به زراعی کشاورزی

اثر تقسیط نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان

عبدالله صفری؛ علی نخزری مقدم؛ علی راحمی کاریزکی؛ محمد صلاحی فراهی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 521-532

https://doi.org/10.22059/jci.2022.322002.2536

چکیده

هدف: به‌منظور بررسی تأثیر تقسیط نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد.روش پژوهش: تیمارهای آزمایش شامل تقسیط نیتروژن (عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 درصد به‌هنگام ... بیشتر هدف: به‌منظور بررسی تأثیر تقسیط نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد.روش پژوهش: تیمارهای آزمایش شامل تقسیط نیتروژن (عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 درصد به‌هنگام کاشت و 75 درصد قبل از گل‎دهی، مصرف 50 درصد به‌هنگام کاشت و 50 درصد قبل از گل‎دهی و مصرف 75 درصد به‌هنگام کاشت و 25 درصد قبل از گل‎دهی) و آبیاری تکمیلی (عدم آبیاری، آبیاری تکمیلی در مرحله گل‎دهی، آبیاری تکمیلی در مرحله پرشدن دانه و آبیاری تکمیلی در مرحله گل‎دهی و پر شدن دانه) هر کدام در چهار سطح بود.یافتهها: نتایج نشان داد که بیش‌ترین تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در طبق، وزن هزاردانه، عملکرد دانه (4318 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت در تیمار مصرف 25 درصد نیتروژن در زمان کاشت و 75 درصد قبل از گل‎دهی مشاهده شد. مصرف 75 درصد مقدار نیتروژن در زمان کاشت و 25 درصد قبل از گلدهی تعداد ردیف در طبق را افزایش داد. عدم کاربرد نیتروژن درصد روغن را افزایش اما عملکرد روغن را کاهش داد. آبیاری در مراحل گل‎دهی و پرشدن دانه، تعداد دانه در طبق، وزن دانه و عملکرد (4427 کیلوگرم در هکتار) را افزایش داد.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، آبیاری در مراحل گل‎دهی و پرشدن دانه و هم‌چنین مصرف 25 درصد نیتروژن در زمان کاشت و 75 درصد قبل از گل‎دهی برای به‌دست‌آوردن عملکرد مطلوب آفتابگردان مناسب بود.

تأثیر بیوچار و بیوسولفور بر عملکرد دانه و برخی صفات اکوفیزیولوژیک کلزا (.Brassica napus L) در شرایط تنش خشکی در کشت زمستانه

محسن کریمی موحدی؛ غلام عباس اکبری؛ غلام علی اکبری؛ فاطمه بناءکاشانی؛ محمدرضا اردکانی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 533-542

https://doi.org/10.22059/jci.2022.339343.2684

چکیده

هدف: تنش‌های محیطی به‌ویژه تنش خشکی از مهمترین عوامل کاهش‌دهنده رشد و نمو گیاهان روغنی مانند کلزا در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر بیوچار و بیوسولفور بر عملکرد دانه و برخی صفات اکوفیزیولوژیک کلزا در شرایط تنش خشکی در کشت زمستانه می باشد.روش پژوهش: این پژوهش به‌صورت کرت خردشده- فاکتوریل و در قالب طرح ... بیشتر هدف: تنش‌های محیطی به‌ویژه تنش خشکی از مهمترین عوامل کاهش‌دهنده رشد و نمو گیاهان روغنی مانند کلزا در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر بیوچار و بیوسولفور بر عملکرد دانه و برخی صفات اکوفیزیولوژیک کلزا در شرایط تنش خشکی در کشت زمستانه می باشد.روش پژوهش: این پژوهش به‌صورت کرت خردشده- فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۸ در کرج اجرا گردید. در این آزمایش تیمار آبیاری در سه سطح 30، 60 و 100 درصد ظرفیت زراعی به‌عنوان کرت‏های اصلی و تیمار بیوچار در سه سطح عدم کاربرد و کاربرد سه و شش تن در هکتار و تیمار بیوسولفور در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد به‌عنوان کرت‏های فرعی در نظر گرفته شدند.یافته‌ها: مشخص شد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه و روغن گیاه کلزا دارد، به‌طوری‌که میزان این صفات در تنش شدید نسبت به شاهد به‌ترتیب 50 و 52 درصد کاهش را نشان می‌دهد. هم‌چنین استفاده از شش تن در هکتار بیوچار موجب افزایش 49 و 36 درصدی در تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین شده است. هم‌چنین اثر متقابل کاربرد بیوسولفور و استفاده از شش تن بیوچار بیش‌ترین تأثیر را بر صفات تعداد خورجین در بوته و شاخص برداشت داشت.نتیجه‌گیری: نتایج در مجموع نشان داد که کاربرد کودهای زیستی می‌تواند به‌عنوان یک روش مناسب برای افزایش عملکرد گیاه کلزا به‌کار برده شود، به‌طوری‌که افزایش درصد روغن و عملکرد دانه در نهایت موجب افزایش عملکرد مزرعه‌ای و اقتصادی (روغن) گیاه کلزا می‌گردد.

مطالعه اثر پیش‌تیمار بذور ارقام مختلف جو (Hordeum vulgare L.) بر روی شاخص‌های مختلف جوانه‌زنی

مسلم حیدری؛ مهرداد چائی چی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 543-555

https://doi.org/10.22059/jci.2023.350550.2754

چکیده

هدف: پیش‌تیمار بذر ساده ترین و در عین حال بهترین روش برای افزایش سرعت جوانه زنی بذرهاست.روش پژوهش: بر این اساس مطالعه ای با هدف تأثیر پیش تیمار بذرهای ارقام مختلف جو (Hordeum vulgare L.) بر شاخصهای مختلف سبزشدن به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ... بیشتر هدف: پیش‌تیمار بذر ساده ترین و در عین حال بهترین روش برای افزایش سرعت جوانه زنی بذرهاست.روش پژوهش: بر این اساس مطالعه ای با هدف تأثیر پیش تیمار بذرهای ارقام مختلف جو (Hordeum vulgare L.) بر شاخصهای مختلف سبزشدن به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در سال 1401 اجرا گردید. تیمارها شامل پیش تیمار بذر با کودهای 1- کود مایع ویژه بذر مال بیوزر، 2- سیفول آمینو زینک، 3- سبزینه، 4- کود بذرمال رویش، 5- اکوبوستر و 6- شاهد (عدم کاربرد کود) به‌عنوان فاکتور اول و ارقام مختلف جو آبی (جلگه، بهمن و آذران) و دیم (آبیدر، قافلان و سهند) به‌عنوان فاکتور دوم بود.یافته‌ها: نتایج حاکی از تأثیر معنی دار پیش تیمار بذرها بر شاخص های مورد ارزیابی در مقایسه با تیمار شاهد بود. بیش‌ترین فعالیت آنزیم کاتالاز (Unit/ml 117/0) و پراکسیداز (Unit/ml 08/85) در گیاهچه های حاصل از بذرهای پیش تیمار شده با سیفول آمینوزینک به‌دست آمد که به‌ترتیب 72 و 33 درصد بیش‌تر از گیاهچه های حاصل از بذرهای شاهد بود. بیش‌ترین شاخص بنیه گیاهچه ها مربوط به پیش تیمار بذرهای با کود سیفول آمینوزینک (55/26) بود که به طور معنی داری بیش‌تر از بذرهای شاهد (84/22) و سایر پیش تیمارها به‌دست آمد. هم‌چنین درصد سبزشدن بذرهای پیش تیمارشده با کود سیفول آمینوزینک به‌طور معنی داری (5/3 درصد) بیش‌تر از تیمار شاهد بود.نتیجه‌گیری: در بین تیمارها کود بذرمال سیفول آمینوزینک و در بین ارقام نیز رقم آبی آذران بیش‌ترین تأثیرگذرای را در شاخص های مختلف نشان دادند. با توجه به این‌که پیش تیمار بذر روشی آسان و مقرون‌به‌صرفه بوده و درعین سادگی و عدم نیاز به دانش فنی پیچیده، به‌آسانی میتواند توسط کشاورزان اجرا گردد. بنابراین این روش جهت بهبود سبزشدن و استقرار گیاهچه، رشد گیاهچه، افزایش کیفیت و قدرت بذرهای جو توصیه میشود.

ارزیابی اثر تنش خشکی بر ویژگی های ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ های گلرنگ (.Carthamus tinctorius L)

حمید جباری؛ مجید غلامحسینی؛ محمدباقر ولی پور؛ محمدرضا نظری؛ امیرحسن امیدی؛ حبیب تشکری میمند

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 557-573

https://doi.org/10.22059/jci.2023.351005.2760

چکیده

هدف: این پژوهش به‌منظور تأثیر رژیمهای آبیاری بر صفات مورفولوژیک ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ‌های گلرنگ انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش با استفاده از لوله‌های پلیکا (پیویسی) در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 99-1398 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با ... بیشتر هدف: این پژوهش به‌منظور تأثیر رژیمهای آبیاری بر صفات مورفولوژیک ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ‌های گلرنگ انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش با استفاده از لوله‌های پلیکا (پیویسی) در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 99-1398 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای موردبررسی شامل رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری کامل (شاهد) و تنش خشکی (بهترتیب آبیاری پس از تخلیه 40 و 80 درصد رطوبت قابل استفاده در خاک) و ژنوتیپهای مختلف گلرنگ شامل تودههای محلی ورامین، همند (آبسرد)، ژنوتیپ قزاقستانی و ارقام امیر، گلدشت و پرنیان بودند.یافتهها: نتایج نشان داد در شرایط تنش خشکی، طول و قطر ریشه بهترتیب به میزان 6/28 و 6/13 درصد افزایش و صفات وزن خشک ریشه، محتوای نسبی آب برگ، تعداد غوزه، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد آزمایشی بهترتیب 6/23، 2/15، 4/25، 3/63 و 9/74 درصد کاهش یافت. در شرایط آبیاری کامل، رقم امیر با برخورداری از سیستم ریشهای مناسب (وزن خشک ریشه 7/7 گرم و طول ریشه 71 سانتیمتر) و حداکثر تعداد دانه از بیش‌ترین عملکرد دانه در واحد آزمایشی (03/5 گرم در بوته) برخوردار بود. رقم امیر در شرایط تنش خشکی با گلدهی زودهنگام، وزن خشک و طول ریشه زیاد، برخورداری از بیش‌ترین فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز، بیش‌ترین عملکرد دانه در واحد آزمایشی (67/1 گرم در بوته) را دارا بود.نتیجهگیری: بهطور کلی، رقم امیر به‌دلیل برخورداری از سیستم ریشهای مناسب و ویژگیهای برتر زراعی، عملکرد دانه بیش‌تری داشت و ژنوتیپ برتر بود.

بررسی ژنتیکی طول سنبله گندم نان در جمعیت متنوع حاصل از لاین Roshan-D-01 ×رقم روشن

مریم درانی نژاد؛ علی کاظمی پور؛ محمد قادر قادری؛ علی اکبر مقصودی مود؛ روح اله عبدالشاهی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 575-585

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352803.2773

چکیده

هدف: هدف این پژوهش بررسی ژنتیک اندازه سنبله در یک جمعیت ایزوژن نزدیک برای صفات اندازه سنبله و تعداد سنبلچه در سنبله بود.روش پژوهش: در برنامه به‌نژادی گندم نان با هدف انتقال صفت ریشکداری از رقم مهدوی به روشن، در نسل دوم تلاقی برگشتی سوم (BC3F2) یک بوته با سنبله بزرگ مشاهده شد. این بوته پس از چندین نسل خودگشنی و گزینش برای طول سنبله خالص‌سازی ... بیشتر هدف: هدف این پژوهش بررسی ژنتیک اندازه سنبله در یک جمعیت ایزوژن نزدیک برای صفات اندازه سنبله و تعداد سنبلچه در سنبله بود.روش پژوهش: در برنامه به‌نژادی گندم نان با هدف انتقال صفت ریشکداری از رقم مهدوی به روشن، در نسل دوم تلاقی برگشتی سوم (BC3F2) یک بوته با سنبله بزرگ مشاهده شد. این بوته پس از چندین نسل خودگشنی و گزینش برای طول سنبله خالص‌سازی شد و لاین Roshan-D-01 نام گرفت. پس از تلاقی برگشتی چهارم لاین Roshan-D-01 با والد تکراری (رقم روشن) و یک نسل خودگشنی، یک جمعیت ایزوژن نزدیک (BC4F2) برای طول سنبله ایجاد شد. طول سنبله و صفات مرتبط با آن در این جمعیت در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 1400-1399 مطالعه شد.یافته‌ها: طول سنبله با وراثت‌پذیری 61/0 و پاسخ به گزینش 03/14 درصد، همبستگی منفی و معنی‌داری با تعداد روز تا سنبله‌دهی (**44/0-=r) داشت. در صورتی که با بقیه صفات همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان داد. بین صفات بررسی‌شده در این مطالعه سطح برگ پرچم با وراثت‌پذیری عمومی 53/0 و همبستگی مثبت و معنی‌دار با طول سنبله (**60/0=r) بیش‌ترین تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی و پاسخ به گزینش را نشان داد.نتیجه‌گیری: همبستگی مثبت سطح برگ پرچم با صفات مرتبط با سنبله بیانگر اهمیت این صفت در بهبود عملکرد دانه گندم بود. جمعیت حاضر به‌دلیل تنوع ژنتیکی بالا و تفکیک متجاوز مشاهده ‌شده، می‌تواند به‌عنوان منبع ژنتیکی قابل اطمینانی در برنامه‌های به‌نژادی گندم با هدف افزایش تعداد دانه در سنبله و بهبود پتانسیل عملکرد دانه مطرح باشد.

برآورد مقدار نیتروژن پوشش‌گیاهی ذرت علوفه‌ای با استفاده از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد

نیکروز باقری؛ مریم رحیمی جهانگیرلو؛ مهریار جابری اقدم

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 587-602

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341850.2700

چکیده

هدف: به‌منظور ارائۀ یک روش نوین، غیرمخرب، دقیق و سریع برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد استفاده شد. روش پژوهش: آزمایش‌ها به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150 درصد مقدار کود بهینه) در شهرستان ورامین در سال زراعی 1397 اجرا شد. نمونه‌برداری در دو مرحلۀ کوددهی ... بیشتر هدف: به‌منظور ارائۀ یک روش نوین، غیرمخرب، دقیق و سریع برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد استفاده شد. روش پژوهش: آزمایش‌ها به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150 درصد مقدار کود بهینه) در شهرستان ورامین در سال زراعی 1397 اجرا شد. نمونه‌برداری در دو مرحلۀ کوددهی (هشت‌برگی و ظهور گل‌تاجی) انجام شد. تصویربرداری چندطیفی با پهپاد و نمونه‌برداری زمینی، یک هفته پس از هر بار کوددهی انجام شد. پس از پردازش تصاویر، شاخص‌های پوشش‌گیاهی شامل NDVI، SR، GI، NRI، MCARI2، MTVI2، TCARI، PSRI و REIP محاسبه شدند و همبستگی آن‌ها با نتایج نمونه‌برداری زمینی به‌دست آمد. یافته ها: براساس نتایج به‌دست‌آمده از بررسی ضرایب همبستگی (r) و رگرسیون (مدل بهترین زیرمجموعه)، بهترین شاخصها برای برآورد مقدار نیتروژن ذرت علوفه‌ای، شاخص پوشش‌گیاهی تفاضلی نرمال‌شده (NDVI)، شاخص بازتاب نیتروژن (NIR) و شاخص پوشش ‌گیاهی مثلثی اصلاح‌شده (MTVI2) در هر دو مرحلۀ رشد هشت‌برگی (V8) و ظهور گل‌تاجی (VT) بودند. در مرحلۀ ظهور گل‌تاجی، رابطۀ مثبت و معنی‌داری بین شاخص‌های NDVI (001/0P≤، 86/0=R2)، NIR (001/0P≤، 70/0=R2) و MTVI2 (01/0P≤، 46/0=R2) با مقدار نیتروژن ذرت به‌دست آمد. نتیجه گیری: براساس یافته‌های به‌دست‌آمده، تصویربرداری چندطیفی هوایی با پهپاد دقت قابل‌قبولی برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت ارائه‌ می‌دهد. این فناوری می‌تواند به کشاورزان برای تعیین زمان مناسب کوددهی کمک کند.

تأثیر تلقیح با دو گونه مایکوریزا بر جزءبندی و میزان جذب کادمیم در شبدر ایرانی

مرضیه مولوی سرند؛ جلال صادقی؛ امیر لکزیان

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 603-617

https://doi.org/10.22059/jci.2023.348885.2746

چکیده

هدف: مایکوریزا علاوه بر بهبود رشد ریشه و افزایش جذب عناصر غذایی توسط گیاهان بر میزان فراهمی و اشکال مختلف فلزات سنگین در خاک تأثیرگذار می‌باشند. در این مطالعه به بررسی تأثیر دو گونه مایکوریزا بر جزءبندی عنصر کادمیم و هم‌چنین جذب این عنصر توسط گیاه شبدر ایرانی پرداخته شد. روش پژوهش: این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌روش فاکتوریل ... بیشتر هدف: مایکوریزا علاوه بر بهبود رشد ریشه و افزایش جذب عناصر غذایی توسط گیاهان بر میزان فراهمی و اشکال مختلف فلزات سنگین در خاک تأثیرگذار می‌باشند. در این مطالعه به بررسی تأثیر دو گونه مایکوریزا بر جزءبندی عنصر کادمیم و هم‌چنین جذب این عنصر توسط گیاه شبدر ایرانی پرداخته شد. روش پژوهش: این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌روش فاکتوریل با سه تکرار با سه سطح مایکوریزا و دو سطح کادمیم در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 اجرا شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که کادمیم باعث افزایش 7/8 و کاهش 5/31 درصدی مقدار کلونیزاسیون دو گونه فانلی‌فورمیس‌موسه‌آ و رایزوفاگوس اینترارایسز شد. کادمیم باعث کاهش 7/28 درصدی وزن خشک اندام هوایی شد. حضور فانلی‌فورمیس‌موسه‌آ باعث کاهش معنیدار (05/0P≤) و 1/55 درصدی غلظت کادمیم در اندام هوایی گیاه شبدر و افزایش 23/1 برابری غلظت این فلز در ریشه گیاه شد. شکل کربناتی کادمیم دارای بیش‌ترین مقدار این فلز در خاک شاهد (08/1 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و آلوده (19/4 میلی‌گرم بر کیلوگرم) بود. مایکوریزایی شدن گیاه در خاک شاهد تأثیر معنیدار (05/0P≤) بر غلظت اشکال مختلف کادمیم نداشت. نتیجه‌گیری: با توجه به افزایش 70 (فانلی‌فورمیس‌موسه‌آ) و 63 (رایزوفاگوس اینترارایسز) درصدی وزن خشک گیاه در خاک آلوده و در حضور مایکوریزا، و هم‌چنین قیمت پایین مایه تلقیح این قارچ‌ها (کیلویی 80000 ریال در زمان خرید)، استفاده از این میکروارگانیسم می‌تواند یک راه‌کار مناسب جهت کاربرد در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین در شرایط گلخانه‌ای باشد.

