به زراعی کشاورزی

بررسی کارایی مصرف نور و نیتروژن حاصل از تثبیت بیولوژیکی در کشت مخلوط سویا و کنجد

رحمت عباسی؛ میثم نامداری

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1019-1033

https://doi.org/10.22059/jci.2022.324885.2560

چکیده

بهمنظور مطالعه رقابت گیاه سویا و کنجد در نسبتهای مختلف کشت مخلوط بهروش جایگزینی، آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل نسبتهای کاشت 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 (بهترتیب کنجد- سویا) بودند. نتایج نشان ... بیشتر

ارزیابی توانایی گیاه سورگوم علوفه‏ای در حذف کادمیم از خاک به‌کمک بیوچار و باکتری‏‏های محرک ‏رشد گیاه

فاطمه دلاورنیا؛ فائزه زعفریان؛ رقیه حسن پور؛ همت اله پیردشتی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1035-1049

https://doi.org/10.22059/jci.2022.326280.2573

چکیده

به‌منظور ارزیابی توانایی گیاه سورگوم علوفه‏ای (Sorghum bicolor L.) در حذف فلز سنگین کادمیم به کمک بیوچار (زغال زیستی) و باکتری سودوموناس پوتیدا (Pseudomonas putida) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در تابستان سال 1398 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که حضور کادمیم ... بیشتر به‌منظور ارزیابی توانایی گیاه سورگوم علوفه‏ای (Sorghum bicolor L.) در حذف فلز سنگین کادمیم به کمک بیوچار (زغال زیستی) و باکتری سودوموناس پوتیدا (Pseudomonas putida) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در تابستان سال 1398 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که حضور کادمیم در بستر کشت گیاه سورگوم موجب کاهش وزن خشک ریشه و شاخساره شد. اما افزودن بیوچار و تلقیح سودوموناس پوتیدا به‌طور معنی‏داری موجب افزایش صفات مذکور شد. فاکتور تجمع زیستی ریشه و شاخساره از غلظت 25 تا 100 میلی‏گرم کادمیم در کیلوگرم خاک روند افزایشی داشت، به‌طوری‌که بیش‌ترین فاکتور تجمع زیستی شاخساره (31/2) در غلظت 100 میلی‏گرم کادمیم در کیلوگرم خاک و در تیمار کاربرد هم‏زمان بیوچار و سودوموناس پوتیدا مشاهده شد که نسبت به شاهد 33/28 درصد افزایش معنی‏داری داشته است. هم‌چنین، کمینه فاکتور انتقال گیاه سورگوم (000/1) مربوط به تیمار عدم مصرف بیوچار، عدم تلقیح سودوموناس پوتیدا و بدون آلودگی کادمیم بود که نسبت به شاهد 20 درصد کاهش یافت؛ حال آن‌که بیشینه فاکتور انتقال (94/1) در غلظت 25 میلی‏گرم کادمیم در کیلوگرم خاک و تیمار عدم مصرف بیوچار و عدم تلقیح سودوموناس پوتیدا مشاهده شد. شاخص تحمل گیاه با افزایش غلظت کادمیم کاهش یافت، درحالی‏که استفاده از بیوچار و تلقیح باکتری سودوموناس پوتیدا موجب افزایش این شاخص شد، به‌طوری‏که بیش‌ترین شاخص تحمل (22/1) مربوط به تیمار کاربرد تلفیقی بیوچار و باکتری بدون استفاده از کادمیم بود که نسبت به عدم مصرف بیوچار و عدم تلقیح باکتری 22 درصد افزایش یافت. از آنجاکه شاخص تحمل گیاه سورگوم علوفه‏ای در همه غلظت‏های کادمیم بیش‌تر از 60/0 بود، لذا می‏توان این گیاه را در گروه تحمل بالا نسبت به تنش فلز سنگین کادمیم دسته‌بندی کرد و از سورگوم جهت گیاه‌پالایی کادمیم بهره جست.

اثر روش‌های آبیاری و محلول‌پاشی عناصر غذایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی برنج

نعمت اله صداقت؛ عباس بیابانی؛ مرتضی نصیری؛ الهیار فلاح؛ ناهید فتحی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1051-1067

https://doi.org/10.22059/jci.2022.326144.2572

چکیده

آب نقش بسیار مهمی در گیاه برنج دارد و به‎منظور بررسی اثر روشهای آبیاری و محلول‌پاشی عناصر غذایی بر عملکرد برنج، آزمایشی به‌صورت کرتهای‌ خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و دو عامل شامل روشهای آبیاری در سه سطح (غرقابی، تناوبی خشکی و رطوبت و اشباع) در کرتهای اصلی و محلول‌پاشی با عناصر غذایی در ... بیشتر آب نقش بسیار مهمی در گیاه برنج دارد و به‎منظور بررسی اثر روشهای آبیاری و محلول‌پاشی عناصر غذایی بر عملکرد برنج، آزمایشی به‌صورت کرتهای‌ خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و دو عامل شامل روشهای آبیاری در سه سطح (غرقابی، تناوبی خشکی و رطوبت و اشباع) در کرتهای اصلی و محلول‌پاشی با عناصر غذایی در شش سطح (شاهد، نیتروژن، نیتروژن+ پتاسیم، نیتروژن+ پتاسیم+ روی، نیتروژن+ پتاسیم+ روی+ بور و نیتروژن+ پتاسیم+ روی+ بور+ مولیبدن) در کرتهای فرعی در سال 1397 در مؤسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران (آمل) روی رقم برنج کشوری اجرا شد. نتایج نشان داد که از نظر روش آبیاری، کود و برهم‌کنش آن‌ها، عملکرد شلتوک و درصد آمیلوز در سطح احتمال یک درصد و سایر صفات کیفی در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار شد. بیش‌ترین تعداد گلچه در خوشه (73/198)، دانه پر (15/167)، درصد آمیلوز (67/21 درصد) برای آبیاری اشباع حاصل شد. بالاترین عملکرد شلتوک با میانگین 07/6643 کیلوگرم در هکتار در آبیاری اشباع در شرایط محلول‌پاشی با نیتروژن+ پتاسیم و آبیاری تناوبی خشکی و رطوبت در شرایط محلول‌پاشی با نیتروژن+ پتاسیم+ روی با میانگین 13/6163 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد به‌دست آمد که به‌عنوان تیمار برتر در شرایط مشابه این پژوهش انتخاب شدند.

تأثیر کم آبیاری، کودهای شیمیایی و ورمی کمپوست بر ذرت علوفه ای (.Zea mays L)

دنیا بهروزی؛ مرجان دیانت؛ اسلام مجیدی هروان؛ محمد جواد میرهادی؛ علی شیرخانی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1069-1084

https://doi.org/10.22059/jci.2021.328509.2594

چکیده

خشکی یکی از مهم‌ترین فاکتورهای محدودکننده تولید ذرت در جهان است. از طرفی کاربرد منابع و نهادههای تجدیدپذیر مثل ورمیکمپوست یکی از اصول کشاورزی پایدار است. بنابراین به‌منظور بررسی اثر کمآبیاری، کودهای شیمیایی و ورمیکمپوست آزمایشی به‌صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و به‌مدت دو ... بیشتر خشکی یکی از مهم‌ترین فاکتورهای محدودکننده تولید ذرت در جهان است. از طرفی کاربرد منابع و نهادههای تجدیدپذیر مثل ورمیکمپوست یکی از اصول کشاورزی پایدار است. بنابراین به‌منظور بررسی اثر کمآبیاری، کودهای شیمیایی و ورمیکمپوست آزمایشی به‌صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و به‌مدت دو سال در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه در دو سال 1396 و 1397 انجام شد. تیمار آبیاری در سه سطح شامل آبیاری کامل، 80 درصد نیاز آبى و 60 درصد نیاز آبى به‌عنوان فاکتور اصلی و کود شیمیایی در دو سطح شامل مصرف 100 درصد مقدار توصیه‌شده براساس آزمون خاک و 50 درصد این میزان در کرتهای فرعی و سطوح مختلف کود ورمی‌کمپوست در سه سطح شامل صفر، سه و شش تن در هکتار در کرت‌های فرعى فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص سطح برگ از آبیاری کامل تا 60 درصد نیاز آبی از 51/4 به 6/1 کاهش یافت. بیش‌ترین میزان عملکرد علوفه تر (5/82 تن در هکتار) در تیمار آبیاری کامل و مصرف هم‌زمان 100 درصد کود شیمیایی و شش تن در هکتار ورمی‌کمپوست به‌دست آمد و کم‌ترین میزان آن (1/30 تن در هکتار) مربوط به تیمار 60 درصد نیاز آبی، 50 درصد کودهای شیمیایی و عدم مصرف ورمی‌کمپوست بود. در همه سطوح آبیاری درصد پروتئین علوفه با استفاده از کود شیمیایی و ورمیکمپوست افزایش یافت و بیش‌ترین درصد پروتئین علوفه (2/10 درصد) در تیمار آبیاری کامل و 100 درصد کود و شش تن هکتار ورمیکمپوست به‌دست آمد. براساس نتایج در تیمار آبیاری به میزان 60 درصد نیاز آبی و مصرف50 درصد کود شیمیایی، استفاده از ورمیکمپوست به میزان شش تن در هکتار نسبت به عدم مصرف، علوفه تر را 26/19 درصد و پروتئین را 9/6 درصد افزایش داد.

بررسی ضرایب ژنتیکی ارقام برنج برای کاربرد در مدل های شبیه سازی گیاه زراعی

شهرام نظری؛ مریم حسینی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ محمد محمدی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1085-1100

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329050.2599

چکیده

به‌منظور تعیین تفاوتهای فنولوژی برخی ارقام اصلاحشده برنج برای کاربرد در مدلهای شبیهسازی گیاه زراعی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل شش رقم برنج (رش، آنام، گوهر، SA1، SA6 و M7) بود. نتایج نشان داد که بالاترین سرعت نمو در مرحله ... بیشتر به‌منظور تعیین تفاوتهای فنولوژی برخی ارقام اصلاحشده برنج برای کاربرد در مدلهای شبیهسازی گیاه زراعی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل شش رقم برنج (رش، آنام، گوهر، SA1، SA6 و M7) بود. نتایج نشان داد که بالاترین سرعت نمو در مرحله رشد رویشی و مرحله پرشدن دانه در رقم آنام مشاهده شد. کم‌ترین و بیش‌ترین زمان لازم جهت شروع سبزشدن با سه و شش روز بهترتیب در ارقام آنام و گوهر بود. بیش‌ترین مدت زمان لازم جهت دستیابی به حداکثر گل‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیکی با 71 و 103 روز در رقم گوهر بهدست آمد. بالاترین طول دوره گل‌دهی با 19 و 20 روز بهترتیب در ارقام دیررس رش و گوهر بهدست آمد. بیش‌ترین درجه روز رشد از شروع پرشدن دانه تا رسیدگی فیزیولوژیکی با 401 درجه روز رشد مربوط به رقم M7 مشاهده شد. بیش‌ترین زمان دمایی تجمعی پیش از گلدهی با 1208 درجه روز رشد بهترتیب متعلق به رقم گوهر بود. بالاترین شاخص برداشت با 91/50 درصد در رقم گوهر بهدست آمد. هم‌چنین نتایج نشان داد که بیش‌ترین وزن تک‌دانه تحت شرایط ایدهآل با 030/0 گرم در ارقام گوهر و M7 مشاهده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که بالاترین ارتفاع بوته مربوط به رقم M7 با 150 سانتیمتر بود. نتایج نشان داد بالاترین نیتروژن کل جذب‌شده در بوته در زمان رسیدگی مربوط به رقم آنام مشاهده شد. بهطورکلی نتایج نشان داد که ضرایب ژنتیکی محاسبه‌شده در مدلهای مختلف در بین ارقام متفاوت است و ضرایب در دامنهای که در مدل برای گروههای مختلف رسیدگی تعریف شده است، تغییر میکنند. هم‌چنین برای محاسبه دقیق ضرایب ژنتیکی پیشنهاد میشود این آزمایش در تعداد سال بیش‌تر و اکوسیستمهای مختلف تحت کشت برنج نیز تکرار شود.

واکنش عملکرد و اجزای عملکرد پنبه به تعدیل‌کننده‌های تنش در شرایط شور در تاریخ کاشت رایج و تأخیری

معصومه شنوایی زارع؛ محمد آرمین؛ حمید مروی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1101-1116

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329260.2603

چکیده

امروزه استفاده از تعدیل‌کنندههای تنش به‌عنوان یک راه‌کار مفید و کمهزینه برای کاهش اثرات تنش‌های محیطی مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است. به‌منظور بررسی اثر نوع تعدیل‌کننده مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در شرایط شور در دو تاریخ کشت متفاوت، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی ... بیشتر امروزه استفاده از تعدیل‌کنندههای تنش به‌عنوان یک راه‌کار مفید و کمهزینه برای کاهش اثرات تنش‌های محیطی مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است. به‌منظور بررسی اثر نوع تعدیل‌کننده مصرفی بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در شرایط شور در دو تاریخ کشت متفاوت، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار در دو سال 1397 و 1398 انجام شد. فاکتورهای موردبررسی تاریخ کاشت (کشت رایج و تأخیری) به‌عنوان کرت اصلی و نوع تعدیل‌کننده تنش (شاهد، سالیسیلیک‏‌اسید mM4 و 2، گلایسین بتائین mM 100 و 50 و سدیم نیتروپروساید μM 200 و 100) به‌عنوان کرت فرعی بودند. بالاترین تعداد غوزه در بوته در سال اول با محلول‌پاشی سالیسیلیک‏‌اسید mM2 (1/10) و در سال دوم با محلول‌پاشی سالیسیلیک‏‌اسید mM4 (58/7) به‌دست آمد. درحالی‌که در کشت رایج محلول‌پاشی با سالیسیلیک‏‌اسید mM4 سبب افزایش عملکرد وش (6/45 درصد) شد، اما در کشت تأخیری عملکرد وش واکنشی به نوع تعدیل‌کننده نشان نداد. در سال اول محلولپاشی با سدیم نیتروپروساید μM100 هم در کشت رایج و هم در کشت تأخیری بالاترین عملکرد الیاف را داشت، اما در سال دوم محلول‌پاشی با سالیسیلیک‏‌اسید mM2 عملکرد الیاف بیش‌تری را تولید کرد. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد بیش‌ترین عملکرد وش در پنبه در شرایط شور در کشت رایج و محلول‌پاشی سالیسیلیک‏‌اسید mM4 به‌دست میآید.

ارزیابی عملکرد کمی و کیفی ارقام جدید چغندرقند پاییزه در استان خوزستان

محمد سعید حسنوندی؛ مصطفی حسین پور؛ اباذر رجبی؛ سید باقر محمودی؛ داریوش طالقانی؛ سعید صادق زاده حمایتی؛ قاسم پرمون

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1117-1132

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329580.2606

چکیده

پژوهش حاضر به‏منظور مقایسه ارقام جدید چغندرقند از نظر عملکرد کمی و کیفی در شرایط کشت پاییزه به‏صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول در سال زراعی 97-1396 به اجرا در آمد. این مطالعه شامل 22 رقم جدید داخلی و خارجی چغندرقند بوده که در سه تکرار موردبررسی قرار گرفتند. صفات اندازهگیری‌شده ... بیشتر پژوهش حاضر به‏منظور مقایسه ارقام جدید چغندرقند از نظر عملکرد کمی و کیفی در شرایط کشت پاییزه به‏صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول در سال زراعی 97-1396 به اجرا در آمد. این مطالعه شامل 22 رقم جدید داخلی و خارجی چغندرقند بوده که در سه تکرار موردبررسی قرار گرفتند. صفات اندازهگیری‌شده شامل تعداد برگ در بوته، عملکرد ریشه، عیار قند، درصد شکر سفید، عملکرد شکر سفید، ضریب استحصال، میزان سدیم، پتاسیم و نیترات مضره، میزان قند ملاس و نسبت آلکالوئیدی بود. نتایج نشان داد، تمام صفات اندازهگیری‌شده در ارقام موردبررسی دارای تفاوت معنیدار بودند. بالاترین عملکرد ریشه و عملکرد شکر تولیدی در ارقام کالاس و هانی با متوسط تولید 125 و 113 تن در هکتار ریشه و 5/13 و 6/13 تن در هکتار شکر سفید مشاهده شد. بالاترین عیار قند و درصد شکر سفید از رقم اسپارتا با میانگینهای 75/15 و 63/13 درصد به‌دست آمد. بالاترین و پایینترین ضریب استحصال شکر نیز مربوط به رقم اسپارتا (5/86 درصد) و رقم شریف (6/72 درصد) بود. دامنه تغییرات میزان سدیم از 54/1 تا 26/4، پتاسیم از 25/2 تا 95/3 و نیترات مضر نیز از 78/1 تا 22/3 میلیاکی والان بود. در مجموع پیشنهاد می‏شود جهت حصول حداکثر عملکرد ریشه و شکر از ارقامی مانند کالاس و هانی و یا سایر ارقامی که با این ارقام در یک گروه قرار می‏گیرند استفاده شود تا حداکثر درآمد برای کشاورز حاصل شود.

تاثیر تنش خشکی بر برخی ویژگی‌‌های مرفوفیزیولوژیک و عملکرد گلرنگ (.Carthamus tinctorious L) در پاسخ به کاربرد پتاسیم

مهدی کیخا ژاله؛ محمود رمرودی؛ محمد گلوی؛ احمد قنبری؛ حمید رضا فنایی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1133-1145

https://doi.org/10.22059/jci.2022.330328.2610

چکیده

به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی و کاربرد پتاسیم بر عملکرد و ویژگی‌های مرفوفیزیولوژیک گلرنگ (گلدشت) تحت شرایط آبیاری با آّب شور (6 دسی‌زیمنس بر متر)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان زهک در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان کرت اصلی ... بیشتر

ارزیابی شاخص‌های کارایی نیتروژن در ژنوتیپ‌های گلرنگ تحت تأثیر منابع مختلف نیتروژن در شرایط دیم

عباس سلیمانی فرد؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ مجتبی علوی فاضل

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1147-1160

https://doi.org/10.22059/jci.2021.330550.2611

چکیده

کاربرد ازتوباکتر به‌عنوان جایگزین یا همراه مناسب کود شیمیایی نیتروژن با کارایی بالاتر نهاده‌ها در گیاه گلرنگ به‌عنوان یک گیاه سازگار به اقلیم‌های گوناگون از جمله راه‌کارهای کشاورزی پایدار است. بر این اساس به‌منظور بررسی تأثیر ازتوباکتر و کود شیمیایی نیتروژن بر میزان جذب نیتروژن، نیتروژن دانه وکاه و کلش، شاخص‌های کارایی نیتروژن ... بیشتر کاربرد ازتوباکتر به‌عنوان جایگزین یا همراه مناسب کود شیمیایی نیتروژن با کارایی بالاتر نهاده‌ها در گیاه گلرنگ به‌عنوان یک گیاه سازگار به اقلیم‌های گوناگون از جمله راه‌کارهای کشاورزی پایدار است. بر این اساس به‌منظور بررسی تأثیر ازتوباکتر و کود شیمیایی نیتروژن بر میزان جذب نیتروژن، نیتروژن دانه وکاه و کلش، شاخص‌های کارایی نیتروژن و عملکرد دانه شش ژنوتیپ‌ گلرنگ تحت شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1394 و 96-1395 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله در استان ایلام اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل ترکیبی از تلقیح بذر با ازتوباکتر همراه با مصرف کود شیمیایی اوره در چهار سطح (بدون مصرف هیچ منبع کودی (شاهد)، تلقیح بذر با ازتوباکتر، تلقیح بذر با ازتوباکتر+ 50 درصد نیتروژن از منبع اوره و 100 درصد نیتروژن از منبع کود شیمیایی اوره) و شش ژنوتیپ گلرنگ بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای دو سال نشان داد که اثرات اصلی منبع کود نیتروژن و ژنوتیپ و هم‌چنین اثر برهم‌کنش سال× منبع نیتروژن بر کلیه صفات اندازه‌گیری‌شده و شاخص‌های کارایی نیتروژن معنی‌دار بودند. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که تیمار تلقیح با ازتوباکتر+ 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن نسبت به تیمار 100 درصد مصرف کود شیمیایی نیتروژن کارایی مصرف نیتروژن بالاتری داشت و نیز تفاوت معنی‌داری در عملکرد دانه بین این دو تیمار وجود نداشت، ژنوتیپ سینا با داشتن بیش‌ترین عملکرد دانه و بالاترین کارایی مصرف نیتروژن در مقایسه با سایر ژنوتیپ‌ها برای کشت در شرایط دیم منطقه مطلوب‌تر است.

مطالعه پاسخ های فیزیولوژیک، رشدی و عملکرد کنجد به کاربرد نانوکود پتاسیم، محلول‌پاشی فولویک‌اسید و کیتوزان تحت تنش خشکی

امیر میزانی؛ جعفر مسعود سینکی؛ شهرام رضوان؛ محمد عابدینی اسفهلانی؛ علی دماوندی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1161-1178

https://doi.org/10.22059/jci.2022.331235.2618

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مطالعه پاسخهای فیزیولوژیک، رشدی و عملکرد کنجد به کاربرد نانوکود پتاسیم، کیتوزان و فولویک‌اسید تحت تنش خشکی، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سمنان بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل، خشکی بهعنوان عامل اصلی (آبیاری کامل، ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف مطالعه پاسخهای فیزیولوژیک، رشدی و عملکرد کنجد به کاربرد نانوکود پتاسیم، کیتوزان و فولویک‌اسید تحت تنش خشکی، در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سمنان بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل، خشکی بهعنوان عامل اصلی (آبیاری کامل، قطع آبیاری در BBCH70 و 60 به‌ترتیب تنش متوسط و شدید) و نانوکود پتاسیم (صفر، 5/1 و 5/2 در هزار) و محلولپاشی (شاهد، کیتوزان، فولویک‌اسید و 50 درصد کیتوزان+ فولویک‌اسید) به‌عنوان عامل فرعی بودند. استفاده از نانوکود پتاسیم تحت شرایط نرمال و تنش، افزایش معنیدار کلروفیل b و کل، شاخص سطح برگ، تعداد کپسول، وزن هزاردانه و درصد روغن را در پی داشت. بیش‌ترین عملکرد دانه در کاربرد 5/1 و 5/2 در هزار نانوکود به‌همراه فولویک‌اسید به‌تنهایی یا در ترکیب با کیتوزان (بهترتیب 2516، 5/2277، 6/2506 و 2/2313 کیلوگرم در هکتار) بود. بالاترین محتوای روغن در کاربرد 5/1 و 5/2 در هزار نانوکود تحت شرایط آبیاری نرمال بود که افزایش 2/13 و 4/15 درصدی داشتند. محلول‌پاشی فولویک‌اسید به‌همراه نانوکود پتاسیم (5/1 در هزار) تحت تنش شدید خشکی بیش‌ترین فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانت کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز را نشان داد. بهطورکلی، نتایج نشان داد که کاربرد 5/1 در هزار نانوپتاسیم و محلولپاشی تلفیقی کیتوزان و فولویک‌اسید تحت خشکی شدید، با بهبود صفات فیزیولوژیک منجر به تعدیل اثرات منفی ناشی از خشکی و افزایش شاخصهای رشدی، عملکردی و کیفی کنجد شد.

