلیله می‌تواند در افزایش درآمد اقتصادی و بهره‌وری استفاده از زمین‌های کشاورزی به‌طور قابل ملاحظه‌ای موثر باشد.

ارزیابی برخی از ژنوتیپ های بادام در شرایط اقلیمی کرج

عرفان سپهوند؛ علی مومن پور؛ علی ایمانی؛ محمود قاسم نژاد

دوره 15، شماره 3 ، آبان 1392، ، صفحه 77-101

https://doi.org/10.22059/jci.2013.36388

چکیده

این آزمایش، به منظور بررسی برخی خصوصیات رویشی و زایشی درخت و صفات مربوط به کمیت و کیفیت میوه و مغز و همبستگی بین آن‌ها در 80 ژنوتیپ بادام انجام شد. صفات کیفی در این آزمایش براساس توصیف‌نامة بادام اندازه‌گیری و به آن‌ها کد داده شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ‌ها از نظر وزن میوه، خشک‌میوه و مغز و نسبت مغز به خشک‌میوه با یکدیگر دارای اختلاف ... بیشتر این آزمایش، به منظور بررسی برخی خصوصیات رویشی و زایشی درخت و صفات مربوط به کمیت و کیفیت میوه و مغز و همبستگی بین آن‌ها در 80 ژنوتیپ بادام انجام شد. صفات کیفی در این آزمایش براساس توصیف‌نامة بادام اندازه‌گیری و به آن‌ها کد داده شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ‌ها از نظر وزن میوه، خشک‌میوه و مغز و نسبت مغز به خشک‌میوه با یکدیگر دارای اختلاف معنی‌داری بودند. ژنوتیپ شمارة 169 به‌عنوان ژنوتیپ بسیار دیرگل تشخیص داده شد. وزن میوه با پوست سبز، خشک‌میوه و مغز در ژنوتیپ شمارة 169 به‌ترتیب 50/12، 75/4 و 28/1 گرم بود. خشک‌میوه و مغز این ژنوتیپ از لحاظ کیفی دارای شرایط مطلوبی بود. مغز این ژنوتیپ، شیرین، دارای چروکیدگی و کرک کم بود که این صفات از نظر بازار‌پسندی و تجاری بسیار مهم هستند. نتایج حاصل از همبستگی بین صفات نشان داد که اندازه و وزن میوه دارای پوست سبز، اندازه و وزن خشک‌میوه، اندازه و وزن مغز به‌صورت دو طرفه با همدیگر در سطح 1 درصد همبستگی معنی‌دار مثبتی داشتند. همچنین، طعم مغز نیز با میزان کرک، چین و چروک و شدت رنگ مغز همبستگی منفی معنی‌داری نشان داد. نتایج حاصل از تجزیة کلاستر براساس تمام صفات اندازه‌گیری‌شده، ارقام را در فاصلة اقلیدسی 25، به 2 گروه اصلی تقسیم‌بندی کرد. با کاهش فاصلة اقلیدسی از 25 به 5 ژنوتیپ‌ها در 8 گروه اصلی تقسیم‌بندی شدند. از عوامل مهم تفکیک کلاسترهای اصلی در این تحقیق، صفاتی همچون ارتفاع، قدرت رشد رویشی و عادت رشد درختان، اندازة میوة سبز، خشک‌میوه و مغز، میزان نرمی و سختی پوست چوبی خشک‌میوه بودند.

بررسی خصوصیات فیزیولوژیکی اکوتیپ‌های مختلف توت‌روباه در رژیم‌های مختلف آبیاری

علی تدین؛ هاجر نادعلی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 79-94

https://doi.org/10.22059/jci.2013.51368

چکیده

به منظور بررسی اثرات رژیم‌های مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیکی اکوتیپ‌های مختلف توت‌روباه، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت پلات‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌طبیعی چهارمحال و بختیاری، در سال 1389، اجرا شد. در این طرح عامل اصلی شامل رژیم آبیاری در 4 سطح (٢0،٤0،٦0 و80 درصد تخلیۀ رطوبتی ... بیشتر

بررسی تأثیر محلول‌پاشی با پتاسیم و روی در مرحله گرده‌افشانی بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی در گیاه گندم (Triticum aestivum)