بازدهی کاربرد اسیدجیبرلیک بر عملکرد دانه ارقام وارداتی باقلا به روشGGE - بای‌پلات

محمدرضا دهقانی؛ مژگان هاشمی؛ مریم دهجی پور؛ شهرام محمدی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 619-631

https://doi.org/10.22059/jci.2023.333507.2635

چکیده

هدف: ارزیابی ژنوتیپ‌های مختلف، تحت شرایط متفاوت محیطی، جهت شناسایی ژنوتیپ‌های مطلوب، بسیار مؤثر است. روش پژوهش: به همین منظور برای ارزیابی پاسخ 12 ژنوتیپ وارداتی باقلا تحت تأثیر کاربرد هورمون اسیدجیبرلیک (بهعنوان یک عامل محیطی) بهروش GGE- بایپلات، آزمایشی بهصورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پاییز سال 1397 در گلخانه ... بیشتر هدف: ارزیابی ژنوتیپ‌های مختلف، تحت شرایط متفاوت محیطی، جهت شناسایی ژنوتیپ‌های مطلوب، بسیار مؤثر است. روش پژوهش: به همین منظور برای ارزیابی پاسخ 12 ژنوتیپ وارداتی باقلا تحت تأثیر کاربرد هورمون اسیدجیبرلیک (بهعنوان یک عامل محیطی) بهروش GGE- بایپلات، آزمایشی بهصورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در پاییز سال 1397 در گلخانه پژوهشی دانشگاه شهرکرد انجام شد. محلول‌پاشی اسیدجیبرلیک با غلظتهای صفر، 10 و 30 پیپیام از مرحله دو برگی تا مرحله گلدهی بوتهها بهصورت هفتگی انجام شد. یافتهها: نتایج تحلیل واریانس از تأثیر معنیدار دو عامل ژنوتیپ، هورمون و تعامل مشترک آنها روی عملکرد دانه ارقام موردبررسی حکایت داشت. اثر متقابل معنیدار دو عامل ژنوتیپ و هورمون اسیدجیبرلیک به تنهایی 33/22 درصد تغییرات کل عملکرد دانه ژنوتیپهای مورد ارزیابی را به خود اختصاص داد. دو مؤلفه اول حاصل از تحلیل مدل GGE- بایپلات در مجموع 5/86 درصد تغییرات مربوط به عملکرد دانه ناشی از ژنوتیپ و تعامل آن با هورمون اسیدجیبرلیک را بیان کردند. نتیجهگیری: براساس تحلیل بایپلات های ترسیم‌شده مبتنی بر این دو مؤلفه ژنوتیپ های C2، C4، C10 و C6 با عملکرد بالاتر از میانگین کل (64/17) و واکنش نسبی مناسب به هورمون اسیدجیبرلیک، مناسبترین ژنوتیپ ها در شرایط اجرای این آزمایش معین شدند. با توجه به نیاز به ژنوتیپ هایی با پتانسیل عملکردی بالا جهت افزایش عملکرد دانه، از این ژنوتیپ ها برای به نژادی این محصول میتوان بهره برد. هشت ژنوتیپ باقی مانده با عملکرد کم‌تر از میانگین کل، به کاربرد هورمون واکنش خاصی نشان نداده و براساس این مطالعه ژنوتیپ های نامطلوب تعیین شدند.

بررسی ارزش زراعی دو رقم لوبیای جدید متقاضی تجاری‌شدن

بابک درویشی؛ عنایت رضوانی؛ حسین صادقی؛ مصطفی شاکری؛ حامد نصیری وطن؛ محمد کاوند؛ شمس ا... ینکجه فراهانی؛ مهران شرفی زاد

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 633-649

https://doi.org/10.22059/jci.2022.348230.2742

چکیده

هدف: این آزمایش به‌منظور بررسی ارزش زراعی دو رقم جدید لوبیا به نامهای سپهر و سمبل صورت گرفت که توسط بخش خصوصی و با هدف ثبت نام ارقام مذکور در فهرست ملی ارقام گیاهی معرفی شدهاند.روش پژوهش: این ارقام به‌همراه چهار رقم شاهد در سه منطقه مختلف (کرج، زنجان و خمین) و در هر منطقه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال ... بیشتر هدف: این آزمایش به‌منظور بررسی ارزش زراعی دو رقم جدید لوبیا به نامهای سپهر و سمبل صورت گرفت که توسط بخش خصوصی و با هدف ثبت نام ارقام مذکور در فهرست ملی ارقام گیاهی معرفی شدهاند.روش پژوهش: این ارقام به‌همراه چهار رقم شاهد در سه منطقه مختلف (کرج، زنجان و خمین) و در هر منطقه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1400-1399 و 1399-1398) موردبررسی قرار گرفتند.یافته ها: نتایج بررسی صفات نشان داد که گلدهی در ارقام کاندید سپهر و سمبل به‌طور معنی داری زودتر از ارقام شاهد (به‌ترتیب هشت و چهار روز زودتر از میانگین ارقام شاهد) اتفاق افتاد. به همین ترتیب رسیدگی فیزیولوژیک بذر در ارقام سپهر و سمبل به‌ترتیب هشت و 10 روز زودتر از میانگین ارقام شاهد صورت گرفت. تعداد بذر در غلاف ارقام کاندید سپهر و سمبل تفاوت معنی داری با ارقام شاهد نداشت. ارقام سپهر و سمبل دانه های درشتتری تولید کردند و وزن صددانه این ارقام به‌طور معنی داری بالاتر بود (به‌ترتیب 7/9 و 1/24 درصد بالاتر از میانگین سایر ارقام)، ولی عملکرد دانه در این دو رقم نسبت به ارقام شاهد به‌طور معنیداری کم‌تر بود (به‌ترتیب 89/19 و 27/18 درصد کم‌تر از میانگین سایر ارقام).نتیجه گیری: در نهایت ارقام کاندید سپهر و سمبل به‌دلیل تیپ ایستاده و سهولت برداشت، زودرس‌بودن و مصرف یک تا دو نوبت آب کم‌تر و بازارپسندی و تولید دانه های درشت تر میتوانند به‌عنوان ژرمپلاسم های جدید در تولید حبوبات کشور نقش مؤثری ایفا نمایند.

تأثیر محلول پاشی سولفات منیزیم و سولفات‌منگنز بر عملکرد و برخی صفات کمی سیب‏زمینی رقم آگریا

مرتضی برمکی؛ دامون رجب زاده؛ خدیجه آقائی فرد

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 651-667

https://doi.org/10.22059/jci.2023.324438.2558

چکیده

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف سولفات منیزیم و سولفات منگنز بر عملکرد و برخی صفات کمی سیبزمینی رقم آگریا انجام شد. روش پژوهش: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98-1397 در شهرستان نیر اجرا شد. فاکتور اول شامل محلول پاشی سولفات ‏منگنز در دو سطح شاهد و پنج ... بیشتر هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف سولفات منیزیم و سولفات منگنز بر عملکرد و برخی صفات کمی سیبزمینی رقم آگریا انجام شد. روش پژوهش: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98-1397 در شهرستان نیر اجرا شد. فاکتور اول شامل محلول پاشی سولفات ‏منگنز در دو سطح شاهد و پنج در هزار و فاکتور دوم شامل محلول پاشی سولفات‏ منیزیم در پنج سطح (شاهد، یک و نیم، سه، چهار و نیم و شش در هزار) در مراحل شروع غده دهی و 50 درصد غده دهی بودند. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر سولفات‏ منگنز بر صفت تعداد غده قابل‌استفاده در سطح پنج درصد و در بقیه صفات موردمطالعه به‌جز صفات تعداد ساقه و تعداد غده غیر اقتصادی در سطح یک درصد معنیدار بود. اثر سولفات‏ منیزیم بر ارتفاع بوته در سطح پنج درصد و در بقیه صفات موردبررسی در سطح یک درصد تأثیر معنی دار داشت. اما، اثر متقابل تیمارهای آزمایش غیر معنیدار بود. بیش‌ترین عملکرد غده به میزان 9/44 تن در هکتار با محلول پاشی با غلظت پنج در هزار سولفات‏ منگنز به دست آمد. بیش‌ترین تأثیر محلول پاشی سولفات‏ منیزیم بر تعداد غده قابل استفاده به میزان 4/34 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. به طور میانگین، محلول پاشی سولفات‏ منیزیم باعث افزایش 3/12 درصد عملکرد غده نسبت به تیمار شاهد گردید. نتیجه گیری: با توجه به این‌که در اکثر صفات موردبررسی در این پژوهش، محلول پاشی پنج در هزار سولفات‏ منگنز و چهار و نیم در هزار سولفات‏ منیزیم نسبت به سایر تیمارها نتایج بهتری را نشان داد، می‌توان این سطوح کودی را در این منطقه برای این رقم توصیه نمود.

تأثیر پوتریسین بر عملکرد گل خشک و ترکیبات مؤثره اسانس بابونه آلمانی در رژیم‏های مختلف رطوبتی

حسین نظری؛ علی نادری عارفی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 669-684

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334898.2647

چکیده

هدف: بهمنظور بهبود مقاومت دو رقم بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) به رژیمهای رطوبتی این آزمایش در سال 93-1392 بهصورت فاکتوریل سهعاملی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران اجرا شد. روش پژوهش: تیمارهای آزمایشی شامل رژیمهای رطوبتی (شاهد و تنش شدید به‌ترتیب 13 و 57 درصد تخلیه ... بیشتر هدف: بهمنظور بهبود مقاومت دو رقم بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) به رژیمهای رطوبتی این آزمایش در سال 93-1392 بهصورت فاکتوریل سهعاملی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران اجرا شد. روش پژوهش: تیمارهای آزمایشی شامل رژیمهای رطوبتی (شاهد و تنش شدید به‌ترتیب 13 و 57 درصد تخلیه مجاز رطوبتی خاک)، دو رقم بابونه (رقم بادگلد آلمانی و اصلاح‌شده مجاری) و محلولپاشی با پوتریسین (در دو سطح صفر یا آب مقطر و غلظت 1/0 میلی‌مولار و 45 روز بعد از انتقال به گلدان) بودند. یافته ها: نتایج نشان داد که اثر پلیآمین پوتریسین بر ارتفاع بوته و زیستتوده در سطح احتمال خطای یک درصد و بر صفت شاخصبرداشت در سطح احتمال خطای پنج درصد معنیدار شد. ارتفاع بوته در شرایط شاهد پاسخ معنی‏داری به پوتریسین نداشت، اما بعد از اعمال تنش شدید (57 درصد تخلیه رطوبتی)، اثر محلولپاشی افزایش معنی‏دار نشان داد (5/13 درصد). اثر پوتریسین بر صفات درصد و عملکرد اسانس (در سطح احتمال خطای یک درصد) معنیدار بود. هم‌چنین اثر متقابل رژیم‏های رطوبتی و محلولپاشی با پوتریسین بر روی صفات درصد اسانس (در سطح احتمال خطای یک درصد) و عملکرد اسانس (در سطح احتمال خطای یک درصد) معنی‏دار گردید. در شرایط مطلوب رطوبتی (13 درصد تخلیه رطوبتی)، پوتریسین منجر به افزایش قابل‌توجه درصد اسانس به میزان 38 درصد شد. اما محلولپاشی آن در شرایط تنش، میزان اسانس را چهار درصد افزایش داد. محلول‏پاشی پوتریسین میزان ترکیبات فارنزن و بیسابولول اکسید B را در هر دو شرایط رطوبتی کاهش داد. ترکیب مهم دیگر بیسابولون اکسید A بود که تیمار پوتریسین تأثیر مثبتی بر تجمع آن گذاشت، بهطوری‌که در شرایط رطوبتی مطلوب غلظت بیسابولون اکسید A را 87 درصد افزایش داد، اما در شرایط تنش تأثیر آن کم‌تر شد و تا 35 درصد میزان آن را افزایش داد. نتیجه گیری: کاربرد ﭘﻮﺗﺮﻳﺴﻴﻦ درگیاه بابونه به‌دلیل افزایش ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ کم‌آبی و افزایش متابولیت‌های ثانویه هدف، ﺗﻮﺟﻴﻪ اقتصادی دارد.

بررسی تأثیر تراکم گیاهی، علف‌کش‌ تریفلورالین و کنترل مکانیکی بر کنترل علف های هرز و عملکرد رازیانه در خوزستان

محمدرضا باغبانی؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ علیرضا شافعی نیا؛ الهام الهی فرد

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 685-702

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338577.2678

چکیده

هدف: رازیانه با نام علمی Foeniculum vulgare L.، یکی از مهم‌ترین و پرمصرف ترین گیاه دارویی از خانواده چتریان (Apiaceae)، می باشد. این گیاه چندساله، در رقابت با علفهای هرز، رقیب ضعیفی می‌باشد. این وضعیت موجب کاهش توان و عملکرد میگردد. روش پژوهش: به‌منظور بررسی کنترل علفهای هرز و افزایش عملکرد، با استفاده از تراکم گیاهی، علف‌کش ... بیشتر هدف: رازیانه با نام علمی Foeniculum vulgare L.، یکی از مهم‌ترین و پرمصرف ترین گیاه دارویی از خانواده چتریان (Apiaceae)، می باشد. این گیاه چندساله، در رقابت با علفهای هرز، رقیب ضعیفی می‌باشد. این وضعیت موجب کاهش توان و عملکرد میگردد. روش پژوهش: به‌منظور بررسی کنترل علفهای هرز و افزایش عملکرد، با استفاده از تراکم گیاهی، علف‌کش تریفلورالین و کنترل مکانیکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور و سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل کنترل مکانیکی در دوسطح (بدون کولتیواتور و دوبار کولتیواتور)، تراکم گیاهی در سه سطح (شش، 12 و 24 بوته در مترمربع) و علف‌کش تریفلورالین در سه سطح (صفر به‌عنوان شاهد با علف هرز، 5/1 و 3 لیتر در هکتار) بودند. یافته ها: نتایج این بررسی، نشان داد که تیمار دارای (تراکم 24 بوته در مترمربع رازیانه و 5/1 لیتر در هکتار تریفلورالین و به‌همراه دو بار کولتیواتور) اختلاف معنی داری با تیمار 3 لیتر علف‌کش در تراکم و وزن خشک علفهای هرز نشان نداد. نتیجه گیری: بنابراین جهت کاهش مصرف علف‌کش میتوان دوز 5/1 لیتر تریفلورالین را به‌جای دوز 3 لیتر آن، به‌همراه انجام دو بار کولتیواتور به‌کار برد. بیش‌ترین عملکرد اقتصادی رازیانه به میزان 1313 کیلوگرم در هکتار در دو تیمار ذکرشده مشاهده گردید. این بررسی نشان داد بیش‌ترین اسانس در کرت‌های دو بار کولتیواتور به میزان 5/9 درصد و کم‌ترین در کرت های بدون کولتیواتور به میزان 76/4 درصد مشاهده شد که تأثیرپذیری کولتیواتور را نسبت به بقیه فاکتورها در تولید اسانس بیان میکند.

بررسی تأثیر پرایمینگ بذر و محلول‌پاشی عصاره جلبک دریایی و سالیسیلیک‌اسید روی گیاه دارویی آویشن باغی تحت تنش خشکی

فائزه سمندری بحرآسمان؛ آناهیتا رشتیان؛ آفاق تابنده ساروی؛ مجتبی سلیمانی ساردو

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 703-718

https://doi.org/10.22059/jci.2023.341068.2694

چکیده

هدف: با توجه به اهمیت گیاه دارویی آویشن باغی (.Thymus vulgaris L) و اثر عصاره جلبک ‌دریایی و ‌سالیسیلیک‌اسید در افزایش مقاومت به خشکی در مراحل مختلف رشد، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه جیرفت در سال 1399 انجام شد.روش پژوهش: تیمار خشکی در سه سطح 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)، 50 درصد ظرفیت ... بیشتر هدف: با توجه به اهمیت گیاه دارویی آویشن باغی (.Thymus vulgaris L) و اثر عصاره جلبک ‌دریایی و ‌سالیسیلیک‌اسید در افزایش مقاومت به خشکی در مراحل مختلف رشد، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه جیرفت در سال 1399 انجام شد.روش پژوهش: تیمار خشکی در سه سطح 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)، 50 درصد ظرفیت زراعی و 35 درصد ظرفیت زراعی و فاکتوردوم پرایمینگ بذر و نشا‌ها شامل ‌صفر (شاهد)، 1 درصد‌ حجمی عصاره جلبک، 5/3 درصدحجمی‌عصاره‌جلبک، 1 میلی‌مولار سالیسیلیک‌اسید، 2میلی‌مولار سالیسیلیک‌اسید و ترکیب عصاره جلبک و سالیسیلیک‌اسید، درنظرگرفته شد.یافته ها: نتایج پرایمینگ بذر نشان داد فاکتورهایی چون سرعت جوانه‌زنی، طول ریشهچه و ساقهچه و وزن ریشهچه و ساقهچه در اثر تیمارها در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنیداری داشت و در تیمار تنش خشکی 35 درصد ظرفیت زارعی پرایمینگ سالیسیلیک‌اسید با بهبود شش صفت نسبت به شاهد بهترین عملکرد را داشت. هم‌چنین نتایج محلول‌پاشی گیاهچه ها نشان داد بیش‌ترین وزن‌تر اندام‌های هوایی گیاهچه ها در تیمار ترکیبی عصاره جلبک به اضافه سالیسیلیک‌اسید حاصل شد.نتیجه گیری: نتایج کلی نشان می‌دهد که پرایمینگ و محلول‌پاشی با سالیسیلیک‌اسید بهتر از عصاره جلبک بر مقاومت به خشکی گیاه مؤثر بوده و البته تیمار هم‌زمان سالیسیلیک‌اسید و عصاره جلبک و تیمارهای ترکیبی عصاره جلبک با غلظت بالاتر توانسته اند در مرحله رویشی مقاومت گیاه به خشکی را افزایش دهند.

اثر قارچ تریکودرما بر برخی خواص بیوشیمیایی گیاه دارویی ریحان در شرایط رژیم های مختلف آبیاری

مینا امانی؛ سعیده علیزاده سالطه؛ محسن سبزی نوجه ده؛ مهدی یونسی حمزه خانلو

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 719-735

https://doi.org/10.22059/jci.2023.345935.2730

چکیده

هدف: بهره گیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچ‌های تریکودرما یکی از راه‌کارهای کاهش تنش کمآبی در گیاهان به شمار می‌رود. پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر قارچ تریکودرما بر ویژگی های آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.) در شرایط تنش کم آبی انجام شد. روش پژوهش: این آزمایش در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی ... بیشتر هدف: بهره گیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچ‌های تریکودرما یکی از راه‌کارهای کاهش تنش کمآبی در گیاهان به شمار می‌رود. پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر قارچ تریکودرما بر ویژگی های آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.) در شرایط تنش کم آبی انجام شد. روش پژوهش: این آزمایش در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر و مطالعات آزمایشگاهی نیز در آزمایشگاه های پایه و عمومی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر (دانشگاه تبریز) در سال 1399 به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‎‎ های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارها شامل سطوح مختلف تنش کمبود آّب شامل تنش شدید (25 درصد ظرفیت مزرعه‌ای)، تنش متوسط (50 درصد ظرفیت مزرعه ای)، تنش ملایم (75 درصد ظرفیت مزرعه ای) و بدون تنش (شاهد) هر یک از گلدان‌ها و ‎یک گونه ‏تجاری قارچ ‏‎Trichoderma harzianum Na-lac‎‏ با غلظت‌‏های 109 و 106 اسپور در هر میلی لیتر مایه تلقیح ‏بود. یافته ها: نتایج نشان داد که ‏با اعمال تنش کمآبی میزان مالون‌دیآلدهید، آنزیم کاتالاز و پراکسیداز، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و فلاونوئید کل افزایش یافت. غلظت 106 اسپور در هر میلی لیتر تأثیر بهتری بر بهبود شاخص‌های مذکور داشت. نتیجه گیری: استفاده از قارچ تریکودرما در ‏مقایسه ‏با شاهد (بدون تلقیح با قارچ)‏‎ ‎می‎‎تواند‎ ‎ابزار مناسبی ‏برای بهبود صفات فیزیولوژیکی و فعالیت های آنتی‌اکسیدانی در ‏شرایط تنش کم ‎‎آبی باشد.