اثر تاریخ کشت زمستانه بر عملکرد دانه ارقام آفتابگردان در شرایط شمال استان خوزستان

سیداحمد کلانتراحمدی؛ جهانفر دانشیان؛ حبیب مبینی راد

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1179-1197

https://doi.org/10.22059/jci.2022.331875.2621

چکیده

به‌منظور توسعه کشت زمستانه و بهبود برنامه تناوبی منطقه، آزمایشی در خصوص تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه ارقام آفتابگردان بهصورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار به‌مدت دو سال (95-1393) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول اجرا شد. تاریخ کاشت در چهار سطح (4 و 18 بهمن‌ماه، 2 و 16 ... بیشتر به‌منظور توسعه کشت زمستانه و بهبود برنامه تناوبی منطقه، آزمایشی در خصوص تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه ارقام آفتابگردان بهصورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار به‌مدت دو سال (95-1393) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول اجرا شد. تاریخ کاشت در چهار سطح (4 و 18 بهمن‌ماه، 2 و 16 اسفندماه) در کرت‌های اصلی و ارقام شامل نُه رقم (آذرگل، آرماویرسکی، برزگر، پروگرس، رکورد، شمس، فرخ، قاسم و گابور) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تأخیر در تاریخ کاشت سبب کاهش طول دوره رشد و ارتفاع بوته ارقام مورد آزمایش شد. در سال اول آزمایش، رقم رکورد بیش‌ترین تعداد دانه در طبق (17/684) در تاریخ کاشت اول را داشت و در سال دوم آزمایش نیز حداکثر تعداد دانه در طبق (47/767) به رقم رکورد در تاریخ کاشت سوم اختصاص یافت. بیش‌ترین عملکرد دانه در سال اول (3850 کیلوگرم در هکتار) و دوم (4088 کیلوگرم در هکتار) به تاریخ کاشت اول (4 بهمن) و رقم آذرگل اختصاص یافت. با توجه به این‌که رقم آذرگل در تجزیه پایداری عملکرد دانه، کم‌ترین میانگین رتبه را داشت، به‌عنوان رقمی با بالاترین عملکرد دانه در تمام تاریخهای کاشت، شناخته شد و پس از آن به‌ترتیب ارقام رکورد و آرماویرسکی قرار گرفتند. هم‌چنین با توجه به این‌که رقم فرخ کم‌ترین انحراف معیار را داشت، به‌عنوان پایدارترین رقم انتخاب شد.

تأثیر محدودیت آبی، کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر محتوای اسمولیت های سازگار و صفات بیوشیمیایی تریتیکاله

ژیلا نظری؛ رئوف سید شریفی؛ حامد نریمانی؛ سارا محمدی کله‌سرلو

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1199-1215

https://doi.org/10.22059/jci.2022.333768.2639

چکیده

بهمنظور بررسی تأثیر محدودیت آبی، کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر محتوای اسمولیتهای سازگار و صفات بیوشیمیایی تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل آبیاری (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، محدودیت ... بیشتر بهمنظور بررسی تأثیر محدودیت آبی، کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر محتوای اسمولیتهای سازگار و صفات بیوشیمیایی تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل آبیاری (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، محدودیت ملایم آبی با قطع آبیاری در 50 درصد مرحله آبستنی، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در 50 درصد مرحله سنبلهدهی)، کاربرد کودهای زیستی (عدم کاربرد بهعنوان شاهد، کاربرد ورمیکمپوست، میکوریزا، کاربرد هم‌زمان ورمیکمپوست و میکوریزا) و محلولپاشی نانوسیلیکون (محلولپاشی با آب بهعنوان شاهد و محلولپاشی دو گرم در لیتر نانوسیلیکون) بود. نتایج نشان داد که کاربرد هم‌زمان ورمیکمپوست، میکوریزا و محلولپاشی نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پلیفنلاکسیداز، محتوای پرولین و قندهای محلول را به‌ترتیب 17/49، 64/50، 92/44 و 22/52 درصد نسبت به عدم کاربرد ورمیکمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل افزایش داد. هم‌چنین کاربرد هم‌زمان ورمیکمپوست، میکوریزا و محلولپاشی نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل محتوای پراکسیدهیدروژن و مالوندیآلدهید را به‌ترتیب 34/55 و 64/53 درصد کاهش و عملکرد دانه را 52/59 درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی افزایش داد. بهنظر میرسد کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون می‌تواند با بهبود صفات بیوشیمیایی، عملکرد دانه را در شرایط محدودیت آبی افزایش دهد.

بررسی تأثیر سولفات ‎روی و منگنز بر بهبود صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ژنوتیپ‌های کلزا تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل

قربان خدابین؛ زین العابدین طهماسبی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ اسماعیل بخشنده؛ مژده سادات خیاط مقدم؛ شهریار کاظمی؛ مهسا رفعتی آلاشتی؛ علی حیدرزاده

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1217-1232

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334740.2645

چکیده

به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی آخر فصل و محلول‎پاشی سولفات‎روی و منگنز بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ژنوتیپ‏های کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل کرت خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی طی دو سال (97-1396 و 98-1397) در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری کامل (شاهد) و قطع آبیاری ... بیشتر به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی آخر فصل و محلول‎پاشی سولفات‎روی و منگنز بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ژنوتیپ‏های کلزا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل کرت خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی طی دو سال (97-1396 و 98-1397) در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری کامل (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله گلدهی) و چهار سطح محلول‌پاشی (شاهد، سولفات‎روی، سولفات‎منگنز و کاربرد ترکیبی آن‌ها با غلظت چهار گرم در لیتر) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‎های کلزا (نیما، KS7 و نیلوفر) در کرت‏های فرعی قرار گرفتند. محلول‌پاشی ترکیبی سولفات‌روی و منگنز در شرایط آبیاری کامل به‌ترتیب موجب افزایش سه و 11 درصدی محتوای روغن دانه و کربوهیدرات محلول برگ نسبت به شاهد شد. از طرف دیگر در شرایط قطع آبیاری، محتوای روغن دانه و میزان پرولین برگ را نسبت به شاهد به‌ترتیب 9 و 2/5 درصد افزایش داد. ژنوتیپ نیلوفر در شرایط آبیاری کامل بیش‌ترین میزان عملکرد دانه (5261 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود که نسبت به ژنوتیپ KS7 و نیما، به‌ترتیب، به میزان 9 و 8/11 درصد بالاتر بود. ژنوتیپ نیما با 3371 کیلوگرم در هکتار در شرایط قطع آبیاری بیش‌ترین عملکرد را داشت. به‌طورکلی، در هر دو تیمار آبیاری، کاربرد محلول‌پاشی هم‌زمان سولفات‌روی و منگنز بر صفات فیزیولوژیک ژنوتیپ‎های موردبررسی بیش‌ترین تأثیر را داشت، به‌طوری‌که در آبیاری کامل ژنوتیپ نیلوفر و در شرایط قطع آبیاری ژنوتیپ نیما قابل‌توصیه است.

تأثیر کاربرد انواع بیوچار و کود شیمیایی بر رشد و غلظت عناصر غذایی نیشکر

مهرداد رنجبر؛ فردین صادق زاده؛ مصطفی عمادی؛ مهدی قاجار سپانلو؛ عبدالغفور احمدپور داشلی‌برون

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1233-1246

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334893.2646

چکیده

بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد انواع بیوچار و کود شیمیایی بر رشد، غلظت سیلیسیم و برخی عناصر غذایی ضروری نیشکر، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه شرکت کشت و صنعت امام خمینی(ره) خوزستان در سال زراعی ۱۳۹۹ انجام شد. عوامل آزمایشی شامل انواع بیوچار (باگاس نیشکر، پوسته برنج، کاه برنج، کاه گندم و چوب ... بیشتر بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد انواع بیوچار و کود شیمیایی بر رشد، غلظت سیلیسیم و برخی عناصر غذایی ضروری نیشکر، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه شرکت کشت و صنعت امام خمینی(ره) خوزستان در سال زراعی ۱۳۹۹ انجام شد. عوامل آزمایشی شامل انواع بیوچار (باگاس نیشکر، پوسته برنج، کاه برنج، کاه گندم و چوب نراد) و کودهای شیمیایی ((شاهد)، (نیتروژن، فسفر و پتاسیم)، (نیتروژن و فسفر)، (نیتروژن و پتاسیم)، (فسفر و پتاسیم)، (نیتروژن)، (فسفر)، (پتاسیم)) بود. نتایج نشان داد که اثر برهمکنش تیمارهای بیوچار و کود شیمیایی بر غلظت سیلیسیم، فسفر و پتاسیم گیاه در سطح یک درصد و بر نیتروژن گیاه در سطح پنج درصد معنیدار بود. هم‌چنین اثر برهمکنش تیمارهای بیوچار و کود شیمیایی بر وزن تر و خشک گیاه در سطح یک درصد و بر ارتفاع گیاه در سطح پنج درصد معنیدار شد. بیش‌ترین غلظت سیلیسیم گیاه مربوط به تیمارهای بیوچار کاه برنج به‌همراه نیتروژن، فسفر و پتاسیم و بیوچار کاه برنج به‌همراه نیتروژن و فسفر بود. تیمار بیوچار کاه برنج به‌همراه نیتروژن، فسفر و پتاسیم بیش‌ترین غلظت نیتروژن و فسفر گیاه را به‌خود اختصاص داد که نسبت به شاهد غلظت نیتروژن را ۴۹ و غلظت فسفر را ۳۶ درصد افزایش داد. بیش‌ترین ارتفاع و وزن تر گیاه مربوط به تیمار بیوچار کاه برنج به‌همراه نیتروژن، فسفر و پتاسیم بود. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، استفاده از بیوچار به‌همراه کودهای شیمیایی برای افزایش رشد و غلظت برخی عناصر غذایی نیشکر توصیه می‌شود.

اثر تغییر اقلیم بر پتانسیل عملکرد و بهره‏وری آب ذرت علوفه‌ای در ایران

حسنا فیاضی؛ ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی؛ بنیامین ترابی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1247-1263

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334981.2648

چکیده

یکی از چالش‏های مهم مرتبط با کشاورزی و امنیت غذایی، تغییر اقلیم جهانی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تغییر اقلیم در آینده بر عملکرد و بهره‏وری آب ذرت علوفه‏ای (Zea mays L.) در ایران انجام شد. برای پیش‏بینی تغییر اقلیم در آینده (2050 میلادی) از دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 و از داده‏های هواشناسی در سال‏های 1394-1380 به‏عنوان دوره مبنا استفاده ... بیشتر یکی از چالش‏های مهم مرتبط با کشاورزی و امنیت غذایی، تغییر اقلیم جهانی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تغییر اقلیم در آینده بر عملکرد و بهره‏وری آب ذرت علوفه‏ای (Zea mays L.) در ایران انجام شد. برای پیش‏بینی تغییر اقلیم در آینده (2050 میلادی) از دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 و از داده‏های هواشناسی در سال‏های 1394-1380 به‏عنوان دوره مبنا استفاده شد. پتانسیل عملکرد با استفاده از مدل شبیه‏سازی گیاهی SSM-iCrop2 و براساس شیوه‌نامه گیگا برآورد شد و تغییرات اقلیمی برای هر سناریو در مدل شبیه‏سازی اعمال شد. نتایج نشان داد که تغییر اقلیم براساس هر دو سناریوی یادشده تأثیر قابل‌اعتنایی بر پتانسیل عملکرد ذرت علوفه‏ای نسبت به شرایط فعلی نداشت و فقط موجب افزایشی معادل 9/0 و 4/1 درصد در دو سناریوی یادشده نسبت به شرایط فعلی (6/85 تن در هکتار) خواهد شد. این نتیجه را می‏توان به چهارکربنه‌بودن این گیاه و در نتیجه عدم تأثیر افزایش CO2 بر رشد و عملکرد آن و هم‌چنین باقی‏ماندن دما در دامنه دماهای بهینه در بیش‌تر مناطق اقلیمی اصلی تولید ذرت علوفه‏ای در ایران نسبت داد. میزان بهره‏وری آب نیز در هر دو سناریو به میزان 4/0 و 6/1 درصد نسبت به شرایط فعلی (4/10 کیلوگرم بر مترمکعب) افزایش می‏یابد که دلیل احتمالی آن افزایش غلظت CO2 و بسته‏ترشدن روزنه‏ها می‏باشد. هم‌چنین، به‌دلیل آن‌که تغییر چندانی در میزان آب مصرفی و تبخیر و تعرق مشاهده نشد می‏توان افزایش بهره‏وری آب در ذرت علوفه‏ای را به افزایش پتانسیل عملکرد نسبت داد.

بررسی اثر میزان سایش بذر (پولیش) بر جوانه ‏زنی و رشد گیاهچه برخی ارقام چغندرقند

محمد سعیدی ابواسحقی؛ محمد رفیعی الحسینی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1265-1277

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334999.2652

چکیده

به منظور مطالعه تاثیر تیمار سائیدگی (پولیش) بذر بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ارقام مختلف چغندرقند، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1400-1399 در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد انجام شد. فاکتور اول شامل پنج رقم مونوژرم چغندرقند (شکوفا، آرتا، آریا، سینا و اکباتان) و فاکتور دوم ... بیشتر به منظور مطالعه تاثیر تیمار سائیدگی (پولیش) بذر بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ارقام مختلف چغندرقند، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1400-1399 در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد انجام شد. فاکتور اول شامل پنج رقم مونوژرم چغندرقند (شکوفا، آرتا، آریا، سینا و اکباتان) و فاکتور دوم سه سطح پولیش بذر (شاهد، سائیدگی 10 درصد وزنی پوسته بذر و سائیدگی 30 درصد وزنی پوسته بذر) بود. در این مطالعه نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر رقم و اثر متقابل رقم و سائیدگی بر کلیه صفات معنی دار بود. مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد که رقم آریا و تیمار 30 درصد سائیدگی بیشترین درصد جوانه زنی (5/83 درصد)، سرعت جوانه زنی(6/7 بذر بر روز)، را تولید نمود. این در حالیست که بیشترین شاخص بنیه طولی(18/10) مربوط به رقم اکباتان و تیمار 30 درصد سائیدگی بود. بیشترین وزن تر ساقه چه (25/0 گرم) و ریشه چه (053/0 گرم) مربوط به رقم شکوفا و بدون سائیدگی، بیشترین مقدار کلروفیل b (77/2 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) مربوط به رقم آرتا و 30 درصد سائیدگی و بیشترین مقدار کلروفیل a (19/4 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) در رقم شکوفا با 30 درصد سائیدگی مشاهده شد. به‌طور کلی با توجه به نتایج این پژوهش پولیش 30 درصد وزنی موجب بهبود خصوصیات جوانه‌زنی و رشدی بذر گیاه چغندرقند می‌گردد و در بین ارقام مورد آزمایش هم آریا بیش از سایر ارقام تحت تاثیر سائیدگی قرار می‌گیرد.

ارزیابی زمان محلول پاشی و کود نانو ذره کبالت به روش شیمیایی و شیمی سبز بر برخی شاخص های زراعی وکیفی لوبیا چشم‌بلبلی (.Vigna unguiculata L)

مه لقا کیخا؛ مهدی دهمرده؛ عیسی خمری؛ زیبا سوری نظامی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1279-1291

https://doi.org/10.22059/jci.2021.321202.2532

چکیده

بهمنظور ارزیابی تأثیر زمان محلولپاشی و کود نانوذره کبالت بر شاخص‌های زراعی و کیفی لوبیا چشم‌بلبلی این پژوهش در سال زراعی 96-97 بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح، شامل عدم کاربرد نانوذره کبالت، نانوذره با منشأ گیاهی، ... بیشتر بهمنظور ارزیابی تأثیر زمان محلولپاشی و کود نانوذره کبالت بر شاخص‌های زراعی و کیفی لوبیا چشم‌بلبلی این پژوهش در سال زراعی 96-97 بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح، شامل عدم کاربرد نانوذره کبالت، نانوذره با منشأ گیاهی، نانوذره با منشأ شیمیایی و ترکیب نانوذره گیاهی و شیمیایی، بهعنوان فاکتور اول و زمان محلولپاشی در دو سطح چهار و شش‌برگی) بهعنوان فاکتور دوم بودند. تراکم کاشت لوبیا چشم‌بلبلی 20 بوته در مترمربع بود و آبیاری دو بار در هفته انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که زمان محلولپاشی و کاربرد کود نانوذره با منشأ شیمیایی و گیاهی، اثر معنیداری بر تمامی صفات موردبررسی داشتند. براساس نتایج مقایسه میانگین، بیش‌ترین میزان کلروفیل a (25/13 میکروگرم در گرم برگ)، کلروفیل b (50/7 میکروگرم در گرم برگ)، کاروتنویید (63/3 میکروگرم در گرم برگ)، هم‌چنین ارتفاع بوته (84/34 درصد)، تعداد نیام در بوته (26/28 درصد)، عملکرد بیولوژیک (64/45 درصد)، عملکرد اقتصادی (10/59) نسبت به تیمار شاهد، آهن (26/0 پیپیام) و پروتئین برگ (46/14 پیپیام)، از مرحله شش‌برگی و از کاربرد توام کود نانوذره کبالت با منشأ شیمیایی و گیاهی بهدست آمد. از نظر تمام صفات مورد اندازهگیری، بهنظر میرسد کاربرد هم‌زمان نانوذره کبالت بهصورت شیمیایی و گیاهی، از طریق بهبود سیستم فتوسنتزی، افزایش دوام برگ و میزان فتوسنتز، منجر به افزایش عملکرد بیولوژیک و اقتصادی خواهد شد.

تأثیر هیومیک‌اسید و تنش شوری بر برخی شاخص های جوانه زنی و مرفوفیزیولوژیکی گل‌راعی ایرانی در شرایط کشت بافت

مهرداد رسولی؛ علیرضا نوروزی شرف

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1293-1310

https://doi.org/10.22059/jci.2022.328340.2593

چکیده

کاربرد ترکیبهایی که بتواند تحمل گیاهان را به تنشهای محیطی از جمله شوری افزایش دهد دارای اهمیت است. برای ارزیابی تعدیل تنش شوری با استفاده از هیومیک‌اسید آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار روی گیاه دارویی گل‌راعی بومی ایران توده همدان (Hypericum perforatum L.) در آزمایشگاه کشت بافت دانشکده کشاورزی دانشگاه ... بیشتر کاربرد ترکیبهایی که بتواند تحمل گیاهان را به تنشهای محیطی از جمله شوری افزایش دهد دارای اهمیت است. برای ارزیابی تعدیل تنش شوری با استفاده از هیومیک‌اسید آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار روی گیاه دارویی گل‌راعی بومی ایران توده همدان (Hypericum perforatum L.) در آزمایشگاه کشت بافت دانشکده کشاورزی دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی در سال 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح شوری (صفر، 50 و 100 میلی‌مول بر لیتر) نمک کلریدسدیمکلریدسدیم و چهار سطح هیومیک‌اسید (صفر، 25، 50، 100 میلیگرم بر لیتر) بود. بیش‌ترین درصد (65/98 درصد) و سرعت جوانهزنی (94/38) و طول ریشه (21/34 میلی‌متر) در تیمار 50 میلیمول بر لیتر هیومیک‌اسید و بدون شوری به‌دست آمد. بیش‌ترین ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه و کلروفیل کل مربوط به شرایط بدون تنش و هیومیک‌اسید با غلظت 100 میلیمول بر لیتر بود. بیش‌ترین مقدار فنل در تیمار شوری 50 میلیمولار و هیومیک‌اسید با غلظت 50 میلیگرم بر لیتر بود. بیش‌ترین میزان آنتی‌اکسیدان (77/99 میلی‌گرم بر گرم) و فلاونوئید کل (39/2 میلی‌گرم بر گرم) و کم‌ترین میزان پراکسیدهیدروژن (12/9 میکروگرم بر گرم) در تیمار شوری 100 میلیمولار و هیومیک‌اسید با غلظت 50 میلیگرم بر لیتر بهدست آمد. نتایج پژوهش نشان داد اثر تعدیل‌کننده بهویژه کاربرد سطوح 50 میلی‌گرم بر لیتر هیومیک‌اسید میتواند بر فرایندهای فیزیولوژیک و صفات رویشی گیاه گل‌راعی تحت تنش شوری اثرگذار باشد.

پاسخ جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه شیرین‌بیان به خراش‌دهی شیمیایی و سطوح جیبرلیک‌اسید

جلال قنبری؛ مرضیه بشارتی فر؛ غلامرضا خواجویی نژاد

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1311-1324

https://doi.org/10.22059/jci.2021.328615.2595

چکیده

زیستگاه‌های طبیعی شیرین‌بیان به‌طور چشم‌گیری کاهش یافته در حالی‌که تقاضا برای آن در حال افزایش است. بذرهای شیرین‌بیان به‌دلیل خواب ثانویه تحمیل‌شده توسط پوسته سخت دانه سرعت جوانه‌زنی پایینی را نشان می‌دهند. در این مطالعه که در بهار 1400 در دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد، اثر متقابل خراش‌دهی با سولفوریک‌اسید (97-95 درصد به‌مدت ... بیشتر

ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی توده‌های بالنگوی شهری باکاربرد برخی مواد ضدتعرق در شرایط دیم

سعیده سادات کرمانی پوربقایی؛ مجید پوریوسف؛ علیرضا یوسفی؛ مسعود رفیعی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1325-1339

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329357.2604

چکیده

به‌منظور ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی تودههای بالنگوی شهری (Lallemantia iberica L.) با کاربرد برخی مواد ضدتعرق در شرایط دیم در سال زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۷ آزمایشی در دو منطقه کرج و خرمآباد اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل چهار توده بالنگوی شهری ... بیشتر به‌منظور ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی تودههای بالنگوی شهری (Lallemantia iberica L.) با کاربرد برخی مواد ضدتعرق در شرایط دیم در سال زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۷ آزمایشی در دو منطقه کرج و خرمآباد اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل چهار توده بالنگوی شهری (کردستان، تکاب، نظرکهریزی و کلیبر) و فاکتور دوم شامل سه ماده ضدتعرق (کائولین باغلظت پنج درصد، کیتوزان با غلظت یک درصد و ایستا با غلظت 2 درصد) و عدم کاربرد ماده ضدتعرق (شاهد) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، اثر متقابل سه‌گانه توده، ماده ضدتعرق و مکان بر بیش‌تر صفات مورد بررسی معنیدار شد. در بین مواد ضدتعرق، کیتوزان بیش‌ترین تأثیر را بر تودههای کشت‌شده داشت و به‌ترتیب موجب افزایش 20، 4، 11، 18 درصدی عملکرد دانه، زیستتوده، روغن و موسیلاژ نسبت به شاهد شد. هم‌چنین تودههای نظرکهریزی، کلیبر، کردستان وتکاب کشت شده در کرج به‌ترتیب بیش‌ترین مقدار را در صفات موردمطالعه تحت محلول‌پاشی با مواد ضدتعرق به خود اختصاص دادند. طبق بررسیهای صورت‌گرفته در این پژوهش انتخاب توده مناسب با منطقه و استفاده از مواد ضدتعرق موجب افزایش عملکرد و اجزای عملکرد، صفات کیفی دانه بالنگوی شهری در شرایط کشت دیم شد.

اثر سطوح مختلف کیتوزان و ‏سالیسیلیک‌اسید بر برخی صفات مورفولوژیکی گیاه دارویی گالگا (.Galega officinalis L)

فریناز انگوتی؛ حسن نورافکن؛ سکینه سعیدی سار؛ اسد اسدی؛ راهله ابراهیمی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1341-1358

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329753.2607

چکیده

آزمایشی به‌منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف کیتوزان و ‏سالیسیلیک‌اسید بر صفات مورفولوژیکی گیاه دارویی گالگا در شرایط مزرعه‏ای در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه در طی سال زراعی 1398 انجام شد. تیمارها شامل محلول‏پاشی ‏سالیسیلیک‌اسید (5/0، 1، 2 و 3 میلی‏مولار در لیتر)، سطح کیتوزان ... بیشتر آزمایشی به‌منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف کیتوزان و ‏سالیسیلیک‌اسید بر صفات مورفولوژیکی گیاه دارویی گالگا در شرایط مزرعه‏ای در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه در طی سال زراعی 1398 انجام شد. تیمارها شامل محلول‏پاشی ‏سالیسیلیک‌اسید (5/0، 1، 2 و 3 میلی‏مولار در لیتر)، سطح کیتوزان (2/0، 4/0، 6/0 و 8/0 ‏گرم در لیتر) و آب مقطر (به‏عنوان شاهد) بود. نتایج نشان داد که محلول‏پاشی محرک زیستی (کیتوزان) و غیرزیستی (اسیدسالیسیلیک) اثر معنی‏داری بر تمام صفات مورد ارزیابی، به‌جز ارتفاع بوته و وزن خشک برگ دارد. با افزایش غلظت کیتوزان و ‏سالیسیلیک‌اسید، میزان وزن تر و خشک ساقه کاهش یافت که بیش‌ترین مقادیر در دو صفت مذکور در تیمارهای کیتوزان 4/0 و 2/0 گرم در لیتر و 1 و 5/0 میلی‏مولار در لیتر ‏سالیسیلیک‌اسید دیده شد. بیش‌ترین تعداد میانگره (میانگین عددی 80/4 عدد) و طول ریشه در تیمار کیتوزان 4/0 گرم در لیتر؛ بیش‌ترین تعداد برگ در غلظت 6/0 گرم در لیتر کیتوزان مشاهده شد در مطالعه ویژگی‌های برگ و ریشه، کیتوزان با غلظت 2/0 و 4/0 گرم بر لیتر و در ویژگی‌های گل‏آذین، سالیسیلیک‌اسید با غلظت 2 و 3 میلی‏مولار در لیتر مؤثرتر عمل نمودند. استفاده از غلظت‏های 4/0 و 2/0 گرم در لیتر کیتوزان نسبت به شرایط شاهد (عدم محلول‏پاشی) و استفاده از آب مقطر؛ اثر بهینه بیش‌تری بر صفات مورفولوژیکی گیاه دارویی گالگا داشت؛ که به‌خاطر داشتن اثر مثبت بر بیش‌تر ویژگی‌های رشدی گیاه به‌دلیل جذب سریع و دستیابی به عملکرد مطلوب در مسیر کشاورزی پایدار، افزایش عملکرد و در نهایت افزایش تولید متابولیت ثانویه گیاهان دارویی، توصیه می‌شود.

اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید بر ویژگی‌های بیوشیمیایی و زراعی آویشن (.Thymus vulgaris L) در شرایط تنش خشکی

محمد نصری؛ زهرا کریمی؛ میثم اویسی؛ پورنگ کسرایی؛ حمیدرضا لاریجانی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1359-1372

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329510.2605

چکیده

جهت بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید بر ویژگی‌های بیوشیمیایی آویشن، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در منطقه ورامین اجرا شد. عامل اصلی، سطوح آبیاری [60 (نرمال) و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خشکی)] و فاکتورهای فرعی نیز محلول‌پاشی ... بیشتر جهت بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید بر ویژگی‌های بیوشیمیایی آویشن، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در منطقه ورامین اجرا شد. عامل اصلی، سطوح آبیاری [60 (نرمال) و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خشکی)] و فاکتورهای فرعی نیز محلول‌پاشی سطوح مختلف سالیسیلیک‌اسید [سه سطح شاهد (صفر)، 25 و 50 میلی‌گرم بر لیتر) و جاسمونیک‌اسید [سه سطح شاهد (صفر)، 1 و 2 میلی‌گرم بر لیتر] بود. برهم‌کنش سه‌گانه تنش خشکی× محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در تمام صفات موردمطالعه در این پژوهش در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بیش‌ترین ارتفاع بوته (2/38 سانتی‌متر)، وزن‌های‌ تر و خشک شاخساره (3/7112 و 7/1778 کیلوگرم در هکتار)، درصد متابولیت‌های ثانویه (اسانس 28/0 و تیمول 9/60 درصد) و غلظت سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید برگ و کم‌ترین فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی آویشن باغی در تیمار آبیاری معمول همراه با محلول‌پاشی 50 و 2 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید مشاهده شد. محلول‌پاشی هم‌زمان سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در شرایط تنش خشکی، به‌ترتیب با کاهش 70، 85 و 72 درصدی فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی سوپراکسیداز دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز نسبت به شاهد باعث شد که آسیمیلاسیون تولیدی صرف تولید ماده خشک شود. بنابراین استفاده خارجی 50 و 2 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در شرایط تنش خشکی، در بهبود صفات مرتبط با عملکرد و افزایش تولید گیاه آویشن می‌تواند مدنظر باشد.

تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر برخی پاسخ‌های فیزیولوژیک و عملکرد سیاهدانه تحت سطوح مختلف آبیاری

مونا آروند؛ یوسف سهرابی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1373-1390

https://doi.org/10.22059/jci.2022.332375.2629

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر مدیریت تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی تحت سطوح مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سیاهدانه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار سال ۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان اجرا شد. سطوح آبیاری شامل آبیاری به میزان ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه و ۷۰ ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر مدیریت تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی تحت سطوح مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سیاهدانه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار سال ۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان اجرا شد. سطوح آبیاری شامل آبیاری به میزان ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه و ۷۰ درصد نیاز آبی گیاه به‌عنوان فاکتور اصلی و سطوح کودی شامل۱۰۰ درصد کودهای شیمیایی، ۸۰ درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی، ۶۰ درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی، ۴۰ درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی و عدم استفاده از کود به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تحت شرایط آبیاری به میزان 70 درصد نیاز آبی گیاه غلظت پرولین، کربوهیدرات‌های محلول در آب و الکل و پراکسیداسیون لیپیدی افزایش یافت، اما مقادیر سایر پارامترهای فیزیولوژیک موردبررسی و عملکرد دانه کاهش پیدا کرد. تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی اثرات مثبتی بر صفات فیزیولوژیک موردبررسی و عملکرد دانه داشت، به‌طوری‌که بیش‌ترین عملکرد دانه از تیمار تلفیق ۶۰ درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی (18/798 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد که نسبت به تیمار شاهد (بدون کود) 22/37 درصد افزایش نشان داد. با توجه به اثرات مثبت تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی بر پارامترهای فیزیولوژیک و عملکرد دانه، جایگزین‌کردن تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی به جای مصرف صرف کودهای شیمیایی پیشنهاد می‌شود.

مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد بذر ژنوتیپ‌های مختلف کدو آجیلی (.Cucurbita sp) در کشت پاییزه استان هرمزگان

حامد حسن زاده خانکهدانی؛ مشهید هناره اشکه سو؛ سیده سمیه شفیعی ماسوله؛ محمدجواد زمانی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1391-1405

https://doi.org/10.22059/jci.2022.331873.2620

چکیده

با توجه به اهمیت غذایی بذر کدو آجیلی و ارزش تجاری آن، به‌منظور مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد بذر ژنوتیپ‌های مختلف کدو آجیلی در کشت پاییزه استان هرمزگان، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 30 ژنوتیپ کدو جمع‌آوری‌شده از شهرستان‌های مختلف استان آذربایجان‌غربی، گلستان و اصفهان در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میناب، طی ... بیشتر با توجه به اهمیت غذایی بذر کدو آجیلی و ارزش تجاری آن، به‌منظور مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد بذر ژنوتیپ‌های مختلف کدو آجیلی در کشت پاییزه استان هرمزگان، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 30 ژنوتیپ کدو جمع‌آوری‌شده از شهرستان‌های مختلف استان آذربایجان‌غربی، گلستان و اصفهان در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میناب، طی دو سال زراعی 99-1398 و 98-1397 اجرا شد. آماده‌سازی زمین در مردادماه و کشت بذور در اواخر شهریورماه انجام شد. صفات موردبررسی عبارت بودند از طول بوته، تعداد میوه در بوته، وزن میوه، طول و عرض میوه، عملکرد میوه، عملکرد دانه، وزن صددانه، درصد بذرهای پوک، درصد مغز دانه نسبت به خود بذر و درصد تلخی مغز. براساس نتایج صفات مهمی نظیر عملکرد بذر، اندازه بذر، درصد پوکی و نیز نسبت مغز به کل بذر، ژنوتیپ‌های Kh6، Kh5، CP7-A، Kh2، انتخابی CP3، سلف CP4-B، سلف CP7-B، کدو تنبل اصفهان، CP4-E، O6، CP2-B و N2 از وضعیت مناسب‌تری نسبت به بقیه برخوردار بودند. با ارزیابی کلیه صفات موردبررسی و هم‌چنین براساس هزینه‌های تولید و سود خالص برداشتی، امکان کشت کدو آجیلی در منطقه میناب با استفاده از ژنوتیپ‌های جمع‌آوری‌شده از منطقه خوی شامل Kh6 و Kh5؛ ژنوتیپ‌های استان گلستان شامل CP7-A، سلف CP7-B، CP4-E و CP2-B و کدو تنبل اصفهان وجود دارد.

مدل‌سازی جوانه‌زنی گوار (Cyamopsis tetragonoloba) تحت تأثیر گرادیان دما و پتانسیل آب: مدل زمان دما رطوبتی

محسن زعفرانیه؛ آرمان آذری

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1407-1420

https://doi.org/10.22059/jci.2022.332131.2624

چکیده

این پژوهش به‌منظور کمی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه گوار (Cyamopsis tetragonoloba) نسبت به دما و پتانسیل آب انجام گرفت. بدین‌منظور، مطالعه‌ای در آزمایشگاه دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان در سال 1399، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به‌منظور کمی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه گوار نسبت دما (تیمارهای دمایی پنج، 10، 15، ... بیشتر این پژوهش به‌منظور کمی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه گوار (Cyamopsis tetragonoloba) نسبت به دما و پتانسیل آب انجام گرفت. بدین‌منظور، مطالعه‌ای در آزمایشگاه دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان در سال 1399، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به‌منظور کمی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه گوار نسبت دما (تیمارهای دمایی پنج، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‌گراد) و تنش خشکی (پتانسیل آب صفر، 2/0-، 4/0-، 6/0-، 8/0-، 1- مگاپاسگال)( انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که مدل بتا بهترین مدل برای توصیف تأثیر دما و پتانسیل آب بر سرعت جوانه‌زنی بود. با توجه به پتانسیل‌های آب مختلف، محدوده دمای پایه، مطلوب و حداکثر برای جوانهزنی بذر گوار به‌ترتیب از 3/7 تا 12، 1/22 تا 8/25 و 2/32 تا 36 درجه سانتی‌گراد برآورد شد. ساعت بیولوژیکی موردنیاز در غلظت‌های مختلف پتانسیل آب از 24/43 تا 3/136 ساعت متفاوت بود. در مدل زمان دما رطوبتی، ثابت دما رطوبتی، پتانسیل آب پایه و دمای پایه به‌ترتیب 3/268 مگاپاسگال درجه سانتی‌گراد در ساعت، 103/1- مگاپاسگال و 36/8 درجه سانتی‌گراد تخمین زده شد. از داده‌های به‌دست‌آمده از این مدل‌ها می‌توان برای پیش‌بینی و مقدار مقاومت این گیاه در برابر تنش خشکی در مرحله جوانه‌زنی در استقرار و مدیریت بهتر گیاه گوار برای کشت در مناطق مختلف استفاده نمود.

بررسی برهم‌کنش پایه و رقم سیب بر صفات کمی و کیفی میوه در شرایط آب‌وهوایی مشهد

الهه حسینی ثانوی؛ بهرام عابدی؛ طاهره پروانه

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1421-1433

https://doi.org/10.22059/jci.2022.332244.2626

چکیده

مطالعات زیادی در مورد تأثیر پایه و رقم بر صفات فیزیکوشیمیایی سیب صورت گرفته و نتایج تأثیرگذاری متفاوت این دو عامل را نشان داده‌اند. به‌منظور ارزیابی اثر سه پایه رویشی M9، M7 و MM106 بر برخی صفات کمی و کیفی میوه سیب ارقام "گلدن‌دلیشز" و "رددلیشز"، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات ... بیشتر مطالعات زیادی در مورد تأثیر پایه و رقم بر صفات فیزیکوشیمیایی سیب صورت گرفته و نتایج تأثیرگذاری متفاوت این دو عامل را نشان داده‌اند. به‌منظور ارزیابی اثر سه پایه رویشی M9، M7 و MM106 بر برخی صفات کمی و کیفی میوه سیب ارقام "گلدن‌دلیشز" و "رددلیشز"، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی مشهد در اواخر تابستان 1400 اجرا شد. صفات کمی و کیفی میوه شامل وزن، حجم، چگالی، طول، قطر، سفتی، اسیدیته، مواد جامد محلول، محتوای فنلی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و آنتوسیانین میوه در این آزمایش اندازه‌گیری شد. براساس نتایج بیش‌ترین مقدار فنل کل (9/652 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) و آنتوسیانین (9/35 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) در ترکیب رقم "رددلیشز" روی پایه M9 مشاهده شد. رقم "رددلیشز" بیش‌ترین قطر (64/78 میلی‌متر) و وزن میوه (9/166 گرم) را به خود اختصاص داد. بیش‌ترین سفتی نیز در پایه M9 (64/5 کیلوگرم بر سانتی‌متر مکعب) مشاهده شد. به‌طورکلی، نتایج این پژوهش حاکی از تأثیر متفاوت برهم‌کنش پایه و رقم بر ویژگی‌های موردمطالعه بود و بسته به هدف باغدار می‌توان ترکیبات پیوندی گوناگونی را توصیه نمود. ارقام بر روی پایه M9و MM106 با داشتن ترکیبات فنلی و آنتوسیانین زیاد از نظر فواید سلامتی به‌عنوان ترکیب پیوندی ارزشمند در شرایط آب و هوایی مشهد پیشنهاد شد.

اثرات محلول‌پاشی برگی با نیترات‌پتاسیم، نیترات‌کلسیم و بوریک‌اسید بر کاهش ترکیدگی قبل از برداشت نارنگیʼپیجʻ

بابک عدولی؛ بیژن مرادی؛ محمد علی شیری؛ معصومه کیااشکوریان

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، صفحه 1435-1450

https://doi.org/10.22059/jci.2022.333003.2632

چکیده

ترکیدگی قبل از برداشت میوه مرکبات نابسامانی فیزیولوژی می‌باشد که با کاهش مقدار محصول قابل‌عرضه به بازار، خسارت قابل‌توجهی را به تولیدکنندگان ارقام حساس وارد می‌کند. مدیریت درست تغذیه درختان و توجه ویژه به سه عنصر کلیدی پتاسیم، کلسیم و بور که در استحکام دیواره‌های سلولی و یکپارچگی پوست میوه نقش دارند، می‌تواند در کاهش شدت ترکیدگی ... بیشتر ترکیدگی قبل از برداشت میوه مرکبات نابسامانی فیزیولوژی می‌باشد که با کاهش مقدار محصول قابل‌عرضه به بازار، خسارت قابل‌توجهی را به تولیدکنندگان ارقام حساس وارد می‌کند. مدیریت درست تغذیه درختان و توجه ویژه به سه عنصر کلیدی پتاسیم، کلسیم و بور که در استحکام دیواره‌های سلولی و یکپارچگی پوست میوه نقش دارند، می‌تواند در کاهش شدت ترکیدگی مؤثر باشد. بر این اساس، آزمایشی به‌منظور بررسی اثرات محلول‌پاشی برگی نیترات‌پتاسیم یک درصد، نیترات‌کلسیم یک درصد و بوریک‌اسید نیم درصد در زمان پایان ریزش جودرو بر کاهش شدت ترکیدگی و برخی صفات میوه نارنگی ʼپیجʻ در رامسر (پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری) طی دو سال 1397 و 1398 انجام گرفت. این پژوهش به‌صورت تجزیه مرکب در زمان شامل دو فاکتور سال‌های انجام آزمایش و تیمارهای مختلف محلول‌پاشی عناصر غذایی بود که در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمارها به‌ویژه نیترات‌پتاسیم یک درصد شدت ترکیدگی قبل از برداشت میوه را کاهش داده و موجب افزایش محصول و بهبود صفات کمی و کیفی میوه شدند، اما در عین حال بر فعالیت آنزیم پلی‌گالاکتوروناز، تراکم سلولی گلگاه و قطر ناف بی‌اثر بوده‌اند. در نهایت، می‌توان محلول‌پاشی برگی عناصر غذایی به‌ویژه نیترات‌پتاسیم یک درصد را به‌عنوان روشی مؤثر برای کنترل ترک‌خوردگی قبل از برداشت و افزایش کمیت و کیفیت میوه نارنگی ’پیج‘ پیشنهاد کرد.

تاثیر کادمیوم بر غلظت عناصر مس، آهن، منگنز و روی در اندام هوایی ارقام مختلف گندم

ایمان جوادزرین؛ بابک متشرع زاده

دوره 17، شماره 1 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 27-41

https://doi.org/10.22059/jci.2015.54786

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی میانگین غلظت ریزمغذی‌ها شامل مس، آهن، منگنز و روی در اندام هوایی ارقام مختلف گندم نان (Triticumaestivum) در مرحلۀ به ساقه رفتن در خاک آلوده به کادمیوم بود. تیمار‌های آزمایش به‌ترتیب شامل سه سطح کادمیوم صفر (تیمار شاهد (Cd0)، 40 (Cd40) و 80 (Cd80) میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک) و 14 رقم گندم (‘بهار’، ‘نیک‎نژاد’، ‘مرودشت’، ... بیشتر هدف پژوهش حاضر، بررسی میانگین غلظت ریزمغذی‌ها شامل مس، آهن، منگنز و روی در اندام هوایی ارقام مختلف گندم نان (Triticumaestivum) در مرحلۀ به ساقه رفتن در خاک آلوده به کادمیوم بود. تیمار‌های آزمایش به‌ترتیب شامل سه سطح کادمیوم صفر (تیمار شاهد (Cd0)، 40 (Cd40) و 80 (Cd80) میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک) و 14 رقم گندم (‘بهار’، ‘نیک‎نژاد’، ‘مرودشت’، ‘پارسی’، ‘سیوند’، ‘شیراز’، ‘روشن’، ‘پیشتاز’، ‘آزادی’، ‘شهریار’، ‘پیشگام’، ‘امید’، ‘لوند’ و ‘نوید’) بود. تأثیر کادمیوم بر غلظت ریزمغذی‌ها در سطح 1 درصد معنادار بود. با افزایش سطح کادمیوم، غلظت مس در اندام هوایی همۀ ارقام کاهش یافت. به‌جز دو رقم ‘پیشگام’ و ‘امید’ که در تیمار Cd40 نسبت به تیمار شاهد افزایش غلظت آهن را نشان دادند، غلظت آهن در ارقام دیگر کاهش یافت. بیشترین و کمترین غلظت کادمیوم در تیمار Cd40 به‌ترتیب برای دو رقم ‘نیک‌نژاد’ (7 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم وزن خشک) و ‘پارسی’ (دو میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم وزن خشک) ثبت شد. همچنین بیشترین و کمترین غلظت کادمیوم در تیمار Cd80 به‌ترتیب در ارقام ‘پیشگام’ (20 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم وزن خشک) و ‘نوید’ (6 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم وزن خشک) مشاهده شد. درمجموع دو رقم ‘نیک‌نژاد’ و ‘پیشگام’ بیشترین قابلیت برداشت کادمیوم را داشتند، همچنین کمترین قابلیت برداشت کادمیوم در دو رقم ‘پارسی’ و ‘نوید’ مشاهده شد.

بررسی فعالیت آنزیمی و واکنش‌های بیوشیمیایی دو پایه مرکبات به تنش شوری درون‌شیشه‌ای

فریبرز حبیبی؛ محمد اسماعیل امیری

دوره 15، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 165-177

https://doi.org/10.22059/jci.2013.51374

چکیده

فعالیت آنزیمی و واکنش‌های بیوشیمیایی دو پایة مرکبات [نارنج (Citrus aurantium L.) و پونسیروس (Poncirus trifoliata Raf.)] به تنش شوریدرون‌شیشه‌ای بررسی شد. ریزنمونه‌های هر دو پایه به محیط کشت پرآوری جامد موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی 9/8 میکرومولار بنزیل‌آدنین (BA) و 5/0 میکرومولار نفتالین‌استیک اسید (NAA) با غلظت‌های صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی‌مولار کلرید سدیم در 6 ... بیشتر

بررسی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد چهار رقم کنجد تحت رژیم های رطوبتی خاک

زهرا مهرابی زاده؛ پرویز احسان زاده

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 75-88

چکیده

کنجد گیاهی دانه روغنی با نیاز نه چندان بالای آبی محسوب می شود. این آزمایش با هدف مطالعه تأثیر شرایط مختلف رطوبتی بر رشد، فلورسانس کلروفیل، محتوای پرولین، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم گیاه کنجد در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان ... بیشتر کنجد گیاهی دانه روغنی با نیاز نه چندان بالای آبی محسوب می شود. این آزمایش با هدف مطالعه تأثیر شرایط مختلف رطوبتی بر رشد، فلورسانس کلروفیل، محتوای پرولین، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم گیاه کنجد در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. سطوح تیمار آبیاری براساس تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A شامل 1I (75 میلی متر تبخیر)، 2I (110 میلی متر تبخیر) و 3I (145 میلی متر تبخیر) به عنوان عامل اصلی و چهار ژنوتیپ کنجد (ناز تک شاخه، یکتا، ورامین و اولتان) به عنوان عامل فرعی بودند. تأثیر رژیم آبیاری و ژنوتیپ بر شاخص بیشینه فلورسانس (Fm) معنی دار بود، ولی بر حداکثر کارآیی نظام نوری دو (Fv/Fm) و میزان کلروفیل برگ معنی دار نبود، به طوری که مقدار Fv/Fm تنها از 81/0 در سطح اول آبیاری به 77/0 در سطح سوم کاهش یافت. محدودیت رطوبت خاک منجر به افزایش میزان پرولین برگ از 5/3 در سطح اول آبیاری به 6/8 میلی گرم بر گرم برگ در سطح دوم آبیاری شد. تنش خشکی باعث 55، 42، 37، 48 و 49 درصد کاهش به ترتیب در شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک شد. به طور کلی، تنش کمبود رطوبتی باعث کاهش رشد و عملکرد دانه کنجد از 1212 به 625 کیلوگرم در هکتار گردید. این تأثیر بیش از آنکه از طریق کاهش Fv/Fm باشد، ناشی از کاهش سطوح فتوسنتزکننده در رقم های مورد مطالعه در شرایط آزمایش حاضر بود. دو رقم یکتا و ورامین از نظر عملکرد دانه و تولید روغن نسبت به دو ژنوتیپ دیگر برتری داشتند.

تأثیر برخی تیمارهای هورمونی و شیمیایی بر دوام عمر و صفات کیفی گل شاخه بریده ژربرا ‘Good timing’

الهام دانایی؛ یونس مستوفی؛ پژمان مرادی؛ رضا عزیزی نژاد

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 21-29

چکیده

اثر جیبرلیک اسید (50، 100، 150، 200 و 300 mg/l) به صورت تیمار کوتاه مدت (48 ساعت) و اتانول 5/2 درصد به همراه ساکاروز سه درصد به عنوان تیمار مداوم (محلول نگهدارنده) بر روی گل شاخه بریده ژربرا مطالعه شد. محلول نگهدارنده اتانول و ساکارز به دو روش به کار برده شد، در روش اول، محلول نگهدارنده تا پایان انجام آزمایش تعویض نگردید ولی در روش دوم، محلول نگهدارنده ... بیشتر

ترکیب های فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی در برخی ارقام سیب ایرانی و تجاری در استان آذربایجان غربی

مریم رفیعی؛ لطفعلی ناصری؛ داود بخشی؛ اسد علیزاده

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1391، ، صفحه 43-55

https://doi.org/10.22059/jci.2013.29500

چکیده

در این مطالعه، میزان فنل کل، کلروژنیک اسید، کاتچین، کوئرستین، فلوریدزین، سیانیدین و فعالیت آنتی اکسیدانی پوست و گوشت شش رقم سیب (Malus domestica) ایرانی شامل ارقام ‘گلاب کهنز’، ‘سیب ترش دیررس’، ‘قره یاپراق’، ‘ترکمان’، ‘قزل آلما’ و ‘عباسی مشهد’ و چهار رقم تجاری شامل ‘گلدن دلیشز’، ‘رد دلیشز’، ‘برابرن’ ... بیشتر در این مطالعه، میزان فنل کل، کلروژنیک اسید، کاتچین، کوئرستین، فلوریدزین، سیانیدین و فعالیت آنتی اکسیدانی پوست و گوشت شش رقم سیب (Malus domestica) ایرانی شامل ارقام ‘گلاب کهنز’، ‘سیب ترش دیررس’، ‘قره یاپراق’، ‘ترکمان’، ‘قزل آلما’ و ‘عباسی مشهد’ و چهار رقم تجاری شامل ‘گلدن دلیشز’، ‘رد دلیشز’، ‘برابرن’ و ‘فوجی’ بررسی شد. رقم ‘فوجی’ بیشترین مقدار سیانیدین 3-گالاکتوزید (9/3711 میکروگرم بر گرم وزن تر) و رقم ‘گلاب کهنز’ بیشترین مقدار کوئرستین 3-گالاکتوزید (8/3133 میکروگرم بر گرم وزن تر) و فلوریدزین را در پوست (2/642 میکروگرم برگرم وزن تر) و رقم ‘قره یاپراق’ بیشترین مقدار فلوریدزین گوشت (1/98 میکروگرم بر گرم وزن تر) را نشان دادند. رقم ‘عباسی مشهد’ بیشترین مقدار کلروژنیک اسید پوست (1/298 میکروگرم بر گرم وزن تر) و گوشت (3/484 میکروگرم بر گرم وزن تر) و رقم ‘قزل آلما’ بیشترین مقدار کاتچین پوست (2/255 میکروگرم بر گرم وزن تر) و ‘سیب‌ترش دیررس’ بیشترین کاتچین گوشت (9/76 میکروگرم بر گرم وزن تر) را نشان دادند. تجزیه رگرسیونی داده های فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی نشان داد که ارتباط مثبتی بین مقدار فنل کل و درصد فعالیت آنتی‌اکسیدانی وجود دارد. بیشترین مقدار فنل کل و بیشترین مقدار فعالیت آنتی اکسیدانی در رقم ‘فوجی’ مشاهده شد.

