نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت- ایران

2 استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت- ایران

3 پژوهشگر، بخش اصلاح بذر، مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور، رشت- ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر مصرف عناصر بُر، روی و گوگرد بر عملکرد و ترکیب اسیدهای چرب روغن کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار در سال زراعی 1390-91 انجام گرفت. بیشترین عملکرد دانه و روغن به‌ترتیب به‌مقدار 6/4157 و 2/1770 کیلوگرم در هکتار در تیمار ترکیب بُر + روی + گوگرد، و بیشترین و کمترین مقدار روغن دانه در تیمارهای بُر + روی + گوگرد (58/42 درصد) و شاهد (37/38 درصد) به‌دست آمد. تیمار بُر + روی + گوگرد دارای بیشترین مقدار اسید اولئیک (8/234 میلی­گرم بر گرم) و اسید لینولنیک (68/26 میلی­گرم بر گرم) بود. بیشترین مقدار اسید لینولئیک (98/55 میلی­گرم بر گرم) در تیمار بُر + روی به­دست آمد. تیمار شاهد و ترکیب گوگرد + روی، بیشترین مقدار اسید استئاریک و پالمیتیک به‌ترتیب به‌مقدار 5/6 و 53/15 میلی­گرم بر گرم را داشتند. با توجه به نتایج، ترکیب اسیدهای چرب کلزا تحت تأثیر عناصر غذایی قرار می­گیرد و ازآنجا که کیفیت روغن­های خوراکی به مقدار اسیدهای چرب غیراشباع، به‌ویژه اسیدهای لینولئیک و لینولنیک بستگی دارد و این اسیدها جزو اسیدهای چرب ضروری برای بدن انسان هستند که باید از طریق رژیم غذایی تأمین شوند، این پژوهش توانسته است ضمن افزایش عملکرد روغن، با افزایش این اسیدهای چرب کیفیت روغن را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of boron, zinc and sulfur elements on grain yield and fatty acid composition of rapeseed

نویسندگان [English]

  • Maryam Habibi 1
  • Majid Majidian 2
  • Mohammad Rabiei 3

1 Former Graduate Student of Agronomy, Department of Agronomy and Crops Breeding, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran

2 Department of Agronomy and Crops Breeding, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht, Iran

3 Researcher, Department of Seed Breeding, Rice Research Institute of Iran, Rasht, Iran

چکیده [English]

In order to investigate the effects of boron, zinc and sulfur on yield and fatty acid composition of rapeseed
(Hyola 401 cultivar), an experiment was conducted in Rasht province in 2011. A field experiment with
completely randomized block design was performed with eight treatments in three replications.
Maximum grain yield (4157.6 kg ha-1) and grain oil (1770.2 kg ha-1) was obtained from S+B+Zn
treatments. The highest and lowest grain oil was obtained from S+B+Zn (42.58) and control (38.37),
respectively. The maximum oleic acid (234.8 mg g-1) and linolenic acid (26.68 mg g-1) and linoleic acid
(55.98 mg g-1) were obtained from B+Zn+S treatments. Maximum stearic and palmitic acid were obtained
from control and S+Zn treatments which was 6.5 and 15.53 mg g-1, respectively. Regarding to the results,
fatty acids composition of rapeseed are influenced by nutrient and since quality of edible oils depends on
unsaturated fatty acids, especially linoleic and linolenic acids and these acids are essential fatty acids for
the human body that must be supplied through diet. Therefor this research showed that we are not only
able to increase oil yield with can also increase oil quality with increasing fatty acid composition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grain oil
  • Grain yield
  • Linolenic Acid
  • microelement
  • oleic acid
1 . اسدی م. ا. و فرجی ا (1388) مبانی کاربردی زراعت دانه­های روغنی سویا، پنبه، کلزا و آفتابگردان. نشر علم کشاورزی ایران، تهران. 84 ص.
2 . خیاوی م.، خورشیدی­بنام م. ب. اسماعیلی­آفتابدری م. آذرآبادی س. فرامرزی ع. و عمارت­پرداز ج (1389) تأثیر محلول­پاشی سولفات روی و بور بر عملکرد و برخی صفات کیفی دانه دو رقم کلزا (Brassica napus L.). دانش آب و خاک. 1(3): 45-32.
3 . سالاردینی ع. ا. و مجتهدی م (1367) اصول تغذیه گیاه (جلد دوم). مولف منگل ک. و کرکبی ا. انتشارات مرکز نشر دانشگاهی. 315 ص.
4 . شریعتی ش. و  قاضی شهنی­زاده پ (1379) کلزا. نشر آموزش کشاورزی، تهران. 81 ص.
5 . فتحی ق.، مرادی تلاوت م. ر. و نادری عارفی ع (1389) فیزیولوژی کلزا. دانشگاه شهید چمران، اهواز. 248 ص.
6 . عزیزی، خ.، نوروزیان ع. حیدری س. و یعقوبی م (1390) بررسی تأثیر محلول پاشی عناصر روی و بُر بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، برخی شاخص­های رشد، میزان روغن و پروتئین بذر کلزا (Brassica napus L.) در شرایط اقلیمی خرم­آباد. دانش زراعت. 4(5): 16-1.
7 . محسن­نیا ا. و جلیلیان ج (1390) اثر تنش خشکی و منابع کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctoriusL.). بوم­شناسی کشاورزی. 4(3): 245-235.
8 . محمدی ر (1388) بیوشیمی. مولف برگ، ج. م. تیموزکو ج. و استرایر ل. انتشارات آییژ. 1103 ص.
9 . مصطفوی­راد م.، طهماسبی سروستانی ز.  مدرس ثانوی س. ع. م. وقلاوند ا (1390) ارزیابی عملکرد، ترکیب اسیدهای چرب و میزان عناصر ریزمغذی در ارقام پرمحصول کلزا تحت تأثیر مقادیر مختلف گوگرد. تولید گیاهان زراعی. 4(1): 60-43.
10 . ملکوتی م. ج. و رضایی ح (1380) نقش گوگرد، کلسیم و منیزیم در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی. نشر آموزش کشاورزی، تهران. 181 ص.
11 . نوروزیان ع.، پیری خ. حیدری س. و یعقوبی م (1389) مطالعه تأثیر محلول پاشی عناصر ریزمغذی روی و بُر بر میزان روغن دانه، عملکرد و اجزای عملکرد کلزا در شرایط اقلیمی خرم­آباد. یازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. صص. 2987-2984.
12 . هوشمندفر ع. ر.، مراقبی ف. ارادتمند اصلی د. افدیده ف. حیدری ف. و مراقبی ف (1389) بررسی اثر مقادیر مختلف محلول­پاشی روی بر عملکرد روغن در ارقام کلزا. گیاه و زیست بوم. 6(24): 65-57.
 