حمزه خانجانی افشار؛ مهرداد چائی چی؛ مجتبی جعفرزاده کنارسری؛ امین فرنیا

دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 83-93

https://doi.org/10.22059/jci.2022.335634.2655

چکیده

به‌منظور ارزیابی تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و روی در مرحله گرده‌افشانی بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی در گیاه گندم، آزمایشی به‌صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار طی دو سال 97 و 98 در مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی همدان اجرا شد. عامل کرت اصلی شامل سطوح آبیاری ... بیشتر به‌منظور ارزیابی تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و روی در مرحله گرده‌افشانی بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی در گیاه گندم، آزمایشی به‌صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار طی دو سال 97 و 98 در مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی همدان اجرا شد. عامل کرت اصلی شامل سطوح آبیاری (نرمال و تنش رطوبتی) و عامل کرت فرعی شامل دو فاکتور محلولپاشی کودهای پتاس و روی بود. محلولپاشی کودها با استفاده از سمپاش دستی با درنظرگرفتن حجم دو لیتر آب برای هر کرت انجام پذیرفت. کود پتاس از منبع K2O (40 درصد) با احتساب 2 لیتر در هکتار در سه سطح 1- عدم مصرف، 2- محلولپاشی در ابتدای مرحله آبستنی، 3- محلول‌پاشی برگی بعد از گرده‌افشانی و کود روی محلول در آب (10 درصد) با احتساب 4 لیتر در هکتار در سه سطح 1- عدم مصرف، 2- محلول‌پاشی در ابتدای مرحله آبستنی، 3- محلول‌پاشی بعد از گرده‌افشانی استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر وجود تفاوت معنیدار در سطح احتمال یک درصد بین تیمارها در تمام صفات موردبررسی بود. تفاوت معنیداری (01/0P<) در تمامی صفات موردارزیابی تحت شر ایط تنش و بدون تنش مشاهده شد. مصرف هم‌زمان کود پتاسیم (K) و روی (Zn) در ابتدای مرحله آبستنی در مقایسه با شاهد، وزن هزاردانه (25 درصد)، وزن کل (29 درصد) و شاخص برداشت (21 درصد) را در شرایط تنش افزایش داد. بنابراین با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، استفاده از کود پتاسیم و روی به‌صورت محلول‌پاشی در ابتدای مرحله آبستنی سبب کاهش اثرات مضر تنش بر گیاه و هم‌چنین افزایش عملکرد و ویژگی‌های مورفولوژیکی گندم میشود.

برآورد نیازهای سرمایی و گرمایی برخی ارقام و ژنوتیپ‌های تجاری کیوی در منطقه غرب مازندران

ابراهیم عابدی قشلاقی؛ ولی ربیعی؛ مالک قاسمی؛ فرهنگ رضوی؛ جواد فتاحی مقدم

دوره 20، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 85-100

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60471

چکیده

اطلاع از نیاز دمایی درختان میوه، آثار مهمی در تولید و تعیین نواحی مناسب برای پرورش آن‌ها دارد. این پژوهش به روش قلمه‌های تک‌جوانه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکدة مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری در سال 95-1394 انجام شد. در این پژوهش نیاز سرمایی ارقام هایوارد، توموری و ژنوتیپ‌های طلایی نر و مادة کیوی، براساس ... بیشتر اطلاع از نیاز دمایی درختان میوه، آثار مهمی در تولید و تعیین نواحی مناسب برای پرورش آن‌ها دارد. این پژوهش به روش قلمه‌های تک‌جوانه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکدة مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری در سال 95-1394 انجام شد. در این پژوهش نیاز سرمایی ارقام هایوارد، توموری و ژنوتیپ‌های طلایی نر و مادة کیوی، براساس مدل‌های ساعات سرمایی، یوتا و دینامیک و نیاز گرمایی به روش درجة ساعت رشد (GDH) بررسی شد. نتایج نشان داد که نیاز سرمایی جوانه‌های ژنوتیپ طلایی ماده و نر به‌ترتیب برابر با 480 و 585 ساعت سرما و برای ارقام هایوارد و توموری برابر با 692 ساعت سرما بود. مقدار نیاز گرمایی جوانة ارقام و ژنوتیپ‌ها از بین 2233 GDH در ژنوتیپ‌ طلایی ماده تا 4066 GDH در جوانه‌های رقم هایوارد متغیر بود. نیاز سرمایی برای حداکثر گل‌دهی رقم هایوارد برابر با 966 ساعت سرما بود، در حالی‌که در رقم توموری و ژنوتیپ‌های طلایی نر و ماده نیاز سرمایی برای شکفتن جوانه‌های رویشی و گل‌دهی یکسان بوده و به‌ترتیب 692، 585 و 480 ساعت سرما بود. با تداوم دریافت سرما در جوانه‌ها، نیاز‌ گرمایی برای شکفتن آن‌ها کاهش یافت و همبستگی منفی و معنا‌دار بین نیاز سرمایی و گرمایی برای شکفتن جوانه‌ها به‌دست آمد. با توجه به نیاز سرمایی کم ژنوتیپ‌های طلایی نر و ماده، به‌نظر می‌رسد که شرایط اقلیمی در پراکندگی منطقة کشت آنها محدود‌کننده نباشد. تصور می‌شود که مدل‌های یوتا و دینامیک برای ارزیابی نیاز سرمایی مناسب‌تر از مدل ساعتی باشند.