تاثیر کودهای شیمیایی و ورمی‏ کمپوست بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی کینوا

افسانه سلطان زاده؛ احمد قنبری؛ اسماعیل سیدآبادی؛ مهدی دهمرده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 آذر 1400

https://doi.org/10.22059/jci.2021.323005.2546

چکیده

جهت ارزیابی بعضی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه کینوا (Chenopodium quinoa)، آزمایشی به صورت کرت‏های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه زابل اجرا گردید. عامل اصلی ورمی‏کمپوست در سه سطح (صفر، پنج و 10 تن درهکتار) و عامل فرعی کود شیمیایی در چهار سطح (25، 50، 75 و 100 درصد) بود. نتایج ... بیشتر جهت ارزیابی بعضی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه کینوا (Chenopodium quinoa)، آزمایشی به صورت کرت‏های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه زابل اجرا گردید. عامل اصلی ورمی‏کمپوست در سه سطح (صفر، پنج و 10 تن درهکتار) و عامل فرعی کود شیمیایی در چهار سطح (25، 50، 75 و 100 درصد) بود. نتایج نشان داد اثر ساده ورمی‏کمپوست بر صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی‏دار می‏باشد. همچنین اثر متقابل ورمی‏کمپوست و کود شیمیایی بر پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی معنی‏دار بود. بیشترین ارتفاع بوته (75/47 سانتی‏متر)، وزن هزاردانه (56/2 گرم)، عملکرد دانه (64/1500 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (2/3953 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (%38) از کاربرد 10 تن ورمی‏کمپوست در هکتار و بالاترین میزان پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی از کاربرد تلفیقی 10 تن ورمی‏کمپوست و 50 درصد کود شیمیایی ( kg/ha25 اوره، kg/ha50 سوپرفسفات‏تریپل و kg/ha50 سولفات پتاسیم) درهکتار حاصل شد. نتایج کلی تاثیر مثبت مصرف همزمان کود ورمی‏کمپوست و کود شیمیایی را بر خصوصیات مورفولوژیکی و شیمیایی کینوا نشان داد. بیشترین میزان پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی از تیمار 50 درصد کودشیمیایی و 10 تن ورمی‏کمپوست درهکتار به دست آمد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت از مصرف 10 تن ورمی‏کمپوست در هکتار حاصل گردید. درحالت کلی استفاده تلفیقی از کودهای شیمیایی و ورمی‏کمپوست می‏تواند ضمن افزایش عملکرد کینوا باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی و در نتیجه کاهش آثار زیست‏محیطی ناشی از آنها گردد.

مشاهده مقاله

تأثیر پرایمینگ و پوشش‌دهی بذر بر شاخص‌های سبز شدن، ریخت‌شناسی ریشه و مراحل فنولوژیک دو رقم برنج

شهرام نظری؛ مریم حسینی چالشتری؛ مهرزاد اله قلی پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اردیبهشت 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334299.2643

چکیده

به‌منظور بررسی اثر پرایمینگ (پیش‌تیمار) و پوشش‌دار کردن بذر بر خصوصیات رشدی و عملکرد دانه برنج آزمایشی دو ساله در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) طی سال‌های 1399 و 1400 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عوامل آزمایش شامل دو رقم برنج (هاشمی و گوهر) و پیش‌تیمار بذر ارقام برنج ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر پرایمینگ (پیش‌تیمار) و پوشش‌دار کردن بذر بر خصوصیات رشدی و عملکرد دانه برنج آزمایشی دو ساله در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) طی سال‌های 1399 و 1400 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عوامل آزمایش شامل دو رقم برنج (هاشمی و گوهر) و پیش‌تیمار بذر ارقام برنج در هفت سطح شامل پرایمینگ با کلرید کلسیم (5/22 گرم در یک لیتر آب در 24 ساعت)، 2- پرایمینگ با کلرید پتاسیم (5/22 گرم در یک لیتر آب در 24 ساعت)، 3- پرایمینگ با سولفات روی (غلظت 5/0 میلی مولار در 12 ساعت)، 4- هیدروپرایمینگ (48 ساعت)+پوشش‌دار کردن بذر با کلرید کلسیم، 5- هیدروپرایمینگ (48 ساعت)+پوشش‌دار کردن با کلرید پتاسیم، 6- هیدروپرایمینگ (48 ساعت)+پوشش‌دار کردن با سولفات روی و 7- هیدروپرایمینگ (48 ساعت به عنوان شاهد) بود. نتایج نشان داد بالاترین درصد و سرعت سبز شدن به‌ترتیب با 5/99 درصد و 23/0 بذر در روز تحت پرایمینگ با کلرید پتاسیم در رقم گوهر مشاهده شد. کم‌ترین تعداد روز جهت رسیدن به 90 درصد سبز شدن در ارقام هاشمی و گوهر مورد بررسی تحت پرایمینگ با کلرید پتاسیم و کلرید کلسیم به‌دست آمد. بیش‌ترین طول ریشه با 6/24 سانتی‌متر در پرایمینگ با کلرید پتاسیم در رقم گوهر مشاهده شد. بالاترین وزن خشک ریشه در ارقام هاشمی و گوهر به‌ترتیب 14/2 و 9/4 گرم در پرایمینگ با کلرید پتاسیم به‌دست آمد.

مشاهده مقاله

ارزیابی شاخص های تحمل و حساسیت به تنش خشکی ژنوتیپ های کلزا در شرایط قطع آبیاری انتهای فصل رشد

هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطااله سیادت؛ سید امیر موسوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 خرداد 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.335213.2651

چکیده

به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل و حساس کلزا به تنش خشکی در مراحل انتهایی گلدهی تا 50 درصد خورجین‌دهی و خورجین‌دهی تا برداشت در شرایط مزرعه‌ای، آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری ... بیشتر به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل و حساس کلزا به تنش خشکی در مراحل انتهایی گلدهی تا 50 درصد خورجین‌دهی و خورجین‌دهی تا برداشت در شرایط مزرعه‌ای، آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (۱. شاهد (بدون قطع آبیاری)، ۲. قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی (کد فنولوژی 60) تا تشکیل 50 درصد خورجین (کد فنولوژی 75) و ۳. قطع آبیاری در مرحله تشکیل خورجین تا برداشت (کد فنولوژی 99)) در کرت‌های اصلی و فاکتور فرعی شامل 10 ژنوتیپ ( لانگ‌پاد، آرام، آر جی اس 003، جانکوم، سولار، هایولا 4815، مهتاب، جولیوس، آگامکس و سالا) بود. جهت گزینش مطلوب‌تر ژنوتیپ‌های متحمل کلزا می‌توان از شاخص‌های ذکر شده استفاده کرد. شاخص-های MP (میانگین بهره‌وری)، GMP (میانگین بهره‌وری هندسی) و STI(شاخص تحمل تنش) مناسب‌ترین شاخص‌های کمی تحمل به تنش خشکی در تیمارهای مورد مطالعه بود. بیشترین عملکرد دانه تیمار شاهد از ژنوتیپ هایولا 4815، لانگ‌پاد و سولار به ترتیب (8/2093 ، 1791 و 1700 کیلوگرم در هکتار) و کمترین از ژنوتیپ جانکوم (1/832 کیلوگرم در هکتار)، و در تنش گلدهی تا 50 درصد خورجین‌دهی بیشترین عملکرد دانه ژنوتیپ هایولا 4815 (9/1563 کیلوگرم در هکتار) و لانگ‌پاد (9/1150 کیلوگرم در هکتار) و کمترین از ژنوتیپ جانکوم و مهتاب به ترتیب با عملکرد دانه (540 ، 5/935 کیلوگرم در هکتار) بود.

مشاهده مقاله

ارزیابی تاثیر سطوح مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر شاخص‌های رشدی و عملکرد دانه کلزای پاییزه (Brassica napus L.) در روش آبیاری قطره ای

بهروز دولت پرست؛ فرزاد حسین پناهی؛ عادل سی و سه مرده؛ حامد منصوری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 خرداد 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.335869.2658

چکیده

با توجه به اهمیت و ارزش آب و استفاده بهینه از نیتروژن در جهت حفظ بهره‌وری تولید و کاهش همزمان اثرات منفی زیست‌محیطی، دو آزمایش در سال‌های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایشات به ‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف ... بیشتر با توجه به اهمیت و ارزش آب و استفاده بهینه از نیتروژن در جهت حفظ بهره‌وری تولید و کاهش همزمان اثرات منفی زیست‌محیطی، دو آزمایش در سال‌های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایشات به ‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری به ‌عنوان فاکتور اصلی در 4 سطح (25 درصد (W1)، 50 درصد (W2)، 75 درصد (W3) و 100 درصد (W4) نیاز آبی گیاه) و سطوح مختلف کود نیتروژن به ‌عنوان فاکتور فرعی در 4 سطح (25 درصد (N1)، 50 درصد (N2)، 75 درصد (N3) و 100 درصد (N4) نیاز نیتروژن گیاه) بودند. نتایج نشان داد که تمام صفات مورد مطالعه به‌ جز صفت زمان رسیدن به بیشینه شاخص سطح خورجین تحت تأثیر اثرات اصلی و متقابل آزمایش قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار شاهد W4N4 (5069 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه مربوط به تیمارهای W1N1 وW1N2 به ترتیب به میزان 880 و 899 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 6/82 و 2/82 درصد کاهش نشان دادند. عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک تیمارهای W4N3 (4826 و 17589 کیلوگرم در هکتار) و W3N4 (4712 و 17657 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب با 25 درصد کاهش در مصرف نیتروژن و 25 درصد کاهش در مصرف آب نسبت به تیمار شاهد (W4N4) به عنوان تیمارهای برتر در این پژوهش در راستای ارتقاء بهره‌وری شناخته شدند.

مشاهده مقاله

ارزیابی ویژگی های عملکردی ژنوتیپ های گوار (لوبیای خوشه ای) تحت شرایط دیم و آبیاری تکمیلی

هادی شوریده؛ حیدر مفتاحی زاده؛ محدثه حیدرزاده؛ عبدالله یوسفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.337052.2664

چکیده

به‌منظور بررسی پاسخ‌های عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های گوار (Cyamopsis tetragonoloba L.) به آبیاری تکمیلی در شرایط دیم، مطالعه‌ای دو ساله در قالب کرت‌های نواری خرد شده بر پایه طرح بلوک‌ کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه‌های تحقیقاتی شیروان، کهنه‌کند و محمدآباد خراسان شمالی در سال‌های زراعی 1399-1398 به اجرا درآمد. فاکتور اصلی شامل سطوح آبیاری ... بیشتر به‌منظور بررسی پاسخ‌های عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های گوار (Cyamopsis tetragonoloba L.) به آبیاری تکمیلی در شرایط دیم، مطالعه‌ای دو ساله در قالب کرت‌های نواری خرد شده بر پایه طرح بلوک‌ کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه‌های تحقیقاتی شیروان، کهنه‌کند و محمدآباد خراسان شمالی در سال‌های زراعی 1399-1398 به اجرا درآمد. فاکتور اصلی شامل سطوح آبیاری در سه سطح: دیم، دو آبیاری (پس از کاشت و زمان دانه بستن) و سه آبیاری (پس از کاشت، هنگام تشکیل غلاف و زمان دانه بستن) و فاکتور فرعی شامل ژنوتیپ‌های گوار در چهار سطح شامل سه ژنوتیپ RGC-1077،RGC-1036 ، RGC-1025 و توده محلی چابهار بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ‌های مختلف تفاوت معنی‌داری به‌جز در صفت تعداد روز تا گل‌دهی وجود نداشت. از طرفی اثر تیمار آبیاری تکمیلی بر ویژگی‌های عملکردی نسبت به شرایط دیم مشهود بود ولی تفاوت معنی‌داری بین دو و سه بار آبیاری تکمیلی مشاهده نشد. عملکرد دانه گوار در سال اول و دوم در منطقه آشخانه به میزان (5/750 و 1/219 کیلوگرم در هکتار) برتر از بجنورد و شیروان است. بیش‌ترین عملکرد دانه (590 کیلوگرم در هکتار) در سال اول از تیمار دو بار آبیاری و در سال دوم (51/271 کیلوگرم در هکتار) از تیمار سه‌بار آبیاری به‌دست آمد. در بین ژنوتیپ‌های آزمایشی بیش‌ترین عملکرد دانه متعلق به ژنوتیپ RGC-1025 بود. به‌طور کلی می‌توان کشت گوار ژنوتیپ RGC-1025 را در منطقه آشخانه توصیه کرد.

مشاهده مقاله

بررسی تاثیر محلول پاشی پتاسیم و روی در مرحله گرده افشانی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی در گیاه گندم (Triticum aestivum)

حمزه خانجانی افشار؛ مهرداد چائی چی؛ مجتبی جعفرزاده کنارسری؛ امین فرنیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.335634.2655

چکیده

به منظور ارزیابی تاثیر محلول پاشی پتاسیم و روی در مرحله گرده افشانی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی در گیاه گندم، آزمایشی به صورت اسپلیت-فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار طی دو سال 97 و 98 در مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی همدان اجرا گردید. عامل کرت اصلی شامل سطوح آبیاری (نرمال ... بیشتر به منظور ارزیابی تاثیر محلول پاشی پتاسیم و روی در مرحله گرده افشانی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی در گیاه گندم، آزمایشی به صورت اسپلیت-فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با سه تکرار طی دو سال 97 و 98 در مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی همدان اجرا گردید. عامل کرت اصلی شامل سطوح آبیاری (نرمال و تنش رطوبتی) و عامل کرت فرعی شامل دو فاکتور محلول‌پاشی کودهای پتاس و روی بود. محلول‌پاشی کودها با استفاده از سمپاش دستی با در نظر گرفتن حجم دو لیتر آب برای هر کرت انجام پذیرفت. کود پتاس از منبع K2O (40 درصد) با احتساب 2 لیتر در هکتار در سه سطح 1) عدم مصرف، 2) محلول‌پاشی در ابتدای مرحله آبستنی، 3) محلول پاشی برگی بعد از گرده افشانی و کود روی محلول در آب (10 درصد) با احتساب 4 لیتر در هکتار در سه سطح 1) عدم مصرف، 2) محلول پاشی در ابتدای مرحله آبستنی، 3) محلول پاشی بعد از گرده افشانی استفاده گردید. نتایج تجزیه واریانس بیانگر وجود تفاوت معنی‌دار در سطح احتمال یک درصد بین تیمارها در تمام صفات مورد بررسی بود. تفاوت معنی‌داری (p < 0.01) در تمامی صفات مورد ارزیابی تحت شر ایط تنش و بدون تنش مشاهده گردید. مصرف توأم کود پتاسیم (K) و روی (Zn) در ابتدای مرحله آبستنی در مقایسه با شاهد، وزن هزار دانه (25 درصد)، وزن کل (29 درصد) و شاخص برداشت (21 درصد) را در شرایط تنش افزایش داد.

مشاهده مقاله

تاثیر باکتری‌های باسیلوس و سودوموناس برعملکرد کمی و کیفی و راندمان مالت سازی ارقام مختلف جو در شرایط دیم

ابراهیم مرشدی؛ محمد حسین قرینه؛ احمد کوچک زاده؛ عبدالمهدی بخشنده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مرداد 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.333633.2638

چکیده

آزمایشی جهت بررسی اثر باکتری های باسیلوس و سودوموناس بر عملکرد کمی و کیفی و راندمان مالت سازی ارقام مختلف جو در شرایط دیم در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام در سال‌های زراعی 1396و 1397اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل ارقام جو در ... بیشتر آزمایشی جهت بررسی اثر باکتری های باسیلوس و سودوموناس بر عملکرد کمی و کیفی و راندمان مالت سازی ارقام مختلف جو در شرایط دیم در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام در سال‌های زراعی 1396و 1397اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل ارقام جو در سه سطح (به‌رخ، گریس و سرارود1) به عنوان فاکتور اول و تلقیح بذر با سویه‌ باکتری‌های محرک رشد و کود شیمیایی در 8 سطح (شاهد، کود کامل(بر اساس توصیه مزرعه ای)، باکتری سودوموناس، باکتری باسیلوس، ترکیب دو باکتری سودوموناس و باسیلوس، باکتری سودوموناس + نصف کود، باکتری باسیلوس + نصف کود و ترکیب دو باکتری سودوموناس و باسیلوس + نصف کود) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که همه‌ی صفات مورد بررسی (غیر از راندمان مالت‌سازی) علاوه بر اثرات اصلی، تحت تأثیر برهمکنش سال در رقم در باکتری قرار گرفتند، این در حالی بود که راندمان مالت سازی تحت تاثیر اثر متقابل رقم در باکتری قرار گرفت. نتایج بیانگر آن بود که از نظر تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح و عملکرد دانه در هر دو سال، تیمار ترکیب باکتری‌ها + نصف کود در رقم گریس به‌ترتیب با میانگین‌های 31، 390، 5294 کیلوگرم در هکتار در سال اول و میانگین‌های 35، 400 و 6222 کیلوگرم در هکتار در سال دوم بالاترین مقدار را به خود اختصاص دادند. همچنین بالاترین راندمان مالت‌سازی(5/95 درصد) در تیمار ترکیب باکتری‌ها در رقم به‌رخ مشاهده شد.

مشاهده مقاله

اثر زمان برداشت بر ویژگی‌های کمی و کیفی علوفه ارقام گلرنگ در کشت پاییزه

حمید جباری؛ فرید گل زردی؛ فرناز شریعتی؛ هرمز اسدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مرداد 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.335529.2654

چکیده

مطالعه حاضر با هدف بررسی کمی و کیفی علوفه ارقام گلرنگ در سه زمان‌ برداشت علوفه براساس مراحل نموی گیاه به صورت آزمایش کرت-های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1398- 1397 و 1399-1398 در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. عامل اصلی شامل سه رقم گلرنگ (گلدشت، گل‌مهر و پرنیان) بود و سه زمان ... بیشتر مطالعه حاضر با هدف بررسی کمی و کیفی علوفه ارقام گلرنگ در سه زمان‌ برداشت علوفه براساس مراحل نموی گیاه به صورت آزمایش کرت-های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1398- 1397 و 1399-1398 در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. عامل اصلی شامل سه رقم گلرنگ (گلدشت، گل‌مهر و پرنیان) بود و سه زمان برداشت علوفه (مراحل رشد سریع ساقه، شاخه‌دهی و گل‌دهی) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل نشان داد که اثر متقابل رقم×زمان برداشت بر عملکرد علوفه تر، ارتفاع بوته، کربوهیدرات‌های محلول در آب و الیاف نامحلول در شوینده خنثی در سطح احتمال یک درصد معنی‏دار بود. بالاترین عملکرد علوفه تر (52103 کیلوگرم در هکتار) با برداشت رقم گل‏مهر در مرحله آغاز گل‌‏دهی به‌دست آمد ولی بیشترین عملکرد ماده خشک در ارقام گل‌مهر و پرنیان مشاهده شد. در مرحله شاخه‌دهی بیشترین عملکرد ماده خشک به‌میزان 11900 کیلوگرم در هکتار حاصل شد و محتوی پروتئین خام در این مرحله 57/14 درصد بود. حداکثر و حداقل ارزش نسبی تغذیه‌ای (3/130 و 3/92 درصد) به‌ترتیب در علوفه ارقام گلدشت و گل‌مهر به ثبت رسید. براین اساس، از بین ارقام مورد بررسی رقم پرنیان و از بین مراحل رشد، برداشت علوفه در مرحله شاخه‌دهی به عنوان تیمار برتر برای دستیابی همزمان به حداکثر عملکرد و کیفیت علوفه گلرنگ معرفی می‌شود.

مشاهده مقاله

ارزیابی کارایی کشت مخلوط شنبلیله-سیاهدانه در شرایط کاربرد باکتری محرک رشد و مقادیر کود نیتروژن

عباس خنامانی؛ عنایت الله توحیدی نژاد؛ غلامرضا خواجویی نژاد؛ جلال قنبری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مرداد 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.336635.2661

چکیده

این آزمایش مزرعه‌ای در طول فصل رشد 1399 در دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. مقادیر کود نیتروژنه (عدم کاربرد، 50 و 100 درصد؛ به‌ترتیب صفر، 75 و 150 کیلوگرم اوره در هکتار) به‌عنوان عامل اصلی، تلقیح با باکتری محرک رشد (عدم تلقیح و تلقیح با Pantoea agglomerans) به‌عنوان عامل فرعی و سیستم‌های مختلف کشت مخلوط شنبلیله و سیاهدانه (100: 0، 75: 25، 50: 50 و 25: 75، 0: ... بیشتر این آزمایش مزرعه‌ای در طول فصل رشد 1399 در دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. مقادیر کود نیتروژنه (عدم کاربرد، 50 و 100 درصد؛ به‌ترتیب صفر، 75 و 150 کیلوگرم اوره در هکتار) به‌عنوان عامل اصلی، تلقیح با باکتری محرک رشد (عدم تلقیح و تلقیح با Pantoea agglomerans) به‌عنوان عامل فرعی و سیستم‌های مختلف کشت مخلوط شنبلیله و سیاهدانه (100: 0، 75: 25، 50: 50 و 25: 75، 0: 100) به‌عنوان عامل فرعی فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین زیست‌توده و کارایی مصرف نیتروژن گیاهان مورد بررسی از کوددهی 100 درصد و تلقیح با باکتری در تک‌کشتی حاصل شد. همچنین، LER کل با کوددهی (بین 51-28 درصد) و تلقیح (23 درصد) به‌طور معنی‌داری بهبود یافت و در الگوهای کشت 25: 75 و 50: 50 به‌ترتیب با مقادیر 732/1 و 688/1 مزیت بالاتری نشان داد. در مقابل، کاهش کوددهی به میزان 50 درصد در شرایط تلقیح باکتریایی، کارایی زراعی کود را به خصوص در تک‌کشتی شنبلیله افزایش داد. کوددهی، کارایی مصرف نیتروژن کل را افزایش داد و تلقیح در نسبت‌های بالای شنبلیله منجر به حصول بیشترین کارایی شد. نسبت کشت 25: 75 شنبلیله: سیاهدانه در شرایط کاربرد 150 کیلوگرم اوره و تلقیح با باکتری با LER حدود 2 بهترین ترکیب تیماری جهت حصول حداکثر بهره‌وری کلی بود. در موارد محدودیت در کاربرد کود نیز 50 درصد کوددهی و تلقیح با باکتری در همین نسبت کشت می‌تواند قابل توصیه باشد. تحقیق حاضر نشان می‌دهد که کاربرد تلفیقی باکتری و کوددهی می‌تواند کارایی کلی کشت مخلوط را افزایش دهد.

