مجید مسلمی؛ حمیدرضا مبصر؛ نعمت اله صداقت؛ ایمان عشقی
چکیده
بهینه‌سازی مقدار مصرف کودهای نیتروژنه یکی از راهکارهای مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد است. به منظور بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن طی دو سال بر خصوصیات مورفولوژیک و صفات زراعی برنج، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 و 1389 در مزرعه پژوهشی واقع در آمل اجرا شد. مقادیر نیتروژن در ...
بیشتر
بهینه‌سازی مقدار مصرف کودهای نیتروژنه یکی از راهکارهای مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد است. به منظور بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن طی دو سال بر خصوصیات مورفولوژیک و صفات زراعی برنج، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 و 1389 در مزرعه پژوهشی واقع در آمل اجرا شد. مقادیر نیتروژن در سه سطح (46، 69، 92 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) به عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل چهار سطح تنش یا عدم مصرف نیتروژن (T1= تنش در مرحله خوشهدهی کامل، T2= تنش در مرحله ظهور خوشه آغازین، T3= تنش در مرحله پنجهدهی و T4= تنش در مرحله نشاکاری) بود. نتایج نشان داد که تعداد دانه پر در خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت در سال 1388 بیشتر از سال 1389 بود. عملکرد دانه در سال اول (25/450 گرم در مترمربع) بیشتر از سال دوم (1/395 گرم در مترمربع) بدست آمد. حداکثر شاخص برداشت در سال 1388 و با تنش نیتروژن در مرحله خوشهدهی کامل بدست آمد. بنابراین مصرف 69 کیلوگرم نیتروژن بصورت تنشی در هکتار با تنش نیتروژن در مرحله خوشهدهی کامل را میتوان جهت تولید بالاترین عملکرد دانه پیشنهاد نمود.
مونا عارفخانی؛ علی راحمی کاریزکی؛ عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ قربانعلی رسام
چکیده
هدف: هدف از انجام این آزمایش مطالعه روند تغییرات عملکرد و صفات مرتبط با آن در گندم‌های آزادشده در ایران طی سالهای 1347 تا 1395بود.روش پژوهش: این آزمایش با 16رقم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع آموزش‌عالی شیروان در خراسان شمالی طی سالهای زراعی 98-1397 و 99-1398 اجرا شد.یافتهها: نتایج نشان داد که ارقام آزادشده، اختلاف ...
بیشتر
هدف: هدف از انجام این آزمایش مطالعه روند تغییرات عملکرد و صفات مرتبط با آن در گندم‌های آزادشده در ایران طی سالهای 1347 تا 1395بود.روش پژوهش: این آزمایش با 16رقم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع آموزش‌عالی شیروان در خراسان شمالی طی سالهای زراعی 98-1397 و 99-1398 اجرا شد.یافتهها: نتایج نشان داد که ارقام آزادشده، اختلاف معنیداری از نظر تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، طول سنبله، عملکرد بیولوژیک و درصد گلوتن ندارند، اما عملکرد دانه، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و درصد پروتئین، بهترتیب 84/61، 54/63، 37/62 و 4/14 درصد طی 48 سال گذشته بهبود یافته‌اند. هم‌چنین اصلاح گندم به سمت تک‌پنجه‌ای‌شدن پیش رفته است. تجزیه های چندمتغیره نشان داد که ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، تعداد پنجه بارور در مترمربع و شاخص برداشت بیش از 96 درصد تغییرات عملکرد را توجیه میکنند و صفت شاخص برداشت و تعداد پنجه بارور بهترتیب بهعنوان مهم‌ترین صفات مؤثر در افزایش و کاهش عملکرد دانه در گندم‌های ایرانی هستند.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج تجزیه علیت میتوان نتیجه گرفت که انتخاب برای عملکرد دانه، براساس سایر صفات و بدون در نظر گرفتن روابط بین آن‌ها، ممکن است نتایج دقیقی ارائه ندهد و لازم است در برنامه‌های به‌نژادی، برای افزایش کارایی انتخاب از نقش روابط بین صفات درک صحیحی بهدست آید.
جهانفر دانشیان؛ فرناز شریعتی؛ نادیا صفوی فرد
چکیده
هدف: انتخاب ارقام سویا که در شرایط کم آبی از عملکرد دانه بالاتری برخوردار باشند، میزان خسارت به تولیدکنندگان سویا را کاهش می دهد.روش پژوهش: پاسخ ژنوتیپ های سویا به تنش کم آبی از نظر ویژگیهای زراعی و عملکرد دانه در کرج طی دو سال بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد ...
بیشتر
هدف: انتخاب ارقام سویا که در شرایط کم آبی از عملکرد دانه بالاتری برخوردار باشند، میزان خسارت به تولیدکنندگان سویا را کاهش می دهد.روش پژوهش: پاسخ ژنوتیپ های سویا به تنش کم آبی از نظر ویژگیهای زراعی و عملکرد دانه در کرج طی دو سال بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که آبیاری در سه سطح (مطلوب، تنش متوسط و شدید) به ترتیب براساس 50، 100 و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به عنوان عامل اصلی و 10 ژنوتیپ سویا به عنوان عامل فرعی بودند.یافته ها: نتایج نشان داد که تنش متوسط و شدید سبب کاهش تعداد گره و فاصله میان گره در مقایسه با آبیاری مطلوب شد. در آبیاری مطلوب، رقم زودرس صبا با بالاترین تعداد دانه در واحد سطح، بیشترین عملکرد دانه (2585 کیلوگرم در هکتار) را داشت. ژنوتیپ های زودرس در آبیاری مطلوب بالاترین عملکرد دانه را داشتند و با افزایش شدت تنش از عملکرد دانه آن‌ها به طور قابل توجهی کاسته شد. عملکرد دانه رقم صبا در تنش متوسط و شدید به ترتیب 32 و 59 درصد در مقایسه با آبیاری مطلوب کاهش یافت. در شرایط تنش، ژنوتیپ های دیررس عملکرد دانه بیش‌تری داشتند و تنش کم آبی سبب کاهش جزئی عملکرد دانه آن‌ها شد. در تنش متوسط و شدید لاین دیررس A3935×Williams بالاترین عملکرد دانه و عملکرد پروتئین دانه را داشت.نتیجه گیری: در آبیاری مطلوب، رقم صبا و در شرایط تنش (متوسط و شدید) لاین A3935×Williams در کرج و اقلیمهای مشابه (معتدل سرد) قابل توصیه است.