13 . Abdul Sattar MAC, Wahid MA, Saleem MF and Hassan M (2011) Interactive effect of sulphur and nitrogen on growth, yield and quality of Canola. Crop and Environment. 2(1): 32-37.
14 . Ahmad G, Jan A, Arif M, Tariq Jan M and Shad H (2012) Effect of nitrogen and sulfur fertilization on yield components, seed and oil yields of Canola. Plant Nutrition. 34(14): 2069- 2089.
15 . Ahmad A and Abdin MZ (2000) Effect of sulphur application on lipid, RNA and fatty acid content in developing seed of rapeseed (Brassica napus L.). Plant Science. Pp. 71-76.
16 . Ahmadi M (2010) Effect of zinc and nitrogen fertilizer rates on yield and yield components of oilseed Rape (Brassica napus L.). American-Eurasian Journal Agriculture and Environment Science. 7(3): 259-264.
17 . Alloway BJ (2008) Zinc in soils and crop  nutrition. Second edition. Published by IZA and IFA, Brussels, Belgium and Paris, France. 139 p.
18 . Altaf A, Khanand V and Abdin MZ (2000) Effect of sulphur fertilization on oil accumulation, acetyl-Co A concentration and acetyl-Co A carboxylase activity in the developing seeds of rapeseed (Brassica napus L.). Australian Journal Agriculture. 51: 1023-1029.
19 . Boem FHG, Prystupa P and Ferraris G (2007) Seed number and yield determination in sulfur deficient soybean crops. Plant Nutrition. 30: 93-104.
20 . Brown PH and Hu H (1997) Does boron play only a structural role in the growing tissues of higher plants?. Plant and Soil. 196: 211- 215.
21 . Bybordi A and Mamedov G (2010) Evaluation of application methods efficiency of zinc and iron for Canola (Brassica napus L.). Notulae Scientia Biologicae. 2(1): 94 -103.
22 . Che B, Hrastar R, Tajnsek A and Kosir IJ (2008) Impact of source and application time of sulphur on the yield, oil content and protein content in winter oilseed rape. Acta Agriculturae Slovenica. 91(1): 5-14.
23 . Desouky IM, Haggag LF, Abd El-Migeed MMM, Kishk YFM and El-Hady ES (2009) Effect of boron and calcium nutrients sprays on fruit set, oil content and oil quality of some olive cultivars. Agricultural Sciences. 5(2): 180-185.
24 . Devi KN, Singh LNK, Singh MS, Singh SB and Singh KK (2012) Influence of sulphur and boron fertilization on yield, quality, nutrient uptake and economics of soybean (Glycine max) under upland conditions. Agriculture Science. 12: 421-431.
25 . Du Randt ML (2011) The influence of nutrient solutions on growth, seed production and seed quality of Broccli (Brassica napus L. var. italic plenck). University of Stellenbosch, ph. D. Dissertation.
26 . Ebrahimian E, Bybordi A and Pasban Eslam B (2010) Efficiency of zinc and iron application methods on sunflower. Food, Agriculture & Environment. 8(3): 783-789.
27 . Fageria NK and Baligar VC (2005). Encyclopedia of soils in the environment. In: Hillel D (Ed.), Nutrient Availability. San Diego, CA: Esevier. 63- 71
28 . Jamal A, Moon YS and Abdin MZ (2010) Sulphur –A general overview and interaction with nitrogen. Crop Science. 4: 523-529.
29 . Jan A, Khan N, Khan IA and Khattak B (2002) Chemical composition of canola as affected by nitrogen and sulphur. Plant Science. 1: 519- 521. 