اثر تنش های خشکی و فلزات سنگین بر ویژگی‌های رشد، مرفولوژی و وزن دانه گیاه کینوا

فاطمه میرزایی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ نفیسه رنگ‌زن؛ مهدی امیریوسفی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 737-754

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352391.2771

چکیده

هدف: کینوا با ارزش غذایی بالا، در برابر طیف وسیعی از تنش‌های غیرزیستی نیز بسیار مقاوم است. با وجود محدودیت منابع و افزایش تقاضا برای محصولات غذایی، می‌توان کینوا را در اراضی با باروری کم یا محدود، به‌خوبی کشت کرد و محصول خوبی تولید کرد. روش پژوهش: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در یک گلخانه تحقیقاتی ... بیشتر هدف: کینوا با ارزش غذایی بالا، در برابر طیف وسیعی از تنش‌های غیرزیستی نیز بسیار مقاوم است. با وجود محدودیت منابع و افزایش تقاضا برای محصولات غذایی، می‌توان کینوا را در اراضی با باروری کم یا محدود، به‌خوبی کشت کرد و محصول خوبی تولید کرد. روش پژوهش: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در یک گلخانه تحقیقاتی واقع در منطقه صنعتی شهر ماه‍شهر از توابع استان خوزستان انجام شد. فاکتور اول شامل نوع خاک در دو سطح (آلوده و غیرآلوده) و فاکتور دوم شامل تنش خشکی (رژیم‌های آبیاری) در سه سطح (100 درصد ظرفیت مزرعه (بدون تنش)، 60 درصد ظرفیت مزرعه (تنش متوسط) و 30 درصد ظرفیت مزرعه (تنش شدید)) بودند. یافته ها: نتایج نشان داد اثر متقابل نوع خاک و تنش خشکی بر کلیه صفات به‌جز وزن تر اندام هوایی و ارتفاع بوته معنی‌دار بود که کم‌ترین مقدار وزن تر و خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی و وزن هزاردانه در خاک آلوده همراه با تنش خشکی شدید مشاهده شد. با این وجود وزن هزاردانه کینوا تحت تأثیر تنش خشکی متوسط، اختلاف معنی‌داری با شرایط بدون تنش خشکی نداشت. بررسی اثرات ساده نشان داد آلودگی خاک با فلزات سنگین موجب کاهش 7/13 درصد وزن تر اندام هوایی و کاهش 5/30 درصدی وزن خشک اندام هوایی کینوا در مقایسه با گیاهانی که در خاک غیرآلوده رشد کرده‌اند، شده است. نتیجه گیری: به‌طور کلی می‌توان گفت افزایش تنش خشکی، وزن تر ریشه و وزن هزاردانه در کینوا را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده است، اما درصد و نسبت این کاهش در خاک‌ آلوده به فلزات سنگین به مراتب بیش‌تر از خاک غیر‌آلوده بود. با توجه به نتایج این پژوهش، کشت گیاه کینوا به‌عنوان گیاهی امیدبخش در خاک‌های دارای محدودیت‌های مشابه قابل بررسی است.

ارزیابی صفات فیتوشیمیایی در اکوتیپ‌های مختلف گل‌ختمی (Althaea sp.‎‏)‏

امین ارجمند؛ محسن ابراهیمی؛ محمدرضا بی همتا؛ نرگس مرادی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 755-767

https://doi.org/10.22059/jci.2023.356938.2801

چکیده

هدف: گل‌ختمی متعلق به جنس Althaea و خانواده Malvaceae می‌باشد. این گیاه بومی آسیا، جنوب آفریقا و آمریکا است. این گیاه در سراسر ایران در مراتع طبیعی یافت می‌شود. هدف از انجام این پژوهش شناسایی بهترین اکوتیپ‌های گل‌ختمی از نظر صفات فیتوشیمیایی موردمطالعه در این آزمایش و معرفی بهترین اکوتیپ‌ها به‌منظور پژوهش‌های بیش‌تر و استفاده به‌عنوان ... بیشتر هدف: گل‌ختمی متعلق به جنس Althaea و خانواده Malvaceae می‌باشد. این گیاه بومی آسیا، جنوب آفریقا و آمریکا است. این گیاه در سراسر ایران در مراتع طبیعی یافت می‌شود. هدف از انجام این پژوهش شناسایی بهترین اکوتیپ‌های گل‌ختمی از نظر صفات فیتوشیمیایی موردمطالعه در این آزمایش و معرفی بهترین اکوتیپ‌ها به‌منظور پژوهش‌های بیش‌تر و استفاده به‌عنوان والدین تلاقی در پروژه‌های به‌نژادی می‌باشد. روش پژوهش: در این پژوهش صفات فیتوشیمیایی در نُه اکوتیپ و سه گونه مختلف بررسی شد. این صفات شامل میزان فلاونوئید کل، محتوی آنتوسیانین کل، میزان فعالیت بازدارندگی آنزیم تیروزیناز و میزان فعالیت بازدارندگی آنزیم کولین استراز بود. یافته‌ها: نتایج نشان داد که از نظر میزان فلاونوئید و میزان فعالیت بازدارندگی آنزیم استیل‌کولین‌استراز اکوتیپ کرمانشاه از گونه A. officinalis به‌ترتیب 47/18 میلی‌گرم کوئرستین در گرم عصاره و 37/28 (mg/ml مبتنی بر ‏50‏IC)، از نظر میزان آنتوسیانین اکوتیپ بوشهر متعلق به گونه A. ficifolia، 45/6 میلی‌گرم بر گرم عصاره خشک و از نظر میزان فعالیت بازدارندگی آنزیم تیروزیناز اکوتیپ یزد با 25/84 (mg/ml مبتنی بر 50IC)، بالاترین مقادیر را داشتند. پس از محاسبه ضرایب همبستگی پیرسون مشخص ‏شد که بین صفات موردبررسی همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. در مقایسات اورتوگونال نیز اکوتیپ‌های کرمانشاه، مازندران و اصفهان متعلق به گونه A. officinalis از نظر میزان فلاونوئید و میزان فعالیت بازدارندگی آنزیم کولین‌استراز دارای بالاترین مقدار بودند. در تجزیه خوشه‌ای به‌روش WARD اکوتیپهای مربوط به هر گونه در گروه مجزا قرار گرفتند. نتیجه‌گیری: بنابراین با توجه به تنوع بالا بین گونهها و اکوتیپهای موردمطالعه، به‌منظور اصلاح و گزینش صفات فیتوشیمیایی در گل ختمی از اکوتیپهای بررسی‌شده در این آزمایش می‌توان به‌عنوان جمعیت پایه و والدین اولیه تلاقی استفاده کرد.

تأثیر تنش شوری و محلول پاشی با نانوکودها بر ویژگی های کمی و کیفی علوفه گیاه کینوا

فائزه حیدری؛ جلال جلیلیان؛ اسماعیل قلی نژاد

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 769-785

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338348.2672

چکیده

هدف: با توجه به اهمیت مدیریت تغذیه در شرایط شور و لزوم بررسی جنبه‏های تغذیه‏ای گیاه زراعی جدید کینوا، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش شوری و نانوکودهای مختلف بر ویژگیهای مورفولوژیک و ویژگیهای کمی و کیفی علوفه کینوا انجام گرفت. روش پژوهش: این پژوهش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال زراعی ... بیشتر هدف: با توجه به اهمیت مدیریت تغذیه در شرایط شور و لزوم بررسی جنبه‏های تغذیه‏ای گیاه زراعی جدید کینوا، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش شوری و نانوکودهای مختلف بر ویژگیهای مورفولوژیک و ویژگیهای کمی و کیفی علوفه کینوا انجام گرفت. روش پژوهش: این پژوهش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه بهصورت گلدانی اجرا شد. فاکتور اول تنش شوری با آب دریاچه ارومیه در سه سطح (صفر، 16 و 32 دسیزیمنس بر متر) و فاکتور دوم نانوکود در پنج سطح (پتاسیم، روی، کلسیم، سیلیسیم و عدم برگپاشی) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که بیش‌ترین و کم‌ترین مقدار ارتفاع بوته، وزن خشک برگ و گل آذین به‌ترتیب از تیمار بدون تنش شوری و شوری 32 دسیزیمنس بر متر حاصل شد. تنش شوری 32 و 16 دسیزیمنس بر متر در مقایسه با شاهد به ترتیب پروتئین خام (5 و 3 درصد)، درصد کربوهیدرات قابل حل در آب (15 و 14 درصد)، درصد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (23 و 7 درصد)، درصد فیبر خام (10 و 5 درصد) و درصد فیبر نامحلول در شوینده خنثی (20 و 5 درصد) را افزایش داد، درحالیکه به‌ترتیب موجب کاهش خاکستر کل (27 و 17 درصد) و ماده خشک قابل هضم (22 و 8 درصد) شد. محلول پاشی با نانوکودها در مقایسه با شاهد (عدم محلولپاشی) ویژگی های مورفولوژیک موردمطالعه را افزایش داد. هم‌چنین ویژگی های کیفی مطلوب علوفه مانند پروتئین خام، خاکستر کل، ماده خشک قابل هضم و درصدکربوهیدرات قابل حل در آب علوفه کینوا را بهبود بخشید و ویژگی‌های کیفی نامطلوب مانند درصد فیبر نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی و درصد فیبر خام را کاهش داد. نتیجه گیری: بنابراین برای بهبود رشدونمو و افزایش کیفیت علوفه کینوا و تعدیل اثرات تنش شوری، محلولپاشی با نانوکودهای مختلف بهویژه نانوکود کلسیم توصیه میگردد.

اثر انواع بسترهای کشت بر روی برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و ارزش غذایی قارچ دارویی بلاز‏ئی (Agaricus subrufescens)

راضیه خودسیانی؛ مهرداد جعفرپور

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 787-806

https://doi.org/10.22059/jci.2023.347719.2741

چکیده

هدف: بتاگلوکان یکی از اجزای دیواره سلولی قارچی و از نظر درمانی مهم‌ترین پلی‌ساکارید در قارچ‌هاست. هدف از این پژوهش تولید ورمی‏کمپوست اختصاصی به‌منظور بهبود ارزش غذایی و برسی محتوای بتاگلوکان در قارچ بلازئی (A. subrufescens) می‌باشد. روش پژوهش: آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار در مرکز تحقیقات قارچ دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان ... بیشتر هدف: بتاگلوکان یکی از اجزای دیواره سلولی قارچی و از نظر درمانی مهم‌ترین پلی‌ساکارید در قارچ‌هاست. هدف از این پژوهش تولید ورمی‏کمپوست اختصاصی به‌منظور بهبود ارزش غذایی و برسی محتوای بتاگلوکان در قارچ بلازئی (A. subrufescens) می‌باشد. روش پژوهش: آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار در مرکز تحقیقات قارچ دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان) در سال 1400-1399 انجام شد. تعداد 18 بستر ترکیبی به‌عنوان تیمارهای موردبرسی در آزمایش، شامل خاک پوششی 100 درصد به‌عنوان شاهد، کمپوست و ورمی‌کمپوست برگشتی 100 درصد، سرخارگل و ورمی‌کمپوست سرخارگل به‌تنهایی و در ترکیب با خاک پوششی به‌همراه هورمون اکسین (ایندول‌استیک‌اسید) به نسبت‌های معین در نظر گرفته شد. یافته‌ها: براساس نتایج بسترهای غنی از عناصر معدنی از جمله کمپوست و ورمی‌کمپوست برگشتی قارچ به‌تنهایی و در ترکیب با خاک پوششی منجر به رشد بهینه قارچ بلاز‏ئی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بیش‌ترین میزان بتاگلوکان با مقدار 86/72 میلی‏گرم بر کیلوگرم و بیش‌ترین سرعت محصول دهی در بسترهایی با منشأ گیاه دارویی سرخارگل مشاهده شد. نتیجه‌گیری: در مجموع اگر مبنا تولید بیوماس باشد بهتر است از بسترهای کشت غنی‌شده و اگر مبنا تولید ماده مؤثره در قارچ باشد، بهتر است از بسترهایی که با سرخارگل ترکیب شده‌اند، استفاده شود. در پژوهش حاضر ترکیب خاک پوششی50 درصد+ کمپوست و ورمی‌کمپوست برگشتی قارچ 50 درصد در جذب عناصر غذایی و بهبود صفات کمی بهتر نقش ایفا کردند.

ارزیابی روش‌های کاربردی گرده‌افشانی تکمیلی بر کیفیت میوه کیوی رقم هایوارد

محمد علی شیری؛ مالک قاسمی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 807-823

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352398.2770

چکیده

هدف: هدف از بررسی حاضر ارزیابی تأثیر روش‌های مختلف گرده‌افشانی تکمیلی بر ویژگی‌های کیفی میوه کیوی رقم هایوارد به‌منظور معرفی مؤثرترین و کاربردی‌ترین روش گرده‌افشانی تکمیلی می‌باشد. روش پژوهش: در بررسی حاضر تأثیر روش‌های مختلف گرده‌افشانی تکمیلی [گرده‌افشانی آزاد، گرده‌افشانی دستی از گل‌های نر رقم توموری، گرده‌افشانی به‌صورت ... بیشتر هدف: هدف از بررسی حاضر ارزیابی تأثیر روش‌های مختلف گرده‌افشانی تکمیلی بر ویژگی‌های کیفی میوه کیوی رقم هایوارد به‌منظور معرفی مؤثرترین و کاربردی‌ترین روش گرده‌افشانی تکمیلی می‌باشد. روش پژوهش: در بررسی حاضر تأثیر روش‌های مختلف گرده‌افشانی تکمیلی [گرده‌افشانی آزاد، گرده‌افشانی دستی از گل‌های نر رقم توموری، گرده‌افشانی به‌صورت محلول‌پاشی با گرده خالص و گرده‌افشانی به‌صورت محلول‌پاشی با گرده ناخالص (جمع‌آوری‌شده از ورودی لانه زنبورهای عسل در زمان بازشدن گل‌های پایه نر کیوی)] بر ویژگی‌های کیفی میوه کیوی رقم هایوارد در سال 1400 در پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری کشور (شهر رامسر) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میزان اسیدهای قابل تیتراسیون، شاخص بلوغ، کلروفیل b، کاروتنوئید، فلاونوئید کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی تحت تأثیر روش‌های مختلف گرده‌افشانی تکمیلی قرار نگرفتند. میوه‌های حاصل از گرده‌افشانی به روش محلول‌پاشی با گرده ناخالص بالاترین عملکرد تک‌درخت (32/98 کیلوگرم در هر درخت)، عملکرد هکتاری (39/40 تن در هکتار)، تعداد بذر (1038)، میزان املاح جامد محلول (07/7 درجه بریکس)، کلروفیل a (71/1 میلی‌گرم بر 100 گرم وزن تر)، کلروفیل کل (11/3 میلی‌گرم بر 100 گرم وزن تر)، ویتامین ث (27/60 میلی‌گرم بر 100 گرم وزن تر) و فنل کل میوه (62/79 میلی‌گرم بر 100 گرم وزن تر) را تولید کردند. هم‌چنین، این میوه‌ها از لحاظ ارزیابی‌های حسی و چشایی در شرایط مطلوب‌تری قرار داشتند. نتیجه‌گیری: در نهایت، می‌توان گرده‌افشانی تکمیلی به‌صورت محلول‌پاشی با گرده ناخالص را به‌عنوان مؤثرترین و کاربردی‌ترین روش به‌منظور افزایش کیفیت میوه به باغداران کیوی توصیه نمود.

بررسی فنولوژی و برآورد نیاز سرمایی و گرمایی جوانه‌های گل برخی از ارقام تجاری بادام با استفاده از مدل‌های مختلف

جعفر بیابانی؛ عبدالرحمان محمدخانی؛ مسعود فتاحی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، صفحه 825-838

https://doi.org/10.22059/jci.2023.341628.2699

چکیده

هدف: به‌منظور بررسی نیاز سرمایی و گرمایی ارقام تجاری بادام، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برنامه‌ریزی و در آزمایشگاه دانشگاه شهرکرد در سال 1396 اجرا شد. روش پژوهش: در این آزمایش فاکتور اول، شامل ارقام تجاری بادام در پنج سطح (مامایی، ربیع، سفید، شاهرود 7 و شاهرود 12) و فاکتور دوم شامل سرمادهی در هفت سطح ... بیشتر هدف: به‌منظور بررسی نیاز سرمایی و گرمایی ارقام تجاری بادام، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برنامه‌ریزی و در آزمایشگاه دانشگاه شهرکرد در سال 1396 اجرا شد. روش پژوهش: در این آزمایش فاکتور اول، شامل ارقام تجاری بادام در پنج سطح (مامایی، ربیع، سفید، شاهرود 7 و شاهرود 12) و فاکتور دوم شامل سرمادهی در هفت سطح (100، 200، 300، 400، 500، 600 و 700 ساعت در دما 4-7 درجه سانتی‌گراد) بود. به ‌محض القای خواب در جوانه‌ها از هر رقم، تعداد 75 شاخه تهیه و به یخچال با دمای 4 تا 7 درجه سانتی‌گراد منتقل شدند. پس از سرمادهی از یخچال خارج و در محیط گلخانه، در محلول آب و ساکارز قرار داده شدند و وضعیت شکوفایی جوانه‌های گل بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان داد که نیاز سرمایی و گرمایی در ارقام سفید و مامایی کم‌تر از متوسط نیاز سرمایی و گرمایی کل ارقام بودند. رقم سفید 170 ساعت نیاز سرمایی و 5886 درجه ساعت رشد نیاز گرمایی و رقم مامایی 170 ساعت نیاز سرمایی و 7707 درجه ساعت رشد نیاز گرمایی داشتند. رقم ربیع نیاز سرمایی کم‌تر و نیاز گرمایی بیش‌تر از متوسط کل ارقام داشت اما در رقم شاهرود7 هر دو نیاز سرمایی و گرمایی بیش‌تر بود. رقم شاهرود7 به 5/220 ساعت سرما و 10958 درجه ساعت رشد گرما جهت شکوفایی گل نیاز داشت. از طرف دیگر رقم شاهرود 12 به‌عنوان رقمی با نیاز سرمایی بالا و نیاز گرمایی پایین شناسایی شد. نتیجه گیری: به‌طورکلی نتایج نشان داد نیاز سرمایی و گرمایی ارقام مختلف در مدل‌های مختلف متفاوت بود. در بین ارقام این آزمایش رقم شاهرود 12 دارای بالاترین نیاز سرمایی و گرمایی بود.