مشاهده مقاله

پاسخ عملکرد رقم‏های مختلف پنبه به کشت در ردیف‏های بسیار باریک در دو تاریخ کاشت

علی نادری عارفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مرداد 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.337965.2668

چکیده

به منظور بررسی تاثیر کاهش فاصله ردیف از 75 سانتیمترِ رایج به 25 سانتیمتر و کشت در ردیف‏های بسیار باریک (Ultra Narrow Row; UNR) در سال 1398 آزمایشی به صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار در دو مکان آرادان (استان سمنان) و مرکز تحقیقات کشاورزی استان تهران در ورامین انجام شد. کرت اصلی عبارت بود از تاریخ‏ کشت (1 خرداد و15 ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر کاهش فاصله ردیف از 75 سانتیمترِ رایج به 25 سانتیمتر و کشت در ردیف‏های بسیار باریک (Ultra Narrow Row; UNR) در سال 1398 آزمایشی به صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار در دو مکان آرادان (استان سمنان) و مرکز تحقیقات کشاورزی استان تهران در ورامین انجام شد. کرت اصلی عبارت بود از تاریخ‏ کشت (1 خرداد و15 خرداد) و کرت‏های فرعی به رقم‏های تیپ بسته پنبه شامل خورشید، کاشمر، ساجدی، حکمت و شاهد خرداد اختصاص یافت. نتایج نشان داد که اثر مکان بر صفات رویشی و زایشی کاملا معنی‏دار شد. کشت در ردیف‏های بسیار باریک در آرادان منجر به افزایش عملکرد گردید، اما در ورامین، نه تنها عملکرد افزایش نیافت، بلکه به علت رشد رویشی بی‏رویه و کاهش تعداد غوزه، عملکرد به شدت کاهش یافت. کاهش فاصله ردیف منجر به افزایش تعداد شاخه‏رویا، زایا و ارتفاع بوته گردید. در ورامین ارتفاع بوته همه رقم‏ها بیش از 119 سانتیمتر شد. بالاترین عملکرد در این منطقه از کشت معمول رقم شاهد خرداد به دست آمد (3886 کیلوگرم در هکتار) که بیان‏گر برتری روش معمول نسبت به کاشت در ردیف‌های بسیار باریک است. در آرادان، بیشترین عملکرد از رقم خورشید به میزان 5/5702 کیلوگرم در هکتار در ردیف‏های باریک حاصل شد و پس از آن رقم‏های کاشمر، ساجدی و حکمت قرار داشتند. این نتایج نشان می‏دهد که کشت رقم‏های تیپ بسته، در ردیف‏های باریک سازگاری بیشتری با شرایط آرادان (استان سمنان) نسبت به ورامین دارد.

مشاهده مقاله

بررسی تأثیرمحلول‌پاشی براسینواستروئید بر برخی صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ژنوتیپ‌های کلزا تحت شرایط تنش خشکی انتهای فصل

شهریار کاظمی؛ مهسا رفعتی آلاشتی؛ قربان خدابین

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مرداد 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338528.2676

چکیده

به‌منظور بررسی اثر براسینواستروئید بر عملکرد و صفات فیزیولوژیکی ارقام مختلف کلزا تحت تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل کرت ‎خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج (ماهدشت) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلول‎پاشی براسینواستروئید (صفر ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر براسینواستروئید بر عملکرد و صفات فیزیولوژیکی ارقام مختلف کلزا تحت تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل کرت ‎خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج (ماهدشت) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلول‎پاشی براسینواستروئید (صفر و 1/0 میکرومولار) و آبیاری (معمول و قطع آبیاری از مرحله 50 درصد گلدهی) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‎های کلزا (نفیس، احمدی، اکاپی، نیما و نیلوفر) در کرت‏های فرعی قرار گرفتند. محلول‌پاشی براسینواستروئید در هر دو شرایط آبیاری کامل و قطع آبیاری موجب افزایش عملکرد ‎دانه، کلروفیل و محتوای نسبی آب نسبت به شاهد شد. بالاترین‎ مقدار کربوهیدرات محلول، پرولین برگ و درصد روغن در شرایط تنش خشکی و کاربرد براسینواستروئید حاصل‎شد که نسبت به شرایط کنترل به ترتیب 8/24، 5/16 و 5/2 درصد بیش‎تر بود. این‎در‎حالی بود که رقم اکاپی در شرایط قطع آبیاری بالاترین مقاومت روزنه‌ای (59/24 ثانیه بر سانتی‎متر)، کم‎ترین میزان کلروفیل (49/1 میکرومول در گرم وزن‌تر) و عملکرد دانه (5/1960 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. رقم نیلوفر کم‎ترین میزان مقاومت روزنه‎ای و بالاترین میزان کلروفیل، درصد روغن و عملکرد دانه را در هر دو شرایط آبیاری داشت. به‎طورکلی در هر دو تیمار آبیاری، کاربرد‎ براسینواستروئید منجر به بهبود صفات فیزیولوژیک کلزا گردید.

مشاهده مقاله

بررسی تأثیر براسینواستروئید بر بهبود کیفیت روغن و عملکرد ژنوتیپ‌های کلزا تحت شرایط تنش خشکی

مهسا رفعتی آلاشتی؛ شهریار کاظمی؛ مژده سادات خیاط مقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.339021.2681

چکیده

تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل در کاهش عملکرد و کیفیت بذر کلزا می‎باشد. ارزیابی اثر کاربرد براسینواستروئید بر عملکرد دانه، محتوای روغن و پروفایل اسیدهای چرب ژنوتیپ‎های کلزا تحت تنش خشکی آخر فصل به عنوان هدف اصلی مطالعه حاضر در نظر گرفته شد. پژوهشی به صورت فاکتوریل کرت‎خرد‎شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی طی دو سال زراعی ... بیشتر تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل در کاهش عملکرد و کیفیت بذر کلزا می‎باشد. ارزیابی اثر کاربرد براسینواستروئید بر عملکرد دانه، محتوای روغن و پروفایل اسیدهای چرب ژنوتیپ‎های کلزا تحت تنش خشکی آخر فصل به عنوان هدف اصلی مطالعه حاضر در نظر گرفته شد. پژوهشی به صورت فاکتوریل کرت‎خرد‎شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی طی دو سال زراعی (1396-97 و 98-1397) در کرج اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل براسینواستروئید (صفر و 1/0 میکرومولار) و آبیاری (معمول و قطع آبیاری بعد از گلدهی) به صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‎های کلزا (نفیس، احمدی، اکاپی، نیما و نیلوفر) در کرت‏های فرعی قرار گرفتند. میزان اسید اولئیک و اسید لینولئیک در شرایط کاربرد براسینوستروئید به ترتیب در شرایط آبیاری کامل 7/0 و 11 درصد و در شرایط قطع آبیاری 1/1 و 4/6 درصد نسبت به تیمار شاهد بیشتر بود. کاربرد براسینواستروئید در شرایط قطع آبیاری منجر به کاهش 14 درصدی اسید پالمیتیک نسبت به شاهد گردید. ژنوتیپ اکاپی در شرایط آبیاری به ترتیب بیشترین و کمترین اسید اروسیک و عملکرد دانه را داشت. این در حالی بود که تحت شرایط تنش خشکی بیشترین میزان عملکرد دانه (3/3112 کیلوگرم‎در‎هکتار) و کمترین میزان اروسیک اسید (26/0درصد) مربوط به ژنوتیپ نیلوفر بود. کاربرد براسینواستروئید منجر به بهبود کیفیت اسیدهای چرب گردید و در هر دو شرایط آبیاری ژنوتیپ نیلوفر قابل توصیه‎است.

مشاهده مقاله

ارزیابی صفات بیوشیمیایی و عملکرد توده‌های ﺑﺎﻟﻨﮕﻮی ﺷﻬﺮی باکاربرد برخی مواد ضدتعرق در شرایط دیم

سعیده سادات کرمانی پوربقایی؛ مجید پوریوسف؛ علیرضا یوسفی؛ مسعود رفیعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.337815.2666

چکیده

به‌منظور ارزیابی خصوصیات بیوشیمیایی توده‌های بالنگوی شهری (Lallemantia iberica L.) کاربرد برخی مواد ضدتعرق در شرایط دیم در سال زراعی ۱۳۹۸- ۱۳۹۷ آزمایشی در دو منطقه کرج و خرم‌آباد اجرا شد. آزمایش ‌به‌ صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور در سه‌تکرار اجرا گردید. فاکتور اول شامل چهار توده‌ بالنگوی شهری (کردستان، تکاب، ... بیشتر

مشاهده مقاله

اثر تنش کم آبی بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی انار رقم "واندرفول"

فرزانه پایمرد؛ عبدالرحمان محمدخانی؛ علی نیازی؛ علیرضا شهسوار؛ محمدرضا نوری امامزاده ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.331937.2634

چکیده

تنش خشکی یکی از عوامل محدود کننده کشاورزی در بسیاری از مناطق دنیا به ویژه ایران است. درک مکانیسم اثر تنش خشکی بر واکنش‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌ها، برای انتخاب و اصلاح ژنوتیپ‌های سازگار با شرایط ایران بسیار مفید می‌باشد. بدین منظور، پژوهش حاضر در سال‌های 98-1397 در پژوهشکده بیوتکنولوژی دانشگاه شیراز با هدف بررسی تأثیر ... بیشتر تنش خشکی یکی از عوامل محدود کننده کشاورزی در بسیاری از مناطق دنیا به ویژه ایران است. درک مکانیسم اثر تنش خشکی بر واکنش‌های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌ها، برای انتخاب و اصلاح ژنوتیپ‌های سازگار با شرایط ایران بسیار مفید می‌باشد. بدین منظور، پژوهش حاضر در سال‌های 98-1397 در پژوهشکده بیوتکنولوژی دانشگاه شیراز با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نهال‌های دوساله انار رقم واندرفول در شرایط گلخانه انجام شد. آبیاری در چهار سطح 100 درصد (شاهد)، 75 درصد، 55 درصد و 35 درصد ظرفیت زراعی به مدت 50 روز انجام شد. آزمایش بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی باعث افزایش میزان کارتنوئید، فلاونوئید، مالون دی‌آلدئید و پرولین گردید. محتوای نسبی آب برگ، ثبات غشاء سلول و میزان آنتوسیانین تحت تنش کم آبی کاهش یافت ولی در میزان کلروفیل کل و گلیسین بتائین بین سطوح مختلف آبیاری تفاوت معنی‌دار ایجاد نشد. میزان پراکسید هیدروژن (81 درصد) و همچنین فعالیت آنزیم-های آنتی اکسیدانی سوپراکسیداز دیسموتاز (480 درصد)، کاتالاز (96 درصد) و آسکوربات پراکسیداز (153 درصد) در تیمار 35 درصد در مقایسه با شاهد افزایش معنی‌داری نشان دادند. با توجه به نتایج این پژوهش مخصوصا افزایش میزان پرولین و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی در اثر تیمارهای کم‌آبی، مکانیسم‌های تحمل به خشکی در انار رقم واندرفول می‌تواند در ارتباط با تنظیم اسمزی فعال و همچنین سیستم فعال آنتی‌اکسیدانی آنزیمی و غیر آنزیمی در این رقم باشد.

مشاهده مقاله

تأثیر محلول‌پاشی اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد گیاه لوبیای سیاه تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

محمد کشتگر خواجه داد؛ علی رضا سیروس مهر؛ عیسی خمری؛ خداد دهمرده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.322275.2538

چکیده

کمبود آب یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید در گیاهان زراعی است. پژوهش حاضر در سال زراعی 99-1398 به‌منظور بررسی اثر زمان‌های مختلف آبیاری و محلول‌پاشی ‌هیومیک اسید بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد لوبیای سیاه به‌صورت کرت خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهر زهک استان سیستان و بلوچستان ... بیشتر کمبود آب یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید در گیاهان زراعی است. پژوهش حاضر در سال زراعی 99-1398 به‌منظور بررسی اثر زمان‌های مختلف آبیاری و محلول‌پاشی ‌هیومیک اسید بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد لوبیای سیاه به‌صورت کرت خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهر زهک استان سیستان و بلوچستان اجرا گردید. عامل اصلی سه تیمار آبیاری شامل آبیاری از کاشت تا مرحله برداشت (شاهد)، آبیاری از کاشت تا مرحله گل‌دهی و آبیاری از گل‌دهی تا برداشت و عامل فرعی شامل محلول‌پاشی چهار غلظت هیومیک اسید‌ (صفر، یک، دو و سه در هزار) بود. در سطح آبیاری گل‌دهی تا برداشت ارتفاع، عملکرد تر و خشک علوفه، سطح برگ (در مرحله ساقه‌دهی و گل‌دهی)، رنگیزه‌های فتوسنتزی، غلظت نیتروژن، فسفر(3/3 درصد)، پتاسیم (6/20 درصد) و کلسیم برگ، عملکرد دانه (2/11 درصد) و زیست‌توده (2/60 درصد) کاهش ولی مقدار پرولین (8/31 درصد) نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. همچنین با افزایش سطوح هیومیک اسید مقادیر همه صفات مورد بررسی افزایش یافتند. مصرف هیومیک اسید بر صفات گیاه لوبیا سیاه در شرایط تنش خشکی اثر مثبت داشت به‌طوری که غلظت سه در هزار آن باعث کاهش اثرات نامطلوب کم‌آبی و بهبود صفات گیاه زراعی لوبیای سیاه شد. به‌طور کلی آبیاری کامل و کاربرد سه در هزار هیومیک اسید برای تولید لوبیا سیاه مناسب به‌نظر می‌رسد. در پژوهش‌های آتی کاربرد محلول پاشی و خاکی هیومیک اسید و رژیم آبیاری با مدیریت زراعی پیشنهاد می‌گردد.

مشاهده مقاله

اثر آرایش کاشت و تراکم بوته بر خصوصیات مورفولوژیکی و صفات مرتبط با عملکرد کنجد رقم ناشکوفا

فاطمه صمدزاده؛ علیرضا پیرزاد؛ حسین زینل زاده تبریزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334457.2686

چکیده

تعیین آرایش کاشت و تراکم مناسب بوته باعث بهره‌وری بهتر از منابع و افزایش عملکرد در واحد سطح می‌گردد. در این راستا آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده نواری بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) در سال زراعی 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ردیف‌های کاشت 30، 45 و ... بیشتر تعیین آرایش کاشت و تراکم مناسب بوته باعث بهره‌وری بهتر از منابع و افزایش عملکرد در واحد سطح می‌گردد. در این راستا آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده نواری بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) در سال زراعی 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ردیف‌های کاشت 30، 45 و 60 سانتی‌متری به‌عنوان فاکتور عمودی و فاصله کاشت در پنج، هشت، 11 و 14 سانتی‌متری به‌عنوان فاکتور افقی بودند. براساس نتایج به‌دست آمده، با افزایش فاصله بین بوته‌ها روی ردیف کاشت، بیشترین تاریخ کاشت تا شروع گل‌دهی (25/47 روز)، طول دوره رشد (25/122 روز)، قطر ساقه (33/8 میلی‌متر)، تعداد شاخه فرعی (97/2 عدد) و طول کپسول (20/24 میلی‌متر) کنجد در فاصله کاشت بین بوته 14 سانتی‌متری مشاهده شد. فاصله ردیف‌های کاشت 45 نسبت به 30 سانتی‌متری، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه کنجد را به‌ترتیب به میزان 33، 50/18 و 16 درصد افزایش داد. بیش‌ترین عملکرد دانه، وزن تر و خشک بوته به‌ترتیب با 40/1455، 80/5021 و 73/1280 کیلوگرم در هکتار در فاصله ردیف کاشت 45 سانتی‌متر مشاهده شد. نتایج کلی این آزمایش نشان داد آرایش کاشت کنجد رقم ناشکوفا با فاصله بین بوته 14 سانتی‌متر و فاصله بین ردیف کاشت 45 سانتی‌متر با استفاده بهینه از منابع محیطی برای کشت کنجد در دشت مغان مناسب بوده و بنابراین قابل توصیه برای کشاورزان منطقه است.

مشاهده مقاله

تاثیر نیتروژن استارتر، پوتریسین و نانوسیلیکون بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک نخود دیم

رئوف سید شریفی؛ رضا سید شریفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338319.2670

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کاربرد نیتروژن استارتر، پوتریسین و نانوسیلیکون برعملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک ‏نخود دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‏‏ کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای نزدیک شهراردبیل در سال 1400 ‏اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی نیتروژن استارتر (عدم کاربرد به‌عنوان شاهد، کاربرد 20 و40 کیلوگرم ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کاربرد نیتروژن استارتر، پوتریسین و نانوسیلیکون برعملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک ‏نخود دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‏‏ کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای نزدیک شهراردبیل در سال 1400 ‏اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی نیتروژن استارتر (عدم کاربرد به‌عنوان شاهد، کاربرد 20 و40 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره)، محلول‌پاشی ‏پوتریسین (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد، کاربرد 5/0 و 1 میلی‌مولار پوتریسین) و نانوسیلیکون (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد، ‏کاربرد 25 و 50 میلی‌گرم درلیتر) را شامل می‌شدند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد بالاترین سطح از کاربرد نیتروژن، پوترسین و نانوسیلیکون ‏محتوای کلروفیل ‏a، ‏b، کلروفیل کل و پرولین را به‌ترتیب 139، 137، 138 و 80 درصد نسبت به عدم کاربرد آنها افزایش داد. بالاترین ‏سطح پوترسین و نانوسیلیکون، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز و عملکرد دانه را به‌ترتیب 40 و 3/16 و 6/16 درصد در مقایسه با ‏عدم کاربرد پوترسین و نانوسیلیکون افزایش داد. حداکثر عملکرد کوانتومی (به‌ترتیب 4/17، 8 و 5/15درصد) و فعالیت آنزیم پلی‌فنل ‏اکسیداز (به‌ترتیب 17، 9 و 21 درصد) در بالاترین سطح از مصرف نیتروژن، پوترسین و نانوسیلیکون بدست آمد. به‌ نظر می‌رسد کاربرد ‏نیتروژن، پوتریسین و نانوسیلیکون می‌تواند به‌دلیل بهبود صفات فیریولوژیکی و بیوشیمیایی، عملکرد نخود دیم را افزایش دهد. ‏

مشاهده مقاله

تأثیر تنش شوری و محلول‌پاشی با نانوکودها بر ویژگی‌های کمی و کیفی علوفه گیاه کینوا

فائزه حیدری؛ جلال جلیلیان؛ اسماعیل قلی نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338348.2672

چکیده

این تحقیق به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه به-صورت گلدانی اجرا شد. فاکتور اول تنش شوری با آب دریاچه ارومیه در سه سطح (صفر، 16 و 32 دسی‌زیمنس بر متر) و فاکتور دوم نانوکود در پنج سطح (پتاسیم، روی، کلسیم، سیلیسیم و عدم برگ‌پاشی) بود. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار ... بیشتر این تحقیق به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه به-صورت گلدانی اجرا شد. فاکتور اول تنش شوری با آب دریاچه ارومیه در سه سطح (صفر، 16 و 32 دسی‌زیمنس بر متر) و فاکتور دوم نانوکود در پنج سطح (پتاسیم، روی، کلسیم، سیلیسیم و عدم برگ‌پاشی) بود. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار ارتفاع بوته، وزن خشک برگ و گل‌آذین به‌ترتیب از تیمار بدون تنش شوری و شوری 32 دسی‌زیمنس بر متر حاصل شد. تنش شوری 32 و 16 دسی‌زیمنس بر متر در مقایسه با شاهد به‌ترتیب پروتئین خام (5 و 3 درصد)، درصد کربوهیدرات قابل حل در آب (15 و 14 درصد)، درصد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (23 و 7 درصد)، درصد فیبر خام (10 و 5 درصد) و درصد فیبر نامحلول در شوینده خنثی (20 و 5 درصد) را افزایش داد در حالی‌که به‌ترتیب موجب کاهش خاکستر کل (27 و 17 درصد) و ماده خشک قابل هضم (22 و 8 درصد) شد. محلول‌پاشی با نانوکودها در مقایسه با شاهد ویژگی‌های مورفولوژیک مورد مطالعه را افزایش داد. همچنین ویژگی‌های کیفی مطلوب علوفه مانند پروتئین خام، خاکستر کل، ماده خشک قابل هضم و درصدکربوهیدرات قابل حل در آب علوفه کینوا را بهبود بخشید و ویژگی‌های کیفی نامطلوب مانند درصد فیبر نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی و درصد فیبر خام را کاهش داد. بنابراین برای افزایش کیفیت علوفه کینوا و تعدیل اثرات تنش شوری، محلول‌پاشی با نانوکودهای مختلف به‌ویژه نانوکود کلسیم توصیه می‌گردد.

مشاهده مقاله

بررسی اثر کم آبیاری، تاریخ کاشت و کود های زیستی بر صفات فنولوژیک، عملکرد و کیفیت کینوا

محمد جباری اورنج؛ حسین مقدم؛ محمدرضا جهانسوز؛ علی احمدی؛ بابک متشرع زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341247.2695

چکیده

به منظور بررسی اثر آبیاری، تاریخ کاشت و کود های زیستی بر صفات فنولوژیک، عملکرد و برخی صفات کیفی گیاه کینوا به عنوان گیاهی جدید، آزمایشی در مزرعه ای واقع در شهرستان بیله سوار استان اردبیل در دو سال زراعی (1400-1398) به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور های آزمایش شامل آبیاری در ... بیشتر به منظور بررسی اثر آبیاری، تاریخ کاشت و کود های زیستی بر صفات فنولوژیک، عملکرد و برخی صفات کیفی گیاه کینوا به عنوان گیاهی جدید، آزمایشی در مزرعه ای واقع در شهرستان بیله سوار استان اردبیل در دو سال زراعی (1400-1398) به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور های آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله غنچه دهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه) به عنوان فاکتور اصلی، تاریخ کاشت در سه سطح (5 مرداد، 20 مرداد و 5 شهریور ) به عنوان فاکتور فرعی و چهار سطح کود زیستی نیتروژنه (بدون تلقیح بذر، تلقیح بذر با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپیریلوم و تلقیح با مخلوط ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) به عنوان فاکتور فرعی فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربرد آبیاری کامل با تاریخ کاشت 5 مرداد و تلقیح توام کود های زیستی باعث افزایش طول مراحل فنولوژیک و وزن هزار دانه گردید. از نظر شاخص برداشت، تیمار آبیاری کامل با تاریخ کاشت 5 شهریور و تلقیح توام کود های زیستی، از لحاظ درصد پروتئین و میزان ساپونین دانه قطع آبیاری در مرحله غنچه دهی با تاریخ کاشت 5 مرداد و تلقیح توام کود های زیستی بهترین نتیجه را داشته و بیشترین عملکرد بیولوژیک (620 گرم بر متر مربع) و عملکرد دانه (97/304 گرم بر مترمربع) از تیمار آبیاری کامل با تاریخ کاشت 20 مرداد و تلقیح توام کود های زیستی به دست آمد.