30 . Iwai H, Hokura A, Oishi M, Chida H,  Ishii T, Sakai S and Satoh S (2006) The gene responsible for borate cross-linking of pectin rhamnogalacturonan-II is required for plant reproductive tissue development and fertilization. P. Natl. Acad. Sci. USA. 103:16592–16 597.
31 . Malhi SS, Gan Y and Raney JP (2007) Yield, seed quality, and sulfur uptake of Brassica oilseed crops in response to sulfur fertilization. Agronomy. 99(2):570-577.
32 . Marschner H (1995) Mineral nutrition of higher plants. 2nd ed. Academic Press. New York.
33 . Movahhedy- Dehnavy M, Modarres- Sanavy SAM and Mokhtassi- Bidgoli A (2009) Foliar application of zinc and manganese improves seed yield and quality of safflower (Carthamus tinctorius L.) grown under water deficit stress. Industrial Crop and Products. 30: 82-92.
34 . Nasef MA, Badran NM and Abd El- Hamide AF (2006) Response of peanut to foliar spray with boron and/or rhizobium inoculation. Applied Sciences Research. 2(12): 1330-1337.
35 . Nuttal WF, Ukrainetz H, Stewart JWG and Spur DT (1987) The effect of nitrogen, sulphur and boron on yield and quality of rapeseed. Soil Science. 67: 545-559.
36 . Pedler JF, Parker DR and Crowley DE (2000) Zinc deficiency- induced phytosiderophore release by the Triticaceae is not consistently expressed in solution culture. Planta. 211: 120- 126.
37 . Ravi S, Channal HT, Hebsur NS, Patil BN and Dharmatti PR (2008) Effect of sulphur, zinc and iron nutrition on growth, yield, nutrient uptake and quality of Safflower (Carthamus tinctorius L.). Karantaka Journa of Agriculture Science. 21(3): 382-385.
38 . Salwa AI, Eisa MM, Abass M, and Behary SS  (2010)  Amelioration productivity of sandy soil by using Amino acids, sulphur and micronutrients for sesame production. American Science. 6(11): 250-257.
39 . Sharifi SR (2012) Study of yield, yield attribute and dry matter accumulation of canola (Brassica napus L.) cultivars in relation to sulfur fertilizer. Agriculture and Crop Sciences. 4(7): 409-4150
40 . Sharma PN, Cattejee C, Agarwala SC, and Sharma CP (1990) Zinc deficiency and pollen fertility in maize (Zea mays). Plant and Soil. 124: 221- 225.
41 . Shekhawat K, Rathore SS, Premi OP, Kandpal BK and Chauhan JS (2012) Advances in Agronomic management of Indian Mustard (Brassica juncea L. Czernj. Cosson). Agronomy. 10: 1-14.
42 . Srivastava PC and Gupta UC (1996) Trace elements in crop production. Science Publishers, Lebanon, NH. 356 PP.
43 . Walter Heldt H and Piechulla B (2011) Plant biochemistry. 4 ed. Academic Press is an imprint of Elseveir. 622 P.
44 . Yang M, Shi L, Xu FS, Lu JW and Wang YH (2009) Effects of B, Mo, Zn and their interactions on seed yield of rapeseed (Brassica napus L.). Pedosphere. 19(1): 53-59.
45 . Zakaria MS, Hafez SA, Basyony AE and Alkassas AER (2006) Cottonseed, protein, oil yields and oil properties as affected by nitrogen fertilization and foliar application of potassium and a plant growth retardant. Agricultural Sciences. 2(1): 56-65.