عبدالله صفری؛ علی نخزری مقدم؛ علی راحمی کاریزکی؛ محمد صلاحی فراهی
چکیده
هدف: بهمنظور بررسی تأثیر تقسیط نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد.روش پژوهش: تیمارهای آزمایش شامل تقسیط نیتروژن (عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 درصد به‌هنگام ...
بیشتر
هدف: بهمنظور بررسی تأثیر تقسیط نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس اجرا شد.روش پژوهش: تیمارهای آزمایش شامل تقسیط نیتروژن (عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 درصد به‌هنگام کاشت و 75 درصد قبل از گلدهی، مصرف 50 درصد به‌هنگام کاشت و 50 درصد قبل از گلدهی و مصرف 75 درصد به‌هنگام کاشت و 25 درصد قبل از گلدهی) و آبیاری تکمیلی (عدم آبیاری، آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی، آبیاری تکمیلی در مرحله پرشدن دانه و آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه) هر کدام در چهار سطح بود.یافتهها: نتایج نشان داد که بیشترین تعداد دانه در ردیف، تعداد دانه در طبق، وزن هزاردانه، عملکرد دانه (4318 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت در تیمار مصرف 25 درصد نیتروژن در زمان کاشت و 75 درصد قبل از گلدهی مشاهده شد. مصرف 75 درصد مقدار نیتروژن در زمان کاشت و 25 درصد قبل از گلدهی تعداد ردیف در طبق را افزایش داد. عدم کاربرد نیتروژن درصد روغن را افزایش اما عملکرد روغن را کاهش داد. آبیاری در مراحل گلدهی و پرشدن دانه، تعداد دانه در طبق، وزن دانه و عملکرد (4427 کیلوگرم در هکتار) را افزایش داد.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، آبیاری در مراحل گلدهی و پرشدن دانه و هم‌چنین مصرف 25 درصد نیتروژن در زمان کاشت و 75 درصد قبل از گلدهی برای به‌دست‌آوردن عملکرد مطلوب آفتابگردان مناسب بود.
ابراهیم مرشدی؛ محمد حسین قرینه؛ احمد کوچک زاده؛ عبدالمهدی بخشنده
چکیده
آزمایشی جهت بررسی اثر باکتری‌های باسیلوس و سودوموناس بر عملکرد کمی و کیفی و راندمان مالت‌سازی ارقام مختلف جو در شرایط دیم در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام در سالهای زراعی 1396و 1397 اجرا شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل ارقام جو در سه ...
بیشتر
آزمایشی جهت بررسی اثر باکتری‌های باسیلوس و سودوموناس بر عملکرد کمی و کیفی و راندمان مالت‌سازی ارقام مختلف جو در شرایط دیم در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام در سالهای زراعی 1396و 1397 اجرا شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل ارقام جو در سه سطح (به‌رخ، گریس و سرارود1) بهعنوان فاکتور اول و تلقیح بذر با سویه باکتری‌های محرک رشد و کود شیمیایی در هشت سطح (شاهد، کود کامل (براساس توصیه مزرعه ای)، باکتری سودوموناس، باکتری باسیلوس، ترکیب دو باکتری سودوموناسو باسیلوس، باکتری سودوموناس+ نصف کود، باکتری باسیلوس+ نصف کود و ترکیب دو باکتری سودوموناس و باسیلوس+ نصف کود) بهعنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که همه صفات موردبررسی (غیر از راندمان مالت‌سازی) علاوه بر اثرات اصلی، تحت تأثیر برهم‌کنش سال در رقم در باکتری قرار گرفتند، این در حالی بود که راندمان مالت‌سازی تحت تأثیر اثر متقابل رقم در باکتری قرار گرفت. نتایج بیانگر آن بود که از نظر تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح و عملکرد دانه در هر دو سال، تیمار ترکیب باکتری‌ها+ نصف کود در رقم گریس بهترتیب با میانگینهای 31، 390، 5294 کیلوگرم در هکتار در سال اول و میانگینهای 35، 400 و 6222 کیلوگرم در هکتار در سال دوم بالاترین مقدار را به خود اختصاص دادند. هم‌چنین بالاترین راندمان مالت‌سازی (5/95 درصد) در تیمار ترکیب باکتری‌ها در رقم به‌رخ مشاهده شد.
سمیه چنانی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ علی مشتطی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمیکمپوست و بور بر عملکرد دانه و روغن گلرنگ، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح ورمیکمپوست (صفر، 4، 8 و 12 تن در هکتار) و چهار سطح عنصر بور ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمیکمپوست و بور بر عملکرد دانه و روغن گلرنگ، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح ورمیکمپوست (صفر، 4، 8 و 12 تن در هکتار) و چهار سطح عنصر بور (صفر، 3، 6 و 9 کیلوگرم در هکتار) از منبع بوریک‌اسید (H3BO3) بهصورت خاک کاربرد بود. نتایج نشان داد که اثر ورمیکمپوست بر اغلب صفات اندازه‌گیری‌شده معنیدار بود. بر این اساس، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد شامل تعداد طبق در مترمربع، دانه در طبق و وزن هزاردانه تا بالاترین سطح مصرف ورمیکمپوست، به‌طور معنیداری افزایش یافت. اثر بور نیز بر صفات تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کلاله شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد پروتئین دانه معنیدار شد. اثر متقابل ورمیکمپوست و بور بر صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد پروتئین دانه معنیدار گردید. مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (3184 کیلوگرم در هکتار) و بیشترین عملکرد روغن (939 کیلوگرم در هکتار) در ترکیب تیماری 12 تن ورمیکمپوست در هکتار و 3 کیلوگرم بور در هکتار حاصل شد، که در هر دو مورد عملکرد دانه و روغن در واحد سطح افزایش بیش از صددرصدی در مقایسه با تیمار شاهد را نشان داد.
عارفه علی پور قاسم آباد سفلی؛ علی نخزری مقدم؛ مهدی ملاشاهی؛ ابراهیم غلامعلی‌پور علمداری
چکیده
تلفیق کودهای آلی و شیمیایی یکی از روش‌های مهم رسیدن به کشاورزی پایدار محسوب میشود. بهمنظور بررسی اثر کودهای آلی بههمراه کودهای شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی دانه آفتابگردان، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در بهار سال 1398 در دانشگاه گنبدکاووس با سه تکرار اجرا شد. عامل رقم ...