اثر کاربرد برگی منابع کودی روی و کلسیم بر عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن بادام‌زمینی

فائزه چهره نورانی؛ پروانه راهداری؛ معرفت مصطفوی راد؛ محمود اسدی؛ شادی کیابی

دوره 26، شماره 1 ، اسفند 1402، ، صفحه 91-108

https://doi.org/10.22059/jci.2023.353009.2777

چکیده

هدف: بهمنظور ارزیابی کاربرد برگی کودهای مختلف روی و کلسیم بر عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن بادام‌زمینی (رقم NC2)، آزمایشی در سالهای زراعی 1398 و 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، رشت اجرا شد.روش پژوهش: این آزمایش بهصورت کرتهای خردشده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. چهار سطح ... بیشتر هدف: بهمنظور ارزیابی کاربرد برگی کودهای مختلف روی و کلسیم بر عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن بادام‌زمینی (رقم NC2)، آزمایشی در سالهای زراعی 1398 و 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، رشت اجرا شد.روش پژوهش: این آزمایش بهصورت کرتهای خردشده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. چهار سطح تیمار منبع کودی عنصر روی شامل عدم کاربرد کود روی (شاهد)، نانوکلات روی، Zn-EDTA و سولفات‌روی بهعنوان کرت اصلی و چهار منبع عنصر کلسیم شامل نانوکلات‌کلسیم، Ca-EDTA، کلرید کلسیم و نیترات کلسیم بهعنوان کرت فرعی بودند.یافته ها: محلول‌پاشی کودها قبل از مرحله گلدهی انجام شد و سپس با فاصله 30 روز تکرار گردید. بیش‌ترین عملکرد دانه (2790کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیستتوده (9303 کیلوگرم در هکتار)، درصد روغن دانه (3/52 درصد)، عملکرد روغن (1625 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (673 کیلوگرم در هکتار) و اسید چرب غیر اشباع اولئیک اسید (3/57 درصد) با کاربرد برگی همزمان نانوکودهای روی و کلسیم بهدست آمد و در مقایسه با تیمار شاهد بهترتیب حدود 8/29، 5/17، 4/13، 3/38، 4/24 و 2/19 درصد افزایش پیدا کرد.نتیجه گیری: کاربرد همزمان نانوکودهای روی و کلسیم بهصورت محلول‌پاشی بر روی برگها سبب بهبود عملکرد دانه و روغن بادام‌زمینی تحت شرایط منطقه گردید. بدین ترتیب، نانوکودهای روی و کلسیم میتواند جهت ارتقای کمیت و کیفیت عملکرد بادام‌زمینی قابل‌توصیه باشد.

اثر کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست بر عملکرد و کیفیت علوفه کاسنی در شرایط دیم

پیمان محمدزاده توتونچی؛ علیرضا پیرزاد؛ جلال جلیلیان

دوره 21، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 195-207

https://doi.org/10.22059/jci.2019.276184.2167

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست بر عملکرد و کیفیت علوفه کاسنی در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، قارچ مایکوریزا (Funneliformis mosseae)، باکتری تیوباسیلوس (Thiobacillus)، مایکوریزا+تیوباسیلوس، ورمی‌کمپوست، مایکوریزا+ورمی‌کمپوست، ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست بر عملکرد و کیفیت علوفه کاسنی در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، قارچ مایکوریزا (Funneliformis mosseae)، باکتری تیوباسیلوس (Thiobacillus)، مایکوریزا+تیوباسیلوس، ورمی‌کمپوست، مایکوریزا+ورمی‌کمپوست، تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست و مایکوریزا+تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست بودند که تأثیر آن‌ها در دو مرحله رشدی (قبل از ساقه‌رفتن و گل‌دهی کامل) بررسی شد. تیمار تلفیقی مایکوریزا+تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست عملکرد علوفه خشک، درصد هضم‌پذیری ماده خشک، عملکرد پروتئین خام و عملکرد کربوهیدرات‌های محلول در آب را در مرحله رشدی گلدهی کامل، به‌ترتیب 72/99، 21/143، 54/68 و 76 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد و تیمار مذکور، در بین تمامی تیمارهای آزمایشی و در هر دو مرحله رشدی، دارای کمترین میزان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی بود. هم‌چنین، تیمار مایکوریزا+تیوباسیلوس بیشترین درصد پروتئین خام (71/19 درصد) را در مرحله گل‌دهی کامل، تولید نمود. بهطور کلی، کاربرد قارچ مایکوریزا و باکتری تیوباسیلوس به‌همراه ورمی‌کمپوست، سبب بهبود عملکرد کمی و کیفی علوفه کاسنی در شرایط بدون آبیاری گردید.

ارزیابی رشد و عملکرد پنبه در رقابت با علف های هرز در شرایط مصرف کودهای شیمیایی و بیولوژیک