مشاهده مقاله

تاثیر عصاره‌ گلبرگ زعفران در تلفات و تغییرات آنزیمی لاروهای شب‌پره هندی، Plodia interpunctella (Hübner)

رضا صادقی؛ مصطفی میرزایی؛ عسگر عباداللهی؛ ارسلان جمشیدنیا؛ مجید قربانی جاوید

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338470.2675

چکیده

شب پره هندی Plodia interpunctella Hübner (Pyralidae) یکی از آفات مهم محصولات انباری در ایران می باشد که برای کنترل آن از سموم شیمیایی تدخینی استفاده می‌شود. استفاده از اسانس های گیاهی و ترکیبات آن به دلیل خطرات کم روی پستانداران می‌تواند جایگزین مناسبی برای سموم مرسوم تدخینی باشد. در این تحقیق، مرگ و میر، مهارکنندگی آنزیم آلفا آمیلاز و میزان پروتئین ... بیشتر شب پره هندی Plodia interpunctella Hübner (Pyralidae) یکی از آفات مهم محصولات انباری در ایران می باشد که برای کنترل آن از سموم شیمیایی تدخینی استفاده می‌شود. استفاده از اسانس های گیاهی و ترکیبات آن به دلیل خطرات کم روی پستانداران می‌تواند جایگزین مناسبی برای سموم مرسوم تدخینی باشد. در این تحقیق، مرگ و میر، مهارکنندگی آنزیم آلفا آمیلاز و میزان پروتئین کل لارو شب پره هندی تحت تاثیر عصاره گلبرگ زعفران با آنتوسیانین بالا در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. غلظت‌های مورد استفاده شامل 500، 690، 1000، 1380 و 2000 پی پی ام بودند که طی زمان‌های 24 و 48 ساعت در چهار تکرار علیه لاروهای سن پنجم آفت استفاده شدند. مقدار غلظت کشنده پنجاه درصد (LC50) عصاره گلبرگ زعفران روی لارو شب پره هندی بعد از 24 و 48 ساعت به‌ترتیب برابر با 950/2244 و 828/1434 پی پی ام برآورد شد. فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز در لارو سن پنجم شب‌پره هندی تحت تاثیر تیمارهای عصاره گلبرگ زعفران اختلاف معنی‌داری با شاهد داشت. بیشترین میزان فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز لارو آفت تحت تاثیر عصاره گلبرگ زعفران برابر با 1/83 درصد و میزان مهارکنندگی آنزیم مذکور نیز برابر با 8/21 درصد ارزیابی شد که اختلاف معنی‌داری با شاهد داشتند. علاوه بر آن، میزان پروتئین در لاروهایی که تحت تاثیر این عصاره قرار داشتند با گروه‌های شاهد تفاوت معنی‌داری داشت. بنابراین، با توجه به سمیت تدخینی و فعالیت بازدارندگی آنزیم آلفا آمیلاز لاروهای شب‌پره هندی، عصاره گلبرگ زعفران می‌تواند جهت انجام تحقیقات تکمیلی در راستای مدیریت آفت مذکور مورد توجه قرار گیرد.

مشاهده مقاله

بررسی تأثیر تنش شوری بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ارقام کینوا

مجتبی کبودخانی؛ هادی سالک معراجی؛ کیوان آقائی؛ افشین توکلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338905.2679

چکیده

دانه کینوا در تأمین غذای انسان نقش مهمی داشته و یکی از گیاهان متحمل به شوری است. به‌منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام کینوا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1399 تحت شرایط گلخانه‌ای اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه رقم کینوا (Q 26, Titicaca و Giza 1) و سه سطح شوری (صفر، ... بیشتر دانه کینوا در تأمین غذای انسان نقش مهمی داشته و یکی از گیاهان متحمل به شوری است. به‌منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام کینوا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1399 تحت شرایط گلخانه‌ای اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه رقم کینوا (Q 26, Titicaca و Giza 1) و سه سطح شوری (صفر، 15، 30 دسی‌زیمنس ‌بر متر) بود. در شرایط تنش شوری صفاتی مانند رنگیزه‌های فتوسنتزی، محتوای نسبی آب برگ و عملکرد دانه کاهش ولی نشت یونی، پرولین، مالون دی‌آلدئید، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و گایاکول پراکسیداز افزایش یافت. رقم Q 26 بالاترین محتوای کارتنوئید، کلروفیل a، محتوای نسبی آب برگ، پروتئین‌های محلول، پرولین و فعالیت آنزیم کاتالاز را نسبت به ارقام دیگر داشت. رقم Titicaca مقدار مالون دی‌آلدئید و نشت یونی پائین‌تری نسبت به ارقام Q 26 و Giza 1 داشت که بیانگر کمترین خسارت وارده به غشاءهای سلولی است. رقم Giza 1 نیز کلروفیل b و کارتنوئید بالاتری نسبت به دو رقم دیگر داشت. احتمالاً رقم Q 26 و Giza 1 به‌ترتیب، مقاوم‌ترین و حساس‌ترین ارقام به تنش شوری باشند. با توجه به نتایج به‌دست آمده پیشنهاد می‌گردد که در صورت امکان آزمایش در شرایط خاک شور مزرعه نیز تکرار گردد تا اطلاعات جامع‌تری حاصل شود.

مشاهده مقاله

مطالعه ویژگی های حسی دانه های انار (L. Punica granatum) تحت تأثیر درون پاشی اسانس مرزه بختیاری با کیتوزان

عارفه مزروعی؛ کرامت الله سعیدی؛ زهرا ایزدی؛ عبدالرحمان محمدخانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 شهریور 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.339074.2682

چکیده

از آنجایی که محصولات باغبانی برداشت شده قابلیت فساد‌پذیری بالایی دارند، بکارگیری فنون و روش‌های مناسب جهت افزایش ماندگاری به منظور استفاده در تمام فصول سال و همچنین صادرات ضروری است. پژوهش حاضر در سال 1400-1399 با هدف بررسی اثرات درون‌پاشی اسانس مرزه بختیاری با کیتوزان بر خصوصیات حسی و کیفی دانه انار در قالب طرح کاملاً تصادفی با 8 تیمار ... بیشتر از آنجایی که محصولات باغبانی برداشت شده قابلیت فساد‌پذیری بالایی دارند، بکارگیری فنون و روش‌های مناسب جهت افزایش ماندگاری به منظور استفاده در تمام فصول سال و همچنین صادرات ضروری است. پژوهش حاضر در سال 1400-1399 با هدف بررسی اثرات درون‌پاشی اسانس مرزه بختیاری با کیتوزان بر خصوصیات حسی و کیفی دانه انار در قالب طرح کاملاً تصادفی با 8 تیمار شامل نسبت‌های وزنی- وزنی اسانس به کیتوزان (1:1، 1:2 و 1:3) در دو سطح پاشش اسانس مرزه بختیاری (3/0 و 6/0) به همراه 2 شاهد قبل و بعد از اعمال تیمارها با 3 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد انجام شد. نتایج نشان داد که بهترین وضعیت ظاهری دانه‌های انار در نسبت 6/0 -1 کیتوزان به اسانس و بهترین مزه دانه‌های انار در تیمارهای 3/0 -2 و 3/0 -3 مشاهده گردید. در تیمار اسانس قطر هاله ضد میکروبی مربوط به قارچ 2 میلی‌متر و در نسبت 1:2 اسانس به کیتوزان 5/5 میلی‌متر نشان داده شد. بیشترین بازده درون‌پوشانی و کوچک‌ترین اندازه ذره مربوط به نسبت 1:2 بود. میزان بازده در نسبت‌های 1:3 (1/55 درصد) و نسبت 1:1 (2/51 درصد) نشان داده شد. کمترین پتانسیل زتا در نسبت 1:3 و بیشترین میزان در نسبت 1:1 حاصل گردید. به طور کلی، با پوشش‌دهی دانه‌های انار و انتخاب غلظت مناسب اسانس مرزه بختیاری همراه با پوشش کیتوزان (3/0 –1 و 3/0 -2)، می-توان زمان ماندگاری، بازارپسندی و کیفیت تغذیه‌ای دانه انار را به میزان مناسب و قابل توجهی حفظ کرد.

مشاهده مقاله

پتانسیل سویه‌های بومی تریکودرما در کاهش اثرات نامطلوب شوری در گیاهچه‌های بادمجان

نوشین درخشان؛ حسین علایی؛ روح اله صابری ریسه؛ ابراهیم صداقتی؛ اصغر رحیمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 مهر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338426.2673

چکیده

شوری می‏تواند مانع جذب یون‏های معدنی خاک به علت اثر منفی یون سدیم و به هم خوردن تعادل یونی ‏گردد، اما استفاده از ترکیبات زیستی تریکودرما می‌تواند سبب بهبود رشد در شرایط تنش شوری ‏شود. به منظور بررسی اثر چهار استرین تریکودرما‌ مقاوم به شوری بر شاخص‏های رویشی و جذب عناصر معدنی گیاهچه‏های بادمجان در شرایط تنش آزمایشی به صورت ... بیشتر شوری می‏تواند مانع جذب یون‏های معدنی خاک به علت اثر منفی یون سدیم و به هم خوردن تعادل یونی ‏گردد، اما استفاده از ترکیبات زیستی تریکودرما می‌تواند سبب بهبود رشد در شرایط تنش شوری ‏شود. به منظور بررسی اثر چهار استرین تریکودرما‌ مقاوم به شوری بر شاخص‏های رویشی و جذب عناصر معدنی گیاهچه‏های بادمجان در شرایط تنش آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان در سال زراعی 1396-1395 انجام گرفت. عامل اول شوری در چهار سطح شاهد و غلظت‌های 8، 12 و 16 دسی‌زیمنس بر متر و عامل دوم در پنج سطح تریکودرما (T148-2, T189-4) Trichoderma aureoviride ،T. virens (T145, T133-1) و شاهد ‌بود. نتایج نشان داد که تحت تاثیر تنش شوری کاهش چشمگیری در شاخص‌های رویشی مشاهده شد. در بالاترین سطح شوری به طور میانگین وزن خشک ریشه و اندام هوایی به ترتیب 50 و72 درصد و برای قطر ساقه و ارتفاع گیاهچه کاهش20 درصدی نسبت به شاهد مشاهده شد. ولی مایه‌زنی با تریکودرما این شاخص‌ها را بهبود بخشیدکه موجب افزایش 6/1 برابری وزن خشک ریشه ((T142-8، 7/2 برابر وزن خشک اندام هوایی (T133-1) و 3/1 برابر ارتفاع گیاهچه (T189-4) نسبت به شاهد شدند. بیشترین افزایش قطر در استرینT142-8 به میزان 38 درصد مشاهده شد. استفاده از تریکودرما منجر به تغییرات معنادار در محتوای قند، سدیم، پتاسیم و کلسیم نیز شد. نتایج نشان داد که استرین‌های تریکودرما می‌توانند عامل زیستی مناسبی جهت افزایش تحمل در سطوح بالای تنش شوری و بهبود شاخص‌های رویشی گیاهچه‌های بادمجان باشند

مشاهده مقاله

بررسی تاثیر تراکم گیاهی، علف‌کش‌ تریفلورالین و کنترل مکانیکی بر کنترل علف‌های‌هرز و عملکرد رازیانه در خوزستان

محمدرضا باغبانی؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ علیرضا شافعی نیا؛ الهام الهی فرد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 مهر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338577.2678

چکیده

رازیانه گیاه چندساله‌ رشد کندی در سال اول دارد و در رقابت با علف‌های‌هرز، به دلیل قرار گرفتن در سایه‌ی آن‌ها، رقیب ضعیفی می‌باشد. این وضعیت در نهایت بر عملکرد آن اثر سوء گذاشته و موجب کاهش آن می‌گردد. بنابراین به منظور بررسی کنترل علف‌های هرز، با استفاده از تراکم گیاهی، علف‌کش تریفلورالین و کنترل مکانیکی، آزمایشی به صورت بلوک‌های ... بیشتر رازیانه گیاه چندساله‌ رشد کندی در سال اول دارد و در رقابت با علف‌های‌هرز، به دلیل قرار گرفتن در سایه‌ی آن‌ها، رقیب ضعیفی می‌باشد. این وضعیت در نهایت بر عملکرد آن اثر سوء گذاشته و موجب کاهش آن می‌گردد. بنابراین به منظور بررسی کنترل علف‌های هرز، با استفاده از تراکم گیاهی، علف‌کش تریفلورالین و کنترل مکانیکی، آزمایشی به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل روش‌ کنترل مکانیکی در دوسطح (بدون کولتیواتور و دوبار کولتیواتور)، تراکم گیاهی در سه سطح (6، 12 و 24 بوته در متر مربع) و کاربرد علف‌کش تریفلورالین در سه سطح (صفر بعنوان شاهد با علف هرز، 5/1 و 3 لیتر در هکتار) بودند. نتایج این بررسی، نشان داد که بیشترین کاهش تراکم و وزن خشک علف‌های‌هرز به ترتیب 41/90 و 25/81 درصد در کرت دارای تراکم 24 بوته در متر مربع رازیانه و 3 لیتر در هکتار علف‌کش تریفلورالین و به‌همراه دوبار کولتیواتور بدست آمد همچنین تیمار دارای (تراکم 24 بوته در متر مربع رازیانه و 5/1 لیتر در هکتار تریفلورالین و به همراه 2 بار کولتیواتور) اختلاف معنی‌داری با تیمار فوق الذکر نشان نداد. بنابراین جهت کاهش مصرف علف‌کش می‌توان دوز 5/1 لیتر تریفلورالین را بجای دوز 3 لیتر آن، بهمراه انجام 2 بار کولتیواتور بکار برد.

مشاهده مقاله

تاثیر سامانه اتوماسیون کنترل اقلیم بر عملکرد محصولات گلخانه‌ای (مطالعه موردی: گل رز)

جعفر مساح؛ حسن طهماسبی؛ محمودرضا روزبان؛ بهزاد آزادگان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 مهر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.339739.2687

چکیده

استفاده از روش‌های کاهش مصرف انرژی در گلخانه‌ها از جمله کاهش تلفات حرارتی، و بهبود بازده سیستم‌های گرمایشی، خنک‌کننده و آبیاری می‌تواند میزان مصرف انرژی برای تولید هر محصول را تا چندین برابر کاهش دهد. در این تحقیق، یک سیستم اتوماسیون کنترل اقلیم گلخانه، طراحی و ساخته شد. این سیستم از ایستگاه‌های فرمان و اندازه‌گیری تشکیل شده ... بیشتر استفاده از روش‌های کاهش مصرف انرژی در گلخانه‌ها از جمله کاهش تلفات حرارتی، و بهبود بازده سیستم‌های گرمایشی، خنک‌کننده و آبیاری می‌تواند میزان مصرف انرژی برای تولید هر محصول را تا چندین برابر کاهش دهد. در این تحقیق، یک سیستم اتوماسیون کنترل اقلیم گلخانه، طراحی و ساخته شد. این سیستم از ایستگاه‌های فرمان و اندازه‌گیری تشکیل شده بود که ایستگاه فرمان شامل HMI و ایستگاه اندازه‌گیری شامل سنسور رطوبت، سنسور نور، و هشت سنسور حرارت بود. ایستگاه اندازه‌گیری، شرایط اقلیم گلخانه را دریافت می‌کرد و سپس آنها را برای ایستگاه فرمان ارسال می‌کرد. در این پژوهش، تاثیر سامانه اتوماسیون کنترل اقلیم گلخانه طراحی شده، بر ویژگی‌های کمی و کیفی سه رقم گل رز شاخه‌ بریده به نام‌های "آنجلینا"، "سامورایی" و "رد وان"، با سامانه شاهد، مورد مقایسه قرار گرفت. همچنین، مصرف انرژی در هر دو سامانه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به‌دست آمده، شاخص کیفیت و وزن شاخساره در هر سه رقم مذکور، در محصولات تولید شده تحت سامانه اتوماسیون نسبت به سامانه شاهد بهبود یافت. اما تفاوت معنی‌داری بین ویژگی‌های طول و تعداد ساقه گل دهنده، قطر ساقه، تعداد شاخساره‌های جانبی و کور، طول میان‌گره‌ها و عمر گلجایی محصولات دو سامانه مورد مقایسه، مشاهده نشد. نتایج بدست آمده نشان‌دهنده کاهش میزان مصرف انرژی گلخانه تحت سامانه اتوماسیون کنترل اقلیم نسبت به سامانه شاهد به میزان 12% بود.

مشاهده مقاله

تاثیر غلظت‌های مختلف کروم در آب آبیاری بر ریشه و رشد ارقام کنجد

علیرضا توکلی؛ رضا نصرتی؛ متین جامی معینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 مهر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.308720.2717

چکیده

فلزات سنگین از آلاینده‌های مهم برای محیط به حساب می‌آیند، بسیاری از این فلزات حتی در غلظت‌های بسیار کم، سمی می‌باشند. به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف کنجد به سطوح مختلف آب آبیاری آلوده به کروم، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در منطقه فرومد از توابع شهرستان میامی انجام شد. عوامل مورد ... بیشتر فلزات سنگین از آلاینده‌های مهم برای محیط به حساب می‌آیند، بسیاری از این فلزات حتی در غلظت‌های بسیار کم، سمی می‌باشند. به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف کنجد به سطوح مختلف آب آبیاری آلوده به کروم، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در منطقه فرومد از توابع شهرستان میامی انجام شد. عوامل مورد مطالعه شامل آبیاری با سطوح 20، 40، 60، 80 و 100 درصد آب آلوده به کروم و 3 رقم کنجد دشتستان، اولتان و محلی بودند. اثر سطوح مختلف آبیاری با آب آلوده به کروم بر ارتفاع بوته، طول ریشه، تعداد برگچه و وزن تر اندام هوایی بررسی شد و شاخص بهره‌وری آب ارقام کنجد تعیین گردید. نتایج نشان داد که آبیاری با آب آلوده به کروم باعث کاهش معنی‌دار (p < 0.01) ارتفاع بوته و طول ریشه شد، اما تعداد برگچه و وزن تر اندام هوایی را تحت تأثیر قرار نداد. بیشترین کاهش در ارتفاع بوته (01/24 درصد) و طول ریشه (07/20 درصد) در شرایط آبیاری با 100 درصد آب آلوده به کروم مشاهده گردید. تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین ارقام کنجد در رابطه با ویژگی‌های رشدی وجود داشت، به طوری که رقم اولتان، از ارتفاع بوته، تعداد برگچه و طول ریشه و بهره‌وری بیشتری نسبت به سایر ارقام برخوردار بود. با توجه به نتایج، سطوح بالای کروم در آب آبیاری، موجب کاهش قابل توجه رشد ارقام مختلف گیاه کنجد گردید.

مشاهده مقاله

تاثیر پوتریسین بر عملکرد گل خشک و ترکیبات موثره اسانس بابونه آلمانی تحت شرایط تنش خشکی

حسین نظری؛ علی نادری عارفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.334898.2647

چکیده

به منظور بهبود مقاومت بابونه آلمانی به تنش خشکی این آزمایش در سال زراعی 93-1392 به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران اجرا شد. تیمار های آزمایشی شامل 2 سطح تنش خشکی (سطح نرمال آبیاری و تنش شدید)، 2رقم بابونه (رقم بادگلد آلمانی و اصلاح شده مجاری) و محلول پاشی با پوتریسین ... بیشتر به منظور بهبود مقاومت بابونه آلمانی به تنش خشکی این آزمایش در سال زراعی 93-1392 به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در گلخانه تحقیقاتی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران اجرا شد. تیمار های آزمایشی شامل 2 سطح تنش خشکی (سطح نرمال آبیاری و تنش شدید)، 2رقم بابونه (رقم بادگلد آلمانی و اصلاح شده مجاری) و محلول پاشی با پوتریسین بود. نتایج نشان داد که اثر ساده پلی آمین پوتریسین بر ارتفاع بوته و زیست توده در سطح 1% و بر صفت شاخص برداشت در سطح 5% معنی دار شد. ارتفاع بوته در شرایط شاهد پاسخ معنی‏داری به پوتریسین نداشت اما بعد از اعمال تنش شدید، اثر محلول پاشی افزایش معنی‏دار نشان داد (5/13 درصد). اثر ساده پوتریسین بر صفات درصد و عملکرد اسانس (در سطح 1%) معنی دار بود. همچنین اثر متقابل رژیم‏های رطوبتی و محلول پاشی با پوتریسین بر روی صفات درصد اسانس (در سطح 5%) و عملکرد اسانس (در سطح 1%) معنی‏دار گردید. در شرایط مطلوب رطوبتی، پوتریسین منجر به افزایش قابل توجه درصد اسانس به میزان 38 درصد شد. اما محلول پاشی آن درشرایط در تنش خشکی میزان اسانس را تنها4 درصد افزایش داد. محلول‏پاشی پوتریسین میزان ترکیبات فارنزن و بیسابولول اکسید B را درهر دو شرایط رطوبتی کاهش داد.ترکیب مهم دیگر بیسابولون اکسید A بود که تیمار پوتریسین تاثیر مثبتی بر تجمع آن گذاشت، به طوریکه در شرایط رطوبتی مطلوب غلظت آن را 87 درصد افزایش داد، ولی در شرایط تنش تاثیر آن کمتر شد و فقط 35 درصد افزایش نشان داد.

مشاهده مقاله

اثر ترکیب نیتروژن، اسیدهیومیک و وایتا فری بر عملکرد دانه ، اجزای عملکرد دانه و صفات کیفی دو رقم آفتابگردان

عارفه علی پور قاسم آباد سفلی؛ علی نخزری مقدم؛ مهدی ملاشاهی؛ ابراهیم غلامعلی‌پور علمداری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341323.2697

چکیده

تلفیق کود‎های آلی و شیمیایی یکی از روش‎های مهم رسیدن به کشاورزی پایدار محسوب می‎شود. به‌منظور بررسی اثر کود‎های آلی به‌همراه کود‎های شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی دانه آفتابگردان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی در بهار سال 1398 در دانشگاه گنبدکاووس با سه تکرار اجرا شد. عامل رقم ... بیشتر تلفیق کود‎های آلی و شیمیایی یکی از روش‎های مهم رسیدن به کشاورزی پایدار محسوب می‎شود. به‌منظور بررسی اثر کود‎های آلی به‌همراه کود‎های شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی دانه آفتابگردان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی در بهار سال 1398 در دانشگاه گنبدکاووس با سه تکرار اجرا شد. عامل رقم در دو سطح شامل هایسان 25 و اسکار و ترکیب کود در 6 سطح شامل عدم مصرف کود، مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ یک‌ونیم کیلوگرم اسیدهیومیک در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار + نیم کیلوگرم وایتا فری در هکتار و مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ یک‌ونیم کیلوگرم اسیدهیومیک در هکتار + نیم کیلوگرم وایتا فری در هکتار بود. نتایج نشان داد که تأثیر رقم و کود بر بیش‎تر صفات مورد اندازه‎گیری معنی‎دار شد. رقم اسکار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد و عملکرد روغن بیش‎تری نسبت به رقم هایسان 25 تولید کرد. عملکرد دانه، عملکرد روغن، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع گیاه در تیمار کودی مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بیش از تیمار‎های کودی دیگر بود اما اختلاف معنی‎دار با تیمار کودی مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ اسیدهیومیک + وایتا فری نداشت. بر اساس نتایج به‌دست آمده، برای رسیدن به حداکثر عملکرد دانه و روغن آفتابگردان و جلوگیری از مصرف بی‌رویه کود‎های شیمیایی، کاربرد همزمان کود شیمیایی نیتروژن، اسید هیومیک و ویتا فری توصیه می‌شود.

مشاهده مقاله

پاسخ رشد و عملکرد گندم زمستانه به تاریخ کاشت و میزان نیتروژن مصرفی

سیدفرهاد صابرعلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.343273.2712

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی برهمکنش تاریخ کاشت و میزان کود نیتروژن مصرفی بر رشد و عملکرد گندم زمستانه در شهرستان تربت جام استان خراسان رضوی انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان تربت جام در سال زراعی 1400-1399 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت 10 مهر، 26 مهر ... بیشتر این مطالعه با هدف بررسی برهمکنش تاریخ کاشت و میزان کود نیتروژن مصرفی بر رشد و عملکرد گندم زمستانه در شهرستان تربت جام استان خراسان رضوی انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان تربت جام در سال زراعی 1400-1399 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت 10 مهر، 26 مهر و 12 آبان در کرت‌های اصلی و شش سطح کود نیتروژن شامل صفر (به عنوان شاهد)، 100، 125، 150، 175 و 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص در کرت‌های فرعی بود. در هر کرت، گندم رقم پیشتاز در هفت خط کشت با فاصله ردیف 15 سانتی‌متر و به طول 8 متر کشت شد. تجزیه واریانس نشان داد که اثر تاریخ کاشت، کود نیتروژن مصرفی و اثر متقابل آنها بر همه صفات اندازه‌گیری معنی‌دار شد. مقایسه میانگین نشان داد که میزان عملکرد و اجزای عملکرد در تاریخ کاشت 10 مهر بیشتر بود، و مقادیر اغلب این صفات در تاریخ کاشت 12 آبان نسبت به تاریخ 10 مهر کاهش معنی‌دار داشتند. مقدار عملکرد دانه در تاریخ کاشت 10 مهر و 26 مهر با مصرف 200 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به حداکثر خود رسید، در حالی که بیشینه عملکرد در تاریخ کاشت 12 آبان با مقدار مصرف 175 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. به‌طورکلی با تاخیر در کاشت، پاسخ رشد و عملکرد گندم به میزان کود نیتروژن مصرفی کاهش می یابد و بمنظور توصیه کودی کارآمد، زمان کاشت محصول نیز بایستی مد نظر قرار گیرد.