بیشتر
تلفیق کودهای آلی و شیمیایی یکی از روش‌های مهم رسیدن به کشاورزی پایدار محسوب میشود. بهمنظور بررسی اثر کودهای آلی بههمراه کودهای شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی دانه آفتابگردان، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در بهار سال 1398 در دانشگاه گنبدکاووس با سه تکرار اجرا شد. عامل رقم در دو سطح شامل هایسان 25 و اسکار و ترکیب کود در شش سطح شامل عدم مصرف کود، مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ یک‌ونیم کیلوگرم هیومیک‌اسید در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ نیم کیلوگرم وایتا فری در هکتار و مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ یک‌ونیم کیلوگرم هیومیک‌اسید در هکتار+ نیم کیلوگرم وایتا فری در هکتار بود. نتایج نشان داد که تأثیر رقم و کود بر بیشتر صفات مورد اندازهگیری معنیدار شد. رقم اسکار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد و عملکرد روغن بیش‌تری نسبت به رقم هایسان 25 تولید کرد. عملکرد دانه، عملکرد روغن، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع گیاه در تیمار کودی مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بیش از تیمارهای کودی دیگر بود، اما اختلاف معنیدار با تیمار کودی مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ هیومیک‌اسید + وایتا فری نداشت. براساس نتایج به‌دست‌آمده، برای رسیدن به حداکثر عملکرد دانه و روغن آفتابگردان و جلوگیری از مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی، کاربرد همزمان کود شیمیایی نیتروژن، هیومیک‌اسید و ویتا فری توصیه میشود.
طیبه جمشیدنیا؛ طیب ساکی نژاد؛ علی رضا شکوه فر؛ رضا دادنیا؛ سید کیوان مرعشی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر تلقیح مایکوریزا، نسبت ترکیبی اکسین/ جبیرلین و آسکوربیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت این پژوهش دو ساله (1398-1397) بهصورت طرح اسپیلت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهید سالمی واقع در شمال شهر اهواز انجام گرفت. فاکتور اصلی تیمارها شامل قارچ مایکوریزا (گونة گلوموس اینترارادیسز) ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر تلقیح مایکوریزا، نسبت ترکیبی اکسین/ جبیرلین و آسکوربیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت این پژوهش دو ساله (1398-1397) بهصورت طرح اسپیلت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهید سالمی واقع در شمال شهر اهواز انجام گرفت. فاکتور اصلی تیمارها شامل قارچ مایکوریزا (گونة گلوموس اینترارادیسز) در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) پیش از کاشت و فاکتور فرعی شامل نسبت هورمون اکسین به جیبرلین در سه سطح (صفر درصد، 600/300، 300/600) میلیگرم بر لیتر و آسکوربیک‌اسید در سه سطح (صفر، 100، 200) میلیگرم بر لیتر بهصورت محلولپاشی انجام شد. نتایج نشان داد که مایکوریزا بر وزن خشک برگ، ساقه و بلال و وزن دانه و عملکرد و هم‌چنین صفات بیولوژیکی تأثیر معنیداری دارد. بهترتیب بالاترین مقدار عملکرد دانه (۷۲/۷۴۱۰) کیلوگرم در سطوح تیماری تلقیح مایکوریزا، نسبت اکسین به جیبرلین ۶۰۰ میلیگرم به ۳۰۰ میلیگرم و در ۲۰۰ میلیگرم آسکوربیک‌اسید و بالاترین عملکرد وزن خشک ساقه (100 گرم) در برهم‌کنش سه‌گانه عامل‌های آزمایش در سطوح تیماری عدم تلقیح مایکوریزا، عدم مصرف ترکیب هورمونی و مصرف ۱۰۰ میلیگرم آسکوربیک‌اسید، بالاترین عملکرد میزان دانه در ردیف (۴۶/۴۵ درصد) در نسبت اکسین به جیبرلین ۶۰۰ میلیگرم به ۳۰۰ میلیگرم و مصرف ۲۰۰ میلیگرم آسکوربیک‌اسید بهدست آمد. با توجه به تأثیر مثبت کاربرد فاکتورهای آزمایشی، استفاده از میکوریزا و هورمونهای مذکور، و آسکوربیک اسید توصیه میشود.
بهروز دولت پرست؛ فرزاد حسین پناهی؛ عادل سی و سه مرده؛ حامد منصوری
چکیده
با توجه به اهمیت و ارزش آب و استفاده بهینه از نیتروژن در جهت حفظ بهرهوری تولید و کاهش همزمان اثرات منفی زیست‌محیطی، دو آزمایش در سالهای زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایش‌ها بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح ...
بیشتر
با توجه به اهمیت و ارزش آب و استفاده بهینه از نیتروژن در جهت حفظ بهرهوری تولید و کاهش همزمان اثرات منفی زیست‌محیطی، دو آزمایش در سالهای زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایش‌ها بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری بهعنوان فاکتور اصلی در چهار سطح (25 درصد (W1)، 50 درصد (W2)، 75 درصد (W3) و 100 درصد (W4) نیاز آبی گیاه) و سطوح مختلف کود نیتروژن بهعنوان فاکتور فرعی در چهار سطح (25 درصد (N1)، 50 درصد (N2)، 75 درصد (N3) و 100 درصد (N4) نیاز نیتروژن گیاه) بودند. نتایج نشان داد که تمام صفات موردمطالعه به‌‌جز صفت زمان رسیدن به بیشینه شاخص سطح خورجین تحت تأثیر اثرات اصلی و متقابل آزمایش قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار شاهد W4N4 (5069 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه مربوط به تیمارهای W1N1 وW1N2 بهترتیب به‌میزان 880 و 899 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به تیمار شاهد بهترتیب 6/82 و 2/82 درصد کاهش نشان دادند. عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک تیمارهای W4N3 (4826 و 17589 کیلوگرم در هکتار) و W3N4 (4712 و 17657 کیلوگرم در هکتار) بهترتیب با 25 درصد کاهش در مصرف نیتروژن و 25 درصد کاهش در مصرف آب نسبت به تیمار شاهد (W4N4) بهعنوان تیمارهای برتر در این پژوهش در راستای ارتقای بهرهوری شناخته شدند.