مجید رحیمی زاده

دوره 22، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 245-255

https://doi.org/10.22059/jci.2020.284772.2238

چکیده

با هدف مقایسه اثر کودهای نیتروژن و فسفرشیمیایی و بیولوژیک بر رقابت پنبه با علف‌های هرز این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال 92-1391در بجنورد به انجام رسید. علف‌های هرز در دو سطح کنترل و عدم کنترل به عنوان عامل اصلی و پنج سطح تیمار کودی: 1- بدون مصرف کود (شاهد) 2- اوره +سوپر فسفات تریپل (به ... بیشتر با هدف مقایسه اثر کودهای نیتروژن و فسفرشیمیایی و بیولوژیک بر رقابت پنبه با علف‌های هرز این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال 92-1391در بجنورد به انجام رسید. علف‌های هرز در دو سطح کنترل و عدم کنترل به عنوان عامل اصلی و پنج سطح تیمار کودی: 1- بدون مصرف کود (شاهد) 2- اوره +سوپر فسفات تریپل (به ترتیب 350 و 140 کیلوگرم در هکتار) 3- نیتروکسین+50% اوره+100 % سوپرفسفات تریپل 4-بارور2+50% سوپر فسفات تریپل+100 % اوره 5- نیتروکسین + بارور2+50% اوره+50% سوپرفسفات نیز به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. کنترل علف-های هرز در سال اول آزمایش موجب افزایش 34 درصدی شاخص سطح برگ و افزایش 22 درصدی تعداد غوزه پنبه شد و عملکرد در سال اول آزمایش به میزان 67 درصد و در سال دوم به میزان 50 درصد افزایش یافت.نوع کود مصرفی اثر معنی‌داری بر طول ساقه، سطح برگ، تعداد انشعابات زایشی، تعداد غوزه و عملکرد پنبه داشت. در شرایط تداخل علف‌های هرز کاربردکود شیمیایی به تنهایی به دلیل افزایش توان رقابتی علف‌های هرز موجب کاهش رشد و عملکرد پنبه شد در حالی که با کاهش مصرف اوره به میزان نصف و جایگزینی آن با نیتروکسین، عملکرد پنبه به سبب افزایش تعدادغوزه در بوته در مقایسه با تیمار مصرف کودهای شیمیایی حدود 61 درصد افزایش یافت.این نتیجه گویای آن است که مصرف کودهای بیولوژیک ضمن کاهش اثرمنفی کودهای شیمیایی به افزایش توان رقابتی گیاه زراعی و کاهش خسارت علف‌های هرز در زراعت منجر می‌شود.

اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم منطقه گنبدکاووس

محمد صالح روان؛ علی راحمی کاریزکی؛ عباس بیابانی؛ علی نخ زری مقدم؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 277-289

https://doi.org/10.22059/jci.2021.297511.2347

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم، این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی دو سال‌ زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم، این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی دو سال‌ زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور و صحرا بود. در صفات تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع به‌ترتیب رقم صحرا در حداقل تراکم و ماهور در حداکثر تراکم برترین ارقام بودند. بالاترین وزن هزاردانه نیز در رقم فردان مشاهده شد. حداکثر عملکرد دانه در سال اول و دوم آزمایش به‌ترتیب از ارقام ماهور با تراکم 300 و خرم با تراکم 200 دانه در مترمربع به‌دست آمد. بین تعداد سنبله در مترمربع با تعداد دانه در سنبله همبستگی منفی (**67/0-r= و **83/0- r= به‌ترتیب در سال اول و دوم آزمایش) مشاهده شد، اما این همبستگی با عملکرد دانه مثبت بود. بالاترین همبستگی مثبت و معنی‌دار نیز بین عملکرد دانه با شاخص برداشت و عملکرد زیستی مشاهده شد. با توجه به نتایج افزایش عملکرد دانه ناشی از افزایش در هر دو صفت شاخص برداشت و عملکرد زیستی بود، در هر دو سال آزمایش تراکم مطلوب به‌منظور دست‌یابی به حداکثر عملکرد دانه در ارقام فردان، خرم و صحرا 200 و برای رقم ماهور 300 دانه در مترمربع بود.

اثر تنش خشکی بر عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس گیاه دارویی گشنیز تحت تأثیر انواع کود آلی و شیمیایی

سودابه نورزاد؛ احمد احمدیان؛ محمد مقدم؛ الهام دانشفر

دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 289-302

https://doi.org/10.22059/jci.2014.53044

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیرات تنش خشکی و کودهای آلی و شیمیایی (NPK) بر خصوصیات مورفولوژیکی، زراعی و مقدار اسانس گشنیز، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه تربت حیدریه در سال زراعی 1389-90 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح تنش خشکی (30، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی) و چهار سطح تیمار ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیرات تنش خشکی و کودهای آلی و شیمیایی (NPK) بر خصوصیات مورفولوژیکی، زراعی و مقدار اسانس گشنیز، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه تربت حیدریه در سال زراعی 1389-90 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح تنش خشکی (30، 60 و 90 درصد ظرفیت زراعی) و چهار سطح تیمار کودی (عدم مصرف کود، کود شیمیایی کامل NPK (60: 60: 40)، کود دامی (25 تن در هکتار) و ورمی‌کمپوست (25 تن در هکتار) بودند. صفات اندازه‌گیری‌شده شامل ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخة فرعی، تعداد برگ در بوته، وزن تر و خشک بوته، عملکرد اندام رویشی، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، درصد اسانس و عملکرد اسانس بود. نتایج تجزیة واریانس نشان داد که تیمارهای تنش خشکی و کودی بر صفات ذکرشده تأثیر معنا‌داری داشت. بیشترین عملکرد اندام رویشی (5371 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (3905 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب در تیمارهای بدون تنش همراه با کود شیمیایی و تنش ملایم با کود شیمیایی مشاهده شد. بیشترین درصد اسانس (77/0 درصد) و عملکرد اسانس (49/18 کیلوگرم در هکتار) در وضعیت تنش ملایم با کاربرد کود شیمیایی به‌دست آمد. ازآنجا که استفاده از کود شیمیایی در تنش ملایم به افزایش درصد و عملکرد اسانس گیاه منجر می‌شود، کاربرد کود شیمیایی به‌منظور بهره‌برداری دارویی از گیاه گشنیز در وضعیت تنش ملایم آبی توصیه می‌شود.