بررسی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد چهار رقم کنجد تحت رژیم های رطوبتی خاک

زهرا مهرابی زاده؛ پرویز احسان زاده

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 75-88

چکیده

کنجد گیاهی دانه روغنی با نیاز نه چندان بالای آبی محسوب می شود. این آزمایش با هدف مطالعه تأثیر شرایط مختلف رطوبتی بر رشد، فلورسانس کلروفیل، محتوای پرولین، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم گیاه کنجد در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان ... بیشتر کنجد گیاهی دانه روغنی با نیاز نه چندان بالای آبی محسوب می شود. این آزمایش با هدف مطالعه تأثیر شرایط مختلف رطوبتی بر رشد، فلورسانس کلروفیل، محتوای پرولین، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم گیاه کنجد در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. سطوح تیمار آبیاری براساس تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A شامل 1I (75 میلی متر تبخیر)، 2I (110 میلی متر تبخیر) و 3I (145 میلی متر تبخیر) به عنوان عامل اصلی و چهار ژنوتیپ کنجد (ناز تک شاخه، یکتا، ورامین و اولتان) به عنوان عامل فرعی بودند. تأثیر رژیم آبیاری و ژنوتیپ بر شاخص بیشینه فلورسانس (Fm) معنی دار بود، ولی بر حداکثر کارآیی نظام نوری دو (Fv/Fm) و میزان کلروفیل برگ معنی دار نبود، به طوری که مقدار Fv/Fm تنها از 81/0 در سطح اول آبیاری به 77/0 در سطح سوم کاهش یافت. محدودیت رطوبت خاک منجر به افزایش میزان پرولین برگ از 5/3 در سطح اول آبیاری به 6/8 میلی گرم بر گرم برگ در سطح دوم آبیاری شد. تنش خشکی باعث 55، 42، 37، 48 و 49 درصد کاهش به ترتیب در شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک شد. به طور کلی، تنش کمبود رطوبتی باعث کاهش رشد و عملکرد دانه کنجد از 1212 به 625 کیلوگرم در هکتار گردید. این تأثیر بیش از آنکه از طریق کاهش Fv/Fm باشد، ناشی از کاهش سطوح فتوسنتزکننده در رقم های مورد مطالعه در شرایط آزمایش حاضر بود. دو رقم یکتا و ورامین از نظر عملکرد دانه و تولید روغن نسبت به دو ژنوتیپ دیگر برتری داشتند.

تاثیر کادمیوم بر غلظت عناصر مس، آهن، منگنز و روی در اندام هوایی ارقام مختلف گندم

ایمان جوادزرین؛ بابک متشرع زاده

دوره 17، شماره 1 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 27-41

https://doi.org/10.22059/jci.2015.54786

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی میانگین غلظت ریزمغذی‌ها شامل مس، آهن، منگنز و روی در اندام هوایی ارقام مختلف گندم نان (Triticumaestivum) در مرحلۀ به ساقه رفتن در خاک آلوده به کادمیوم بود. تیمار‌های آزمایش به‌ترتیب شامل سه سطح کادمیوم صفر (تیمار شاهد (Cd0)، 40 (Cd40) و 80 (Cd80) میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک) و 14 رقم گندم (‘بهار’، ‘نیک‎نژاد’، ‘مرودشت’، ... بیشتر هدف پژوهش حاضر، بررسی میانگین غلظت ریزمغذی‌ها شامل مس، آهن، منگنز و روی در اندام هوایی ارقام مختلف گندم نان (Triticumaestivum) در مرحلۀ به ساقه رفتن در خاک آلوده به کادمیوم بود. تیمار‌های آزمایش به‌ترتیب شامل سه سطح کادمیوم صفر (تیمار شاهد (Cd0)، 40 (Cd40) و 80 (Cd80) میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک) و 14 رقم گندم (‘بهار’، ‘نیک‎نژاد’، ‘مرودشت’، ‘پارسی’، ‘سیوند’، ‘شیراز’، ‘روشن’، ‘پیشتاز’، ‘آزادی’، ‘شهریار’، ‘پیشگام’، ‘امید’، ‘لوند’ و ‘نوید’) بود. تأثیر کادمیوم بر غلظت ریزمغذی‌ها در سطح 1 درصد معنادار بود. با افزایش سطح کادمیوم، غلظت مس در اندام هوایی همۀ ارقام کاهش یافت. به‌جز دو رقم ‘پیشگام’ و ‘امید’ که در تیمار Cd40 نسبت به تیمار شاهد افزایش غلظت آهن را نشان دادند، غلظت آهن در ارقام دیگر کاهش یافت. بیشترین و کمترین غلظت کادمیوم در تیمار Cd40 به‌ترتیب برای دو رقم ‘نیک‌نژاد’ (7 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم وزن خشک) و ‘پارسی’ (دو میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم وزن خشک) ثبت شد. همچنین بیشترین و کمترین غلظت کادمیوم در تیمار Cd80 به‌ترتیب در ارقام ‘پیشگام’ (20 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم وزن خشک) و ‘نوید’ (6 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم وزن خشک) مشاهده شد. درمجموع دو رقم ‘نیک‌نژاد’ و ‘پیشگام’ بیشترین قابلیت برداشت کادمیوم را داشتند، همچنین کمترین قابلیت برداشت کادمیوم در دو رقم ‘پارسی’ و ‘نوید’ مشاهده شد.

تأثیر برخی تیمارهای هورمونی و شیمیایی بر دوام عمر و صفات کیفی گل شاخه بریده ژربرا ‘Good timing’

الهام دانایی؛ یونس مستوفی؛ پژمان مرادی؛ رضا عزیزی نژاد

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 21-29

چکیده

اثر جیبرلیک اسید (50، 100، 150، 200 و 300 mg/l) به صورت تیمار کوتاه مدت (48 ساعت) و اتانول 5/2 درصد به همراه ساکاروز سه درصد به عنوان تیمار مداوم (محلول نگهدارنده) بر روی گل شاخه بریده ژربرا مطالعه شد. محلول نگهدارنده اتانول و ساکارز به دو روش به کار برده شد، در روش اول، محلول نگهدارنده تا پایان انجام آزمایش تعویض نگردید ولی در روش دوم، محلول نگهدارنده ... بیشتر

ترکیب های فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی در برخی ارقام سیب ایرانی و تجاری در استان آذربایجان غربی

مریم رفیعی؛ لطفعلی ناصری؛ داود بخشی؛ اسد علیزاده

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1391، ، صفحه 43-55

https://doi.org/10.22059/jci.2013.29500

چکیده

در این مطالعه، میزان فنل کل، کلروژنیک اسید، کاتچین، کوئرستین، فلوریدزین، سیانیدین و فعالیت آنتی اکسیدانی پوست و گوشت شش رقم سیب (Malus domestica) ایرانی شامل ارقام ‘گلاب کهنز’، ‘سیب ترش دیررس’، ‘قره یاپراق’، ‘ترکمان’، ‘قزل آلما’ و ‘عباسی مشهد’ و چهار رقم تجاری شامل ‘گلدن دلیشز’، ‘رد دلیشز’، ‘برابرن’ ... بیشتر در این مطالعه، میزان فنل کل، کلروژنیک اسید، کاتچین، کوئرستین، فلوریدزین، سیانیدین و فعالیت آنتی اکسیدانی پوست و گوشت شش رقم سیب (Malus domestica) ایرانی شامل ارقام ‘گلاب کهنز’، ‘سیب ترش دیررس’، ‘قره یاپراق’، ‘ترکمان’، ‘قزل آلما’ و ‘عباسی مشهد’ و چهار رقم تجاری شامل ‘گلدن دلیشز’، ‘رد دلیشز’، ‘برابرن’ و ‘فوجی’ بررسی شد. رقم ‘فوجی’ بیشترین مقدار سیانیدین 3-گالاکتوزید (9/3711 میکروگرم بر گرم وزن تر) و رقم ‘گلاب کهنز’ بیشترین مقدار کوئرستین 3-گالاکتوزید (8/3133 میکروگرم بر گرم وزن تر) و فلوریدزین را در پوست (2/642 میکروگرم برگرم وزن تر) و رقم ‘قره یاپراق’ بیشترین مقدار فلوریدزین گوشت (1/98 میکروگرم بر گرم وزن تر) را نشان دادند. رقم ‘عباسی مشهد’ بیشترین مقدار کلروژنیک اسید پوست (1/298 میکروگرم بر گرم وزن تر) و گوشت (3/484 میکروگرم بر گرم وزن تر) و رقم ‘قزل آلما’ بیشترین مقدار کاتچین پوست (2/255 میکروگرم بر گرم وزن تر) و ‘سیب‌ترش دیررس’ بیشترین کاتچین گوشت (9/76 میکروگرم بر گرم وزن تر) را نشان دادند. تجزیه رگرسیونی داده های فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی نشان داد که ارتباط مثبتی بین مقدار فنل کل و درصد فعالیت آنتی‌اکسیدانی وجود دارد. بیشترین مقدار فنل کل و بیشترین مقدار فعالیت آنتی اکسیدانی در رقم ‘فوجی’ مشاهده شد.

بررسی فعالیت آنزیمی و واکنش‌های بیوشیمیایی دو پایه مرکبات به تنش شوری درون‌شیشه‌ای

فریبرز حبیبی؛ محمد اسماعیل امیری

دوره 15، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 165-177

https://doi.org/10.22059/jci.2013.51374

چکیده

فعالیت آنزیمی و واکنش‌های بیوشیمیایی دو پایة مرکبات [نارنج (Citrus aurantium L.) و پونسیروس (Poncirus trifoliata Raf.)] به تنش شوریدرون‌شیشه‌ای بررسی شد. ریزنمونه‌های هر دو پایه به محیط کشت پرآوری جامد موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی 9/8 میکرومولار بنزیل‌آدنین (BA) و 5/0 میکرومولار نفتالین‌استیک اسید (NAA) با غلظت‌های صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی‌مولار کلرید سدیم در 6 ... بیشتر

تأثیر روش مایه‌کوبی بذر ذرت با قارچ میکوریزای آربوسکولار و ریزوباکتری در شرایط کوددهی مختلف

راحله قلعه قافی؛ حسین حاجی ابایی؛ فتحیه نبهانی؛ سالویا محمدپور؛ زهرا اردنجی کلاته سیاهدشت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.320438.2529

چکیده

به منظور بررسی تأثیر مایه‌کوبی قارچ میکوریزای آربوسکولار (Rhizophagus irigularis) و ریزوباکتری‌ (Pseudomonas fluorescens) بر ذرت در شرایط مختلف کوددهی، آزمایشی به صورت گلخانه‌ای در منطقه جلین گرگان در سال 1397 طی دو آزمایش جداگانه انجام شد. هدف از آزمایش اول مقایسه‌ی مایه‌کوبی مرسوم خاک با مایه‌کوبی بذرمال و هدف از آزمایش دوم نیز ارزیابی رشد ذرت مایه‌کوبی ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر مایه‌کوبی قارچ میکوریزای آربوسکولار (Rhizophagus irigularis) و ریزوباکتری‌ (Pseudomonas fluorescens) بر ذرت در شرایط مختلف کوددهی، آزمایشی به صورت گلخانه‌ای در منطقه جلین گرگان در سال 1397 طی دو آزمایش جداگانه انجام شد. هدف از آزمایش اول مقایسه‌ی مایه‌کوبی مرسوم خاک با مایه‌کوبی بذرمال و هدف از آزمایش دوم نیز ارزیابی رشد ذرت مایه‌کوبی شده با قارچ میکوریزا و ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه از طریق بذرمال در سه سطح تیمار با محلول غذایی هوگلند (شاهد، 80 و 100 درصد حجمی محلول هوگلند) بود. در هر دو آزمایش، 70 روز پس از تلقیح بذر، یک گرم از ریشه‌های ذرت و خاک چسبیده به آن نمونه برداری شده و استخراج DNA موجود در ریزوسفر ذرت انجام شد. در آزمایش اول اختلاف معنی‌داری بین مایه‌کوبی مرسوم خاک با مایه‌کوبی بذرمال از نظر وزن خشک ساقه و ریشه، درصد کلونیزاسیون طولی ریشه، فراوانی آربوسکول، فراوانی وزیکول و غلظت عناصر مشاهده نشد. در آزمایش دوم و در شرایط کوددهی کامل، مایه‌کوبی توسط قارچ، باعث افزایش معنی‌دار غلظت‌ نیتروژن، فسفر، پتاسیم و روی (به ترتیب 1/18، 5/3، 56 و 0/46 میلی‌گرم بر کیلوگرم) نسبت به تیمار شاهد (به ترتیب 6/12، 1/3، 6/39 و 4/24 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و روش مایه‌کوبی بذرمال باکتری باعث افزایش معنی‌دار منیزیوم، روی و منگنز (به ترتیب 0/2، 6/42 و 145 میلی‌گرم بر کیلوگرم) نسبت به تیمار شاهد شد (به ترتیب 0/1، 4/24 و 60 میلی‌گرم بر کیلوگرم).

مشاهده مقاله

تأثیر محلول‌پاشی علف‌کش‌های باکتریایی و عصاره آبی گیاهان بر خصوصیات مورفولوژیک و نشاسته برنج و علف هرز سوروف

موسی ابراهیم پور؛ پورنگ کسرایی؛ حمیدرضا لاریجانی؛ حمیدرضا توحیدی مقدم؛ سحر هنرمند جهرمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.342810.2706

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی علف‌کش‌های باکتریایی و عصاره آبی گیاهان بر خصوصیات مورفولوژیک و نشاسته علف هرز سوروف و برنج،آزمایشی به‌صورت اسپلیت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در زمین زراعی در شهرستان آمل در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی عصاره آبی گیاهان ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی علف‌کش‌های باکتریایی و عصاره آبی گیاهان بر خصوصیات مورفولوژیک و نشاسته علف هرز سوروف و برنج،آزمایشی به‌صورت اسپلیت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در زمین زراعی در شهرستان آمل در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی عصاره آبی گیاهان و سورفاکتانت سورگوم، کلم بروکلی، گزنه، اوکالیپتوس، آقطی، باکتری Streptomyces sp-albos حاوی thaxtomin، باکتری Xanthomonas campestris و شاهد به عنوان عامل اصلی، غلظت عصاره در سطوح صفر، 5، 10 و 15 در هزار بعنوان عامل فرعی و گونه‌های گیاهی برنج رقم طارم و علف هرز سوروف بعنوان عامل فرعی فرعی بود. با محلول‌پاشی عصاره‌ها عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک سوروف کاهش و درصد نشاسته دانه افزایش پیدا کرد. عملکرد دانه برنج در کاربرد 5 در هزار عصاره کلم بروکلی و 5 در هزار Streptomyces sp-albos تفاوت معنی‌داری با شاهد نداشت. با افزایش غلظت عصاره نیز، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک برنج و سوروف کاهش بیشتری را نشان دادند، بیشترین تأثیر در 15 در هزار عصاره به‌دست آمد. در برنج عملکرد بیولوژیک در عصاره‌های سورگوم، کلم بروکلی، اوکالیپتوس و Streptomyces sp-albos با شاهد در یک گروه آماری قرار داشتند. کم‌ترین عملکرد دانه در برنج به میزان 16/3 تن در هکتار مربوط به عصاره آقطی و در سوروف به میزان 68/0 و 61/0 تن در هکتار مربوط به عصاره گزنه و آقطی بود. با توجه به نتایج به دست آمده، دگرآسیبی و عوامل بیماری‌زای گیاهی می‏‌توانند از راه‏های اساسی کنترل علف‌های هرز در سیستم کشاورزی پایدار باشند.

مشاهده مقاله

عملکرد کمی و کیفی رازیانه تحت تاثیر کاربرد مالچ کاه و کلش گندم و علف‌کش

ذلیخا شریفی؛ احمد زارع؛ الهام الهی فرد؛ علیرضا ابدالی مشهدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.342600.2703

چکیده

به منظور ارزیابی سطوح مختلف مالچ کاه و کلش گندم و علف‌کش برعملکرد کمی، کیفی رازیانه و کنترل علف-های هرز، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 1399-1398 انجام شد. تیمارها شامل غلظت‌های مختلف علف‌کش لینورون (صفر، ... بیشتر به منظور ارزیابی سطوح مختلف مالچ کاه و کلش گندم و علف‌کش برعملکرد کمی، کیفی رازیانه و کنترل علف-های هرز، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 1399-1398 انجام شد. تیمارها شامل غلظت‌های مختلف علف‌کش لینورون (صفر، 5/1، 3، 5/4 لیتر در هکتار) به عنوان کرت اصلی و سطوح مختلف مالچ کاه و کلش گندم (0، 3، 6، 9 و 12 تن در هکتار) به عنوان کرت فرعی بود. نتایج نشان داد که کم‌ترین زیست توده علف‌های هرز پهن‌برگ و باریک‌برگ (73 و 15 گرم در مترمربع) از کاربرد 5/4 لیتر در هکتار علف‌کش و کاربرد مالچ به میزان 9 و 12 تن در هکتار به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه (80 گرم در مترمربع) در شرایط کاربرد علف‌کش به میزان سه لیتر در هکتار و مالچ نه تن در هکتار و کمترین (18 گرم در مترمربع) در شرایط عدم کاربرد علف‌کش و مالچ کاه و کلش گندم مشاهده گردید. در شرایط کاربرد علف‌کش سه لیتر در هکتار و مالچ نه تن در هکتار، بیش‌ترین عملکرد اسانس رازیانه (82/2 گرم در مترمربع) به دست آمد و در شرایط عدم کاربرد مالچ و علف‌کش، عملکرد اسانس 48/0 گرم در مترمربع بود. بنابراین در مدیریت تلفیقی علف‌های هرز، کاربرد مالچ کاه و کلش گندم می‌تواند در کاهش رقابت علف‌های هرز و دستیابی به کشاورزی پایدار در گیاهان دارویی مورد توجه قرار گیرد.