محمد جباری اورنج؛ حسین مقدم؛ محمدرضا جهانسوز؛ علی احمدی؛ بابک متشرع زاده
چکیده
بهمنظور بررسی اثر آبیاری، تاریخ کاشت و کودهای زیستی بر صفات فنولوژیک، عملکرد و برخی صفات کیفی گیاه کینوا بهعنوان گیاهی جدید، آزمایشی در مزرعه ای واقع در شهرستان بیله‌سوار استان اردبیل در دو سال زراعی (1400-1398) بهصورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر آبیاری، تاریخ کاشت و کودهای زیستی بر صفات فنولوژیک، عملکرد و برخی صفات کیفی گیاه کینوا بهعنوان گیاهی جدید، آزمایشی در مزرعه ای واقع در شهرستان بیله‌سوار استان اردبیل در دو سال زراعی (1400-1398) بهصورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی و قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه) بهعنوان فاکتور اصلی، تاریخ کاشت در سه سطح (پنجم مردادماه، 20 مردادماه و پنجم شهریورماه)1 بهعنوان فاکتور فرعی و چهار سطح کود زیستی نیتروژنه (بدون تلقیح بذر، تلقیح بذر با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپیریلوم و تلقیح با مخلوط ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) بهعنوان فاکتور فرعی فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربرد آبیاری کامل با تاریخ کاشت 5 مردادماه و تلقیح همزمان کودهای زیستی باعث افزایش طول مراحل فنولوژیک و وزن هزاردانه شد. از نظر شاخص برداشت، تیمار آبیاری کامل با تاریخ کاشت پنجم شهریورماه و تلقیح همزمان کودهای زیستی، از لحاظ درصد پروتئین و میزان ساپونین دانه قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی با تاریخ کاشت پنجم مردادماه و تلقیح همزمان کودهای زیستی بهترین نتیجه را داشته و بیشترین عملکرد بیولوژیک (620 گرم بر متر مربع) و عملکرد دانه (97/304 گرم بر مترمربع) از تیمار آبیاری کامل با تاریخ کاشت 20 مردادماه و تلقیح همزمان کودهای زیستی بهدست آمد.
شهرام نظری؛ مریم حسینی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ محمد محمدی
چکیده
بهمنظور تعیین تفاوتهای فنولوژی برخی ارقام اصلاحشده برنج برای کاربرد در مدلهای شبیهسازی گیاه زراعی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل شش رقم برنج (رش، آنام، گوهر، SA1، SA6 و M7) بود. نتایج نشان داد که بالاترین سرعت نمو در مرحله ...
بیشتر
بهمنظور تعیین تفاوتهای فنولوژی برخی ارقام اصلاحشده برنج برای کاربرد در مدلهای شبیهسازی گیاه زراعی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل شش رقم برنج (رش، آنام، گوهر، SA1، SA6 و M7) بود. نتایج نشان داد که بالاترین سرعت نمو در مرحله رشد رویشی و مرحله پرشدن دانه در رقم آنام مشاهده شد. کمترین و بیشترین زمان لازم جهت شروع سبزشدن با سه و شش روز بهترتیب در ارقام آنام و گوهر بود. بیشترین مدت زمان لازم جهت دستیابی به حداکثر گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیکی با 71 و 103 روز در رقم گوهر بهدست آمد. بالاترین طول دوره گلدهی با 19 و 20 روز بهترتیب در ارقام دیررس رش و گوهر بهدست آمد. بیشترین درجه روز رشد از شروع پرشدن دانه تا رسیدگی فیزیولوژیکی با 401 درجه روز رشد مربوط به رقم M7 مشاهده شد. بیشترین زمان دمایی تجمعی پیش از گلدهی با 1208 درجه روز رشد بهترتیب متعلق به رقم گوهر بود. بالاترین شاخص برداشت با 91/50 درصد در رقم گوهر بهدست آمد. هم‌چنین نتایج نشان داد که بیشترین وزن تک‌دانه تحت شرایط ایدهآل با 030/0 گرم در ارقام گوهر و M7 مشاهده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که بالاترین ارتفاع بوته مربوط به رقم M7 با 150 سانتیمتر بود. نتایج نشان داد بالاترین نیتروژن کل جذب‌شده در بوته در زمان رسیدگی مربوط به رقم آنام مشاهده شد. بهطورکلی نتایج نشان داد که ضرایب ژنتیکی محاسبه‌شده در مدلهای مختلف در بین ارقام متفاوت است و ضرایب در دامنهای که در مدل برای گروههای مختلف رسیدگی تعریف شده است، تغییر میکنند. هم‌چنین برای محاسبه دقیق ضرایب ژنتیکی پیشنهاد میشود این آزمایش در تعداد سال بیشتر و اکوسیستمهای مختلف تحت کشت برنج نیز تکرار شود.
قباد محمدپور؛ سلیم فرزانه؛ سعید خماری؛ رئوف سید شریفی؛ بهروز اسماعیل پور
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد هیومیک‌اسید و عصاره جلبک دریایی بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد کینوا تحت شرایط تنش خشکی در سال 1398-1397 در دو مکان مختلف، شهرستان قصرشیرین و دالاهو بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه تیمار آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد هیومیک‌اسید و عصاره جلبک دریایی بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد کینوا تحت شرایط تنش خشکی در سال 1398-1397 در دو مکان مختلف، شهرستان قصرشیرین و دالاهو بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه تیمار آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در ابتدای گلدهی و قطع آبیاری در ابتدای شروع پرشدن دانه) و تیمارهای محلولپاشی با مقادیر مختلف هیومیک‌اسید (محلولپاشی به مقدار 5/1 کیلوگرم در هکتار و 2 کیلوگرم در هکتار) و عصاره جلبک دریایی (محلولپاشی به مقدار 1 کیلوگرم در هکتار و 5/1 کیلوگرم در هکتار) بههمراه یک تیمار شاهد بودند. نتایج نشان داد که در منطقه دالاهو در شرایط عدم تنش خشکی عملکرد بذر معادل 78/24 درصد بیشتر از منطقه قصرشیرین بود. عملکرد بذر در تیمارهای مختلف آبیاری، تحت تأثیر تیمارهای محلولپاشی نشان داد که در تمامی تیمارهای آبیاری، تأثیر محلولپاشی هیومیک‌اسید و عصاره جلبک بر عملکرد بذر نسبت به شاهد مثبت بود. در شرایط آبیاری کامل بیشترین عملکرد بذر با محلولپاشی هیومیک‌اسید بهدست آمد. درحالی‌که در تیمارهای قطع آبیاری تأثیر عصاره جلبک دریایی روی عملکرد بذر بهتر از هیومیک‌اسید بود. وزن هزاردانه در کینوای تولیدشده در منطقه دالاهو بیشتر از منطقه قصرشیرین بود ولی در هر دو منطقه تنش خشکی موجب کاهش وزن هزاردانه شد. در تمامی تیمارهای آبیاری کاربرد هیومیک‌اسید و عصاره جلبک موجب افزایش وزن هزاردانه شد.