پاسخ برخی از ژنوتیب‌های انتخابی انار (Punica granatum) به شوری آب آبیاری

فاطمه احمدی؛ علی مومن پور؛ مریم دهستانی اردکانی؛ جلال غلام نژاد

دوره 21، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 303-321

https://doi.org/10.22059/jci.2019.277980.2183

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر برخی از ویژگی‌های رشدی ژنوتیپ‌های انتخاب شده انار از مناطقی با آب و خاک شور، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملأ تصادفی با دو عامل ژنوتیپ در 4 سطح (’وحشی بابلسر‘، ’نرک لاسجرد سمنان‘، ’چاه افضل‘ و ’وشیک ترش سروان‘) و شوری آب آبیاری در پنج سطح (1، 3، 5، 7 و 9 دسی‌زیمنس‌برمتر)، ... بیشتر به‌منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر برخی از ویژگی‌های رشدی ژنوتیپ‌های انتخاب شده انار از مناطقی با آب و خاک شور، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملأ تصادفی با دو عامل ژنوتیپ در 4 سطح (’وحشی بابلسر‘، ’نرک لاسجرد سمنان‘، ’چاه افضل‘ و ’وشیک ترش سروان‘) و شوری آب آبیاری در پنج سطح (1، 3، 5، 7 و 9 دسی‌زیمنس‌برمتر)، انجام شد. نتایج نشان داد که نوع ژنوتیپ و سطح شوری بر تغییرات صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و غلظت عناصر غذایی موثر است. در تمامی ژنوتیپ‌های مطالعه شده با افزایش سطح شوری، شاخص‌های رشد شامل ارتفاع شاخه، قطر شاخه، تعداد برگ کل، درصد برگ‌های سبز، وزن تر و خشک اندام هوایی، محتوی رطوبت نسبی، شاخص کلروفیل، کلروفیل a، b و کل، کاهش و درصد برگ‌های نکروزه، درصد برگ‌های ریزش یافته، نسبت وزن تر ریشه به وزن تر اندام هوایی، درصد نشت یونی، درصد سدیم، درصد کلر، نسبت سدیم به پتاسیم برگ‌ها، افزایش یافتند ولی میزان کاهش و افزایش در صفات اندازه‌گیری شده در بین ژنوتیپ‌های مطالعه شده با یکدیگر اختلاف معنی‌داری داشتند. در این تحقیق در مجموع، ژنوتیپ‌های ’چاه افضل‘ و ’وشیک ترش سراوان‘ به‌ترتیب به عنوان متحمل‌ترین و حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها به شوری انتخاب شدند. ژنوتیپ چاه افضل توانست از طریق حفظ خصوصیات رشدی خود و افزایش جذب پتاسیم در مقابل سدیم، به خوبی شوری تا 7 دسی‌زیمنس‌برمتر را تحمل نماید.

تاثیر جدایه های برتر سودوموناس فلورسنت به‏ عنوان کود بیولوژیک بر رشد و تغذیه گیاه ذرت

پیمان عباس زاده دهجی؛ دیناالسادات رضایی؛ عبدالرضا اخگر؛ علی اشرف سلطانی

دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 319-333

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60415

چکیده

بهمنظور بررسی تأثیر جدایههای باکتریایی بر پارامترهای رویشی و جذب عناصر غذایی در دو رقم ذرت سینگل کراس 704 و تریوی کراس 645، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان در سال 1393 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل چهار جدایه باکتری سودوموناس فلورسنت (P7، P15، P24، P29و شاهد (تلقیح‏نشده)) ... بیشتر بهمنظور بررسی تأثیر جدایههای باکتریایی بر پارامترهای رویشی و جذب عناصر غذایی در دو رقم ذرت سینگل کراس 704 و تریوی کراس 645، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان در سال 1393 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل چهار جدایه باکتری سودوموناس فلورسنت (P7، P15، P24، P29و شاهد (تلقیح‏نشده)) بود. نتایج نشان داد که استفاده از جدایههای 29p، 15p، 7p، 15p، 29p و 24p در مقایسه با شاهد (تلقیح نشده)، به ترتیب موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی (9/42 درصد)، طول اندام هوایی (7/23 درصد)، سطح برگ (6/43 درصد)، کلروفیل (9/15 درصد)، وزن خشک ریشه (8/49 درصد) و حجم ریشه (53 درصد) در رقم سینگل کراس 704 شدند. کاربرد اکثر جدایههای مورد آزمایش جذب عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم را در رقم سینگل کراس 704 نسبت به شاهد به‏طور معنیداری افزایش دادند. جدایههای مورد آزمایش جذب عناصر آهن، روی، مس و منگنز ساقه و ریشه رقم تریوی کراس 645 را نسبت به شاهد به‏طور معنی‌داری افزایش دادند. بیشترین جذب روی ساقه و ریشه در رقم تریوی کراس 645 در تیمار با جدایه 29p مشاهده شد که جذب روی در ساقه و ریشه را به ترتیب 8/41 و 2/66 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. در سینگل کراس ۷۰۴ تمامی جدایهها تأثیر معنی‌داری بر جذب روی ریشه داشتند و در ساقه بیشترین افزایش جذب روی مربوط به 29 pبا 2/60 درصد افزایش نسبت به شاهد بود. در مجموع، یافتههای این پژوهش نشان داد که تلقیح ذرت با جدایههای منتخب نقش مهمی در افزایش رشد ذرت و میزان جذب عناصر غذایی توسط این گیاه داشت.