مشاهده مقاله

تأثیر کبالت، مولیبدن و نیتروژن بر ویژگی‎های مورفوفیزیولوژیکی لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris) در کشت بدون‎خاک

نادر خادم مقدم ایگده لو؛ احمد گلچین؛ خدیجه فرهادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.292101.2292

چکیده

به‎منظور بررسی تأثیر کبالت، مولیبدن و نیتروژن بر رشد لوبیا چیتی در کشت بدون‎خاک، آزمایشی گلدانی به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 36 تیمار و در سه تکرار در سال زراعی 95-1394 در تیر ماه و در دمای C˚25 و شدت نور 40000 لوکس در گلخانه دانشگاه زنجان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح نیتروژن (50، 100، 150 و mg/l 200)، سه سطح مولیبدن ... بیشتر به‎منظور بررسی تأثیر کبالت، مولیبدن و نیتروژن بر رشد لوبیا چیتی در کشت بدون‎خاک، آزمایشی گلدانی به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 36 تیمار و در سه تکرار در سال زراعی 95-1394 در تیر ماه و در دمای C˚25 و شدت نور 40000 لوکس در گلخانه دانشگاه زنجان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح نیتروژن (50، 100، 150 و mg/l 200)، سه سطح مولیبدن (067/0، 2/0 و mg/l 6/0) و سه سطح کبالت (006/0، 06/0 و mg/l 3/0) بودند. سطوح فاکتورهای مورد آزمایش از طریق افزودن مقادیر مختلف نمک‎های نیترات آمونیوم، مولیبدات آمونیوم و کلرید کبالت به محلول غذایی پایه، تهیه گردیدند. نتایج صفات موفولوژیکی نشان دادند که در تیمار N100Mo0.6Co0.06 بیش‎ترین وزن خشک غلاف به‎دست آمد که حداکثر اخلافی برابر با 9/47 درصد با سایر تیمارها داشت. بیش‎ترین وزن خشک بوته نیز از تیمار N150Mo0.6Co0.006 به‎دست آمد. بیش‎ترین وزن خشک ریشه در تیمارهای N150Mo0.6 و N150Co0.3 به‎دست آمد. همین‎طور بیش‎ترین تعداد غلاف نیز در تیمارهای N150Mo0.6، N100Co0.3 و Mo0.6Co0.3 به‌دست آمد. بررسی‎ صفات فیزیولوژیکی هم نشان دادند که بیش‎ترین غلظت نیتروژن، مولیبدن و کبالت به‎ترتیب از تیمارهای N200Mo0.6Co0.3، N150Mo0.6Co0.3 و N150Mo0.067Co0.006 حاصل شد. در کل می‎توان اظهار داشت که کاربرد تیمار N100Mo0.6Co0.06 می‎تواند بر وزن خشک غلاف که اندامی بارده و اقتصادی است تأثیر مثبتی گذاشته و عملکرد لوبیا چیتی (رقم تلاش) را ارتقاء دهد.

مشاهده مقاله

بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن بر صفات زراعی و مورفولوژیکی برنج رقم طارم محلی

مجید مسلمی؛ حمیدرضا مبصر؛ نعمت اله صداقت؛ ایمان عشقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.322399.2540

چکیده

بهینه‌سازی مقدار مصرف کودهای نیتروژنه یکی از راهکارهای مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد است. به منظور بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن طی دو سال بر خصوصیات مورفولوژیک و صفات زراعی برنج، آزمایشی به صورت کرت‌های‌ خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 و 1389 در مزرعه پژوهشی واقع در آمل اجرا شد. مقادیر نیتروژن در ... بیشتر

مشاهده مقاله

ارزیابی برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی زیره سبز با استفاده از آب مغناطیسی و سوپرجاذب تحت رژیم کم آبیاری

علی آشوری؛ منوچهر قلی پور؛ احمد غلامی؛ حمید عباس دخت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.342656.2704

چکیده

به منظور بررسی آب مغناطیسی و سوپرجاذب بر برخی صفات مورفوفیزیولوژی و عملکرد زیره سبز(Cuminum cyminum L.)تحت رژیم کم آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در مزارع پژوهشی زیر نظر دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود در دو منطقه راهنجان و گرمن از توابع شهرستان شاهرود به ‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار ... بیشتر به منظور بررسی آب مغناطیسی و سوپرجاذب بر برخی صفات مورفوفیزیولوژی و عملکرد زیره سبز(Cuminum cyminum L.)تحت رژیم کم آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در مزارع پژوهشی زیر نظر دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود در دو منطقه راهنجان و گرمن از توابع شهرستان شاهرود به ‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار نوع آب آبیاری در دوسطح (معمولی و مغناطیسی) و‌ مکان (راهنجان،گرمن) با شرایط اقلیمی و ارتفاع از سطح دریای متفاوت بعنوان فاکتور اصلی و تیمار سوپرجاذب در سه سطح (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) بعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. در تمام تیمارها، آبیاری براساس 100 درصد نیاز آبی گیاه اعمال شد. نتایج نشان داد مکان، نوع آبیاری و غلظت‌های مختلف سوپر جاذب تاثیر معنی‌‌داری روی خصوصیات رشدی زیره سبز داشتند. بیشترین ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک بوته، درصد اسانس و پروتئین در منطقه راهنجان با استفاده از سوپرجاذب غلظت 100 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در منطقه راهنجان بدلیل شرایط اقلیمی و میانگین دمای سالانه بالاتر و تیمار 100 و 200 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب و کاربرد آب مغناطیسی، بیشترین مقدار ارتفاع بوته، درصد اسانس و پروتئین، کربوهیدرات‌های محلول مشاهده گردید. با توجه به نتابج حاصله، اغلب صفات در منطقه راهنجان دارای مقادیر بیشتری نسبت به منطقه گرمن بود و کشت گیاه در منطقه راهنجان اقتصادی می باشد.

مشاهده مقاله

تعیین دوره بحرانی خسارت علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)

علیرضا همدمی؛ هاشم هادی؛ امیر رحیمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.320153.2526

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر دوره‌های مختلف کنترل و تداخل علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله آزمایشی با دو سری تیمار شامل تیمارهای کنترل علف‌های هرز از سبز شدن تا سومین برگ‌حقیقی، تا ششمین‌ برگ‌حقیقی، تا اولین شاخه‌گل‌زا، تا سومین شاخه گل‌زا، تا ‌گلدهی، تا دانه‌بندی و سری‌ دوم شامل تداخل علف‌های هرز تا سومین برگ حقیقی، ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر دوره‌های مختلف کنترل و تداخل علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله آزمایشی با دو سری تیمار شامل تیمارهای کنترل علف‌های هرز از سبز شدن تا سومین برگ‌حقیقی، تا ششمین‌ برگ‌حقیقی، تا اولین شاخه‌گل‌زا، تا سومین شاخه گل‌زا، تا ‌گلدهی، تا دانه‌بندی و سری‌ دوم شامل تداخل علف‌های هرز تا سومین برگ حقیقی، تا ششمین برگ حقیقی، تا اولین شاخه‌گل-زا، تا سومین شاخه گل‌زا، تا گلدهی و تداخل تا دانه بستن در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه در سال 1397 اجرا گردید. نتایج نشان داد که تیمار تداخل تا سومین برگ حقیقی کمترین وزن خشک علف‌های هرز را داشت. در هر دو سری تیمار با افزایش دوره حضور علف‌های هرز، کاهش معنی‌داری در عملکرد دانه در بوته و هکتار شنبلیله مشاهده شد به‌طوری‌که شروع دوره بحرانی در دو سطح 5 و 10 درصد کاهش عملکرد قابل قبول دانه در هکتار به‌ترتیب 140 و 158 درجه-روزهای رشد از زمان سبز شدن و پایان دوره بحرانی کنترل علف‌های هرز نیز در دو سطح کاهش عملکرد مذکور به‌ترتیب 349 و 282 درجه-روزهای رشد از سبز شدن گیاه تعیین گردید. بنابراین بهترین زمان مبارزه در سطح 5 درصد کاهش عملکرد، کنترل از سومین برگ حقیقی تا گلدهی و در سطح 10 درصد کاهش عملکرد، کنترل از چهار برگی تا قبل از ظهور گل‌ها بود.

مشاهده مقاله

بهبود شاخص‌های فتوسنتزی، بیوشیمیایی و تحمل به سرمای کلزا با کاربرد نانو‌سلنیوم در مرحله روزت

پریسا شیخ زاده مصدق؛ غلام بهزاد؛ ناصر زارع؛ میترا رستمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.340264.2692

چکیده

به‌منظور بررسی تاثیر کاربرد نانو‌سلنیوم در بهبود شاخص‌های فتوسنتزی، صفات بیوشیمیایی و افزایش تحمل به سرمای کلزای پاییزه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98-1397 انجام گرفت. تیمار آزمایشی شامل محلول‌پاشی غلظت‌های نانوسلنیوم (صفر (شاهد)، 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر) در ... بیشتر به‌منظور بررسی تاثیر کاربرد نانو‌سلنیوم در بهبود شاخص‌های فتوسنتزی، صفات بیوشیمیایی و افزایش تحمل به سرمای کلزای پاییزه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98-1397 انجام گرفت. تیمار آزمایشی شامل محلول‌پاشی غلظت‌های نانوسلنیوم (صفر (شاهد)، 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر) در مرحله 8-6 برگی بود. نتایج نشان داد محلول‌پاشی بوته‌های کلزا با غلظت‌های مختلف نانوسلنیوم موجب افزایش معنی‌دار محتوای نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتری، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، بقای زمستانه بوته‌ها و عملکرد دانه‌ی کلزا گردید. بیشترین محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس بیشینه (Fm)، حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm)، فلورسانس متغیر (Fv)، محتوای اسید آمینه پرولین و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز در بوته‌های محلول‌پاشی شده با 50 میلی‌گرم در لیتر نانوسلنیوم به‌دست آمد. نانوسلنیوم از طریق افزایش میزان Fv/Fm، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و میزان اسید‌آمینه پرولین، موجب افزایش درصد زنده‌مانی بوته‌های کلزا به میزان 18/7 تا 94/8 درصد شد. محلول‌پاشی بوته‌های کلزا با غلظت‌های 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر نانوسلنیوم سبب افزایش عملکرد دانه به‌ترتیب به میزان 10/28 و 19/34 درصد شد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد نانوسلنیوم با غلظت 50 میلی‌گرم در لیتر تأثیر مثبت و معنی‌داری بر صفات بیوشیمیایی و شاخص‌های فتوسنتزی کلزا داشت که این موضوع سبب شد تا تحمل به سرما ‌در بوته‌های کلزا افزایش یابد.

مشاهده مقاله

ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و زودرسی در ژنوتیپ‌های شش گونه جنس براسیکا

فاطمه رشیدی؛ نادعلی باقری؛ نادعلی بابائیان جلودار؛ علی دهستانی کلاگر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341495.2698

چکیده

به منظور شناسایی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه و معرفی ارقام زودرس با عملکرد بالا در جنس براسیکا، 100 ژنوتیپ از شش گونه جنس براسیکا (B. napus، B. juncea، B. nigra، B. rapa، B. carinata و B. oleracea) در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح مربع لاتیس با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان ... بیشتر به منظور شناسایی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه و معرفی ارقام زودرس با عملکرد بالا در جنس براسیکا، 100 ژنوتیپ از شش گونه جنس براسیکا (B. napus، B. juncea، B. nigra، B. rapa، B. carinata و B. oleracea) در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح مربع لاتیس با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از لحاظ تمام صفات زراعی، اختلاف معنی‌داری با یکدیگر دارند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد ژنوتیپ‌های گونه B. napus بالاترین عملکرد و ژنوتیپ‌های گونه B. rapa زودرس‌ترین و کمترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. دیررس‌ترین ژنوتیپ‌ها، از گونه B. juncea بود. نتایج همبستگی برای ژنوتیپ‌های تمام گونه‌ها نشان داد عملکرد با صفات روز تا رسیدگی، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه و تعداد دانه در خورجین همبستگی مثبت و معنی‌داری دارد. رگرسیون گام به گام برای تمامی صفات در تمام گونه‌ها نشان‌دهنده اهمیت و نقش تعیین کننده صفات تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین و روز تا رسیدگی بر عملکرد ژنوتیپ‌ها بود. در تجزیه به مولفه‌های اصلی، سه مولفه اول 92 درصد از تغییرات را توجیه نمودند که به‌ترتیب پتانسیل عملکرد، فنولوژی و وزن هزار دانه نامگذاری شدند. بر اساس نمودار سه بعدی این سه مولفه، بهترین گونه، B. napus و بهترین ارقام از نظر زودرسی و عملکرد بالا ارقام Janetzika، Liragold، Hayola 401و Hayola 308 از گونه B. napus معرفی شدند.

مشاهده مقاله

اثر آبیاری تکمیلی و کاربرد برگی سالیسیلیک اسید بر رشد، عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیک بادام زمینی (Arachis hypogaea L.)

محراب مهری چروده؛ حمیدرضا ذاکرین؛ معرفت مصطفوی راد؛ سعید سیف زاده؛ علیرضا ولدآبادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.346492.2736

چکیده

این آزمایش، به‌منظور ارزیابی رشد بادام زمینی (Arachis hypogaea L.) رقم NC2 تحت تاثیر آبیاری تکمیلی و سالیسیلیک اسید طی سال‌های 1398 و 1399 به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان (ایستگاه تحقیقاتی کانرود آستارا) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل ... بیشتر این آزمایش، به‌منظور ارزیابی رشد بادام زمینی (Arachis hypogaea L.) رقم NC2 تحت تاثیر آبیاری تکمیلی و سالیسیلیک اسید طی سال‌های 1398 و 1399 به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان (ایستگاه تحقیقاتی کانرود آستارا) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار رژیم آبیاری: عدم انجام آبیاری (شرایط دیم)، آبیاری تکمیلی در مرحله گل‌دهی، آبیاری تکمیلی در مرحله نمو غلاف‌ها، آبیاری تکمیلی در مرحله گل‌دهی + مرحله نمو غلاف‌ها و سه سطح سالیسیلیک اسید: 100، 200 و 300 میکرومول در لیتر به‌ترتیب به‌عنوان کرت اصلی و فرعی بود. تنش خشکی تمامی صفات زراعی اندازه‌گیری شده در بادام زمینی را کاهش داد و کاربرد برگی سالیسیلیک اسید با غلظت 300 میکرومول در لیتر در هر دو شرایط تنش خشکی و آبیاری تکمیلی تمامی صفات مورد مطالعه را بهبود بخشید. بیشترین تعداد غلاف در بوته (57/51 عدد)، عملکرد دانه (3450 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد غلاف بادام زمینی (4958 کیلوگرم در هکتار) در تیمار آبیاری تکمیلی در مراحل شروع گل‌دهی + تشکیل غلاف‌ها با سالیسیلیک اسید به‌دست آمد و این صفات زراعی به‌ترتیب 79/38، 8/70 و 6/57 درصد در مقایسه با شرایط دیم افزایش پیدا کرد. نتایج این پژوهش نشان داد، آبیاری تکمیلی و کاربرد برگی سالیسیلیک اسید با غلظت 300 میکرومول در لیتر می‌تواند برای ارتقای رشد و عملکرد دانه بادام زمینی تحت شرایط اقلیمی مشابه قابل توصیه باشد.

مشاهده مقاله

ارزیابی واکنش ارقام بهاره کلزا به تنش خشکی انتهایی در کرج

مدینه بیژنی؛ سعید صوفی زاده؛ امیرحسین شیرانی راد؛ حمید جباری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.347418.2740

چکیده

به منظور بررسی واکنش ارقام کلزا (Brassica napus L.) به تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی (98-1396) در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. تیمارهای تنش خشکی شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله خورجین-دهی تا پایان رشد و قطع آبیاری ... بیشتر به منظور بررسی واکنش ارقام کلزا (Brassica napus L.) به تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی (98-1396) در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. تیمارهای تنش خشکی شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله خورجین-دهی تا پایان رشد و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا پایان رشد در کرت‌های اصلی و ارقام بهاره کلزا شامل ساری‌گل، آر جی اس 003، هایولا 401، ظفر و دلگان در کرت‌های فرعی بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی به خصوص در قطع آبیاری از گلدهی در تمام ارقام مورد مطالعه منجر به کاهش معنی‌دار طول دوره رشد، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، کارایی مصرف آب در تولید دانه و کارایی مصرف آب در تولید روغن گردید. بیشترین عملکرد دانه در آبیاری کامل در ارقام دلگان، ظفر، آر جی اس 003 و هایولا 401 به ترتیب با 3959، 3886، 3776 و 3650 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در شرایط تنش ارقام آر جی اس 003، دلگان و هایولا 401 با واکنش مناسب‌تر در قطع آبیاری از خورجین‌دهی با عملکرد دانه به ترتیب 2841، 2812 و 2716 کیلوگرم در هکتار بر سایر ارقام برتری داشتند. ارقام دلگان، آر جی اس 003 و هایولا 401 با تولید به ترتیب 2357، 2276 و 2185 کیلوگرم دانه در شرایط قطع آبیاری از گلدهی نیز به عنوان ارقام مناسب در کرج توصیه می‌گردند.

مشاهده مقاله

اثر کاربرد خاکی نیتروکسین و ورمیکمپوست بر صفات مورفولوژی و بیوشیمیایی تمشک سیاه (Rubus sp.)

رویا موسوی؛ ویدا چالوی؛ کامران قاسمی؛ مهدی حدادی نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 بهمن 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2023.343045.2708

چکیده

برای بررسی اثر نیتروکسین و ورمیکمپوست بر خصوصیات کیفی و عملکردی تمشک سیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در بسترهای گلدانی انجام شد. فاکتور اول میزان درصد کود ورمیکمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40) و فاکتور دوم سطح تلقیح و عدم تلقیح با نیتروکسین (Ni) بود. نتایج نشان داد که تیمارها اثر معنی داری بر صفات ... بیشتر برای بررسی اثر نیتروکسین و ورمیکمپوست بر خصوصیات کیفی و عملکردی تمشک سیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در بسترهای گلدانی انجام شد. فاکتور اول میزان درصد کود ورمیکمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40) و فاکتور دوم سطح تلقیح و عدم تلقیح با نیتروکسین (Ni) بود. نتایج نشان داد که تیمارها اثر معنی داری بر صفات مورد بررسی داشتند. بالاترین وزن میوه، تعداد میوه و عملکرد در ورمیکمپوست 20 درصد مشاهده شد. بیشترین طول میوه (62/1 سانتیمتر) در ورمیکمپوست 10 درصد و تلقیح نیتروکسین بدست آمد. بیشترین قطر میوه در ورمیکمپوست 30 درصد حاصل گردید. همچنین در پارامترهای بیوشیمیایی کاربرد ورمیکمپوست 10 درصد بیشترین مواد جامد محلول و شاخص طعم را به دنبال داشت. بیشترین مقدار آنتوسیانین در تیمارهای ورمیکمپوست 20 و 30 درصد به ترتیب به میزان 551 و 563 (میلی گرم بر لیتر آب میوه) حاصل گردید. کاربرد نیتروکسین به همراه ورمیکمپوست 30 درصد بیشترین ویتامین ث را به همراه داشت. بهطور کلی نتایج نشان داد که کاربرد ورمیکمپوست در سطوح 20 تا 30 درصد بهترین اثر را بر صفات کمی و کیفی تمشک سیاه داشته و نیتروکسین نیز میتواند اثر منفی مقادیر بالای ورمیکمپوست را کاهش داده و موجب افزایش اثر ورمیکمپوست بر گیاه تمشک شود.