نیکروز شیرین زاده؛ محمد حسن بیگلویی؛ کرامت اخوان؛ عادل محمدی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر ویژگیهای کمی و کیفی گندم (Triticum aestivum L.) رقم مروارید، آزمایشی بهصورت طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با سه تیمار اصلی شامل روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS)، آبیاری قطره‌ای نواری زیرسطحی (TSS) و آبیاری فارو (F) و سه تیمار فرعی شامل سطوح مختلف آبیاری بهصورت کم‌آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر ویژگیهای کمی و کیفی گندم (Triticum aestivum L.) رقم مروارید، آزمایشی بهصورت طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با سه تیمار اصلی شامل روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS)، آبیاری قطره‌ای نواری زیرسطحی (TSS) و آبیاری فارو (F) و سه تیمار فرعی شامل سطوح مختلف آبیاری بهصورت کم‌آبیاری با 50 (I1)، کم‌آبیاری با 75 (I2) و آبیاری کامل با 100 (I3) درصد نیاز آبی گیاه در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اردبیل در منطقه مغان انجام گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بیشترین وزن هزاردانه، شاخص برداشت و تعداد پنجه در واحد سطح بهترتیب با 05/0 کیلوگرم، 42 درصد و 56/448 در I3 و میزان پروتئین با 56/9 درصد در I1 بهدست آمد. هم‌چنین بیشترین عملکرد دانه و بهرهوری آب بهترتیب با 33/7122 کیلوگرم در هکتار و 81/1 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به‌روش آبیاری TS با سطح آبیاری I3 (در بهرهوری آب، تیمارI3 با I1 اختلاف معنیداری نداشت) بود و کمترین آن‌ها با 67/2866 کیلوگرم در هکتار و 05/1 کیلوگرم بر مترمکعب در روش آبیاری F بهترتیب در سطوح آبیاری I1 و I3 بهدست آمد. بنابراین روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS) با تیمارهای سطح کم‌آبیاری 75 درصد نیاز آبی گیاه (I2) و آبیاری کامل 100 درصد نیاز آبی گیاه(I3) بهترتیب در شرایط محدودیت آب و عدم محدودیت آب می‌توانند گزینه مناسبی برای تولید محصول گندم در منطقه مغان باشند.
سارا نجفی؛ عیسی خمری؛ احمد قنبری؛ مهدی دهمرده
چکیده
با هدف دستیابی به بالاترین سطح عملکرد و سودمندی در کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان و ریحان تحت مدیریت آبیاری با آب شور و شیرین، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال زراعی (1396 و 1397) در پژوهشکده دانشگاه زابل اجرا شد. آب شیرین (ECe= 3.9 dS.m-1) از رودخانه هیرمند و آب شور (ECe= 1.1 dS.m-1) از چاه تأمین شدند. ...
بیشتر
با هدف دستیابی به بالاترین سطح عملکرد و سودمندی در کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان و ریحان تحت مدیریت آبیاری با آب شور و شیرین، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال زراعی (1396 و 1397) در پژوهشکده دانشگاه زابل اجرا شد. آب شیرین (ECe= 3.9 dS.m-1) از رودخانه هیرمند و آب شور (ECe= 1.1 dS.m-1) از چاه تأمین شدند. رژیم آبیاری بهعنوان عامل اصلی در سه سطح آب شیرین، آب شور و متناوب (شور و شیرین یکدر میان) و سطوح مختلف کشت بهعنوان عامل فرعی شامل 100 درصد آفتابگردان (چهار بوته در مترمربع)، 100 درصد ریحان (80 بوته در مترمربع)، 100 درصد آفتابگردان+ 50 درصد ریحان، 50 درصد آفتابگردان+ 100 درصد ریحان، 100 درصد آفتابگردان و 100 درصد ریحان انجام شد. نتایج نشان داد اثر متقابل تیمارهای الگوی کشت مخلوط و رژیم آبیاری بر وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن دانه آفتابگردان، و هم‌چنین صفات عملکرد وزن خشک و اسانس گیاه ریحان اثر معنیدار داشت. هم‌چنین در رژیمهای آبیاری مختلف، بیشترین نسبت برابری زمین کل (45/1- 37/1) و شاخص سودآوری (48/0-29/0) در الگوی کشت 50 درصد آفتابگردان+ 100 درصد ریحان دیده شد. نتایج نشان داد کشت مخلوط میتواند بر تعدیل تأثیر منفی شوری آب بر عملکرد گیاهان مورد آزمایش مؤثر باشد.
مسعود لکزائی؛ علی نخزری مقدم؛ مهدی ملاشاهی؛ عباس بیابانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر آرایش کاشت، کود نیتروژن و مگافول بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین دانه نخود تحت شرایط دیم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. عامل آرایش کاشت در سه سطح شامل 30×11، 45×4/7 و 60×5/5 سانتیمتر (تراکم 30 بوته در مترمربع) و ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر آرایش کاشت، کود نیتروژن و مگافول بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین دانه نخود تحت شرایط دیم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. عامل آرایش کاشت در سه سطح شامل 30×11، 45×4/7 و 60×5/5 سانتیمتر (تراکم 30 بوته در مترمربع) و عامل مصرف کود در پنج سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص و مصرف یک و دو لیتر مگافول در هکتار بودند. بیشترین تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه مربوط به آرایش‌های کاشت 30×11 و 45×4/7 و کمترین آن مربوط به آرایش کاشت 60×5/5 سانتیمتر بود. عملکرد دانه با کاربرد 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیش از تیمارهای دیگر بود. بیشترین و کمترین درصد پروتئین دانه بهترتیب مربوط به آرایش کاشت 60×5/5 و 30×11 سانتیمتر بود. وزن 1000 دانه با کاربرد 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن و دو لیتر مگافول در هکتار بیش از سایر تیمارها بود. شاخص برداشت با کاربرد کود حداکثر و در تیمار عدم مصرف کود حداقل بود. در مجموع، با توجه به تأثیر بیشتر نیتروژن بر عملکرد دانه نسبت به مگافول و عدم وجود تفاوت معنیدار بین مصرف 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، به‌نظر می‌رسد مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن و آرایش کاشت 30×11 مناسب‌ترین توصیه جهت کاشت نخود دیم در منطقه گنبدکاووس باشد.