تعیین ارزش زراعی ارقام وارداتی نخود در مقایسه با ارقام ایرانی

بابک درویشی؛ مهرداد عشقی؛ سرحد بهرامی؛ حمید نصیری؛ رحمت آزاد؛ عاطفه خندان؛ رحمان باختر؛ عباس نوروزی

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 337-352

https://doi.org/10.22059/jci.2021.319116.2517

چکیده

آزمایش بررسی ارزش زراعی براساس مواد 24-17 بخش دوم آییننامه اجرایی قانون ثبت ارقام گیاهی توسط مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و یا نماینده قانونی وی انجام می‌شود. در همین راستا و به‌منظور بررسی ارزش زراعی دو رقم وارداتی نخود (گوکسو و آراز)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و در چهار منطقه مختلف (اشنویه، مغان، ... بیشتر آزمایش بررسی ارزش زراعی براساس مواد 24-17 بخش دوم آییننامه اجرایی قانون ثبت ارقام گیاهی توسط مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و یا نماینده قانونی وی انجام می‌شود. در همین راستا و به‌منظور بررسی ارزش زراعی دو رقم وارداتی نخود (گوکسو و آراز)، آزمایشی به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و در چهار منطقه مختلف (اشنویه، مغان، سارال و کامیاران) به‌مدت دو سال زراعی (98-1397 و 99-1398) انجام گرفت. نتایج بررسی صفات نشان داد که مقدار عملکرد دانه نخود در منطقه معتدل سرد اشنویه (5/3365 کیلوگرم در هکتار) به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از سایر مکانهای موردمطالعه بود. با توجه به معنی‌دارشدن اثر متقابل رقم× مکان بر صفت عملکرد دانه، در مکانهای مختلف ارقام متفاوتی دارای بیش‌ترین عملکرد دانه بودند. بیش‌ترین وزن صددانه مربوط به ارقام آراز (11/39 گرم)، گوکسو (04/37 گرم) و سعید (22/36 گرم) بود. در بین ارقام موردمطالعه رقم گوکسو بیش‌ترین ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین (59/21 سانتی‌متر) را داشت و پس از آن ارقام هاشم (13/20 سانتی‌متر)، آراز (43/19 سانتی‌متر)، سعید (02/19 سانتی‌متر) و منصور (08/18 سانتی‌متر) قرار داشتند. ارقام گوکسو، منصور و سعید دارای طولانیترین دوره رسیدگی فیزیولوژیک بودند و در عین‌حال دوره رسیدگی فیزیولوژیک در ارقام آراز و آرمان به‌طور معنی‌داری کم‌تر از سایر ارقام بود. ارقام آراز و گوکسو به‌دلیل عملکرد مناسب، وزن صددانه بیش‌تر و ارتفاع بالاتر اولین غلاف از سطح زمین به‌عنوان دو ژرم پلاسم مناسب نخود برای کشت در ایران مطرح هستند.

اثر تراکم کاشت بر کیفیت میوه و غلظت عناصر غذایی برگ سیب رقم ‘گرانی‌اسمیت’ روی پایه 26M