مشاهده مقاله

برآورد نیازسرمایی وگرمایی ارقام مختلف تمشک سیاه در شرایط مزرعه ای شرق مازندران

سمیه طبری؛ مهدی حدادی نژاد؛ رضا نوروز

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 بهمن 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2023.344327.2720

چکیده

به‌منظور تعیین نیاز سرمایی و گرمایی ارقام تمشک سیاه(Rubus sp.)، سه رقم خاردار(توپای، سیلوان و ماریون) و دو رقم بی‌خار(قرمز نارس و مرتون) پس از شروع رکود و تأمین نیاز سرمایی مختلف در سال 1398 از کلکسیون تمشک دانشگاه علوم کشاورزی ساری جمع‌آوری و در گلخانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بصورت فاکتوریل در سه تکرار ارزیابی شد. سپس مدل‌های نیاز ... بیشتر به‌منظور تعیین نیاز سرمایی و گرمایی ارقام تمشک سیاه(Rubus sp.)، سه رقم خاردار(توپای، سیلوان و ماریون) و دو رقم بی‌خار(قرمز نارس و مرتون) پس از شروع رکود و تأمین نیاز سرمایی مختلف در سال 1398 از کلکسیون تمشک دانشگاه علوم کشاورزی ساری جمع‌آوری و در گلخانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بصورت فاکتوریل در سه تکرار ارزیابی شد. سپس مدل‌های نیاز سرمایی و گرمایی محاسبه گردید. نتایج حاکی از تفاوت نیاز سرمایی ارقام خاردار و بی‌خار در مزرعه بود. رقم خاردار و زودرس سیلوان پس از دریافت 500 ساعت نیاز سرمایی، بیشترین درصد شکوفایی اولین را جوانه داشت. اولین شکوفایی در ارقام خاردار میان‌رس و دیررس (ماریون و توپای) و رقم بی‌خارقرمزنارس در 700 ساعت سرما ولی در رقم بی‌خار مرتون در 900 ساعت مشاهده گردید. کمترین تعداد روزی که همه ارقام خاردار و بی‌خار توانستند به مرحله شکوفایی 50 درصدی جوانه‌ها برسند وقتی بود که حداقل 700 ساعت سرما را دریافت نمودند. بااین‌حال تنها ارقام خاردار بودند که به شکوفایی کامل رسیدند و به همین دلیل مناسب‌ترین ارقام جهت توسعه کشت در شرق مازندران می‌باشند. ارقام بی‌خار حتی با دریافت 900 ساعت سرما به شکوفایی کامل نرسیدند. نیاز گرمایی لازم جهت شکوفایی 50 درصد جوانه‌ها بین 1116 GDH(رقم خاردار و دیررس توپای) تا 6324 GDH(رقم بی‌خار مرتون) متغیر بود. در مورد ارقام بی‌خار استفاده از تیمارهای تکمیلی مثل سیانامید هیدروژن جهت بهبود شکوفایی جوانه می‌تواند راهگشا باشد. لازم است این نتایج برای تولید محصول مجدد یا خارج از فصل تمشک مورد توجه قرار گیرد.

مشاهده مقاله

بررسی اثر تنش خشکی، تنظیم کننده های رشد و محلول پاشی با نانوذرات روی و منیزیم بر صفات مورفولوژیک و بیوشیمیایی گیاه دارویی پروانش (Catharanthus roseus (L.) G.DON)

بابک سپهری؛ حمید رضا توحیدی مقدم؛ فرشاد قوشچی؛ میثم اویسی؛ پورنگ کسرایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 فروردین 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.349779.2749

چکیده

گیاه دارویی پروانش با نام علمی (Catharanthus roseus) یکی از مهمترین گیاهان دارویی در دنیا می باشد که علاوه بر داشتن برگها و گلهای زیبا و کاربرد زینتی، در برگها و ریشه های خود دارای آلکالوئیدهای بسیار مهمی می باشد که ‌در شیمی درمانی انواع سرطان‌ها (خون، غدد لنفاوی، سینه و پروستات) و درمان افت فشار خون کاربرد دارد. این آزمایش به منظور بررسی اثر ... بیشتر گیاه دارویی پروانش با نام علمی (Catharanthus roseus) یکی از مهمترین گیاهان دارویی در دنیا می باشد که علاوه بر داشتن برگها و گلهای زیبا و کاربرد زینتی، در برگها و ریشه های خود دارای آلکالوئیدهای بسیار مهمی می باشد که ‌در شیمی درمانی انواع سرطان‌ها (خون، غدد لنفاوی، سینه و پروستات) و درمان افت فشار خون کاربرد دارد. این آزمایش به منظور بررسی اثر تنظیم کننده های رشد و محلول پاشی نانوذرات روی و منیزیم در شرایط تنش خشکی بر میزان آلکالوئید کل، آنتوسیانین، کلروفیل کل، وزن تر و خشک سرشاخه‌های حاوی آلکالوئید، و تعداد شاخه های جانبی گیاه دارویی پروانش (Catharanthus roseus (L.) G.DON) در شرایط گلخانه‌ای، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح‌های کاملاٌ تصادفی، طی سال‌های 1399 و 1400 در تهران صورت گرفت. نتایج نشان داد که در بررسی اثرات تنش خشکی و محلول پاشی نانوذرات روی و منیزیم بر کلیه‌ی صفات مورد بررسی (آلکالوئید کل، آنتوسیانین، کلروفیل کل، وزن تر و خشک سرشاخه‌های حاوی آلکالوئید، و تعداد شاخه های جانبی) اختلاف آماری معنی‌داری در سطح 1 درصد ایجاد شد. همچنینن در بررسی اثرات تنظیم کننده‌های رشد نیز به غیر از آلکالوئید کل، بر روی سایر صفات مورد بررسی، اثرات آماری معنی‌داری در سطح 1 درصد ایجاد شد. در بررسی اثرات متقابل تنش خشکی و تنظیم کننده‌های رشد بر وزن تر سرشاخه‌های حاوی آلکالوئید تأثیر معنی‌داری در سطح 1 درصد ایجاد شد. اما در سایر موارد اثر آماری معنی‌داری بر صفات مورد نظر مشاهده نشد.

مشاهده مقاله

پوشش دهی جوانه های جانبی ساقه نیشکر و انتخاب مناسب ترین ترکیب جهت تولید بذر تک جوانه ای نیشکر

زهرا عجریب زاده؛ سلیم فرزانه؛ محمود شمیلی؛ حمید رضا بلوچی؛ عزیز کرملاچعب؛ رئوف سید شریفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 فروردین 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.343312.2713

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر چهار نوع چسباننده در سطحهای مختلف: کربوکسیمتیلسلولز (40 ، 60 و 80 گرم در لیتر)، صمغ عربی (50 ، 100 و 150 گرم در لیتر)، کتیرا (30 ، 60 و 90 گرم در لیتر) و نشاسته (45، 60 و 75 گرم در لیتر) به عنوان آزمایش اول و 4 نوع مواد تغذیهای با سطحهای مختلف: هیومیکاسید (6 ، 9 و 12 گرم در لیتر)، فیلترکیک (5 ،10 و 15 گرم در کیلوگرم)، سوپرجاذب (10 ، 30 ... بیشتر این تحقیق به منظور بررسی تأثیر چهار نوع چسباننده در سطحهای مختلف: کربوکسیمتیلسلولز (40 ، 60 و 80 گرم در لیتر)، صمغ عربی (50 ، 100 و 150 گرم در لیتر)، کتیرا (30 ، 60 و 90 گرم در لیتر) و نشاسته (45، 60 و 75 گرم در لیتر) به عنوان آزمایش اول و 4 نوع مواد تغذیهای با سطحهای مختلف: هیومیکاسید (6 ، 9 و 12 گرم در لیتر)، فیلترکیک (5 ،10 و 15 گرم در کیلوگرم)، سوپرجاذب (10 ، 30 و 45 گرم در کیلوگرم) و کود میکروکمبی (10 ، 20 و 30 گرم در کیلوگرم) به عنوان آزمایش دوم به همراه شاهد به صورت طرح کاملاً تصادفی و با 3 تکرار در سال 1398 در ایستگاه تحقیقاتی نیشکر خوزستان- ایران به اجرا در آمد. نتایج نشان داد اثر چهار نوع چسب بر شاخصهای گیاه نیشکر همچون سرعت سبز شدن، طول ساقه، وزن خشک ساقه و درصد رطوبت گیاه معنیداری بود و بیشترین اثر مثبت در چسب نشاسته (60 گرم در لیتر) مشاهده گردید. همچنین چهار مواد تغذیهای بر برخی از شاخصها همچون سرعت سبز شدن، طول ساقه، وزن خشک ساقه و درصد رطوبت گیاه اثر معنیداری داشت. بیشترین اثر مثبت برای صفات گرفته شده در هیومیکاسید (12 گرم در لیتر) مشاهده گردید. با توجه به اثر مثبت بیشتر چسب نشاسته، میتوان در بررسیهای بعدی از این چسب به عنوان چسبانندهای، همراه با سایر مواد تغذیهای و مواد پرکننده برای پلت کردن جوانههای جانبی ساقه نیشکر جهت تولید بذر مصنوعی تکجوانهی نیشکر استفاده کرد.

مشاهده مقاله

بررسی تاثیر تاریخ کاشت، آبیاری و تغذیه بر عملکرد دانه و روغن گیاه دان سیاه (Guizotia abyssinica (L.F.) Cass) در منطقه پاکدشت

مریم منصوری؛ غلام عباس اکبری؛ الیاس سلطانی؛ فاطمه بناءکاشانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 خرداد 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352989.2778

چکیده

این پژوهش به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی درسه تکرار در سال 1400 اجرا شد. در این مطالعه دور آبیاری در سه سطح (هفت روز یک ‌بار، ده روز یک ‌بار و سیزده روز یک ‌بار) به‌عنوان عامل اصلی و عامل فرعی تاریخ کاشت در دو سطح (15 خرداد و یک تیر) و عامل فرعی- فرعی کوددهی با کودهای زیستی در چهار سطح شاهد (بدون کود زیستی)، ... بیشتر

مشاهده مقاله

تاثیر کاربرد روی و پتاسیم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) تحت تنش خشکی

حمزه خانجانی افشار؛ مجتبی جعفرزاده کنارسری؛ مهرداد چائی چی؛ امین فرنیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.343548.2715

چکیده

به منظور بررسی تاثیر کاربرد روی و پتاسیم بر برخی صفات مورفولوژیکی و عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت-فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار طی دو سال 97 و 98 در مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی همدان اجرا گردید. عامل کرت اصلی شامل سطوح آبیاری (نرمال و تنش رطوبتی) و عامل کرت ... بیشتر

مشاهده مقاله

تحلیل اثر عوامل محیطی بر کشت ذرت علوفه‌ای با استفاده از منطق فازی

حسین پورهادیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352960.2776

چکیده

زمینه: پهنه‌بندی دقیق عوامل محیطی هر منطقه برای فعالیت‌های کشاورزی، راهنمای بسیار مهمی برای تصمیم‌گیری مدیران و سیاست‌گذاران بخش کشاورزی و کشاورزان فراهم می‌کند. هدف: این پژوهش به‌منظور پهنه‌بندی اراضی زراعی در استان لرستان برای کشت دوم ذرت علوفه‌ای در سال 1400، به‌کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)، فرآیند تحلیل شبکه‌ای(ANP) و ... بیشتر زمینه: پهنه‌بندی دقیق عوامل محیطی هر منطقه برای فعالیت‌های کشاورزی، راهنمای بسیار مهمی برای تصمیم‌گیری مدیران و سیاست‌گذاران بخش کشاورزی و کشاورزان فراهم می‌کند. هدف: این پژوهش به‌منظور پهنه‌بندی اراضی زراعی در استان لرستان برای کشت دوم ذرت علوفه‌ای در سال 1400، به‌کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)، فرآیند تحلیل شبکه‌ای(ANP) و منطق فازی انجام گرفت. روش پژوهش: ابتدا لایه رستری عوامل محیطی مؤثر بر کشت ذرت علوفه‌ای شامل عوامل اقلیمی(دمای کمینه، بیشینه و متوسط)، توپوگرافی(ارتفاع از سطح دریا و شیب) و خاکی(اسیدیته، بافت، پتاسیم قابل‌دسترس، فسفر قابل‌دسترس، ماده آلی و نیتروژن کل) در محیط GIS تهیه شد. سپس با استفاده از توابع فازی نقشه هر عامل فازی‌سازی گردید و وزن هر عامل به‌کمک ANP تعیین شد. با ترکیب لایه‌های وزن‌دار شده، لایه‌های نهایی تولید گردید و در نهایت این لایه‌ها به‌چهار طبقه خیلی‌مناسب، مناسب، ضعیف و نامناسب پهنه‌بندی شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که 35/96 درصد از سطح محدوده موردمطالعه دارای شرایط مناسب و 65/3 درصد دارای شرایط ضعیف برای کشت ذرت علوفه‌ای می‌باشد. به‌جز بخش کمی از شمال و جنوب اراضی زراعی استان لرستان، بقیه اراضی دارای شرایط مناسب بودند. ارزیابی نقشه‌های فازی نشان داد بیشترین اهمیت فازی مربوط به عوامل اقلیمی(63/0) و کمترین به عوامل خاکی(53/0) می‌باشد. بررسی جداگانه نقشه‌های عوامل اقلیمی، توپوگرافی و خاکی حاکی از ایجاد محدودیت توسط تمام عوامل به‌‌جز pH خاک برای کشت ذرت علوفه‌ای در استان لرستان می‌باشد. نتیجه‌گیری: نتیجه این مطالعه زمینه منطقی برای برنامه‌ریزی استفاده بهینه از کاربری اراضی زراعی، مدیریت گیاه ذرت علوفه‌ای و افزایش درآمد کشاورزان را فراهم خواهد کرد.

مشاهده مقاله

بررسی عملکرد و اجزاء عملکرد بادام زمینی در کشت مخلوط با چای ترش در سطوح مختلف کود نیتروژن

اسحق پورکرمی؛ مهدی دهمرده؛ محمد گلوی؛ عیسی خمری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.346478.2735

چکیده

به ‌منظور ارزیابی تاثیر نسبت های کشت مخلوط چای ترش (Hibiscus Sabdariffa L.) بر عملکرد و اجزاء عملکرد بادام زمینی (Arachis hypogea L.) در سطوح مختلف کود نیتروژن آزمایشی به‌ صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سطوح کود نیتروژن به عنوان عامل اصلی ... بیشتر به ‌منظور ارزیابی تاثیر نسبت های کشت مخلوط چای ترش (Hibiscus Sabdariffa L.) بر عملکرد و اجزاء عملکرد بادام زمینی (Arachis hypogea L.) در سطوح مختلف کود نیتروژن آزمایشی به‌ صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل در سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سطوح کود نیتروژن به عنوان عامل اصلی در چهار سطح (0، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) و سری های جایگزینی کشت مخلوط به عنوان عامل فرعی در پنج سطح شامل (خالص چای ترش، خالص بادام زمینی، 50 درصد چای ترش + 50 درصد بادام زمینی، 75 درصد چای ترش + 25 درصد بادام زمینی، 75 درصد بادام زمینی + 25 درصد چای ترش) بودند. بر اساس نتایج بدست آمده سطوح مختلف کود نیتروژن و آرایش کشت مخلوط بر تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن صد دانه، عملکرد اقتصادی، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بادام زمینی تاثیر معنی داری نشان داد. اثر متقابل تیمارهای آزمایشی بر عملکرد اقتصادی، بیولوژیک و شاخص برداشت معنی دار بود. بیشترین عملکرد اقتصادی بادام زمینی (33/5995 کیلو گرم در هکتار) از کشت خالص بادام زمینی و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. نتایج نشان داد که بالاترین میزان نسبت برابری زمین در کشت مخلوط 75 % بادام زمینی بعلاوه 25 % چای ترش به دست آمد (73/1) که نشان دهنده سودمندی کشت مخلوط نسبت به تک کشتی بود.

مشاهده مقاله

ارزیابی اثر اسید هیومیک و اسید فولویک با منابع مختلف کود نیتروژنه بر صفات زراعی برنج عنبربو (Oryza sativa L.) در سیستم کشت مستقیم

حسن نیسی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ محمود رضا تدین؛ سید رضا احمدپور؛ اکبر کریمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352306.2769

چکیده

نیتروژن به عنوان مهم‌ترین عنصرغذایی مورد نیاز گیاه برنج بوده و بخش زیادی از آن در شالیزارها از طریق آبشویی از دست می‌رود که خود می‌تواند منجر به بروز مشکلات زیست‌محیطی و کاهش کارایی مصرف کود اوره در کشت برنج ‌شود. از این رو آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر کاربرد کودهای مختلف آلی و شیمیایی نیتروژنه به‌منظور کاهش و یا رفع این مشکل در ... بیشتر نیتروژن به عنوان مهم‌ترین عنصرغذایی مورد نیاز گیاه برنج بوده و بخش زیادی از آن در شالیزارها از طریق آبشویی از دست می‌رود که خود می‌تواند منجر به بروز مشکلات زیست‌محیطی و کاهش کارایی مصرف کود اوره در کشت برنج ‌شود. از این رو آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر کاربرد کودهای مختلف آلی و شیمیایی نیتروژنه به‌منظور کاهش و یا رفع این مشکل در سال 1400، به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل اسید هیومیک، اسید فولویک و کاربرد کود نیتروژن (اوره گرانوله، اوره با پوشش گوگردی، سولفات آمونیوم، اوره و نیترات آمونیوم، ترکیب اوره با پوشش گوگردی و اوره گرانوله و شاهد) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. مقایسه میانگین اثرات ساده نشان داد که بیش ترین عملکرد شلتوک با کاربرد اسید هیومیک به دست آمد که در مقایسه با شاهد افزایش 19 درصدی داشت. بالا ترین ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک با کاربرد اوره با پوشش گوگردی و یا اوره با پوشش گوگردی همراه با اوره گرانوله به دست آمد. کم‌ترین درصد باروری خوشه به تیمار شاهد و بالا‌ترین وزن خشک خوشه در بوته، وزن خشک تک بوته و تعداد پنجه بارور در بوته به تیمار کاربرد اوره با پوشش گوگردی و یا کاربرد اوره با پوشش گوگردی همراه با اوره گرانوله با کاربرد اسید هیومیک تعلق داشت. بنابراین به نظر می رسد کاربرد اسید هیومیک همراه با آب آبیاری می‌تواند در بهبود رشد برنج در خاک های تحت کشت برنج خوزستان مفید باشد.