محسن رشدی؛ محمد کاظم علیلو؛ سولماز کاظم علیلو
چکیده
فاصله‌های ردیف و تراکم کاشت از عوامل مهم در عملکرد لوبیا قرمز محسوب می‌شوند. در همین راستا اثر تراکم بوته و روش‌های کنترل علف‌های هرز بر عملکرد پروتئین دانه لوبیا قرمز، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خوی در سال 1397 بررسی شد. تراکم بوته در سه سطح (20، 25 و 30 بوته ...
بیشتر
فاصله‌های ردیف و تراکم کاشت از عوامل مهم در عملکرد لوبیا قرمز محسوب می‌شوند. در همین راستا اثر تراکم بوته و روش‌های کنترل علف‌های هرز بر عملکرد پروتئین دانه لوبیا قرمز، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خوی در سال 1397 بررسی شد. تراکم بوته در سه سطح (20، 25 و 30 بوته در مترمربع)و روش‌های کنترل علف‌های هرز در چهار سطح عدم کنترل، علف‌کش اختصاصی (بنتازون)، علف‌کش عمومی (پاراکوات) و وجین دستی بودند. اثر متقابل تراکم بوته و روش‌های کنترل علف‌های هرز بر تعداد شاخه جانبی، تعداد غلاف در بوته، وزن صددانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد پروتئین دانه معنیدار بود اما بر تعداد دانه در غلاف اثر معنیداری نداشت. بیشترین تعداد غلاف در بوته (26 عدد) در تراکم 20 بوته در مترمربع و اعمال وجین دستی علف‌های هرز حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد پروتئین دانه نیز بهترتیب 3391 و 841 کیلوگرم در هکتار در تراکم 30 بوته در مترمربع و اعمال وجین دستی علف‌های هرز بهدست آمد. تداخل علف‌های هرز، میتواند کیفیت محصول را نیز به‌واسطه تغییر در ترکیبات موجود در دانه نظیر پروتئین، تحت تأثیر قرار دهد. با افزایش توانایی رقابت محصول از طریق انتخاب تراکم بهینه (30 بوته در مترمربع) در ترکیب با وجین دستی علف‌های هرز، به عملکرد مطلوب در لوبیا قرمز دست یافت.
محسن فیض الهی؛ علی منصفی؛ افراسیاب راهنما قهفرخی؛ معصومه فرزانه
چکیده
بهمنظور مقایسه کنترل شیمیایی و مدیریت تلفیقی علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و جمعیت علف‌های هرز، پژوهشی مزرعه‌ای بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در اراضی زیر کشت ذرت مرکز تحقیقات در منطقه شاوور شهرستان شوش اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل بدون مهارعلف هرز(شاهد)، وجین دستی، ...
بیشتر
بهمنظور مقایسه کنترل شیمیایی و مدیریت تلفیقی علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و جمعیت علف‌های هرز، پژوهشی مزرعه‌ای بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در اراضی زیر کشت ذرت مرکز تحقیقات در منطقه شاوور شهرستان شوش اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل بدون مهارعلف هرز(شاهد)، وجین دستی، 5/1 لیتر آترازین، یک لیتر آترازین+مالچ کلشی، 175 گرم اولتیما، 150 گرم نیکوسولفورون+ ریم سولفورون (اولتیما)+ مالچ کلشی، 5/1 لیتر 2,4-D+MCPA، یک لیتر 2,4-D+MCPA+ مالچ کلشی، 5/1 لیتر نیکوسولفورون (کروز) و یک لیتر نیکوسولفورون (کروز)+مالچ کلشی بود. نتایج نشان داد که تیمارهای کنترل وجین دستی و یک لیتر کروز+ مالچ کلشی بهترتیب با مقادیر 4/14 و 2/13 تن در هکتار بیشترین میزان عملکرد دانه، تیمار وجین دستی با میانگین 5/31 تن در هکتار بیشترین عملکرد بیولوژیک؛ تیمارهای 5/1 لیتر کروز، 5/1 لیتر 2,4-D+MCPA و 5/1 لیتر آترازین بهترتیب با مقادیر 7/55، 6/53 و 7/47 درصد بیشترین شاخص برداشت ذرت را داشتند. از نظر پویایی جمعیت علف‌های هرز نیز، تیمارهای وجین دستی و یک لیتر کروز+ مالچ کلشی بیشترین کاهش را در جمعیت و وزن خشک علف‌های هرز ایجاد نمودند که باعث کاهش رقابت و افزایش عملکرد در تیمارهای ذکرشده شد. بهطورکلی، اتخاد رویکردهای تلفیقی (شیمیایی+ زراعی+ مکانیکی) میتواند سهم به‌سزایی در افزایش عملکرد محصول ذرت و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی داشته باشد.
فضیله داهی زهی؛ محمود رمرودی؛ عبدالشکور رئیسی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی ویژگیهای مورفولوژیک، عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن دانه ژنوتیپ‌های کنجد، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ولایت ایرانشهر اجرا شد. تیمار تنش خشکی شامل آبیاری معمول (براساس 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی ویژگیهای مورفولوژیک، عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن دانه ژنوتیپ‌های کنجد، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ولایت ایرانشهر اجرا شد. تیمار تنش خشکی شامل آبیاری معمول (براساس 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی (براساس 200 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) بهعنوان عامل اصلی و ارقام کنجد شامل دشتستان2 و 5، یلووایت، جیرفت13، توده‌محلی دم‌سیاه و داراب1، بهعنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش معنیدار ارتفاع بوته، تعداد شاخه و تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه و بیولوژیک، درصد و عملکرد روغن شد. افزایش عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمول در مقایسه با شرایط تنش خشکی 67/28 درصد بود. بین ژنوتیپ‌ها، ژنوتیپ داراب1 در مقایسه با سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی در هر دو شرایط آبیاری بیشترین عملکرد دانه و روغن را دارا بود. بنابراین این ژنوتیپ برای کشت در ایرانشهر مناسب خواهد بود. نتایج همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد بیولوژیک و وزن هزاردانه همبستگی مثبت و معنیداری داشت و بیشترین همبستگی مربوط به عملکرد دانه و عملکرد روغن بود.