مشاهده مقاله

تاثیر کودهای مصرف ورمی‌کمپوست و کود بور بر رشد، عملکرد و جذب عناصر نیتروژن و بور در گلرنگ (Carthamus tinctorious L.)

سمیه چنانی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ علی مشتطی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مهر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.311365.2459

چکیده

به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و بور بر عملکرد دانه و روغن گلرنگ، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح ورمی‌کمپوست (صفر، 4، 8 و 12 تن در هکتار) و چهار سطح عنصر بور ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و بور بر عملکرد دانه و روغن گلرنگ، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح ورمی‌کمپوست (صفر، 4، 8 و 12 تن در هکتار) و چهار سطح عنصر بور (صفر، 3، 6 و 9 کیلوگرم در هکتار) از منبع اسید بوریک (H3BO3) به‌صورت خاک‌کاربرد بود. نتایج نشان داد که اثر ورمی‌کمپوست بر اغلب صفات اندازه‌گیری‌شده معنی‌دار بود. بر این اساس، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد شامل تعداد طبق در مترمربع، دانه در طبق و وزن هزاردانه تا بالاترین سطح مصرف ورمی‌کمپوست، به طور معنی‌داری افزایش یافت. اثر بور نیز بر صفات تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کلاله شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد پروتئین دانه معنی‌دار شد. اثر متقابل ورمی‌کمپوست و بور بر صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد پروتئین دانه معنی‌دار گردید. مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (3184 کیلوگرم در هکتار) و بیشترین عملکرد روغن (939 کیلوگرم در هکتار) در ترکیب تیماری 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و 3 کیلوگرم بور در هکتار (حاصل شد، که در هر دو مورد عملکرد دانه و روغن در واحد سطح افزایش بیش از صددرصدی در مقایسه با تیمار شاهد را نشان داد.

مشاهده مقاله

تأثیر روش مایه‌کوبی بذر ذرت با قارچ میکوریزای آربوسکولار و ریزوباکتری در شرایط کوددهی مختلف

راحله قلعه قافی؛ حسین حاجی ابایی؛ فتحیه نبهانی؛ سالویا محمدپور؛ زهرا اردنجی کلاته سیاهدشت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.320438.2529

چکیده

به منظور بررسی تأثیر مایه‌کوبی قارچ میکوریزای آربوسکولار (Rhizophagus irigularis) و ریزوباکتری‌ (Pseudomonas fluorescens) بر ذرت در شرایط مختلف کوددهی، آزمایشی به صورت گلخانه‌ای در منطقه جلین گرگان در سال 1397 طی دو آزمایش جداگانه انجام شد. هدف از آزمایش اول مقایسه‌ی مایه‌کوبی مرسوم خاک با مایه‌کوبی بذرمال و هدف از آزمایش دوم نیز ارزیابی رشد ذرت مایه‌کوبی ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر مایه‌کوبی قارچ میکوریزای آربوسکولار (Rhizophagus irigularis) و ریزوباکتری‌ (Pseudomonas fluorescens) بر ذرت در شرایط مختلف کوددهی، آزمایشی به صورت گلخانه‌ای در منطقه جلین گرگان در سال 1397 طی دو آزمایش جداگانه انجام شد. هدف از آزمایش اول مقایسه‌ی مایه‌کوبی مرسوم خاک با مایه‌کوبی بذرمال و هدف از آزمایش دوم نیز ارزیابی رشد ذرت مایه‌کوبی شده با قارچ میکوریزا و ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه از طریق بذرمال در سه سطح تیمار با محلول غذایی هوگلند (شاهد، 80 و 100 درصد حجمی محلول هوگلند) بود. در هر دو آزمایش، 70 روز پس از تلقیح بذر، یک گرم از ریشه‌های ذرت و خاک چسبیده به آن نمونه برداری شده و استخراج DNA موجود در ریزوسفر ذرت انجام شد. در آزمایش اول اختلاف معنی‌داری بین مایه‌کوبی مرسوم خاک با مایه‌کوبی بذرمال از نظر وزن خشک ساقه و ریشه، درصد کلونیزاسیون طولی ریشه، فراوانی آربوسکول، فراوانی وزیکول و غلظت عناصر مشاهده نشد. در آزمایش دوم و در شرایط کوددهی کامل، مایه‌کوبی توسط قارچ، باعث افزایش معنی‌دار غلظت‌ نیتروژن، فسفر، پتاسیم و روی (به ترتیب 1/18، 5/3، 56 و 0/46 میلی‌گرم بر کیلوگرم) نسبت به تیمار شاهد (به ترتیب 6/12، 1/3، 6/39 و 4/24 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و روش مایه‌کوبی بذرمال باکتری باعث افزایش معنی‌دار منیزیوم، روی و منگنز (به ترتیب 0/2، 6/42 و 145 میلی‌گرم بر کیلوگرم) نسبت به تیمار شاهد شد (به ترتیب 0/1، 4/24 و 60 میلی‌گرم بر کیلوگرم).

مشاهده مقاله

تأثیر محلول‌پاشی علف‌کش‌های باکتریایی و عصاره آبی گیاهان بر خصوصیات مورفولوژیک و نشاسته برنج و علف هرز سوروف

موسی ابراهیم پور؛ پورنگ کسرایی؛ حمیدرضا لاریجانی؛ حمیدرضا توحیدی مقدم؛ سحر هنرمند جهرمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.342810.2706

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی علف‌کش‌های باکتریایی و عصاره آبی گیاهان بر خصوصیات مورفولوژیک و نشاسته علف هرز سوروف و برنج،آزمایشی به‌صورت اسپلیت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در زمین زراعی در شهرستان آمل در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی عصاره آبی گیاهان ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی علف‌کش‌های باکتریایی و عصاره آبی گیاهان بر خصوصیات مورفولوژیک و نشاسته علف هرز سوروف و برنج،آزمایشی به‌صورت اسپلیت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در زمین زراعی در شهرستان آمل در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی عصاره آبی گیاهان و سورفاکتانت سورگوم، کلم بروکلی، گزنه، اوکالیپتوس، آقطی، باکتری Streptomyces sp-albos حاوی thaxtomin، باکتری Xanthomonas campestris و شاهد به عنوان عامل اصلی، غلظت عصاره در سطوح صفر، 5، 10 و 15 در هزار بعنوان عامل فرعی و گونه‌های گیاهی برنج رقم طارم و علف هرز سوروف بعنوان عامل فرعی فرعی بود. با محلول‌پاشی عصاره‌ها عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک سوروف کاهش و درصد نشاسته دانه افزایش پیدا کرد. عملکرد دانه برنج در کاربرد 5 در هزار عصاره کلم بروکلی و 5 در هزار Streptomyces sp-albos تفاوت معنی‌داری با شاهد نداشت. با افزایش غلظت عصاره نیز، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک برنج و سوروف کاهش بیشتری را نشان دادند، بیشترین تأثیر در 15 در هزار عصاره به‌دست آمد. در برنج عملکرد بیولوژیک در عصاره‌های سورگوم، کلم بروکلی، اوکالیپتوس و Streptomyces sp-albos با شاهد در یک گروه آماری قرار داشتند. کم‌ترین عملکرد دانه در برنج به میزان 16/3 تن در هکتار مربوط به عصاره آقطی و در سوروف به میزان 68/0 و 61/0 تن در هکتار مربوط به عصاره گزنه و آقطی بود. با توجه به نتایج به دست آمده، دگرآسیبی و عوامل بیماری‌زای گیاهی می‏‌توانند از راه‏های اساسی کنترل علف‌های هرز در سیستم کشاورزی پایدار باشند.

مشاهده مقاله

برآورد مقدار نیتروژن پوشش‌گیاهی ذرت علوفه‌ای با استفاده از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد

نیکروز باقری؛ مریم رحیمی جهانگیرلو؛ مهریار جابری اقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341850.2700

چکیده

به‌منظور ارائۀ یک روش نوین، غیرمخرّب، دقیق و سریع برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد استفاده شد. آزمایش‌ها به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150درصد مقدار کود بهینه) در شهرستان ورامین در سال زراعی 1397 اجرا شد. نمونه‌برداری در دو مرحلۀ کوددهی (هشت‌برگی ... بیشتر به‌منظور ارائۀ یک روش نوین، غیرمخرّب، دقیق و سریع برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد استفاده شد. آزمایش‌ها به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150درصد مقدار کود بهینه) در شهرستان ورامین در سال زراعی 1397 اجرا شد. نمونه‌برداری در دو مرحلۀ کوددهی (هشت‌برگی و ظهور گل‌تاجی) انجام شد. تصویربرداری چندطیفی با پهپاد و نمونه‌برداری زمینی، یک هفته پس از هر بار کوددهی انجام شد. پس از پردازش تصاویر، شاخص‌های پوشش‌گیاهی شامل NDVI، SR، GI، NRI، MCARI2، MTVI2، TCARI، PSRI وREIP محاسبه شدند و همبستگی آن‌ها با نتایج نمونه‌برداری زمینی به‌دست آمد. براساس نتایج به‌دست آمده از بررسی ضرایب همبستگی (r) و رگرسیون (مدل بهترین زیرمجموعه)، بهترین شاخص‌ها برای برآورد مقدار نیتروژن ذرت علوفه‌ای، شاخص پوشش‌گیاهی تفاضلی نرمال‌شده (NDVI)، شاخص بازتاب نیتروژن (NIR)، و شاخص پوشش‌گیاهی مثلثی اصلاح‌شده (MTVI2) در هر دو مرحلۀ رشد هشت‌برگی (V8) و ظهور گل‌تاجی (VT) بودند. در مرحلۀ ظهور گل‌تاجی، رابطۀ مثبت و معنی‌داری بین شاخص‌های NDVI (R2=0.86, P≤0.001)، NIR (R2=0.70, P≤0.001) و MTVI2 (R2=0.46, P≤0.01) با مقدار نیتروژن ذرت به‌دست آمد. براساس یافته‌های به‌دست آمده، تصویربرداری چندطیفی هوایی با پهپاد دقت قابل قبولی برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت ارائه‌ می‌دهد. این فناوری می‌تواند به کشاورزان برای تعیین زمان مناسب کوددهی کمک کند.

مشاهده مقاله

عملکرد کمی و کیفی رازیانه تحت تاثیر کاربرد مالچ کاه و کلش گندم و علف‌کش

ذلیخا شریفی؛ احمد زارع؛ الهام الهی فرد؛ علیرضا ابدالی مشهدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.342600.2703

چکیده

به منظور ارزیابی سطوح مختلف مالچ کاه و کلش گندم و علف‌کش برعملکرد کمی، کیفی رازیانه و کنترل علف-های هرز، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 1399-1398 انجام شد. تیمارها شامل غلظت‌های مختلف علف‌کش لینورون (صفر، ... بیشتر به منظور ارزیابی سطوح مختلف مالچ کاه و کلش گندم و علف‌کش برعملکرد کمی، کیفی رازیانه و کنترل علف-های هرز، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 1399-1398 انجام شد. تیمارها شامل غلظت‌های مختلف علف‌کش لینورون (صفر، 5/1، 3، 5/4 لیتر در هکتار) به عنوان کرت اصلی و سطوح مختلف مالچ کاه و کلش گندم (0، 3، 6، 9 و 12 تن در هکتار) به عنوان کرت فرعی بود. نتایج نشان داد که کم‌ترین زیست توده علف‌های هرز پهن‌برگ و باریک‌برگ (73 و 15 گرم در مترمربع) از کاربرد 5/4 لیتر در هکتار علف‌کش و کاربرد مالچ به میزان 9 و 12 تن در هکتار به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه (80 گرم در مترمربع) در شرایط کاربرد علف‌کش به میزان سه لیتر در هکتار و مالچ نه تن در هکتار و کمترین (18 گرم در مترمربع) در شرایط عدم کاربرد علف‌کش و مالچ کاه و کلش گندم مشاهده گردید. در شرایط کاربرد علف‌کش سه لیتر در هکتار و مالچ نه تن در هکتار، بیش‌ترین عملکرد اسانس رازیانه (82/2 گرم در مترمربع) به دست آمد و در شرایط عدم کاربرد مالچ و علف‌کش، عملکرد اسانس 48/0 گرم در مترمربع بود. بنابراین در مدیریت تلفیقی علف‌های هرز، کاربرد مالچ کاه و کلش گندم می‌تواند در کاهش رقابت علف‌های هرز و دستیابی به کشاورزی پایدار در گیاهان دارویی مورد توجه قرار گیرد.

مشاهده مقاله

تأثیر کبالت، مولیبدن و نیتروژن بر ویژگی‎های مورفوفیزیولوژیکی لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris) در کشت بدون‎خاک

نادر خادم مقدم ایگده لو؛ احمد گلچین؛ خدیجه فرهادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.292101.2292

چکیده

به‎منظور بررسی تأثیر کبالت، مولیبدن و نیتروژن بر رشد لوبیا چیتی در کشت بدون‎خاک، آزمایشی گلدانی به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 36 تیمار و در سه تکرار در سال زراعی 95-1394 در تیر ماه و در دمای C˚25 و شدت نور 40000 لوکس در گلخانه دانشگاه زنجان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح نیتروژن (50، 100، 150 و mg/l 200)، سه سطح مولیبدن ... بیشتر به‎منظور بررسی تأثیر کبالت، مولیبدن و نیتروژن بر رشد لوبیا چیتی در کشت بدون‎خاک، آزمایشی گلدانی به‎صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 36 تیمار و در سه تکرار در سال زراعی 95-1394 در تیر ماه و در دمای C˚25 و شدت نور 40000 لوکس در گلخانه دانشگاه زنجان اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح نیتروژن (50، 100، 150 و mg/l 200)، سه سطح مولیبدن (067/0، 2/0 و mg/l 6/0) و سه سطح کبالت (006/0، 06/0 و mg/l 3/0) بودند. سطوح فاکتورهای مورد آزمایش از طریق افزودن مقادیر مختلف نمک‎های نیترات آمونیوم، مولیبدات آمونیوم و کلرید کبالت به محلول غذایی پایه، تهیه گردیدند. نتایج صفات موفولوژیکی نشان دادند که در تیمار N100Mo0.6Co0.06 بیش‎ترین وزن خشک غلاف به‎دست آمد که حداکثر اخلافی برابر با 9/47 درصد با سایر تیمارها داشت. بیش‎ترین وزن خشک بوته نیز از تیمار N150Mo0.6Co0.006 به‎دست آمد. بیش‎ترین وزن خشک ریشه در تیمارهای N150Mo0.6 و N150Co0.3 به‎دست آمد. همین‎طور بیش‎ترین تعداد غلاف نیز در تیمارهای N150Mo0.6، N100Co0.3 و Mo0.6Co0.3 به‌دست آمد. بررسی‎ صفات فیزیولوژیکی هم نشان دادند که بیش‎ترین غلظت نیتروژن، مولیبدن و کبالت به‎ترتیب از تیمارهای N200Mo0.6Co0.3، N150Mo0.6Co0.3 و N150Mo0.067Co0.006 حاصل شد. در کل می‎توان اظهار داشت که کاربرد تیمار N100Mo0.6Co0.06 می‎تواند بر وزن خشک غلاف که اندامی بارده و اقتصادی است تأثیر مثبتی گذاشته و عملکرد لوبیا چیتی (رقم تلاش) را ارتقاء دهد.

مشاهده مقاله

بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن بر صفات زراعی و مورفولوژیکی برنج رقم طارم محلی

مجید مسلمی؛ حمیدرضا مبصر؛ نعمت اله صداقت؛ ایمان عشقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 آبان 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.322399.2540

چکیده

بهینه‌سازی مقدار مصرف کودهای نیتروژنه یکی از راهکارهای مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد است. به منظور بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن طی دو سال بر خصوصیات مورفولوژیک و صفات زراعی برنج، آزمایشی به صورت کرت‌های‌ خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 و 1389 در مزرعه پژوهشی واقع در آمل اجرا شد. مقادیر نیتروژن در ... بیشتر

مشاهده مقاله

اثر تقسیط نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان

عبدالله صفری؛ علی نخزری مقدم؛ علی راحمی کاریزکی؛ محمد صلاحی فراهی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.322002.2536

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تقسیط نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تقسیط نیتروژن (عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 درصد به‌هنگام کاشت و 75 ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر تقسیط نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تقسیط نیتروژن (عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 درصد به‌هنگام کاشت و 75 درصد قبل از گل‎دهی، مصرف 50 درصد به‌هنگام کاشت و 50 درصد قبل از گل‎دهی و مصرف 75 درصد به‌هنگام کاشت و 25 درصد قبل از گل‎دهی) و آبیاری تکمیلی (عدم آبیاری، آبیاری تکمیلی در مرحله گل‎دهی، آبیاری تکمیلی در مرحله پرشدن دانه و آبیاری تکمیلی در مرحله گل‎دهی و پر شدن دانه) هر کدام در چهار سطح بود. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه (4318 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت در تیمار مصرف 25 درصد نیتروژن در زمان کاشت و 75 درصد قبل از گل‎دهی مشاهده شد. مصرف 75 درصد مقدار نیتروژن در زمان کاشت و 25 درصد قبل از گلدهی تعداد ردیف در طبق را افزایش داد. عدم کاربرد نیتروژن درصد روغن را افزایش اما عملکرد روغن را کاهش داد. آبیاری در مراحل گل‎دهی و پرشدن دانه، تعداد دانه در طبق، وزن دانه و عملکرد (4427 کیلوگرم در هکتار) را افزایش داد. با توجه به نتایج به‌دست آمده، آبیاری در مراحل گل‎دهی و پرشدن دانه و همچنین مصرف 25 درصد نیتروژن در زمان کاشت و 75 درصد قبل از گل‎دهی برای بدست آوردن عملکرد مطلوب آفتابگردان مناسب بود.

مشاهده مقاله

ارزیابی برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی زیره سبز با استفاده از آب مغناطیسی و سوپرجاذب تحت رژیم کم آبیاری

علی آشوری؛ منوچهر قلی پور؛ احمد غلامی؛ حمید عباس دخت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.342656.2704

چکیده

به منظور بررسی آب مغناطیسی و سوپرجاذب بر برخی صفات مورفوفیزیولوژی و عملکرد زیره سبز(Cuminum cyminum L.)تحت رژیم کم آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در مزارع پژوهشی زیر نظر دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود در دو منطقه راهنجان و گرمن از توابع شهرستان شاهرود به ‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار ... بیشتر به منظور بررسی آب مغناطیسی و سوپرجاذب بر برخی صفات مورفوفیزیولوژی و عملکرد زیره سبز(Cuminum cyminum L.)تحت رژیم کم آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در مزارع پژوهشی زیر نظر دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود در دو منطقه راهنجان و گرمن از توابع شهرستان شاهرود به ‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار نوع آب آبیاری در دوسطح (معمولی و مغناطیسی) و‌ مکان (راهنجان،گرمن) با شرایط اقلیمی و ارتفاع از سطح دریای متفاوت بعنوان فاکتور اصلی و تیمار سوپرجاذب در سه سطح (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) بعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. در تمام تیمارها، آبیاری براساس 100 درصد نیاز آبی گیاه اعمال شد. نتایج نشان داد مکان، نوع آبیاری و غلظت‌های مختلف سوپر جاذب تاثیر معنی‌‌داری روی خصوصیات رشدی زیره سبز داشتند. بیشترین ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک بوته، درصد اسانس و پروتئین در منطقه راهنجان با استفاده از سوپرجاذب غلظت 100 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در منطقه راهنجان بدلیل شرایط اقلیمی و میانگین دمای سالانه بالاتر و تیمار 100 و 200 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب و کاربرد آب مغناطیسی، بیشترین مقدار ارتفاع بوته، درصد اسانس و پروتئین، کربوهیدرات‌های محلول مشاهده گردید. با توجه به نتابج حاصله، اغلب صفات در منطقه راهنجان دارای مقادیر بیشتری نسبت به منطقه گرمن بود و کشت گیاه در منطقه راهنجان اقتصادی می باشد.

مشاهده مقاله

تاثیرکشت مستقیم، نشایی، پرایمینگ و محلول‏پاشی بور بر رشد و عملکرد ژنوتیپ‌های گیاه کینوا

علی منصوری؛ حشمت امیدی؛ امیر بستانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.343131.2709

چکیده

به منظور بررسی امکان کاهش طول دوره رشد و افزایش عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مختلف کینوا، در سال 1398، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد اجرا شد. عامل اصلی شامل سه ژنوتیپ‌ مختلف کینوا (تیتیکاکا، جیزا 1 و ساجاما) و عوامل فرعی شامل سه روش کاشت (کاشت نشا، کاشت بذر ... بیشتر به منظور بررسی امکان کاهش طول دوره رشد و افزایش عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مختلف کینوا، در سال 1398، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد اجرا شد. عامل اصلی شامل سه ژنوتیپ‌ مختلف کینوا (تیتیکاکا، جیزا 1 و ساجاما) و عوامل فرعی شامل سه روش کاشت (کاشت نشا، کاشت بذر پرایم شده با محلول ppm 1000 بوریک اسید و کاشت مستقیم بذر) و محلول پاشی بور در دو سطح (شاهد و محلول پاشی با محلول ppm 1000 بوریک اسید) بود. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ بر تمام صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. بیشترین ارتفاع بوته (38/123 سانتی‌متر) و عملکرد دانه (28/2860 کیلوگرم در هکتار) در رقم جیزا 1 به دست آمد. همچنین کمترین طول دوره رشد و گلدهی مربوط به رقم تیتیکاکا و بیشتر طول دوره مربوط به رقم ساجاما بود. روش کاشت نیز بر صفات رشد و عملکرد کینوا اثر معنی‌داری داشت و نشاکاری نسبت به سایر روش‌ها موثرتر بود. این روش موجب افزایش 15/48 درصدی ارتفاع بوته، افزایش 69/176 درصدی عملکرد دانه و کاهش طول دوره گلدهی (35/34 درصد) و رسیدگی (97/37 درصد) شد. روش پرایمینگ نیز در مقایسه با تیمار شاهد توانست صفات مورد مطالعه را بهبود بخشد. البته میزان اثر گذاری آن به اندازه نشاکاری نبود. اثر محلول‌پاشی بور نیز بر عملکرد دانه معنی دار بوده و موجب افزایش 7/16 درصدی این صفت شد.

مشاهده مقاله

تعیین دوره بحرانی خسارت علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)

علیرضا همدمی؛ هاشم هادی؛ امیر رحیمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.320153.2526

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر دوره‌های مختلف کنترل و تداخل علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله آزمایشی با دو سری تیمار شامل تیمارهای کنترل علف‌های هرز از سبز شدن تا سومین برگ‌حقیقی، تا ششمین‌ برگ‌حقیقی، تا اولین شاخه‌گل‌زا، تا سومین شاخه گل‌زا، تا ‌گلدهی، تا دانه‌بندی و سری‌ دوم شامل تداخل علف‌های هرز تا سومین برگ حقیقی، ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر دوره‌های مختلف کنترل و تداخل علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله آزمایشی با دو سری تیمار شامل تیمارهای کنترل علف‌های هرز از سبز شدن تا سومین برگ‌حقیقی، تا ششمین‌ برگ‌حقیقی، تا اولین شاخه‌گل‌زا، تا سومین شاخه گل‌زا، تا ‌گلدهی، تا دانه‌بندی و سری‌ دوم شامل تداخل علف‌های هرز تا سومین برگ حقیقی، تا ششمین برگ حقیقی، تا اولین شاخه‌گل-زا، تا سومین شاخه گل‌زا، تا گلدهی و تداخل تا دانه بستن در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه در سال 1397 اجرا گردید. نتایج نشان داد که تیمار تداخل تا سومین برگ حقیقی کمترین وزن خشک علف‌های هرز را داشت. در هر دو سری تیمار با افزایش دوره حضور علف‌های هرز، کاهش معنی‌داری در عملکرد دانه در بوته و هکتار شنبلیله مشاهده شد به‌طوری‌که شروع دوره بحرانی در دو سطح 5 و 10 درصد کاهش عملکرد قابل قبول دانه در هکتار به‌ترتیب 140 و 158 درجه-روزهای رشد از زمان سبز شدن و پایان دوره بحرانی کنترل علف‌های هرز نیز در دو سطح کاهش عملکرد مذکور به‌ترتیب 349 و 282 درجه-روزهای رشد از سبز شدن گیاه تعیین گردید. بنابراین بهترین زمان مبارزه در سطح 5 درصد کاهش عملکرد، کنترل از سومین برگ حقیقی تا گلدهی و در سطح 10 درصد کاهش عملکرد، کنترل از چهار برگی تا قبل از ظهور گل‌ها بود.