مشاهده مقاله

بررسی عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک ارقام گندم تحت تأثیر کاربرد نیتراپایرین در شرایط خاک‌ورزی متفاوت

اشکان جلیلیان؛ قربان خدابین؛ مژده سادات خیاط مقدم؛ احسان زندی اصفهان؛ فاطمه امینی؛ نیما شهبازی؛ محمد زرگران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.349512.2748

چکیده

کاربرد مهارکننده نیتریفیکاسیون نیتراپایرین به جهت حفظ و نگهداری طولانی‌مدت کود اوره در خاک و جلوگیری از آبشویی آن حیاتی است. از این رو این مطالعه باهدف بررسی عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک ارقام گندم در شرایط کاربرد سطوح مختلف کودی و خاک‌ورزی اجرا شد. این پژوهش به‌صورت کرت خردشده فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ... بیشتر کاربرد مهارکننده نیتریفیکاسیون نیتراپایرین به جهت حفظ و نگهداری طولانی‌مدت کود اوره در خاک و جلوگیری از آبشویی آن حیاتی است. از این رو این مطالعه باهدف بررسی عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک ارقام گندم در شرایط کاربرد سطوح مختلف کودی و خاک‌ورزی اجرا شد. این پژوهش به‌صورت کرت خردشده فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه کرج طی دو سال زراعی (از 1398 تا 1400) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح خاک‌ورزی (بی‌خاکورزی و خاک‌ورزی مرسوم) در کرت اصلی و سه سطح کودی (اوره، ترکیب نیتراپایرین + اوره و شاهد (کرت اصلی) و دو رقم (رخشان و پیشگام) در کرت فرعی بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد بالاترین عملکرد دانه گندم در رقم رخشان با 8331 کیلوگرم در هکتار و سطح کودی اوره+نیتراپایرین در بی خاک‌ورزی به دست آمد که نسبت به کاربرد اوره 15/6 درصد برتری داشت. همچنین در هر دو سیستم خاک‌ورزی بیش‌ترین میزان شاخص سطح برگ و شاخص بهره‌وری نیتروژن نیز در همین تیمار به دست آمد به‌طوری‌که در مقایسه با تیمار کاربرد اوره به‌ترتیب 1/6، 7/2 درصد در بی‌خاک‌ورزی و 8/0 و 3/1 درصد در خاک‌ورزی مرسوم بیش‌تر بود. به‌طورکلی می‌توان گفت کاربرد نیتراپایرین باعث بهبود عملکرد گندم در هر دو سطح خاک‌ورزی شد. کاربرد نیتراپایرین علاوه بر بهبود عملکرد گیاه می‌تواند در کاهش مخاطرات زیست‌محیطی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی همچون اوره نیز مؤثر باشد.

مشاهده مقاله

بررسی روند پیری برگ و شاخص‌های رشدی سویا تحت تأثیر اسید الاژیک و کیفیت بذر

صفیه عرب؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ احمد غلامی؛ مصطفی حیدری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.348675.2745

چکیده

به‌منظور بررسی اثر اسید الاژیک بر شاخص‌های رشدی و روند پیری برگ در گیاه سویا، آزمایشی طی دو سال 1398 و 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کیفیت اولیه بذر در دو سطح (بذور نرمال و بذور فرسوده) و کاربرد ... بیشتر

مشاهده مقاله

اثر کاربرد برگی منابع کودی روی و کلسیم بر عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن بادام زمینی

فائزه چهره نورانی؛ پروانه راهداری؛ معرفت مصطفوی راد؛ محمود اسدی؛ شادی کیابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.353009.2777

چکیده

زمینه و هدف: کمبود روی یمی از عوامل بسیار مهم افت عملکرد بادام زمینی است و کاربرد کلسیم بریا بهینه‌سازی عملکرد بادام زمینی حیاتی می‌باشد. به‌منظور ارزیابی کاربرد برگی کودهای مختلف روی و کلسیم بر عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن بادام زمینی (رقم NC2)، این مطالعه در سال‌های زراعی 1398 و 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ... بیشتر زمینه و هدف: کمبود روی یمی از عوامل بسیار مهم افت عملکرد بادام زمینی است و کاربرد کلسیم بریا بهینه‌سازی عملکرد بادام زمینی حیاتی می‌باشد. به‌منظور ارزیابی کاربرد برگی کودهای مختلف روی و کلسیم بر عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن بادام زمینی (رقم NC2)، این مطالعه در سال‌های زراعی 1398 و 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، رشت انجام شد. روش پژوهش:یافته‌ها: این آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه اجرا شد. چهار سطح تیمار منبع کودی عنصر روی شامل عدم کاربرد کود روی (شاهد)، نانوکلات روی، Zn-EDTA و سولفات روی به‌عنوان کرت اصلی و چهار منبع عنصر کلسیم شامل نانوکلات کلسیم، Ca-EDTA، کلرید کلسیم و نیترات کلسیم به‌عنوان کرت‌‌ فرعی بودند. یافته‌ها: محلول‌پاشی کودها قبل از مرحله گل‌دهی انجام شد و سپس با فاصله 30 روز تکرار گردید. بیشترین عملکرد دانه (2790کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیست‌توده (9303 کیلوگرم در هکتار)، درصد روغن دانه (3/52 درصد)، عملکرد روغن (1625 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (673 کیلوگرم در هکتار) و اسید چرب غیر اشباع اولئیک اسید (3/57 درصد) با کاربرد برگی هم‌زمان نانوکودهای روی و کلسیم به‌دست آمد و در مقایسه با تیمار شاهد به‌ترتیب حدود 8/29، 5/17، 4/13، 3/38، 4/24 و 2/19 درصد افزایش پیدا کرد. نتیجه‌گیری: کاربرد نانوکودهای روی و کلسیم به‌صورت محلول‌پاشی بر روی برگ‌ها سبب بهبود عملکرد دانه و روغن بادام زمینی تحت شرایط منطقه گردید. بدین ترتیب، نانوکودهای روی و کلسیم می‌تواند جهت ارتقای کمیت و کیفیت عملکرد بادام زمینی قابل توصیه باشد.

مشاهده مقاله

تاثیر تنش آبی بر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ژنوتیپ‏های گلرنگ

معصومه گنجی؛ سراله گالشی؛ حمید جباری؛ فروغ سنجریان؛ بنیامین ترابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.350886.2759

چکیده

زمینه: تنش آبی از مهمترین عوامل محیطی موثر بر فرآیندهای حیاتی و عملکرد گیاهان زراعی است. هدف: هدف مطالعه بررسی تاثیر تنش آبی بر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ژنوتیپ‏های گلرنگ بود. روش پژوهش: آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر طی سال‏های 99-1397 اجرا شد. ... بیشتر زمینه: تنش آبی از مهمترین عوامل محیطی موثر بر فرآیندهای حیاتی و عملکرد گیاهان زراعی است. هدف: هدف مطالعه بررسی تاثیر تنش آبی بر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ژنوتیپ‏های گلرنگ بود. روش پژوهش: آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر طی سال‏های 99-1397 اجرا شد. تیمارها شامل دو سطح آبیاری (40 و 80% تخلیه آب در دسترس) و سه ژنوتیپ پرنیان، گلدشت و قزاقی بود. کاشت گیاه در ستون‏های خاک به ارتفاع 150 و قطر 23 سانتی‏متر و آبیاری با سیستم قطره‏ای انجام شد. فعالیت آنزیم‏های آنتی‏اکسیدانی، تجمع مالون-دآلدئید، پرولین، محتوی نسبی آب، کلروفیل، عملکرد دانه و ترکیب اسیدهای چرب در پایان آزمایش اندازه‏گیری شد. یافته‏ها: در اثر تنش آبی، افزایش تجمع پراکسید هیدروژن و مالون-دآلدئید میزان فعالیت آنزیم‏های کاتالاز و پراکسیداز را به ترتیب 1 و 5/2 واحد آنزیمی افزایش داد. محتوی پرولین در شرایط تنش آبی حدود 16 برابر افزایش داشت. در مقابل، محتوی نسبی آب برگ کاهش معنی‏داری نشان داد که سبب افزایش دمای کانوپی و کاهش 70% عملکرد دانه شد. ژنوتیپ قزاقی کمترین میزان افزایش دمای کانوپی در شرایط تنش را داشت و عملکرد پایدارتری نشان داد. بعلاوه، تحت تنش آبی ترکیب اسیدهای چرب روغن دانه تغییر یافت و مقدار لینولئیک اسید در شرایط تنش آبی 8/1% کاهش داشت. نتیجه‏گیری: نتایج نشان داد علاوه بر صفات فیزیولوژیک مرتبط با تنش، عدم افزایش نسبت اسیدهای چرب اشباع/غیراشباع نیز شاخص مهمی در شناسایی ژنوتیپ‏های برتر جهت توسعه کشت تحت شرایط کم آبی می‏باشد.

مشاهده مقاله

اثر کاربرد مایکوریزا و فسفر بر خصوصیات رشدی و فیزیولوژیکی ذرت و کینوا در کشت مخلوط به روش جایگزینی

طیبه رستمی؛ حمید عباسدخت؛ حسن مکاریان؛ منوچهر قلی پور؛ خلیل کریم زاده اصل

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.357310.2806

چکیده

به‌منظور بررسی مایکوریزا و کود فسفر بر برخی صفات مورفوفیزیولوژی و عملکرد کینوا (Chenopodium quinoa willd) و ذرت (Zea mays. L) در شرایط کشت مخلوط به روش جایگزینی، آزمایشی در دو مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی شاهرود در شهرستان‌های شاهرود و میامی به‌‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل نسبت‌های ... بیشتر به‌منظور بررسی مایکوریزا و کود فسفر بر برخی صفات مورفوفیزیولوژی و عملکرد کینوا (Chenopodium quinoa willd) و ذرت (Zea mays. L) در شرایط کشت مخلوط به روش جایگزینی، آزمایشی در دو مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی شاهرود در شهرستان‌های شاهرود و میامی به‌‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل نسبت‌های کشت خالص کینوا، 75درصد کینوا+ 25درصد ذرت، 50 درصد کینوا+50 درصد ذرت، 25درصد کینوا+ 75 درصد ذرت و خالص ذرت به‌عنوان فاکتور اول و تیمار فسفر در سه سطح (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان فاکتور دوم و مایکوریزا در دو سطح (مصرف و عدم مصرف) به عنوان فاکتور سوم در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که خصوصیات رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد کینوآ و ذرت تحت تاثیر تیمارهای مختلف کشت مخلوط و هچنین استفاده از مایکوریزا و غلظت‌های مختلف فسفر قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از آزمایش بیشترین ارتفاع گیاه ذرت (8/202 سانتی‌متر) و کینوآ (3/81 سانتی‌متر)، عملکرد دانه ذرت (5/2542 کیلوگرم در هکتار) با استفاده از مایکوریزا و غلظت 50 کیلوگرم فسفر در هکتار مشاهده شد. بیشترین شاخص سطح برگ کینوآ (86/2) و ذرت (57/6) با استفاده از مایکوریزا و فسفر 50 کیلوگرم در هکتار در منطقه شاهرود به‌دست آمد. بیشترین مقدار کلروفیل کینوآ (88/2 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) و ذرت (39/12 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر) در منطقه شاهرود با استفاده از مایکوریزا و غلظت فسفر 50 کیلوگرم در هکتار با آرایش کشت 50×50 مشاهده شد.

مشاهده مقاله

ارزیابی رشد ذرت در مرحله رویشی تحت شرایط خاک آلوده با تیمار ترکیبات گوگرددار و باکتری تیوباسیلوس

حمزه میرزائی؛ فرید شکاری؛ رضا فتوت؛ محمد امیر دلاور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.355626.2794

چکیده

بمنظور بررسی اثر منابع مختلف ترکیبات گوگردار بهمراه تلقیح باکتری تیوباسیلوس بر گیاه ذرت در شرایط تنش فلزات سرب و روی، آزمایشی بصورت فاکتوریل طرح بلوک‌های کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1400 اجرا گردید. تیمارهای گوگرد شامل گوگرد عنصری (75/0، 25/1 و 2 گرم برکیلوگرم خاک) گوگرد همراه باکتری تیوباسیلوس (بیوگوگرد) ... بیشتر بمنظور بررسی اثر منابع مختلف ترکیبات گوگردار بهمراه تلقیح باکتری تیوباسیلوس بر گیاه ذرت در شرایط تنش فلزات سرب و روی، آزمایشی بصورت فاکتوریل طرح بلوک‌های کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1400 اجرا گردید. تیمارهای گوگرد شامل گوگرد عنصری (75/0، 25/1 و 2 گرم برکیلوگرم خاک) گوگرد همراه باکتری تیوباسیلوس (بیوگوگرد) (1، 2 و 3گرم برکیلوگرم خاک) و سولفات‌پتاسیم (5/0، 1 و 5/1گرم برکیلوگرم) بود. نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیک، آناتومیک و فیزیولوژیک در مرحله رشد رویشی در تمام تیمارهای اعمال شده معنی‌دار شدند. تیمارهای اعمال شده نسبت به شاهد موجب افزایش میزان کلروفیل، فلورسانس و آنزیم‌ها گردید. این افزایش باعث کاهش دمای برگ، افزایش طول سلول-های برگ و در نتیجه موجب افزایش سطح برگ و سرعت برگ‌دهی در گیاهان ‌گردید. در تیمار گوگرد بهمراه باکتری این افزایش بیشتر بود. اما تیمارهای گوگرد عنصری 2گرم و سولفات‌پتاسیم 5/1 گرم در گیاه تنش ایجاد کردند و موجب کاهش میزان صفات نسبت به شاهد شدند. همچنین گیاهان در خاک آلوده دچار تنش شدند و میزان صفات ذکر شده نیز کاهش یافتند. اما با اعمال تیمارها میزان صفات کاروتنوئید، پروتئین کل و پروکسیداز افزایش یافتند که موجب کاهش تنش در گیاهان شدند و به تبع آن میزان صفات و شاخص‌های رشدی در گیاه نسبت به شاهد در خاک آلوده افزایش یافتند. می‌توان نتیجه گرفت که تیمار گوگرد همراه باکتری در مقایسه با دیگر تیمارها موجب فعال شدن سیستم دفاعی آنزیمی و غیرآنزیمی و متحمل شدن گیاه به تنش گردید. و نهایتا بهبود رشد گیاه را موجب می‌گردد.

مشاهده مقاله

تاثیر پرایمینگ بذر و محلول‌پاشی و به صورت معمولی و نانو بر عملکرد کمی و کیفی گیاه گلرنگ

بصیر صمدی فیروزآباد؛ مهدی قیاسی؛ رضا امیرنیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.358846.2827

چکیده

مطالعه‌ی حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملا‌‌‌‌ تصادفی (RCBD) در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه مرکزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان تهران اجرا شد. در این پژوهش اثرات محلول‌پاشی در قالب 7 تیمار شامل عدم محلول پاشی (شاهد)، محلول پاشی با روی معمولی، محلول پاشی با روی نانو، محلول پاشی با آهن معمولی، محلول پاشی با آهن ... بیشتر مطالعه‌ی حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کاملا‌‌‌‌ تصادفی (RCBD) در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه مرکزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان تهران اجرا شد. در این پژوهش اثرات محلول‌پاشی در قالب 7 تیمار شامل عدم محلول پاشی (شاهد)، محلول پاشی با روی معمولی، محلول پاشی با روی نانو، محلول پاشی با آهن معمولی، محلول پاشی با آهن نانو محلول پاشی با منگز معمولی و محلول پاشی با منگزنانو و پرایمینگ بذر در 3 سطح عدم پرایمینگ (شاهد)، اسمو پرایمینگ و هیدروپرایمینگ جهت بررسی عملکرد کمی و کیفی و گلرنگ رقم گلدشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اعمال اسموپرایمینگ در درجه اول به همراه محلول‌پاشی نانو روی و پس از آن به همراه محلول‌پاشی با نانو آهن بیشترین تاثیر را بر افزایش معنی‌دار تمام صفات مورد بررسی شامل اجزای عملکرد، عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن در گلرنگ داشت. لازم به ذکر است که علاوه بر تیمار یاد شده (اسموپرایمینگ به همراه محلول‌پاشی نانو روی)، اعمال تیمار هیدروپرایمینگ به همراه محلول‌پاشی نانو روی نیز توانست وزن هزار دانه را که یکی از مهمترین اجزای عملکرد در گیاه گلرنگ است را تا بالاترین سطح آماری افزایش دهد. بنابراین نتایج در مجموع نشان داد که اعمال پرایمینگ بذور گلرنگ به همراه محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی به ویژه روی و آهن به‌صورت نانو، به‌عنوان روشی امیدبخش جهت افزایش عملکرد کمی و کیفی دانه و روغن گیاه گلرنگ در شرایط آب و هوایی مشابه قابل توصیه است.

مشاهده مقاله

ارزیابی پلی‌آمین‌ها بر فعالیت آنتی اکسیدانی، روغن، پروتئین و برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی کاملینا (Camelina sativa) تحت تنش شوری

اسماعیل قلی نژاد؛ بختیار لله گانی؛ شهریار کاظمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.356685.2797

چکیده

به منظور بررسی تاثیر اسپرمین، اسپرمیدین و پوترسین بر فعالیت آنتی اکسیدانی، روغن، پروتئین و برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی کاملینا تحت شرایط تنش شوری، آزمایش گلدانی (هوای آزاد) در دانشگاه پیام نور در اسفندماه سال 1400 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار اجرا گردید. تیمار شوری در سه سطح (صفر، 15، 30 دسی زیمنس ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر اسپرمین، اسپرمیدین و پوترسین بر فعالیت آنتی اکسیدانی، روغن، پروتئین و برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی کاملینا تحت شرایط تنش شوری، آزمایش گلدانی (هوای آزاد) در دانشگاه پیام نور در اسفندماه سال 1400 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار اجرا گردید. تیمار شوری در سه سطح (صفر، 15، 30 دسی زیمنس بر متر) و تیمار محلول‌پاشی در 4 سطح 1- اسپرمین (2 میلی‌مولار)، 2-اسپرمیدین (2 میلی‌مولار)، 3- پوترسین (2 میلی‌مولار) و شاهد (محلول‌پاشی آب خالص) بود. نتایج نشان داد با افزایش تنش شوری درصد و وزن خشک روغن، وزن خشک پروتئین، وزن خشک دانه، شاخص کلروفیل، درصد مواد آلی و معدنی شاخساره کاهش ولی درصد پروتئین، درصد خاکستر شاخساره، قندهای محلول، فعالیت آنتی اکسیدانی و درصد نشت یونی افزایش معنی‌داری یافت. تنش شوری 30 و 15 دسی‌زیمنس بر متر در مقایسه با شاهد به‌ترتیب شاخص کلروفیل (32 و 15 درصد) و درصد مواد معدنی شاخساره (19 و 3 درصد)، درصد روغن (17 و 9 درصد)، وزن خشک روغن (62 و 21 درصد) و وزن خشک دانه (52 و 10 درصد) را کاهش ولی درصد پروتئین (9 و 3 درصد)، درصد خاکستر شاخساره (33 و 30 درصد)، قندهای محلول (32 و 20 درصد) و فعالیت آنتی اکسیدانی (21 و 13 درصد) را افزایش داد. همچنین محلول‌پاشی با پلی‌آمین‌ها سبب افزایش صفات مذکور شد ولی درصد نشت یونی را کاهش داد. بنابراین جهت تعدیل اثرات تنش شوری و افزایش وزن خشک دانه و روغن کاملینا، محلول‌پاشی با پلی‌آمین‌ها پیشنهاد می‌شود.