امیر هوشنگ جلالی؛ احمد موسی پور گرجی
چکیده
وقوع تنش‌های رطوبتی ناخواسته از جمله عوامل افت عملکرد سیب‌زمینی در سالهای اخیر بوده است. بهمنظور بررسی تأثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سیب‌زمینی، پژوهشی در سال 1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رزوه، واقع در شهرستان چادگان انجام شد. برای انجام پژوهش از آزمایش کرتهای یک بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
وقوع تنش‌های رطوبتی ناخواسته از جمله عوامل افت عملکرد سیب‌زمینی در سالهای اخیر بوده است. بهمنظور بررسی تأثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سیب‌زمینی، پژوهشی در سال 1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رزوه، واقع در شهرستان چادگان انجام شد. برای انجام پژوهش از آزمایش کرتهای یک بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. دو تیمار آبیاری کامل براساس رطوبت در حد ظرفیت مزرعه و آبیاری معادل 75 درصد آبیاری کامل در طول دوره رشد بهعنوان کرتهای اصلی و سه رقم سیب‌زمینی مارفونا، آگریا و آتوسا بهعنوان کرتهای فرعی در نظر گرفته شدند. همه کرتهای آزمایشی در مرحله استقرار و غده‌دهی بهترتیب 2 و 1 نوبت آبیاری کامل شدند. تأثیر برهم‌کنش تیمار آبیاری و رقم بر صفات عملکرد کل، عملکرد غیر قابل فروش و عملکرد قابل فروش در سطح یک درصد و برای سایر صفات در سطح پنج درصد از نظر آماری معنیدار بود. رقم آتوسا در شرایط تنش خشکی نسبت به دو رقم مارفونا و اگریا بهترتیب 3/40 و 1/40 درصد عملکرد قابل فروش بیش‌تری تولید نمود. شاخص بهرهوری آب در شرایط تنش رطوبتی بهترتیب برای ارقام مارفونا، آگریا و آتوسا برابر با 82/4، 02/5 و 53/6 کیلوگرم غده به‌ازای هر مترمکعب آب بود. با توجه به برتری کمی و کیفی رقم آتوسا در شرایط تنش رطوبتی و آبیاری کامل، این رقم میتواند در منطقه موردمطالعه جایگزین ارقام رایج شود.
محمد صالح روان؛ علی راحمی کاریزکی؛ عباس بیابانی؛ علی نخ زری مقدم؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم، این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم، این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور و صحرا بود. در صفات تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع بهترتیب رقم صحرا در حداقل تراکم و ماهور در حداکثر تراکم برترین ارقام بودند. بالاترین وزن هزاردانه نیز در رقم فردان مشاهده شد. حداکثر عملکرد دانه در سال اول و دوم آزمایش بهترتیب از ارقام ماهور با تراکم 300 و خرم با تراکم 200 دانه در مترمربع بهدست آمد. بین تعداد سنبله در مترمربع با تعداد دانه در سنبله همبستگی منفی (**67/0-r= و **83/0- r= بهترتیب در سال اول و دوم آزمایش) مشاهده شد، اما این همبستگی با عملکرد دانه مثبت بود. بالاترین همبستگی مثبت و معنیدار نیز بین عملکرد دانه با شاخص برداشت و عملکرد زیستی مشاهده شد. با توجه به نتایج افزایش عملکرد دانه ناشی از افزایش در هر دو صفت شاخص برداشت و عملکرد زیستی بود، در هر دو سال آزمایش تراکم مطلوب بهمنظور دستیابی به حداکثر عملکرد دانه در ارقام فردان، خرم و صحرا 200 و برای رقم ماهور 300 دانه در مترمربع بود.
لیلی گلچین؛ افشین توکلی؛ احسان محسنی فرد
چکیده
بهمنظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ با کاربرد سیتوکنین، پژوهشی بهصورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سالهای زراعی 1397-1396 و 1398-1397 اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرتهای اصلی و ...
بیشتر
بهمنظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ با کاربرد سیتوکنین، پژوهشی بهصورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سالهای زراعی 1397-1396 و 1398-1397 اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرتهای اصلی و ارقام گلرنگ شامل سینا، فرامان، پرنیان، گلدشت و محلی اصفهان و سه سطح سیتوکنین (6-بنزیل آمینوپورین)، شامل عدم مصرف (شاهد)، 50 و 75 میکرومولار بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. در مرحله گلدهی، همزمان با اعمال تنش خشکی بوتههای گلرنگ با سیتوکنین محلولپاشی شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن شد و کاربرد سیتوکینین باعث به حداقل‌رساندن اثرات منفی تنش خشکی و افزایش در صفات فوق گردید. بالاترین عملکرد دانه با کاربرد 75 میکرومولار با افزایش 7/30 درصدی نسبت به شاهد بهدست آمد. رقم محلی اصفهان در شرایط آبیاری مطلوب با میانگین 09/36 درصد نسبت به ارقام دیگر دارای بیشترین درصد روغن بود. بنابراین کاربرد سیتوکنین را میتوان بهعنوان راهکاری جهت کاهش اثرات تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی پیشنهاد کرد.
حسین اکبیا؛ الهام الهی فرد؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ احمد زارع
چکیده
با توجه به قدرت رقابتی کم کنجد در مقابل علف‌های هرز، حضور علف‌های هرز به‌شدت سبب کاهش عملکرد کنجد میشود، لذا مهار علف‌های هرز در این محصول اهمیت زیادی دارد. با این هدف، آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1396 در شهرستان رامهرمز، استان خوزستان انجام شد. کرت اصلی، شیوه کشت (کرتی، ...
بیشتر
با توجه به قدرت رقابتی کم کنجد در مقابل علف‌های هرز، حضور علف‌های هرز به‌شدت سبب کاهش عملکرد کنجد میشود، لذا مهار علف‌های هرز در این محصول اهمیت زیادی دارد. با این هدف، آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1396 در شهرستان رامهرمز، استان خوزستان انجام شد. کرت اصلی، شیوه کشت (کرتی، کف جوی و روی پشته) و کرتهای فرعی، کاربرد علف‌کش (اکسیفلورفن (360 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)، دایوران (540 گرم ماده مؤثر در هکتار)، تریفلورالین (1200 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)، و لینوران (5/562 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)) بود. هم‌چنین، آزمایش، دارای تیمارهای شاهد با علف‌هرز و وجین دستی به منظور مقایسه بود. نتایج نشان داد بیشترین درصد کاهش وزن خشک علف‌های هرز تحله (Corchorus olitorius L.) و پیچک مزرعه (Convolvulus arvensis L.) بهترتیب در تیمارهای تریفلورالین در کشت کف جوی (09/83 درصد) در 75 روز پس از سم‌پاشی و تیمار اکسی فلورفن (30/83 درصد) در 30 روز پس از سم‌پاشی مشاهده شد. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در تیمار وجین دستی در کشت کف جوی (بهترتیب 7/10142 و 37/1930 کیلوگرم در هکتار) وجود داشت. هم‌چنین، میزان عملکرد دانه (2/1878 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کشت کف جوی با کاربرد تریفلورالین نیز بیشتر از سایر علف‌کش‌ها در شرایط مشابه بود. بیشترین درصد روغن از تیمار وجین دستی در کشت کف جوی (36/52 درصد) و بیشترین شاخص برداشت در شیوه کشت کف جوی (23/18 درصد) بهدست آمد. بهطورکلی، بهترین روش تلفیقی مهار علف‌های هرز و بهبود عملکرد کنجد، شیوه کشت در کف جوی بههمراه وجین دستی علف‌های هرز و یا استفاده از علف‌کش تریفلورالین بود.