مشاهده مقاله

بررسی تأثیر قارچ مایکوریزا، نسبت ترکیبی اکسین/ جبیرلین و آسکوربیک اسید بر خصوصیات فیزیولوژی و زراعی ذرت

طیبه جمشیدنیا؛ طیب ساکی نژاد؛ علی رضا شکوه فر؛ رضا دادنیا؛ سید کیوان مرعشی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.338452.2674

چکیده

به منظور بررسی تأثیر تلقیح مایکوریزا، نسبت ترکیبی اکسین/ جبیرلین و آسکوربیک اسید بر عملکرد و اجزا عملکرد ذرت این پژوهش دو ساله (1398-1397) به ‌صورت طرح اسپیلت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهید سالمی واقع در شمال شهر اهواز انجام گرفت. فاکتور اصلی تیمارها شامل قارچ مایکوریزا (گونة گلوموس اینترارادیسز) ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر تلقیح مایکوریزا، نسبت ترکیبی اکسین/ جبیرلین و آسکوربیک اسید بر عملکرد و اجزا عملکرد ذرت این پژوهش دو ساله (1398-1397) به ‌صورت طرح اسپیلت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهید سالمی واقع در شمال شهر اهواز انجام گرفت. فاکتور اصلی تیمارها شامل قارچ مایکوریزا (گونة گلوموس اینترارادیسز) در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) پیش از کاشت و فاکتور فرعی شامل نسبت هورمون اکسین به جیبرلین در سه سطح (صفر درصد، 600/300، 300/600) میلی‌گرم بر لیتر و اسید آسکوربیک در سه سطح (0، 100، 200) میلی‌گرم بر لیتر به‌صورت محلول پاشی انجام شد. نتایج نشان داد که مایکوریزا بر وزن خشک برگ، ساقه، و بلال و وزن دانه و عملکرد و همچنین صفات بیولوژیکی تأثیر معنی‌داری دارد. به ترتیب بالاترین مقدار عملکرد دانه (۷۲/۷۴۱۰) کیلو‌گرم در سطوح تیماری تلقیح مایکوریزا، نسبت اکسین به جیبرلین ۶۰۰ میلی‌گرم به ۳۰۰ میلی‌گرم و در ۲۰۰ میلی‌گرم اسید آسکوربیک، بالاترین عملکرد وزن خشک ساقه (100 گرم) در برهمکنش سه‌گانه عامل های آزمایش در سطوح تیماری عدم تلقیح مایکوریزا، عدم مصرف ترکیب هورمونی و مصرف۱۰۰ میلی‌گرم اسید آسکوربیک، بالاترین عملکرد میزان دانه در ردیف (۴۶/۴۵ درصد) در نسبت اکسین به جیبرلین ۶۰۰ میلی‌گرم به ۳۰۰ میلی‌گرم و مصرف ۲۰۰ میلی‌گرم اسید آسکوربیک، بالاترین تعداد ردیف در نسبت اکسین به جیبرلین ۶۰۰ میلی-گرم به ۳۰۰ میلی‌گرم و در هر سه سطح تیمار اسید آسکوربیک بالاترین مقدار شاخص برداشت (۴۵/۴۹%) در برهمکنش سه‌گانه تیمارهای مورد استفاده

مشاهده مقاله

بهبود شاخص‌های فتوسنتزی، بیوشیمیایی و تحمل به سرمای کلزا با کاربرد نانو‌سلنیوم در مرحله روزت

پریسا شیخ زاده مصدق؛ غلام بهزاد؛ ناصر زارع؛ میترا رستمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.340264.2692

چکیده

به‌منظور بررسی تاثیر کاربرد نانو‌سلنیوم در بهبود شاخص‌های فتوسنتزی، صفات بیوشیمیایی و افزایش تحمل به سرمای کلزای پاییزه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98-1397 انجام گرفت. تیمار آزمایشی شامل محلول‌پاشی غلظت‌های نانوسلنیوم (صفر (شاهد)، 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر) در ... بیشتر به‌منظور بررسی تاثیر کاربرد نانو‌سلنیوم در بهبود شاخص‌های فتوسنتزی، صفات بیوشیمیایی و افزایش تحمل به سرمای کلزای پاییزه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98-1397 انجام گرفت. تیمار آزمایشی شامل محلول‌پاشی غلظت‌های نانوسلنیوم (صفر (شاهد)، 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر) در مرحله 8-6 برگی بود. نتایج نشان داد محلول‌پاشی بوته‌های کلزا با غلظت‌های مختلف نانوسلنیوم موجب افزایش معنی‌دار محتوای نسبی آب برگ، رنگیزه‌های فتوسنتری، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، بقای زمستانه بوته‌ها و عملکرد دانه‌ی کلزا گردید. بیشترین محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس بیشینه (Fm)، حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm)، فلورسانس متغیر (Fv)، محتوای اسید آمینه پرولین و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز در بوته‌های محلول‌پاشی شده با 50 میلی‌گرم در لیتر نانوسلنیوم به‌دست آمد. نانوسلنیوم از طریق افزایش میزان Fv/Fm، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و میزان اسید‌آمینه پرولین، موجب افزایش درصد زنده‌مانی بوته‌های کلزا به میزان 18/7 تا 94/8 درصد شد. محلول‌پاشی بوته‌های کلزا با غلظت‌های 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر نانوسلنیوم سبب افزایش عملکرد دانه به‌ترتیب به میزان 10/28 و 19/34 درصد شد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد نانوسلنیوم با غلظت 50 میلی‌گرم در لیتر تأثیر مثبت و معنی‌داری بر صفات بیوشیمیایی و شاخص‌های فتوسنتزی کلزا داشت که این موضوع سبب شد تا تحمل به سرما ‌در بوته‌های کلزا افزایش یابد.

مشاهده مقاله

تأثیر بیوچار و بیوسولفور بر عملکرد دانه و برخی صفات اکوفیزیولوژیک کلزا (.Brassica napus L) در شرایط تنش خشکی در کشت زمستانه

محسن کریمی موحدی؛ غلام عباس اکبری؛ غلام علی اکبری؛ فاطمه بناءکاشانی؛ محمدرضا اردکانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.339343.2684

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر بیوچار و بیوسولفور (گوگرد و تیوباسیلوس) بر عملکرد دانه و برخی صفات اکوفیزیولوژیک کلزا (Brassica napus L.) در شرایط تنش خشکی در کشت زمستانه، آزمایشی به‌صورت کرت خرد شده- فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۸ در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی کرج اجرا گردید. در این آزمایش تیمار آبیاری در سه سطح ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر بیوچار و بیوسولفور (گوگرد و تیوباسیلوس) بر عملکرد دانه و برخی صفات اکوفیزیولوژیک کلزا (Brassica napus L.) در شرایط تنش خشکی در کشت زمستانه، آزمایشی به‌صورت کرت خرد شده- فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۸ در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی کرج اجرا گردید. در این آزمایش تیمار آبیاری در سه سطح 30، 60 و 100 درصد ظرفیت زراعی به‌عنوان کرت‏های اصلی و تیمار بیوچار در سه سطح عدم کاربرد و کاربرد سه و شش تن در هکتار و تیمار بیوسولفور در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد به‌عنوان کرت‏های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی تأثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه و روغن گیاه کلزا دارد؛ به‌طوری که میزان این صفات در تنش شدید نسبت به شاهد به ترتیب 50 و 52 درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین استفاده از شش تن در هکتار بیوچار موجب افزایش 49 و 36 درصدی در تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین شده است. محتوای نسبی آب برگ نیز تحت‌تأثیر تنش شدید، کمترین مقدار 67/35 درصد را دارا بود. همچنین اثر متقابل کاربرد بیوسولفور و استفاده از شش تن بیوچار بیشترین تأثیر را بر صفات تعداد خورجین در بوته و شاخص برداشت داشت. ازاین‌رو می‌توان نتیجه گرفت که کاربرد کودهای زیستی می‌تواند به‌عنوان یک روش مناسب برای افزایش عملکرد گیاه کلزا به کار برده شود؛ به‌طوری‌که افزایش درصد روغن و عملکرد دانه در نهایت موجب افزایش عملکرد مزرعه‌ای و اقتصادی (روغن) گیاه کلزا می‌گردد.

مشاهده مقاله

ارزیابی تنوع مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی برخی از ژنوتیپ های بادمجان سفید

فروغ فلاحی؛ وحید عبدوسی؛ محمود باقری؛ مرضیه قنبری جهرمی؛ حمید مظفری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341315.2696

چکیده

به منظور انتخاب والدین مناسب جهت اهداف اصلاحی شناخت کافی از تنوع ژنتیکی و طبقه‏بندی ژرم‏پلاسم‏ها ضروری است. به این منظور در جهت طبقه‏بندی و شناخت تنوع فنوتیپی 17 ژنوتیپ بادمجان در سه تکرار در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سال 1398 در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر واقع در شهر کرج انجام شد. در مجموع 16 صفت مورد ارزیابی ... بیشتر

مشاهده مقاله

ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و زودرسی در ژنوتیپ‌های شش گونه جنس براسیکا

فاطمه رشیدی؛ نادعلی باقری؛ نادعلی بابائیان جلودار؛ علی دهستانی کلاگر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341495.2698

چکیده

به منظور شناسایی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه و معرفی ارقام زودرس با عملکرد بالا در جنس براسیکا، 100 ژنوتیپ از شش گونه جنس براسیکا (B. napus، B. juncea، B. nigra، B. rapa، B. carinata و B. oleracea) در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح مربع لاتیس با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان ... بیشتر به منظور شناسایی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه و معرفی ارقام زودرس با عملکرد بالا در جنس براسیکا، 100 ژنوتیپ از شش گونه جنس براسیکا (B. napus، B. juncea، B. nigra، B. rapa، B. carinata و B. oleracea) در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح مربع لاتیس با دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از لحاظ تمام صفات زراعی، اختلاف معنی‌داری با یکدیگر دارند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد ژنوتیپ‌های گونه B. napus بالاترین عملکرد و ژنوتیپ‌های گونه B. rapa زودرس‌ترین و کمترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. دیررس‌ترین ژنوتیپ‌ها، از گونه B. juncea بود. نتایج همبستگی برای ژنوتیپ‌های تمام گونه‌ها نشان داد عملکرد با صفات روز تا رسیدگی، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه و تعداد دانه در خورجین همبستگی مثبت و معنی‌داری دارد. رگرسیون گام به گام برای تمامی صفات در تمام گونه‌ها نشان‌دهنده اهمیت و نقش تعیین کننده صفات تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین و روز تا رسیدگی بر عملکرد ژنوتیپ‌ها بود. در تجزیه به مولفه‌های اصلی، سه مولفه اول 92 درصد از تغییرات را توجیه نمودند که به‌ترتیب پتانسیل عملکرد، فنولوژی و وزن هزار دانه نامگذاری شدند. بر اساس نمودار سه بعدی این سه مولفه، بهترین گونه، B. napus و بهترین ارقام از نظر زودرسی و عملکرد بالا ارقام Janetzika، Liragold، Hayola 401و Hayola 308 از گونه B. napus معرفی شدند.

مشاهده مقاله

اثر آبیاری تکمیلی و کاربرد برگی سالیسیلیک اسید بر رشد، عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیک بادام زمینی (Arachis hypogaea L.)

محراب مهری چروده؛ حمیدرضا ذاکرین؛ معرفت مصطفوی راد؛ سعید سیف زاده؛ علیرضا ولدآبادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.346492.2736

چکیده

این آزمایش، به‌منظور ارزیابی رشد بادام زمینی (Arachis hypogaea L.) رقم NC2 تحت تاثیر آبیاری تکمیلی و سالیسیلیک اسید طی سال‌های 1398 و 1399 به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان (ایستگاه تحقیقاتی کانرود آستارا) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل ... بیشتر این آزمایش، به‌منظور ارزیابی رشد بادام زمینی (Arachis hypogaea L.) رقم NC2 تحت تاثیر آبیاری تکمیلی و سالیسیلیک اسید طی سال‌های 1398 و 1399 به‌صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان (ایستگاه تحقیقاتی کانرود آستارا) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار رژیم آبیاری: عدم انجام آبیاری (شرایط دیم)، آبیاری تکمیلی در مرحله گل‌دهی، آبیاری تکمیلی در مرحله نمو غلاف‌ها، آبیاری تکمیلی در مرحله گل‌دهی + مرحله نمو غلاف‌ها و سه سطح سالیسیلیک اسید: 100، 200 و 300 میکرومول در لیتر به‌ترتیب به‌عنوان کرت اصلی و فرعی بود. تنش خشکی تمامی صفات زراعی اندازه‌گیری شده در بادام زمینی را کاهش داد و کاربرد برگی سالیسیلیک اسید با غلظت 300 میکرومول در لیتر در هر دو شرایط تنش خشکی و آبیاری تکمیلی تمامی صفات مورد مطالعه را بهبود بخشید. بیشترین تعداد غلاف در بوته (57/51 عدد)، عملکرد دانه (3450 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد غلاف بادام زمینی (4958 کیلوگرم در هکتار) در تیمار آبیاری تکمیلی در مراحل شروع گل‌دهی + تشکیل غلاف‌ها با سالیسیلیک اسید به‌دست آمد و این صفات زراعی به‌ترتیب 79/38، 8/70 و 6/57 درصد در مقایسه با شرایط دیم افزایش پیدا کرد. نتایج این پژوهش نشان داد، آبیاری تکمیلی و کاربرد برگی سالیسیلیک اسید با غلظت 300 میکرومول در لیتر می‌تواند برای ارتقای رشد و عملکرد دانه بادام زمینی تحت شرایط اقلیمی مشابه قابل توصیه باشد.

مشاهده مقاله

ارزیابی واکنش ارقام بهاره کلزا به تنش خشکی انتهایی در کرج

مدینه بیژنی؛ سعید صوفی زاده؛ امیرحسین شیرانی راد؛ حمید جباری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آذر 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.347418.2740

چکیده

به منظور بررسی واکنش ارقام کلزا (Brassica napus L.) به تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی (98-1396) در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. تیمارهای تنش خشکی شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله خورجین-دهی تا پایان رشد و قطع آبیاری ... بیشتر به منظور بررسی واکنش ارقام کلزا (Brassica napus L.) به تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی (98-1396) در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. تیمارهای تنش خشکی شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله خورجین-دهی تا پایان رشد و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا پایان رشد در کرت‌های اصلی و ارقام بهاره کلزا شامل ساری‌گل، آر جی اس 003، هایولا 401، ظفر و دلگان در کرت‌های فرعی بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی به خصوص در قطع آبیاری از گلدهی در تمام ارقام مورد مطالعه منجر به کاهش معنی‌دار طول دوره رشد، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، کارایی مصرف آب در تولید دانه و کارایی مصرف آب در تولید روغن گردید. بیشترین عملکرد دانه در آبیاری کامل در ارقام دلگان، ظفر، آر جی اس 003 و هایولا 401 به ترتیب با 3959، 3886، 3776 و 3650 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در شرایط تنش ارقام آر جی اس 003، دلگان و هایولا 401 با واکنش مناسب‌تر در قطع آبیاری از خورجین‌دهی با عملکرد دانه به ترتیب 2841، 2812 و 2716 کیلوگرم در هکتار بر سایر ارقام برتری داشتند. ارقام دلگان، آر جی اس 003 و هایولا 401 با تولید به ترتیب 2357، 2276 و 2185 کیلوگرم دانه در شرایط قطع آبیاری از گلدهی نیز به عنوان ارقام مناسب در کرج توصیه می‌گردند.

مشاهده مقاله

بررسی ارزش زراعی دو رقم جدید لوبیای متقاضی تجاری شدن

بابک درویشی؛ عنایت رضوانی؛ حسین صادقی؛ مصطفی شاکری؛ حامد نصیری وطن؛ محمد کاوند؛ شمس ا... ینکجه فراهانی؛ مهران شرفی زاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 دی 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2022.348230.2742

چکیده

این آزمایش به منظور بررسی ارزش زراعی دو رقم جدید لوبیا به نام‌های سپهر و سمبل صورت گرفت که توسط بخش خصوصی و با هدف ثبت نام ارقام مذکور در فهرست ملی ارقام گیاهی معرفی شده‌اند. این ارقام به همراه چهار رقم شاهد در سه منطقه مختلف (کرج، زنجان و خمین) و در هر منطقه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1400-1399 و 1399-1398) ... بیشتر این آزمایش به منظور بررسی ارزش زراعی دو رقم جدید لوبیا به نام‌های سپهر و سمبل صورت گرفت که توسط بخش خصوصی و با هدف ثبت نام ارقام مذکور در فهرست ملی ارقام گیاهی معرفی شده‌اند. این ارقام به همراه چهار رقم شاهد در سه منطقه مختلف (کرج، زنجان و خمین) و در هر منطقه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1400-1399 و 1399-1398) مورد بررسی قرار گرفتند .نتایج بررسی صفات نشان داد که گلدهی در ارقام کاندید سپهر و سمبل به طور معنی‌داری زودتر از ارقام شاهد (به ترتیب 8 و 4 روز زودتر از میانگین ارقام شاهد) اتفاق افتاد. به همین ترتیب رسیدگی فیزیولوژیک بذر در ارقام سپهر و سمبل به ترتیب 8 و 10 روز زودتر از میانگین ارقام شاهد صورت گرفت. تعداد بذر در غلاف ارقام کاندید تفاوت معنی‌داری با ارقام شاهد نداشت. ارقام سپهر و سمبل دانه‌های درشت‌تری تولید کردند و وزن صددانه این ارقام به طور معنی‌داری بالاتر بود (به ترتیب 9/7 و 24/1 درصد بالاتر از میانگین سایر ارقام)، ولی عملکرد دانه در این دو رقم نسبت به ارقام شاهد به طور معنی‌داری کمتر بود (به ترتیب 19/89و 18/27درصد کمتر از میانگین سایر ارقام). در نهایت ارقام کاندید سپهر و سمبل به دلیل تیپ ایستاده و سهولت برداشت، زودرس بودن و مصرف یک تا دو نوبت آب کمتر و بازارپسندی و تولید دانه‌های درشت‌تر می‌توانند به عنوان ژرم‌پلاسم‌های جدید در تولید حبوبات کشور نقش مؤثری ایفا نمایند.

مشاهده مقاله

بررسی فنولوژی و برآورد نیاز سرمایی و گرمایی جوانه‌های گل برخی از ارقام تجاری بادام با استفاده از مدل‌های مختلف

جعفر بیابانی؛ عبدالرحمان محمدخانی؛ مسعود فتاحی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2023.341628.2699

چکیده

به‌منظور بررسی نیاز سرمایی و گرمایی ارقام تجاری بادام، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برنامه‌ریزی و در آزمایشگاه دانشگاه شهرکرد در سال 1396 اجرا شد. فاکتور اول، شامل ارقام تجاری بادام در پنج سطح (مامایی، ربیع، سفید، شاهرود 7 و شاهرود 12) و فاکتور دوم شامل سرمادهی در هفت سطح (100، 200، 300، 400، 500، 600 و 700 ساعت در ... بیشتر به‌منظور بررسی نیاز سرمایی و گرمایی ارقام تجاری بادام، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برنامه‌ریزی و در آزمایشگاه دانشگاه شهرکرد در سال 1396 اجرا شد. فاکتور اول، شامل ارقام تجاری بادام در پنج سطح (مامایی، ربیع، سفید، شاهرود 7 و شاهرود 12) و فاکتور دوم شامل سرمادهی در هفت سطح (100، 200، 300، 400، 500، 600 و 700 ساعت در دما 4-7 درجه سانتیگراد) بود. به ‌محض القاء خواب در جوانه‌ها از هر رقم، تعداد 75 شاخه تهیه و به یخچال با دمای 4 تا 7 درجه سانتی‌گراد منتقل شدند. پس از سرمادهی از یخچال خارج و در محیط گلخانه، در محلول آب و ساکارز قرار داده شدند و وضعیت شکوفایی جوانه‌های گل بررسی شد. نتایج نشان داد که نیاز سرمایی و گرمایی در ارقام سفید و مامایی کمتر از متوسط نیاز سرمایی و گرمایی کل ارقام بودند. رقم سفید 170 ساعت نیاز سرمایی و 5886 درجه ساعت رشد نیاز گرمایی و رقم مامایی 170 ساعت نیاز سرمایی و 7707 درجه ساعت رشد نیاز گرمایی داشتند. رقم ربیع نیاز سرمایی کمتر و نیاز گرمایی بیشتر از متوسط کل ارقام داشت اما در رقم شاهرود 7 هر دو نیاز سرمایی و گرمایی بیشتر بود. رقم شاهرود 7 به 5/220 ساعت سرما و 10958 درجه ساعت رشد گرما جهت شکوفایی گل نیاز دشت. از طرف دیگر رقم شاهرود 12 به عنوان رقمی با نیاز سرمایی بالا و نیاز گرمایی پایین شناسایی شد.

مشاهده مقاله

اثر کاربرد خاکی نیتروکسین و ورمیکمپوست بر صفات مورفولوژی و بیوشیمیایی تمشک سیاه (Rubus sp.)

رویا موسوی؛ ویدا چالوی؛ کامران قاسمی؛ مهدی حدادی نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 بهمن 1401

https://doi.org/10.22059/jci.2023.343045.2708

چکیده

برای بررسی اثر نیتروکسین و ورمیکمپوست بر خصوصیات کیفی و عملکردی تمشک سیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در بسترهای گلدانی انجام شد. فاکتور اول میزان درصد کود ورمیکمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40) و فاکتور دوم سطح تلقیح و عدم تلقیح با نیتروکسین (Ni) بود. نتایج نشان داد که تیمارها اثر معنی داری بر صفات ... بیشتر برای بررسی اثر نیتروکسین و ورمیکمپوست بر خصوصیات کیفی و عملکردی تمشک سیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در بسترهای گلدانی انجام شد. فاکتور اول میزان درصد کود ورمیکمپوست در پنج سطح (0، 10، 20، 30 و 40) و فاکتور دوم سطح تلقیح و عدم تلقیح با نیتروکسین (Ni) بود. نتایج نشان داد که تیمارها اثر معنی داری بر صفات مورد بررسی داشتند. بالاترین وزن میوه، تعداد میوه و عملکرد در ورمیکمپوست 20 درصد مشاهده شد. بیشترین طول میوه (62/1 سانتیمتر) در ورمیکمپوست 10 درصد و تلقیح نیتروکسین بدست آمد. بیشترین قطر میوه در ورمیکمپوست 30 درصد حاصل گردید. همچنین در پارامترهای بیوشیمیایی کاربرد ورمیکمپوست 10 درصد بیشترین مواد جامد محلول و شاخص طعم را به دنبال داشت. بیشترین مقدار آنتوسیانین در تیمارهای ورمیکمپوست 20 و 30 درصد به ترتیب به میزان 551 و 563 (میلی گرم بر لیتر آب میوه) حاصل گردید. کاربرد نیتروکسین به همراه ورمیکمپوست 30 درصد بیشترین ویتامین ث را به همراه داشت. بهطور کلی نتایج نشان داد که کاربرد ورمیکمپوست در سطوح 20 تا 30 درصد بهترین اثر را بر صفات کمی و کیفی تمشک سیاه داشته و نیتروکسین نیز میتواند اثر منفی مقادیر بالای ورمیکمپوست را کاهش داده و موجب افزایش اثر ورمیکمپوست بر گیاه تمشک شود.