نبی هداوند؛ احمد ارشادی؛ روح الله کریمی؛ علیرضا طلایی؛ محمدعلی عسکری سرچشمه

دوره 18، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 345-358

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56573

چکیده

سیستم‌ کاشت متراکم یکی از روش‌های مؤثر در جهت افزایش تولید و بهره‌وری در باغ‌های میوه می‌باشد. در پژوهش حاضر، اثر چهار تراکم کاشت (1904، 2666، 3137 و 4800 درخت در هکتار) بر روی رشد شاخه سال جاری، صفات فیزیکوشیمیایی میوه و غلظت عناصر غذایی برگ درختان سیب رقم ‘گرانی‌اسمیت’ روی پایه رویشی 26M در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار، ... بیشتر سیستم‌ کاشت متراکم یکی از روش‌های مؤثر در جهت افزایش تولید و بهره‌وری در باغ‌های میوه می‌باشد. در پژوهش حاضر، اثر چهار تراکم کاشت (1904، 2666، 3137 و 4800 درخت در هکتار) بر روی رشد شاخه سال جاری، صفات فیزیکوشیمیایی میوه و غلظت عناصر غذایی برگ درختان سیب رقم ‘گرانی‌اسمیت’ روی پایه رویشی 26M در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار، طی سالهای 90-1389، در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران مورد بررسی قرار گرفت. اثر تراکم‌های مختلف کاشت بر رشد شاخه سال ‌جاری، اندازه میوه، مجموع مواد جامد‌ محلول، میزان ماده خشک، درصد خاکستر میوه و میزان آفتاب‌سوختگی میوه معنی‌دار شد، درحالی‌که کاشت متراکم بر وزن میوه، نسبت طول به قطر، اسید قابل‌تیتر و سفتی میوه اثر معنی‌داری نشان نداد. غلظت نیتروژن، مس و آهن برگ به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تراکم کاشت قرار گرفت. برگ درختان در تراکم 1904 درخت در هکتار دارای بیشترین میزان نیتروژن (81/1 درصد) و مس (39 میکروگرم بر کیلوگرم) و کمترین میزان آهن (237 میکروگرم بر کیلوگرم) بودند. اگرچه غلظت فسفر، پتاسیم، منیزیم و منگنز موجود در برگ تحت تأثیر تراکم کاشت معنی‌دار نشد، ولی با افزایش تراکم، غلظت این عناصر در برگ درختان افزایش پیدا کرد. غلظت کلسیم موجود در برگ با افزایش تراکم کاهش یافت. افزایش در غلظت نیتروژن با کاهش رشد شاخه‌های سال ‌جاری همراه بود، درحالی‌که افزایش در غلظت آهن با افزایش رشد شاخه سال ‌جاری همراه بود. همچنین، درختان با محصول بیشتر مقادیر نیتروژن بیشتر و آهن کمتری در برگ‌های خود تجمع دادند. لذا، در شرایط اقلیمی کشور با افزایش تراکم کاشت باغات سیب می‌توان بدون کاهش شدید کیفیت میوه محصول بیشتری در کوتاه‌مدت تولید کرد.

اثر روغن‌ سویا و نفتالین‌استیک‌اسید در به تأخیر انداختن زمان باز شدن جوانه‌ها و کاهش خسارت سرمای بهاره در انگور رقم ’فخری‘

شیما چایانی؛ احمد ارشادی؛ حسن ساری خانی

دوره 17، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 357-371

https://doi.org/10.22059/jci.2015.55186

چکیده

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی (اول اسفند و اول فروردین) روغن سویا و نفتالین‌استیک‌اسید (NAA) در به تأخیر انداختن زمان شکوفایی جوانه‌ها و افزایش مقاومت به سرمای بهارۀ انگور رقم ’فخری‘، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در یک تاکستان تجاری شهر مریانج از توابع استان همدان، در سال 1390 انجام ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی (اول اسفند و اول فروردین) روغن سویا و نفتالین‌استیک‌اسید (NAA) در به تأخیر انداختن زمان شکوفایی جوانه‌ها و افزایش مقاومت به سرمای بهارۀ انگور رقم ’فخری‘، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در یک تاکستان تجاری شهر مریانج از توابع استان همدان، در سال 1390 انجام گرفت. غلظت دی‌اکسید کربن و اتیلن درون جوانه‌ها سه روز پس از محلول‌پاشی اندازه‌گیری شد. تیمارهای روغن سویای 10 درصد به‌تنهایی یا در ترکیب با NAA‌ 100 میلی‌گرم بر لیتر در اسفند، سبب بیشترین تجمع گازهای تنفسی درون جوانه‌ها و 12 روز تأخیر در باز شدن آنها و بیش از 5 درجۀ سانتی‌گراد افزایش مقاومت به سرمای جوانه‌ها در مقایسه با شاهد شدند. محلول‌پاشی تیمارهای NAA دارای آثار جزئی بر تأخیر در باز شدن جوانه‌ها و افزایش مقاومت به سرمای آنها بودند و تیمارهای روغن ‌سویای 5 درصد به‌تنهایی یا در ترکیب با NAA 200 میلی‌گرم بر لیتر حد واسط دو گروه قرار داشتند. محلول‌پاشی تیمارهای‌ روغن سویا در اسفند، آثار بهتری در به تأخیر انداختن شکوفایی جوانه‌ها و تجمع دی‌اکسید کربن و اتیلن درون آنها نسبت به فروردین داشت؛ ازاین‌رو کاربرد روغن سویا به‌دلیل افزایش غلظت گازهای تنفسی، سبب طولانی شدن رکود درون جوانه‌ها شده و در نهایت با به تأخیر انداختن زمان باز شدن جوانه‌ها، به کاهش آثار منفی سرمای بهاره می‌انجامد.