علی نخزری مقدم؛ مجتبی صالحی شیخی؛ علی راحمی کاریزکی؛ مجید محمداسمعیلی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر رقم و الگوی کاشت بر عملکرد و پروتئین دانه نخودفرنگی، وزن کل دو گیاه و نسبت برابری زمین، آزمایشی بهصورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 96-1395 اجرا گردید. عامل اول رقم نخودفرنگی (شامل ارقام پفکی و شمشیری) و عامل دوم الگوی کاشت (در 9 سطح ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر رقم و الگوی کاشت بر عملکرد و پروتئین دانه نخودفرنگی، وزن کل دو گیاه و نسبت برابری زمین، آزمایشی بهصورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 96-1395 اجرا گردید. عامل اول رقم نخودفرنگی (شامل ارقام پفکی و شمشیری) و عامل دوم الگوی کاشت (در 9 سطح شامل کشت خالص هر یک، کشت مخلوط جایگزینی نخودفرنگی و اسفناج بهترتیب با نسبت‌های 2:1، 1:1 و 2:1 و کشت مخلوط افزایشی 33، 50، 67 و 100 درصد اسفناج به نخودفرنگی) بود. تأثیر رقم و الگوی کاشت بر اکثر صفات معنیدار شد. طول بوته، وزن 100 دانه، وزن غلاف، عملکرد غلاف در بوته، وزن تر بوته نخودفرنگی و وزن کل در رقم پفکی بیش از رقم شمشیری بود، اما تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت آن کمتر بود. تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف، عملکرد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، شاخص برداشت و وزن تر بوته در تیمارهای کشت خالص نخودفرنگی و کشت مخلوط جایگزین بیش از تیمارهای کشت مخلوط افزایشی بود. افزایش درصد اسفناج در تیمارهای افزایشی باعث کاهش صفات نخود فرنگی شد، اما عملکرد کل افزایش یافت. براساس نتایج، عملکرد رقم پفکی 81/11 درصد بیش از رقم شمشیری بود و بیشترین وزن کل دو گیاه با 1/30 تن در هکتار از تیمار کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخودفرنگی + 100 درصد اسفناج بهدست آمد. در کلیه تیمارهای کشت مخلوط نسبت برایری زمین بیش از یک بود که حاکی از برتری کشت مخلوط بود.
سید عبداله حسینی چمنی؛ محمد حسین قرینه؛ عبدالمهدی بخشنده؛ امین لطفی جلال آبادی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 119-130
چکیده
بهمنظور بررسی اثر دور آبیاری، قارچ مایکوریزا و کود زئولیت بر برخی صفات گیاه ماش، آزمایشی بهصورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی95-1394 در منطقه ایذه واقع در استان خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل دور آبیاری در سه سطح (هفت، 10 و 13 روز) و عامل‌های فرعی شامل تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر دور آبیاری، قارچ مایکوریزا و کود زئولیت بر برخی صفات گیاه ماش، آزمایشی بهصورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی95-1394 در منطقه ایذه واقع در استان خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل دور آبیاری در سه سطح (هفت، 10 و 13 روز) و عامل‌های فرعی شامل تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح) و زئولیت (بدون مصرف و 2 تن در هکتار) بهصورت فاکتوریل بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تنها اثر متقابل آبیاری، مایکوریزا و زئولیت بر صفات وزن ساقه، تعداد دانه در غلاف و کارآیی مصرف آب معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه در دور آبیاری هفت روز در شرایط تلقیح و عدم تلقیح با قارچ و نیز دور آبیاری 10 روز در تیمار تلقیح شده با قارچ مایکوریزا مشاهده شد. استفاده از زئولیت در دور آبیاری 10 و 13 روز باعث افزایش در اکثر صفات گردید. نتایج کارآیی مصرف آب نشان داد استفاده از قارچ مایکوریزا و کود زئولیت، باعث افزایش کارآیی مصرف آب می شود به‌طوری‌که با افزایش دور آبیاری از هفت روز به 10 روز میتوان با استفاده از قارچ مایکوریزا و زئولیت مانع از کاهش کارآیی مصرف آب شد. با توجه به نتایج بهدست آمده از این پژوهش، با استفاده از قارچ مایکوریزا و کود زئولیت میتوان فاصله آبیاری در گیاه ماش را در منطقه مورد مطالعه از هفت به 10 روز یک‌بار افزایش داد.
محمد حسن وفائی؛ مهدی پارسا؛ احمد نظامی؛ علی گنجعلی؛ علیرضا نوروزی شرف
چکیده
در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبۀ دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته‌شده، به خود اختصاص داده است. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد ...
بیشتر
در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبۀ دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته‌شده، به خود اختصاص داده است. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری: عدم تنش خشکی و تنش خشکی (تأمین 100 و 40 درصد نیاز آبی گیاه) و عامل فرعی شامل نُه ژنوتیپ (هشت ژنوتیپ متحمل و یک ژنوتیپ حساس) منتخب از بین 73 ژنوتیپ کشت‌‌شدۀ سال قبل بود. بر اساس نتایج، در شرایط عدم تنش، صفات تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در مترمربع، شاخص برداشت، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در ژنوتیپ MLC356 به‌طور معنیداری از سایر ژنوتیپ‌ها بیشتر بود؛ اما در شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک این ژنوتیپ، دچار کاهش شدید گردید. در همین شرایط، کمترین درصد کاهش برای این دو صفت، در ژنوتیپ مشاهده گردید. در شرایط تنش، بالاترین و پایین‌ترین میزان هر دو صفت حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II و کارایی اقتصادی مصرف آب، بهترتیب در ژنوتیپ‌های Cabralinta و MLC121 مشاهده شد. هم‌چنین مشخص شد که تعداد غلاف بارور در بوته و وزن هزاردانه، مهم‌ترین صفات تأثیرگذار بر عملکرد دانۀ عدس هستند.