مشاهده مقاله

ارزیابی تحمل به خشکی ارقام سورگوم علوفه ای با استفاده از شاخص‌های حساسیت و تحمل به تنش

فرزاد فردین؛ بهزاد ثانی؛ پیام معاونی؛ غلامرضا افشارمنش؛ حمید مظفری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.350687.2756

چکیده

مهم‌ترین چالش در بخش کشاورزی این استان کمبود علوفه می‌باشد. این آزمایش به منظور ارزیابی اثر کم‌آبیاری بر خصوصیات زراعی ارقام سورگوم علوفه‌ای در استان کرمان به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت و کهنوج در دو سال 1398 و 1399 اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان ... بیشتر مهم‌ترین چالش در بخش کشاورزی این استان کمبود علوفه می‌باشد. این آزمایش به منظور ارزیابی اثر کم‌آبیاری بر خصوصیات زراعی ارقام سورگوم علوفه‌ای در استان کرمان به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت و کهنوج در دو سال 1398 و 1399 اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل عمودی در چهار سطح شاهد شامل بدون تنش (آبیاری پس از 80 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر)، تنش ملایم (آبیاری پس از 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر)، متوسط (آبیاری پس از 140 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) و شدید (آبیاری پس از 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) و چهار رقم‌ سورگوم علوفه‌ای شامل اسپیدفید، شوگرگریز، جامبو و پگاه به عنوان عامل افقی بودند. بیشترین عملکرد علوفه تر تحت شرایط بدون تنش (شاهد) به میزان 60/121 و 79/118 تن در هکتار به‌ترتیب در ارقام اسپیدفید و پگاه مشاهده شد. همچنین ارقام اسپیدفید و پگاه بیشترین عملکرد علوفه خشک را تحت شرایط بدون تنش (شاهد) به میزان 50/22 و 69/20 تن در هکتار داشتند. همچنین بیشترین عملکرد علوفه خشک در تنش خشکی ملایم در ارقام پگاه و اسپیدفید (با میانگین 30/15 و 88/14 تن در هکتار)، تنش خشکی متوسط در رقم پگاه (12/11 تن در هکتار) و تنش خشکی شدید در رقم اسپیدفید (42/7 تن در هکتار) مشاهده شد. براساس شاخص‌های MP و STI نیز رقم‌های اسپیدفید و پگاه با میانگین عملکرد علوفه خشک بالاتر به-عنوان مناسب‌ترین ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش خشکی در منطقه جیرفت استان کرمان انتخاب شدند.

مشاهده مقاله

ارزیابی عملکرد و برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک در ژنوتیپ‌های بامیه تحت رژیم های مختلف آبیاری

مهتاب نوری؛ فرنگیس قنواتی؛ غلامرضا بخشی خانیکی؛ حمید سبحانیان؛ حمید رضا فنایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.346058.2732

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر دور آبیاری، 15 ژنوتیپ منتخب بامیه از بانک ژن ملی ایران در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی و آزمایشی مؤسسه تحقیقات اصلاح نهال و بذر در کرج کشت و ارزیابی شدند. پس از اینکه گیاهان وارد مرحله سه برگی شدند، آبیاری به صورت 5 و 10 روز یک‌بار انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر دور آبیاری، 15 ژنوتیپ منتخب بامیه از بانک ژن ملی ایران در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی و آزمایشی مؤسسه تحقیقات اصلاح نهال و بذر در کرج کشت و ارزیابی شدند. پس از اینکه گیاهان وارد مرحله سه برگی شدند، آبیاری به صورت 5 و 10 روز یک‌بار انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی بر روی همه صفات اندازه گیری شده شامل: ارتفاع بوته، تعداد میوه، طول میوه، تعداد دانه، وزن دانه رسیده، وزن میوه رسیده، وزن هزاردانه، عملکرد میوه، عملکرد بیولوژیکی، محتوای قند و پروتئین غلاف بامیه به لحاظ آماری معنی‌دار بود. در شرایط تنش خشکی میانگین تمام صفات مورد ارزیابی (به جز قندهای محلول) کاهش یافته بود. بیشترین عملکرد میوه (06/12 تن در هکتار) متعلق به ژنوتیپ ده بود که نسبت به شرایط عدم تنش این ژنوتیپ 5/37 درصد کاهش داشت. ژنوتیپ‌های یک و دوازده کمترین تغییر در محتوای پروتئین، ژنوتیپ‌های چهار و شش کمترین تغییر در محتوای قند و ژنوتیپ‌های نه و یازده کمترین تغییر در عملکرد بیولوژیکی را داشتند. براساس نتایج به دست آمده از این آزمایش بهترین ژنوتیپ از لحاظ عملکرد میوه ژنوتیپ ده و از لحاظ عملکرد بیولوژیکی ژنوتیپ‌های نه و یازده بودند که جهت استفاده در مناطق دارای کمبود آب قابل توصیه می باشند.

مشاهده مقاله

تاثیر پذیری عملکرد گندم از مقدار درجه روز رشد تجمع یافته در طی گرده افشانی-رسیدگی نسبت به کاشت-گرده افشانی

مهدی جودی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 مهر 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.354465.2790

چکیده

هدف تحقیق حاضر بدست آوردن نسبت طول دوره بعد از گرده‌افشانی به قبل از گرده‌افشانی و نحوه ارتباط آن با عملکرد دانه در گندم بود. تعداد 81 رقم گندم در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان تحت شرایط فاریاب در سال زراعی 90-1389 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد مقدار درجه روز رشد کاشت- گرده‌افشانی بین 1584-1287، کاشت- رسیدگی فیزیولوژیک ... بیشتر هدف تحقیق حاضر بدست آوردن نسبت طول دوره بعد از گرده‌افشانی به قبل از گرده‌افشانی و نحوه ارتباط آن با عملکرد دانه در گندم بود. تعداد 81 رقم گندم در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان تحت شرایط فاریاب در سال زراعی 90-1389 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد مقدار درجه روز رشد کاشت- گرده‌افشانی بین 1584-1287، کاشت- رسیدگی فیزیولوژیک بین 2265-2076 و گرده‌افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیک بین 847-644 درجه سانتیگراد متغیر بود. میانگین ارقام نشان داد از کل درجه روز رشد تجمع یافته، 65 درصد در فاصله کاشت تا گرده افشانی و 35 درصد در فاصله گرده افشانی تا رسیدگی تجمع یافته است. به عبارتی دیگر نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده‌افشانی 54/0 بود. زمانی که ارقام گندم بصورت جداگانه بررسی گردید، مشخص شد که نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده‌افشانی بین 43/0 تا 63/0 متغیر می‌باشد. اثر زمان گرده‌افشانی در تغییرات نسبت مذکور به مراتب بیشتر از اثر زمان رسیدگی فیزیولوژیک بود. بررسی رگرسیونی بین نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده‌افشانی و عملکرد دانه نشان داد که ارتباط دو صفت مذکور به صورت تابع درجه دوم می‌باشد. بطوریکه افزایش نسبت طول دوره بعد به قبل از گرده‌افشانی تا 57/0 باعث افزایش عملکرد دانه شد. در نسبت‌های بین 61/0-57/0 عملکرد دانه ثابت و در نسبت‌های بالاتر از 61/0، عملکرد دانه کاهش یافت. این امر نشان می‌دهد که باید یک تعادلی بین طول دوره بعد و قبل از گرده‌افشانی در گندم وجود داشته باشد تا حداکثر عملکرد دانه حاصل شود.

مشاهده مقاله

تاثیر محلول پاشی با آهن و روی بر بهبود جذب عناصر غذایی، عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در آفتابگردان در شرایط تنش خشکی

راحله عرب؛ علیرضا یدوی؛ حمیدرضا بلوچی؛ حمید اله دادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 مهر 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352118.2767

چکیده

هدف: آزمایش به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی عناصر آهن و روی بر خصوصیات زراعی آفتابگردان انجام شد روش پژوهش: آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در سال 94-1393 اجرا شد. آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 60، 120 و180 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) به ... بیشتر هدف: آزمایش به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی عناصر آهن و روی بر خصوصیات زراعی آفتابگردان انجام شد روش پژوهش: آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در سال 94-1393 اجرا شد. آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 60، 120 و180 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) به عنوان کرت‌ اصلی و محلول‌پاشی در چهار سطح (محلول‌پاشی با آب (شاهد)، سولفات آهن، سولفات روی و سولفات آهن + سولفات روی) به عنوان کرت‌های فرعی به‌کار برده شدند. یافته‌ها: نتایج نشان ‌داد که تأخیر در آبیاری از 60 به 180 میلی‌متر تبخیر باعث کاهش تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و زیستی به ترتیب به میزان 8/24، 5/37 و 30 درصد شد. در بین تیمارهای محلول‌پاشی، محلول‌پاشی با سولفات آهن + سولفات روی، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و عملکرد دانه را به ترتیب 1/24، 6/16 و 3/14 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. تأخیر در آبیاری، کارایی مصرف آب را تا 9/50 درصد افزایش داد. برهمکنش رژیم آبیاری و محلول‌پاشی تاثیر معنی‌داری بر غلظت آهن برگ و دانه و غلظت روی برگ داشت به طوریکه با تأخیر در آبیاری، جذب عناصر غذایی کاهش یافت ولی محلول‌پاشی در شرایط تنش خشکی باعث افزایش جذب آهن و روی در آفتابگردان شد. نتیجه‌گیری:با توجه به این نتایج می توان اظهار داشت که از طریق محلول‌پاشی آهن و روی می توان از افت شدید عملکرد آفتابگردان در شرایط تنش خشکی جلوگیری نمود.

مشاهده مقاله

بررسی تاثیر روش و میزان آبیاری بر عملکرد، کارآیی مصرف آب و کیفیت یونجه

حسین شمسی محمودآبادی؛ وحدت برخورداری؛ اسماعیل مقبلی دامنه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 مهر 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.353565.2781

چکیده

با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد علوفه، کیفیت و کارآیی مصرف آب یونجه در روش‌های مختلف آبیاری در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی جنوب استان کرمان انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال انجام شد. سه روش آبیاری شامل: 1) آبیاری غرقابی، 2) آبیاری قطره‌ای زیرسطحی ... بیشتر با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد علوفه، کیفیت و کارآیی مصرف آب یونجه در روش‌های مختلف آبیاری در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی جنوب استان کرمان انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال انجام شد. سه روش آبیاری شامل: 1) آبیاری غرقابی، 2) آبیاری قطره‌ای زیرسطحی و 3) آبیاری تیپ زیرسطحی به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح آبیاری شامل (1- آبیاری بر اساس 100 درصد نیاز آبی 2- آبیاری بر اساس 90 درصد نیاز آبی 3- آبیاری بر اساس 80 درصد نیاز آبی4- آبیاری بر اساس 70 درصد نیاز آبی) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد آبیاری در شرایط 70 درصد نیاز آبی گیاه منجر به کاهش الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF)، کاهش پروتئین به میزان 31 درصد و عملکرد علوفه خشک به میزان 13 درصد نسبت به آبیاری کامل شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر متقابل سطوح آبیاری و روش آبیاری بر عملکرد علوفه تر، کارآیی مصرف آب علوفه تر و خشک و درصد خاکستر معنی‌دار شد. بیشترین میزان عملکرد علوفه تر و درصد خاکستر در تیمار آبیاری 100 درصد نیاز آبی و آبیاری تیپ زیرسطحی بدست آمد. بیشترین میزان کارآیی مصرف آب علوفه تر و کارآیی مصرف آب علوفه خشک در تیمار آبیاری بر اساس 70 درصد نیاز آبی و روش آبیاری تیپ زیرسطحی حاصل شد. در شرایط خشکی و کم آبیاری، برای رسیدن به کارآیی بالاتر مصرف آب، روش آبیاری قطره-ای تیپ زیرسطحی پیشنهاد می‌شود.

مشاهده مقاله

اثر تاریخ کاشت و رقم بر مراحل رشد، صفات مورفولوژیکی، شاخص‌های رشد و عملکرد ذرت دانه‌ای در شهرستان کرج

ایوب جعفری؛ محمدرضا بی همتا؛ معصومه مقبل؛ سعید صوفی زاده؛ سعید بازگیر؛ مصطفی کریمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مهر 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.345619.2727

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیکی، شاخص‌های رشد و عملکرد سه رقم ذرت دانه‌ای، آزمایشی در سال 1399 در مزارع آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابعی طبیعی دانشگاه تهران واقع در شهرستان کرج به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش تاریخ کاشت در 3 سطح (24 اردیبهشت،21 ... بیشتر به‌منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیکی، شاخص‌های رشد و عملکرد سه رقم ذرت دانه‌ای، آزمایشی در سال 1399 در مزارع آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابعی طبیعی دانشگاه تهران واقع در شهرستان کرج به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش تاریخ کاشت در 3 سطح (24 اردیبهشت،21 خرداد و 18 تیر) به‌عنوان عامل اصلی و رقم (زودرس KSC400، متوسط‌رس KSC647 و دیررس KSC704) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه ‌مربوط به تاریخ کاشت دوم (98/11 تن در هکتار)، تاریخ کاشت سوم (56/11 تن در هکتار) و تاریخ کاشت اول (18/11 تن در هکتار) می‌باشد. همچنین، بیشترین طول دوره تا زمان ظهور گل تاجی به ترتیب مربوط به تاریخ کاشت اول (66/63)، دوم (59) و سوم (33/57) بود و تاریخ کاشت سوم (66/129)، دوم (33/122) و اول (33/113) به ترتیب بیشترین طول دوره رسیدگی فیزیولوژی داشته است. همچنین، بیشترین ارتفاع بوته (78/267) و قطر ساقه (67/24) را رقم KSC704 و تعداد برگ (38/19) را رقم KSC647 را داشت. در ادامه بیشینه سطح برگ، سرعت رشد محصول در مرحله گل‌دهی به ترتیب به مربوط به رقم KSC704 در تاریخ کاشت دوم و سوم بوده و بیشینه سرعت رشد نسبی و سرعت جذب خالص در مراحل اول رویشی مربوط به رقم KSC704 در تاریخ کاشت سوم و تاریخ کاشت دوم بوده است در مجموع، می‌توان تاریخ کاشت دوم و رقم KSC704 به‌عنوان تاریخ و رقم مناسب برای شهرستان کرج پیشنهاد داد.

مشاهده مقاله

تاثیر باکتری‌های محرک رشد گیاهی، فیلترکیک و علف‌کش بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و مولفه‌های رشدی گیاه اسفناج

حبیب نادیان؛ وحید کشاورز توحید؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ کوثر اسدزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 مهر 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352431.2772

چکیده

به منظور بررسی تاثیر جدایه‌های باکتری‌ سودوموناس محرک رشد گیاهی و فیلترکیک بر تغییرات رنگیزه‌های کلروفیلی و مولفه‌های رشدی در گیاه اسفناج تحت تنش علف‌کش متری‌بیوزین آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در گلخانه گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 97-1396 اجرا گردید. در این تحقیق از ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر جدایه‌های باکتری‌ سودوموناس محرک رشد گیاهی و فیلترکیک بر تغییرات رنگیزه‌های کلروفیلی و مولفه‌های رشدی در گیاه اسفناج تحت تنش علف‌کش متری‌بیوزین آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در گلخانه گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 97-1396 اجرا گردید. در این تحقیق از جدایه‌های Pseudomonas alloputida RUM14 و P. protegens CHA0 به عنوان باکتری‌های محرک رشد گیاهی و از فیلتر کیک به عنوان کود آلی استفاده شد. بررسی آماری نتایج این تحقیق نشان داد که تیمار گیاه اسفناج با جدایه‌های Pseudomonas alloputida RUM14 و P. protegens CHA0 و فیلترکیک به‌طور معنی‌داری باعث افزایش رنگدانه‌های کلروفیلی a (به‌ترتیب 47، 21، 29 درصد) و b (42، 20 و 18 درصد) و کارتنوئید (96، 33 و 84 درصد) و همچنین باعث افزایش وزن خشک ریشه (به ترتیب 59، 30 و 45 درصد)، طول ریشه (108، 51، 53 درصد)، وزن خشک ساقه (56، 49 و 12 درصد) و طول ساقه (31، 19 و 14 درصد) ‌می‌گردد. بررسی‌های آماری نشان داد که استفاده از علف‌کش متری‌بیوزین به میزان 100 گرم در هکتار به‌طور معنی‌داری میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی و مولفه‌های رشدی را کاهش می‌دهد. اما استفاده از باکتری‌های محرک رشد و/یا فیلترکیک به‌صورت معنی‌داری باعث کاهش این خسارت می‌گردد. نتایج این تحقیق برای اولین بیان نمود که استفاده از باکتری‌های محرک رشد گیاهی سودوموناس و/یا فیلترکیک به‌طور معنی‌داری در افزایش رنگیزه‌های فتوسنتزی و مولفه‌های رشدی گیاه اسفناج موثر می‌باشد. همچنین تیمارهای ذکر شده خسارت ناشی از استفاده علف‌کش متری‌بیوزین را در گیاه اسفناج کاهش می‌دهد.

مشاهده مقاله

اثر تلقیح مایکوریزایی و اسیدسالیسیلیک بر ویژگی‌های رشدی، عملکرد وکیفیت گیاه ‏همیشه‌بهار تحت تنش شوری

احمد کوچک زاده؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ مریم شفیعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 مهر 1402

https://doi.org/10.22059/jci.2023.344308.2719

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثر اسید سالیسیلیک و مایکوریزا در کاهش شوری بر عملکرد کمی و کیفی گیاه همیشه‏ بهار آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گردید. این آزمایش با چهار تکرار در سال 1394 در دانشگاه پیام نور پلدختر اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل پنج سطح شوری (شاهد (آب شرب پلدختر با هدایت الکتریکی 7/0 دسی‏زیمنس بر ... بیشتر به‌منظور ارزیابی اثر اسید سالیسیلیک و مایکوریزا در کاهش شوری بر عملکرد کمی و کیفی گیاه همیشه‏ بهار آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گردید. این آزمایش با چهار تکرار در سال 1394 در دانشگاه پیام نور پلدختر اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل پنج سطح شوری (شاهد (آب شرب پلدختر با هدایت الکتریکی 7/0 دسی‏زیمنس بر متر)، 2، 4، 6 و 8 دسی‏زیمنس بر متر)، چهار سطح اسید سالیسیلیک (صفر، 3/0، 6/0 و 9/0 میلی‏مولار) و دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) مایکوریزا بود. نتایج نشان داد اعمال تنش شوری تمام صفات اندازه‌گیری شده را کاهش داد و فقط موجب افزایش خاصیت آنتی‌اکسیدانی در گیاه شد. در مقابل استفاده از اسیدسالیسیلیک و مایکوریزا تمام صفات را در تنش شوری بهتر نمود. بیش‌ترین مقدار کلروفیل a و b در تیمار شوری 7/0 دسی‌زیمنس بر متر و کاربرد 6/0 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک به‌ترتیب با 115/0 و 207/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن تر برگ به‌دست آمد که با سایر تیمارها در سطح پنج درصد دارای اختلاف معنی‌دار بود. کاروتنوئید گلبرگ در شوری 7/0 دسی‌زیمنس بر متر و مصرف 9/0 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک به 71/7 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن تر گلبرگ رسید که نسبت به همین شوری و بدون مصرف اسیدسالیسیلیک 15 درصد بیش‌تر بود. بیش‌ترین وزن تر گل‌آذین به‌عنوان عملکرد اقتصادی با 56/12 گرم در گلدان در تیمار شوری 7/0 دسی‌زیمنس بر متر، کاربرد 9/0 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک و با تلقیح مایکوریزا حاصل شد. قارچ مایکوریزا، 28 درصد خاصیت آنتی‏اکسیدانی و 21 درصد کلونیزاسیون را نسبت به عدم تلقیح قارچ افزایش داد.