اثر مرحله برداشت و مدت زمان انبارمانی بر کیفیت میوه عروسک‌ پشت‌پرده

رسول حیدرنژاد گیگلو؛ زهرا قهرمانی؛ طاهر برزگر؛ ولی ربیعی

دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1397، ، صفحه 383-395

https://doi.org/10.22059/jci.2018.236420.1773

چکیده

به‏‌منظور ارزیابی اثرات زمان برداشت و مدت انبارمانی بر شاخص‌های کیفی و عمر انبارمانی میوه عروسک پشت پرده، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1395 انجام شد. برگ خریدهای آزمایش شامل زمان برداشت میوه در سه مرحله (سبز بالغ، سبز مایل به زرد و زردرنگ) و مدت‌زمان انبارمانی (صفر، 10، 20 و 30 روز پس از برداشت) ... بیشتر به‏‌منظور ارزیابی اثرات زمان برداشت و مدت انبارمانی بر شاخص‌های کیفی و عمر انبارمانی میوه عروسک پشت پرده، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1395 انجام شد. برگ خریدهای آزمایش شامل زمان برداشت میوه در سه مرحله (سبز بالغ، سبز مایل به زرد و زردرنگ) و مدت‌زمان انبارمانی (صفر، 10، 20 و 30 روز پس از برداشت) بود. نتایج نشان داد که زمان‌های مختلف برداشت میوه و مدت انبارمانی تأثیر معنی‌داری بر شاخص‌های کیفی میوه و عمر انبارمانی میوه داشت. بیشترین شاخص طعم و رنگ میوه، میزان ویتامین ث (54/201 میلی‌گرم) و مواد جامد محلول (6/7 درصد بریکس) در میوه‌های برداشت‌شده در مرحله زردرنگ در 10 روز بعد از انبارمانی مشاهده شد، با طولانی شدن دوره انبارمانی میزان ویتامین ث و مواد جامد محلول کاهش یافت. حداکثر مقدار اسید قابل تیتراسیون (71/1 میلی‌گرم در 100 گرم) و خاصیت اسیدیته در میوه‌های سبزرنگ در زمان برداشت به‌دست ‌آمده آمد. نمودار اختلاف رنگ طی انبارمانی با روندی صعودی همراه بود که این میزان در میوه‌های سبز بالغ دارای اختلاف معنی‌داری نسبت به میوه‌های سبز مایل به زرد و زردرنگ بود. با توجه به نتایج، به دلیل فراز گرا بودن میوه‌های عروسک پشت پرده و رسیدن تدریجی و تغییر رنگ میوه‌ها، برداشت میوه‌ در مرحله سبز بالغ، مدت‌ انبارمانی را در دمای 15 درجه‌ سانتی‌گراد نسبت به میوه‌های برداشت‌شده در زمان‌های دیگر تا 30 روز افزایش داد.

پاسخ رشد و عملکرد گندم زمستانه به تاریخ کاشت و میزان نیتروژن مصرفی

سیدفرهاد صابرعلی

دوره 25، شماره 2 ، تیر 1402، ، صفحه 405-418

https://doi.org/10.22059/jci.2022.343273.2712

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی برهم‌کنش تاریخ کاشت و میزان کود نیتروژن مصرفی بر رشد و عملکرد گندم زمستانه در شهرستان تربت جام استان خراسان رضوی انجام شد. آزمایش مزرعهای بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان تربت جام در سال زراعی 1400-1399 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت 10 مهرماه، ... بیشتر این مطالعه با هدف بررسی برهم‌کنش تاریخ کاشت و میزان کود نیتروژن مصرفی بر رشد و عملکرد گندم زمستانه در شهرستان تربت جام استان خراسان رضوی انجام شد. آزمایش مزرعهای بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان تربت جام در سال زراعی 1400-1399 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت 10 مهرماه، 26 مهرماه و 12 آبان‌ماه در کرتهای اصلی و شش سطح کود نیتروژن شامل صفر (به‌عنوان شاهد)، 100، 125، 150، 175 و 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در کرتهای فرعی بود. در هر کرت، گندم رقم پیشتاز در هفت خط کشت با فاصله ردیف 15 سانتی‌متر و به طول 8 متر کشت شد. تجزیه واریانس نشان داد که اثر تاریخ کاشت، کود نیتروژن مصرفی و اثر متقابل آن‌ها بر همه صفات اندازهگیری معنیدار شد. مقایسه میانگین نشان داد که میزان عملکرد و اجزای عملکرد در تاریخ کاشت 10 مهرماه بیش‌تر بود و مقادیر اغلب این صفات در تاریخ کاشت 12 آبان‌ماه نسبت به تاریخ 10 مهرماه کاهش معنیدار داشتند. مقدار عملکرد دانه در تاریخ کاشت 10 و 26 مهرماه با مصرف 200 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به حداکثر خود رسید، در حالی‌که بیشینه عملکرد در تاریخ کاشت 12 آبان با مقدار مصرف 175 کیلوگرم در هکتار بهدست آمد. بهطورکلی با تأخیر در کاشت، پاسخ رشد و عملکرد گندم به میزان کود نیتروژن مصرفی کاهش می‌یابد و به‌منظور توصیه کودی کارآمد، زمان کاشت محصول نیز باید مدنظر قرار گیرد.

دوره 26 (1403)

دوره 25 (1402)

دوره 24 (1401)

دوره 23 (1400)

دوره 22 (1399)

دوره 21 (1398)

دوره 20 (1397)

دوره 19 (1396)

دوره 18 (1395)

دوره 17 (1394)

دوره 16 (1393)

دوره 15 (1392)

دوره 14 (1391)

دوره 13 (1390)

دوره 12 (1389)

دوره 11 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده