شهرام نظری؛ مریم حسینی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ محمد محمدی
چکیده
بهمنظور تعیین تفاوت‌های فنولوژی برخی ارقام اصلاح‌شده برنج برای کاربرد در مدل‌های شبیه‌سازی گیاه زراعی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل شش رقم برنج (رش، آنام، گوهر، SA1، SA6 و M7) بود. نتایج نشان داد که بالاترین سرعت نمو در مرحله رشد ...
بیشتر
بهمنظور تعیین تفاوت‌های فنولوژی برخی ارقام اصلاح‌شده برنج برای کاربرد در مدل‌های شبیه‌سازی گیاه زراعی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل شش رقم برنج (رش، آنام، گوهر، SA1، SA6 و M7) بود. نتایج نشان داد که بالاترین سرعت نمو در مرحله رشد رویشی و مرحله پر شدن دانه در رقم آنام مشاهده شد. کمترین و بیشترین زمان لازم جهت شروع سبز شدن با سه و شش روز به‌ترتیب در ارقام آنام و گوهر بود. بیشترین مدت زمان لازم جهت دستیابی به حداکثر گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیکی با 71 و 103 روز در رقم گوهر به-دست آمد. بالاترین طول دوره گلدهی با 19 و 20 روز به‌ترتیب در ارقام دیر رس رش و گوهر به‌دست آمد. بیشترین درجه روز رشد از شروع پر شدن دانه تا رسیدگی فیزیولوژیکی با 401 درجه روز رشد مربوط به رقم M7 مشاهده شد. بیشترین زمان دمایی تجمعی پیش از گلدهی با 1208 درجه روز رشد به‌ترتیب متعلق به رقم گوهر بود. بالاترین شاخص برداشت با 91/50 درصد در رقم گوهر به‌دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین وزن تک دانه تحت شرایط ایده‌آل با 030/0 گرم در ارقام گوهر و M7 مشاهده شد. نتایج به-دست آمده نشان داد که بالاترین ارتفاع بوته مربوط به رقم M7 با 150 سانتی‌متر بود.
بهروز دولت پرست؛ فرزاد حسین پناهی؛ عادل سی و سه مرده؛ حامد منصوری
چکیده
با توجه به اهمیت و ارزش آب و استفاده بهینه از نیتروژن در جهت حفظ بهره‌وری تولید و کاهش همزمان اثرات منفی زیست‌محیطی، دو آزمایش در سال‌های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایشات به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف ...
بیشتر
با توجه به اهمیت و ارزش آب و استفاده بهینه از نیتروژن در جهت حفظ بهره‌وری تولید و کاهش همزمان اثرات منفی زیست‌محیطی، دو آزمایش در سال‌های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایشات به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در 4 سطح (25 درصد (W1)، 50 درصد (W2)، 75 درصد (W3) و 100 درصد (W4) نیاز آبی گیاه) و سطوح مختلف کود نیتروژن به عنوان فاکتور فرعی در 4 سطح (25 درصد (N1)، 50 درصد (N2)، 75 درصد (N3) و 100 درصد (N4) نیاز نیتروژن گیاه) بودند. نتایج نشان داد که تمام صفات مورد مطالعه به جز صفت زمان رسیدن به بیشینه شاخص سطح خورجین تحت تأثیر اثرات اصلی و متقابل آزمایش قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار شاهد W4N4 (5069 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه مربوط به تیمارهای W1N1 وW1N2 به ترتیب به میزان 880 و 899 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 6/82 و 2/82 درصد کاهش نشان دادند. عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک تیمارهای W4N3 (4826 و 17589 کیلوگرم در هکتار) و W3N4 (4712 و 17657 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب با 25 درصد کاهش در مصرف نیتروژن و 25 درصد کاهش در مصرف آب نسبت به تیمار شاهد (W4N4) به عنوان تیمارهای برتر در این پژوهش در راستای ارتقاء بهره‌وری شناخته شدند.
نیکروز شیرین زاده؛ محمد حسن بیگلویی؛ کرامت اخوان؛ عادل محمدی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر ویژگیهای کمی و کیفی گندم (Triticum aestivum L.) رقم مروارید، آزمایشی بهصورت طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با سه تیمار اصلی شامل روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS)، آبیاری قطره‌ای نواری زیرسطحی (TSS) و آبیاری فارو (F) و سه تیمار فرعی شامل سطوح مختلف آبیاری بهصورت کم‌آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر ویژگیهای کمی و کیفی گندم (Triticum aestivum L.) رقم مروارید، آزمایشی بهصورت طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با سه تیمار اصلی شامل روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS)، آبیاری قطره‌ای نواری زیرسطحی (TSS) و آبیاری فارو (F) و سه تیمار فرعی شامل سطوح مختلف آبیاری بهصورت کم‌آبیاری با 50 (I1)، کم‌آبیاری با 75 (I2) و آبیاری کامل با 100 (I3) درصد نیاز آبی گیاه در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اردبیل در منطقه مغان انجام گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بیشترین وزن هزاردانه، شاخص برداشت و تعداد پنجه در واحد سطح به‌ترتیب با 05/0 کیلوگرم، 42 درصد و 56/448 در I3 و میزان پروتئین با 56/9 درصد در I1 به‌دست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه و بهره‌وری آب به‌ترتیب با 33/7122 کیلوگرم در هکتار و 81/1 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به‌روش آبیاری TS با سطح آبیاری I3 (در بهره‌وری آب، تیمارI3 با I1 اختلاف معنیداری نداشت) بود و کمترین آن‌ها با 67/2866 کیلوگرم در هکتار و 05/1 کیلوگرم بر مترمکعب در روش آبیاری F به‌ترتیب در سطوح آبیاری I1 و I3 به‌دست آمد. بنابراین روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS) با تیمارهای سطح کم‌آبیاری 75 درصد نیاز آبی گیاه (I2) و آبیاری کامل 100 درصد نیاز آبی گیاه(I3) به‌ترتیب در شرایط محدودیت آب و عدم محدودیت آب می‌توانند گزینه مناسبی برای تولید محصول گندم در منطقه مغان باشند.
سارا نجفی؛ عیسی خمری؛ احمد قنبری؛ مهدی دهمرده
چکیده
با هدف دستیابی به بالاترین سطح عملکرد و سودمندی در کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان و ریحان تحت مدیریت آبیاری با آب شور و شیرین، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال زراعی (1396 و 1397) در پژوهشکده دانشگاه زابل اجرا شد. آب شیرین (ECe= 3.9 dS.m-1) از رودخانه هیرمند و آب شور (ECe= 1.1 dS.m-1) از چاه تأمین شدند. ...
بیشتر
با هدف دستیابی به بالاترین سطح عملکرد و سودمندی در کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان و ریحان تحت مدیریت آبیاری با آب شور و شیرین، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و طی دو سال زراعی (1396 و 1397) در پژوهشکده دانشگاه زابل اجرا شد. آب شیرین (ECe= 3.9 dS.m-1) از رودخانه هیرمند و آب شور (ECe= 1.1 dS.m-1) از چاه تأمین شدند. رژیم آبیاری بهعنوان عامل اصلی در سه سطح آب شیرین، آب شور و متناوب (شور و شیرین یکدر میان) و سطوح مختلف کشت بهعنوان عامل فرعی شامل 100 درصد آفتابگردان (چهار بوته در مترمربع)، 100 درصد ریحان (80 بوته در مترمربع)، 100 درصد آفتابگردان+ 50 درصد ریحان، 50 درصد آفتابگردان+ 100 درصد ریحان، 100 درصد آفتابگردان و 100 درصد ریحان انجام شد. نتایج نشان داد اثر متقابل تیمارهای الگوی کشت مخلوط و رژیم آبیاری بر وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن دانه آفتابگردان، و همچنین صفات عملکرد وزن خشک و اسانس گیاه ریحان اثر معنیدار داشت. همچنین در رژیمهای آبیاری مختلف، بیشترین نسبت برابری زمین کل (45/1- 37/1) و شاخص سودآوری (48/0-29/0) در الگوی کشت 50 درصد آفتابگردان+ 100 درصد ریحان دیده شد. نتایج نشان داد کشت مخلوط میتواند بر تعدیل تأثیر منفی شوری آب بر عملکرد گیاهان مورد آزمایش مؤثر باشد.
مسعود لکزائی؛ علی نخزری مقدم؛ مهدی ملاشاهی؛ عباس بیابانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر آرایش کاشت، کود نیتروژن و مگافول بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین دانه نخود تحت شرایط دیم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. عامل آرایش کاشت در سه سطح شامل 30×11، 45×4/7 و 60×5/5 سانتی‌متر (تراکم 30 بوته در مترمربع) و ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر آرایش کاشت، کود نیتروژن و مگافول بر عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین دانه نخود تحت شرایط دیم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. عامل آرایش کاشت در سه سطح شامل 30×11، 45×4/7 و 60×5/5 سانتی‌متر (تراکم 30 بوته در مترمربع) و عامل مصرف کود در پنج سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص و مصرف یک و دو لیتر مگافول در هکتار بودند. بیشترین تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه مربوط به آرایش‌های کاشت 30×11 و 45×4/7 و کمترین آن مربوط به آرایش کاشت 60×5/5 سانتی‌متر بود. عملکرد دانه با کاربرد 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیش از تیمارهای دیگر بود. بیشترین و کمترین درصد پروتئین دانه به‌ترتیب مربوط به آرایش کاشت 60×5/5 و 30×11 سانتی‌متر بود. وزن 1000 دانه با کاربرد 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن و دو لیتر مگافول در هکتار بیش از سایر تیمارها بود. شاخص برداشت با کاربرد کود حداکثر و در تیمار عدم مصرف کود حداقل بود. در مجموع، با توجه به تأثیر بیشتر نیتروژن بر عملکرد دانه نسبت به مگافول و عدم وجود تفاوت معنیدار بین مصرف 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، به‌نظر می‌رسد مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن و آرایش کاشت 30×11 مناسب‌ترین توصیه جهت کاشت نخود دیم در منطقه گنبدکاووس باشد.
محسن رشدی؛ محمد کاظم علیلو؛ سولماز کاظم علیلو
چکیده
فاصله‌های ردیف و تراکم کاشت از عوامل مهم در عملکرد لوبیا قرمز محسوب می‌شوند. در همین راستا اثر تراکم بوته و روش‌های کنترل علف‌های هرز بر عملکرد پروتئین دانه لوبیا قرمز، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خوی در سال 1397 بررسی شد. تراکم بوته در سه سطح (20، 25 و 30 بوته ...
بیشتر
فاصله‌های ردیف و تراکم کاشت از عوامل مهم در عملکرد لوبیا قرمز محسوب می‌شوند. در همین راستا اثر تراکم بوته و روش‌های کنترل علف‌های هرز بر عملکرد پروتئین دانه لوبیا قرمز، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خوی در سال 1397 بررسی شد. تراکم بوته در سه سطح (20، 25 و 30 بوته در مترمربع)و روش‌های کنترل علف‌های هرز در چهار سطح عدم کنترل، علف‌کش اختصاصی (بنتازون)، علف‌کش عمومی (پاراکوات) و وجین دستی بودند. اثر متقابل تراکم بوته و روش‌های کنترل علف‌های هرز بر تعداد شاخه جانبی، تعداد غلاف در بوته، وزن صددانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد پروتئین دانه معنیدار بود اما بر تعداد دانه در غلاف اثر معنیداری نداشت. بیشترین تعداد غلاف در بوته (26 عدد) در تراکم 20 بوته در مترمربع و اعمال وجین دستی علف‌های هرز حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد پروتئین دانه نیز به‌ترتیب 3391 و 841 کیلوگرم در هکتار در تراکم 30 بوته در مترمربع و اعمال وجین دستی علف‌های هرز به‌دست آمد. تداخل علف‌های هرز، میتواند کیفیت محصول را نیز به‌واسطه تغییر در ترکیبات موجود در دانه نظیر پروتئین، تحت تأثیر قرار دهد. با افزایش توانایی رقابت محصول از طریق انتخاب تراکم بهینه (30 بوته در مترمربع) در ترکیب با وجین دستی علف‌های هرز، به عملکرد مطلوب در لوبیا قرمز دست یافت.
محسن فیض الهی؛ علی منصفی؛ افراسیاب راهنما قهفرخی؛ معصومه فرزانه
چکیده
بهمنظور مقایسه کنترل شیمیایی و مدیریت تلفیقی علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و جمعیت علف‌های هرز، پژوهشی مزرعهای بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در اراضی زیر کشت ذرت مرکز تحقیقات در منطقه شاوور شهرستان شوش اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل بدون مهارعلف هرز(شاهد)، وجین دستی، ...
بیشتر
بهمنظور مقایسه کنترل شیمیایی و مدیریت تلفیقی علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای و جمعیت علف‌های هرز، پژوهشی مزرعهای بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در اراضی زیر کشت ذرت مرکز تحقیقات در منطقه شاوور شهرستان شوش اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل بدون مهارعلف هرز(شاهد)، وجین دستی، 5/1 لیتر آترازین، یک لیتر آترازین+مالچ کلشی، 175 گرم اولتیما، 150 گرم نیکوسولفورون+ ریم سولفورون (اولتیما)+ مالچ کلشی، 5/1 لیتر 2,4-D+MCPA، یک لیتر 2,4-D+MCPA+ مالچ کلشی، 5/1 لیتر نیکوسولفورون (کروز) و یک لیتر نیکوسولفورون (کروز)+مالچ کلشی بود. نتایج نشان داد که تیمارهای کنترل وجین دستی و یک لیتر کروز+ مالچ کلشی به‌ترتیب با مقادیر 4/14 و 2/13 تن در هکتار بیشترین میزان عملکرد دانه، تیمار وجین دستی با میانگین 5/31 تن در هکتار بیشترین عملکرد بیولوژیک؛ تیمارهای 5/1 لیتر کروز، 5/1 لیتر 2,4-D+MCPA و 5/1 لیتر آترازین به‌ترتیب با مقادیر 7/55، 6/53 و 7/47 درصد بیشترین شاخص برداشت ذرت را داشتند. از نظر پویایی جمعیت علف‌های هرز نیز، تیمارهای وجین دستی و یک لیتر کروز+ مالچ کلشی بیشترین کاهش را در جمعیت و وزن خشک علف‌های هرز ایجاد نمودند که باعث کاهش رقابت و افزایش عملکرد در تیمارهای ذکرشده شد. به‌طورکلی، اتخاد رویکردهای تلفیقی (شیمیایی+ زراعی+ مکانیکی) میتواند سهم به‌سزایی در افزایش عملکرد محصول ذرت و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی داشته باشد.
فضیله داهی زهی؛ محمود رمرودی؛ عبدالشکور رئیسی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی ویژگیهای مورفولوژیک، عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن دانه ژنوتیپ‌های کنجد، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ولایت ایرانشهر اجرا شد. تیمار تنش خشکی شامل آبیاری معمول (براساس 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی ویژگیهای مورفولوژیک، عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن دانه ژنوتیپ‌های کنجد، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ولایت ایرانشهر اجرا شد. تیمار تنش خشکی شامل آبیاری معمول (براساس 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی (براساس 200 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) بهعنوان عامل اصلی و ارقام کنجد شامل دشتستان2 و 5، یلووایت، جیرفت13، توده‌محلی دم‌سیاه و داراب1، بهعنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش معنیدار ارتفاع بوته، تعداد شاخه و تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه و بیولوژیک، درصد و عملکرد روغن شد. افزایش عملکرد دانه در شرایط آبیاری معمول در مقایسه با شرایط تنش خشکی 67/28 درصد بود. بین ژنوتیپ‌ها، ژنوتیپ داراب1 در مقایسه با سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی در هر دو شرایط آبیاری بیشترین عملکرد دانه و روغن را دارا بود. بنابراین این ژنوتیپ برای کشت در ایرانشهر مناسب خواهد بود. نتایج همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد بیولوژیک و وزن هزاردانه همبستگی مثبت و معنیداری داشت و بیشترین همبستگی مربوط به عملکرد دانه و عملکرد روغن بود.
امیر هوشنگ جلالی؛ احمد موسی پور گرجی
چکیده
وقوع تنش‌های رطوبتی ناخواسته از جمله عوامل افت عملکرد سیب‌زمینی در سال‌های اخیر بوده است. بهمنظور بررسی تأثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سیب‌زمینی، پژوهشی در سال 1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رزوه، واقع در شهرستان چادگان انجام شد. برای انجام پژوهش از آزمایش کرتهای یک بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
وقوع تنش‌های رطوبتی ناخواسته از جمله عوامل افت عملکرد سیب‌زمینی در سال‌های اخیر بوده است. بهمنظور بررسی تأثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سیب‌زمینی، پژوهشی در سال 1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رزوه، واقع در شهرستان چادگان انجام شد. برای انجام پژوهش از آزمایش کرتهای یک بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. دو تیمار آبیاری کامل براساس رطوبت در حد ظرفیت مزرعه و آبیاری معادل 75 درصد آبیاری کامل در طول دوره رشد بهعنوان کرتهای اصلی و سه رقم سیب‌زمینی مارفونا، آگریا و آتوسا بهعنوان کرتهای فرعی در نظر گرفته شدند. همه کرتهای آزمایشی در مرحله استقرار و غده‌دهی به‌ترتیب 2 و 1 نوبت آبیاری کامل شدند. تأثیر برهم‌کنش تیمار آبیاری و رقم بر صفات عملکرد کل، عملکرد غیر قابل فروش و عملکرد قابل فروش در سطح یک درصد و برای سایر صفات در سطح پنج درصد از نظر آماری معنیدار بود. رقم آتوسا در شرایط تنش خشکی نسبت به دو رقم مارفونا و اگریا به‌ترتیب 3/40 و 1/40 درصد عملکرد قابل فروش بیشتری تولید نمود. شاخص بهره‌وری آب در شرایط تنش رطوبتی به‌ترتیب برای ارقام مارفونا، آگریا و آتوسا برابر با 82/4، 02/5 و 53/6 کیلوگرم غده به‌ازای هر مترمکعب آب بود. با توجه به برتری کمی و کیفی رقم آتوسا در شرایط تنش رطوبتی و آبیاری کامل، این رقم میتواند در منطقه موردمطالعه جایگزین ارقام رایج شود.
محمد صالح روان؛ علی راحمی کاریزکی؛ عباس بیابانی؛ علی نخ زری مقدم؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم، این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم، این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی دو سال زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور و صحرا بود. در صفات تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع به‌ترتیب رقم صحرا در حداقل تراکم و ماهور در حداکثر تراکم برترین ارقام بودند. بالاترین وزن هزاردانه نیز در رقم فردان مشاهده شد. حداکثر عملکرد دانه در سال اول و دوم آزمایش به‌ترتیب از ارقام ماهور با تراکم 300 و خرم با تراکم 200 دانه در مترمربع به‌دست آمد. بین تعداد سنبله در مترمربع با تعداد دانه در سنبله همبستگی منفی (**67/0-r= و **83/0- r= به‌ترتیب در سال اول و دوم آزمایش) مشاهده شد، اما این همبستگی با عملکرد دانه مثبت بود. بالاترین همبستگی مثبت و معنیدار نیز بین عملکرد دانه با شاخص برداشت و عملکرد زیستی مشاهده شد. با توجه به نتایج افزایش عملکرد دانه ناشی از افزایش در هر دو صفت شاخص برداشت و عملکرد زیستی بود، در هر دو سال آزمایش تراکم مطلوب بهمنظور دستیابی به حداکثر عملکرد دانه در ارقام فردان، خرم و صحرا 200 و برای رقم ماهور 300 دانه در مترمربع بود.
لیلی گلچین؛ افشین توکلی؛ احسان محسنی فرد
چکیده
بهمنظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ با کاربرد سیتوکنین، پژوهشی بهصورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال‌های زراعی 1397-1396 و 1398-1397 اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرتهای اصلی و ...
بیشتر
بهمنظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ با کاربرد سیتوکنین، پژوهشی بهصورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال‌های زراعی 1397-1396 و 1398-1397 اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرتهای اصلی و ارقام گلرنگ شامل سینا، فرامان، پرنیان، گلدشت و محلی اصفهان و سه سطح سیتوکنین (6-بنزیل آمینوپورین)، شامل عدم مصرف (شاهد)، 50 و 75 میکرومولار بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. در مرحله گلدهی، همزمان با اعمال تنش خشکی بوتههای گلرنگ با سیتوکنین محلولپاشی شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن شد و کاربرد سیتوکینین باعث به حداقل‌رساندن اثرات منفی تنش خشکی و افزایش در صفات فوق گردید. بالاترین عملکرد دانه با کاربرد 75 میکرومولار با افزایش 7/30 درصدی نسبت به شاهد به‌دست آمد. رقم محلی اصفهان در شرایط آبیاری مطلوب با میانگین 09/36 درصد نسبت به ارقام دیگر دارای بیشترین درصد روغن بود. بنابراین کاربرد سیتوکنین را میتوان بهعنوان راهکاری جهت کاهش اثرات تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی پیشنهاد کرد.
حسین اکبیا؛ الهام الهی فرد؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ احمد زارع
چکیده
با توجه به قدرت رقابتی کم کنجد در مقابل علف‌های هرز، حضور علف‌های هرز به‌شدت سبب کاهش عملکرد کنجد می‌شود، لذا مهار علف‌های هرز در این محصول اهمیت زیادی دارد. با این هدف، آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1396 در شهرستان رامهرمز، استان خوزستان انجام شد. کرت اصلی، شیوه کشت (کرتی، ...
بیشتر
با توجه به قدرت رقابتی کم کنجد در مقابل علف‌های هرز، حضور علف‌های هرز به‌شدت سبب کاهش عملکرد کنجد می‌شود، لذا مهار علف‌های هرز در این محصول اهمیت زیادی دارد. با این هدف، آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1396 در شهرستان رامهرمز، استان خوزستان انجام شد. کرت اصلی، شیوه کشت (کرتی، کف جوی و روی پشته) و کرتهای فرعی، کاربرد علف‌کش (اکسیفلورفن (360 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)، دایوران (540 گرم ماده مؤثر در هکتار)، تریفلورالین (1200 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)، و لینوران (5/562 میلی‌لیتر ماده مؤثر در هکتار)) بود. همچنین، آزمایش، دارای تیمارهای شاهد با علف‌هرز و وجین دستی به منظور مقایسه بود. نتایج نشان داد بیشترین درصد کاهش وزن خشک علف‌های هرز تحله (Corchorus olitorius L.) و پیچک مزرعه (Convolvulus arvensis L.) به‌ترتیب در تیمارهای تریفلورالین در کشت کف جوی (09/83 درصد) در 75 روز پس از سم‌پاشی و تیمار اکسی فلورفن (30/83 درصد) در 30 روز پس از سم‌پاشی مشاهده شد. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در تیمار وجین دستی در کشت کف جوی (به‌ترتیب 7/10142 و 37/1930 کیلوگرم در هکتار) وجود داشت. همچنین، میزان عملکرد دانه (2/1878 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کشت کف جوی با کاربرد تریفلورالین نیز بیشتر از سایر علف‌کش‌ها در شرایط مشابه بود. بیشترین درصد روغن از تیمار وجین دستی در کشت کف جوی (36/52 درصد) و بیشترین شاخص برداشت در شیوه کشت کف جوی (23/18 درصد) به‌دست آمد. به‌طورکلی، بهترین روش تلفیقی مهار علف‌های هرز و بهبود عملکرد کنجد، شیوه کشت در کف جوی بههمراه وجین دستی علف‌های هرز و یا استفاده از علف‌کش تریفلورالین بود.
علی نخزری مقدم؛ مجتبی صالحی شیخی؛ علی راحمی کاریزکی؛ مجید محمداسمعیلی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر رقم و الگوی کاشت بر عملکرد و پروتئین دانه نخودفرنگی، وزن کل دو گیاه و نسبت برابری زمین، آزمایشی بهصورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 96-1395 اجرا گردید. عامل اول رقم نخودفرنگی (شامل ارقام پفکی و شمشیری) و عامل دوم الگوی کاشت (در 9 سطح ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر رقم و الگوی کاشت بر عملکرد و پروتئین دانه نخودفرنگی، وزن کل دو گیاه و نسبت برابری زمین، آزمایشی بهصورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس در سال زراعی 96-1395 اجرا گردید. عامل اول رقم نخودفرنگی (شامل ارقام پفکی و شمشیری) و عامل دوم الگوی کاشت (در 9 سطح شامل کشت خالص هر یک، کشت مخلوط جایگزینی نخودفرنگی و اسفناج به‌ترتیب با نسبت‌های 2:1، 1:1 و 2:1 و کشت مخلوط افزایشی 33، 50، 67 و 100 درصد اسفناج به نخودفرنگی) بود. تأثیر رقم و الگوی کاشت بر اکثر صفات معنیدار شد. طول بوته، وزن 100 دانه، وزن غلاف، عملکرد غلاف در بوته، وزن تر بوته نخودفرنگی و وزن کل در رقم پفکی بیش از رقم شمشیری بود، اما تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت آن کمتر بود. تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف، عملکرد غلاف در بوته، وزن 100 دانه، شاخص برداشت و وزن تر بوته در تیمارهای کشت خالص نخودفرنگی و کشت مخلوط جایگزین بیش از تیمارهای کشت مخلوط افزایشی بود. افزایش درصد اسفناج در تیمارهای افزایشی باعث کاهش صفات نخود فرنگی شد، اما عملکرد کل افزایش یافت. براساس نتایج، عملکرد رقم پفکی 81/11 درصد بیش از رقم شمشیری بود و بیشترین وزن کل دو گیاه با 1/30 تن در هکتار از تیمار کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخودفرنگی + 100 درصد اسفناج به‌دست آمد. در کلیه تیمارهای کشت مخلوط نسبت برایری زمین بیش از یک بود که حاکی از برتری کشت مخلوط بود.
سید عبداله حسینی چمنی؛ محمد حسین قرینه؛ عبدالمهدی بخشنده؛ امین لطفی جلال آبادی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 119-130
چکیده
بهمنظور بررسی اثر دور آبیاری، قارچ مایکوریزا و کود زئولیت بر برخی صفات گیاه ماش، آزمایشی بهصورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی95-1394 در منطقه ایذه واقع در استان خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل دور آبیاری در سه سطح (هفت، 10 و 13 روز) و عامل‌های فرعی شامل تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر دور آبیاری، قارچ مایکوریزا و کود زئولیت بر برخی صفات گیاه ماش، آزمایشی بهصورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی95-1394 در منطقه ایذه واقع در استان خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل دور آبیاری در سه سطح (هفت، 10 و 13 روز) و عامل‌های فرعی شامل تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح) و زئولیت (بدون مصرف و 2 تن در هکتار) بهصورت فاکتوریل بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تنها اثر متقابل آبیاری، مایکوریزا و زئولیت بر صفات وزن ساقه، تعداد دانه در غلاف و کارآیی مصرف آب معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه در دور آبیاری هفت روز در شرایط تلقیح و عدم تلقیح با قارچ و نیز دور آبیاری 10 روز در تیمار تلقیح شده با قارچ مایکوریزا مشاهده شد. استفاده از زئولیت در دور آبیاری 10 و 13 روز باعث افزایش در اکثر صفات گردید. نتایج کارآیی مصرف آب نشان داد استفاده از قارچ مایکوریزا و کود زئولیت، باعث افزایش کارآیی مصرف آب می شود به‌طوری‌که با افزایش دور آبیاری از هفت روز به 10 روز میتوان با استفاده از قارچ مایکوریزا و زئولیت مانع از کاهش کارآیی مصرف آب شد. با توجه به نتایج به‌دست آمده از این پژوهش، با استفاده از قارچ مایکوریزا و کود زئولیت میتوان فاصله آبیاری در گیاه ماش را در منطقه مورد مطالعه از هفت به 10 روز یک‌بار افزایش داد.
محمد حسن وفائی؛ مهدی پارسا؛ احمد نظامی؛ علی گنجعلی؛ علیرضا نوروزی شرف
چکیده
در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبۀ دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته‌شده، به خود اختصاص داده است. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد ...
بیشتر
در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبۀ دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته‌شده، به خود اختصاص داده است. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری: عدم تنش خشکی و تنش خشکی (تأمین 100 و 40 درصد نیاز آبی گیاه) و عامل فرعی شامل نُه ژنوتیپ (هشت ژنوتیپ متحمل و یک ژنوتیپ حساس) منتخب از بین 73 ژنوتیپ کشت‌‌شدۀ سال قبل بود. بر اساس نتایج، در شرایط عدم تنش، صفات تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در مترمربع، شاخص برداشت، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در ژنوتیپ MLC356 به‌طور معنیداری از سایر ژنوتیپ‌ها بیشتر بود؛ اما در شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک این ژنوتیپ، دچار کاهش شدید گردید. در همین شرایط، کمترین درصد کاهش برای این دو صفت، در ژنوتیپ مشاهده گردید. در شرایط تنش، بالاترین و پایین‌ترین میزان هر دو صفت حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II و کارایی اقتصادی مصرف آب، به‌ترتیب در ژنوتیپ‌های Cabralinta و MLC121 مشاهده شد. همچنین مشخص شد که تعداد غلاف بارور در بوته و وزن هزاردانه، مهم‌ترین صفات تأثیرگذار بر عملکرد دانۀ عدس هستند.
مجید علی نقی پور؛ محمد میرزاخانی؛ کریم نوزاد نمین
چکیده
این بررسی به منظور ارزیابی خصوصیات زراعی ارقام مختلف گلرنگ بهاره در کشت خالص و چند کشتی همزمان و همچنین معرفی و انتخاب مناسب ترین رقم گلرنگ جهت کشت در منطقه آران و بیدگل واقع در شهرستان کاشان، در اسفند ماه سال 1391 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. ارقام گلرنگ در چهار سطح: ...
بیشتر
این بررسی به منظور ارزیابی خصوصیات زراعی ارقام مختلف گلرنگ بهاره در کشت خالص و چند کشتی همزمان و همچنین معرفی و انتخاب مناسب ترین رقم گلرنگ جهت کشت در منطقه آران و بیدگل واقع در شهرستان کاشان، در اسفند ماه سال 1391 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. ارقام گلرنگ در چهار سطح: شامل رقم فرامان، صفه اصفهان، گلدشت و رقم محلی اصفهان و تیمار چند کشتی همزمان نیز در چهار سطح: شامل کشت خالص گلرنگ، (کشت همزمان گلرنگ + نخود)، (کشت همزمان گلرنگ + یونجه) و (کشت همزمان گلرنگ + پیاز) بود. در این تحقیق صفاتی از قبیل تعداد روز تا تشکیل غوزه، تعداد شاخه‌های فرعی، میانگین وزن هر غوزه، میانگین تعداد دانه در هر بوته، عملکرد دانه در هر بوته، عملکرد دانه در متر مربع، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت و میانگین وزن یونجه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر ارقام گلرنگ بر صفات تعداد روز تا شروع غوزه دهی، میانگین وزن هر غوزه، میانگین تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه در بوته، عملکرد دانه در متر مربع و شاخص برداشت در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. همچنین اثر کشت گیاه همراه، بر صفات میانگین وزن هر غوزه، عملکرد بیولوژیکی گلرنگ معنی دار بود. در بین ارقام مختلف گلرنگ بیشترین و کمترین شاخص برداشت دانه در هکتار با میانگین 31/33 و 52/26 درصد هکتار به ترتیب مربوط به ارقام محلی اصفهان و رقم صفه بود.
طاهره شاه میرزایی جشوقانی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ عبدالرزاق دانش شهرکی؛ علی تدین
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلول پاشی اسیدهیومیک بر اثرات تنش خشکی دان‌سیاه (Guizotia abyssinica (L.F) Cass)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1395 انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح تنش خشکی (60 (شاهد)، 100، 140 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و فاکتور فرعی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محلول پاشی اسیدهیومیک بر اثرات تنش خشکی دان‌سیاه (Guizotia abyssinica (L.F) Cass)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1395 انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح تنش خشکی (60 (شاهد)، 100، 140 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و فاکتور فرعی شامل چهار سطح اسیدهیومیک (صفر، دو، چهار و شش لیتر در هکتار) بود. نتایج نشان داد سطوح مختلف تنش خشکی و اسیدهیومیک بر صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد طبق در واحد سطح، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، کلروفیل، کاروتنوئیدها و پرولین (در سطح احتمال یک درصد) معنی دار بود. تنش خشکی باعث کاهش و اسیدهیومیک باعث افزایش تمامی صفات به جز پرولین گردید. اثر متقابل تنش خشکی و اسیدهیومیک بر صفات تعداد طبق در واحد سطح، عملکرد دانه، شاخص برداشت و پرولین (در سطح احتمال یک درصد) و بر ارتفاع بوته (در سطح احتمال پنج درصد) معنی دار شد. بیش ترین ارتفاع بوته، تعداد طبق در واحد سطح، عملکرد دانه و شاخص برداشت در تیمار بدون تنش خشکی و شش لیتر در هکتار اسیدهیومیک بدست آمد و بیش ترین مقدار پرولین در تیمار 180 میلی متر تبخیر و بدون اسیدهیومیک مشاهده شد. توصیه می شود جهت سود اقتصادی بیشتر، از رژیم تبخیری 100 میلی متر و اسیدهیومیک با کاربرد 4 لیتر در هکتار استفاده شود.
مهسا محمدی؛ افشین توکلی؛ مجید پوریوسف؛ احسان محسنی فرد
چکیده
بهمنظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه لوبیا با کاربرد براسینواستروئید، پژوهشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در سال زراعی 1395-1394 اجرا شد. در این پژوهش، سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و اعمال تنش خشکی در کرتهای اصلی قرار گرفت و ارقام لوبیا ...
بیشتر
بهمنظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه لوبیا با کاربرد براسینواستروئید، پژوهشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در سال زراعی 1395-1394 اجرا شد. در این پژوهش، سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و اعمال تنش خشکی در کرتهای اصلی قرار گرفت و ارقام لوبیا شامل رقم کوشا و ژنوتیپ COS16 و چهار سطح براسینواستروئید شامل عدم مصرف (شاهد)، دو، چهار و شش میکرومولار بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. در مرحله گلدهی، تنش خشکی اعمال شد و همزمان با اعمال تنش خشکی، بوتههای لوبیا با براسینواستروئید (اپی‌براسینولید) محلولپاشی شد. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی باعث کاهش شاخص سطح برگ، اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده و شاخص برداشت شد و کاربرد اپی‌براسینولید باعث به حداقل رساندن اثرات منفی تنش خشکی و افزایش در صفات فوق گردید. بالاترین عملکرد دانه با کاربرد غلظت دو میکرومولار اپی‌براسینولید با میانگین 2/2068 کیلوگرم بر هکتار به‌دست آمد. در بین ارقام مورد مطالعه نیز، رقم کوشا در شرایط آبیاری مطلوب با میانگین 45/3025 کیلوگرم بر هکتار، عملکرد دانه بیشتری نسبت به ژنوتیپ COS16 نشان داد. بنابراین، کاربرد اپی‌براسینولید را بهعنوان راهکاری جهت افزایش مقاومت به تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه لوبیا در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی میتوان پیشنهاد نمود.
فاطمه محتشمی؛ محمود رضا تدین؛ پرتو روشندل
چکیده
بهمنظور بررسی تنش کم آبی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های گلرنگ، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد، در بهار سال 1395 انجام شد. در این پژوهش، تیمارها شامل سه سطح آبیاری براساس 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و ژنوتیپ‌های گلرنگ شامل ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تنش کم آبی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های گلرنگ، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد، در بهار سال 1395 انجام شد. در این پژوهش، تیمارها شامل سه سطح آبیاری براساس 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و ژنوتیپ‌های گلرنگ شامل سینا، محلی اصفهان و فرامان بودند. نتایج نشان داد تنش کم آبی موجب کاهش معنیدار تعداد شاخه‌های جانبی در هر بوته، ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، زیست توده و شاخص برداشت شد. کمترین عملکرد دانه (1196 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (313 کیلوگرم در هکتار) از تیمار تنش کم آبی50 درصد و بیشترین عملکرد دانه (2310 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (659 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 100 درصد نیاز آبی به‌دست آمد. همچنین نتایج نشان داد در بین ژنوتیپ‌های گلرنگ از نظر صفات مورد مطالعه تفاوت معنیداری وجود داشت به‌طوری که بیشترین عملکرد دانه (1998 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (561 کیلوگرم در هکتار) در ژنوتیپ سینا و کمترین عملکرد دانه (1659 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (426 کیلوگرم در هکتار) در ژنوتیپ محلی اصفهان مشاهده شد. نتایج نشان داد تفاوت‌های موجود در بین ژنوتیپ‌ها از نظر صفات مورفولوژیک، درصد روغن و عملکرد روغن از مولفههای مهم بوده که میتواند در انتخاب ژنوتیپ‌ها و یا ارقام مناسب تحت شرایط خشکی از آن استفاده کرد.
سید جواد طالب زاده؛ هاشم هادی؛ رضا امیرنیا؛ مهدی تاجبخش شیشوان؛ محمد رضایی مرادعلی
چکیده
بهمنظور ارزیابی الگوی توزیع مواد فتوسنتزی به دانة ژنوتیپ‌های گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل، یازده لاین امیدبخش گندم زمستانه بههمراه ارقام’اروم‘،’زارع‘،’میهن‘،’پیشگام‘و’زرین‘ در دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحلة گلدهی) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی الگوی توزیع مواد فتوسنتزی به دانة ژنوتیپ‌های گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل، یازده لاین امیدبخش گندم زمستانه بههمراه ارقام’اروم‘،’زارع‘،’میهن‘،’پیشگام‘و’زرین‘ در دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحلة گلدهی) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 ارزیابی شد. آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد تنش کم‌آبی بهصورت معناداری بر میزان انتقال مجدد، سهم انتقال مجدد و محدودیت منبع افزود و از مقدار وزن سنبله، وزن پدانکل، محدودیت مخزن با حذف سایر برگ‌ها، محدودیت مخزن با حذف برگ پرچم، عملکرد دانه و شاخص برداشت کاست، به‌طوری که تنش کم‌آبی میزان انتقال مجدد را 45/45 درصد افزایش داد و سهم کل عملکرد دانه از انتقال مجدد از 30/18 درصد در شرایط بهینه به 33/43 درصد در شرایط تنش افزایش داد. در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی در شرایط بهینة رطوبتی دو ژنوتیپ زرین و میهن و در شرایط تنش انتهایی ژنوتیپ میهن بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. در این مطالعه، در شرایط تنش کم‌آبی عملکرد دانه با میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد همبستگی مثبت و معنادار نشان داد. میتوان نتیجه گرفت ارقام و ژنوتیپ‌هایی که در هر دو شرایط از میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد کافی در عملکرد برخوردارند، ارقام مناسبی برای کشت در شرایط بهینه، همچنین در مناطقی است که با تنش کم‌آبی انتهایی روبه‌رویند.
کامیار کاظمی؛ محمد خواجه حسینی؛ احمد نظامی؛ حمداله اسکندری
چکیده
اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ (شامل هیدروپرایمینگ، محلول 10 درصد پلی‌اتیلن گلیکول، محلول 20 درصد پلی‌اتیلن گلیکول، محلول 5/2 درصد کلرید کلسیم، محلول 5 درصد کلرید کلسیم، محلول 50 میلیمولار سولفات روی، محلول 100 میلیمولار سولفات روی و بدون پرایمینگ) بر جوانهزنی بذر کنجد بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بذور ...
بیشتر
اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ (شامل هیدروپرایمینگ، محلول 10 درصد پلی‌اتیلن گلیکول، محلول 20 درصد پلی‌اتیلن گلیکول، محلول 5/2 درصد کلرید کلسیم، محلول 5 درصد کلرید کلسیم، محلول 50 میلیمولار سولفات روی، محلول 100 میلیمولار سولفات روی و بدون پرایمینگ) بر جوانهزنی بذر کنجد بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بذور پرایم شده با سولفات روی (50 میلیمولار) دارای بالاترین درصد جوانهزنی بودند، حال آنکه سرعت جوانهزنی بالا در هیدروپرایمینگ به‌دست آمد. در شرایط مزرعهای تأثیر پرایمینگ بذر و سطوح آبیاری بر رشد و عملکرد کنجد به صورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، در سال زراعی 93-1392 در مزرعهای واقع در شمال غربی شهرستان شادگان مورد بررسی قرار گرفت. کرتهای اصلی شامل سطوح آبیاری (آبیاری پس از 150 و 250 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر) و کرتهای فرعی هشت سطح پرایمینگ بذر (مشابه آزمون مقدماتی) بودند. بیشترین ارتفاع بوته در محلول 5 درصد کلرید کلسیم و آبیاری پس از 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر و کمترین ارتفاع در سطح عدم پرایمینگ و آبیاری پس از 250 میلیمتر تبخیر مشاهده شد. بیشترین و کمترین وزن هزاردانه نیز به ترتیب در هیدروپرایمینگ با فاصله آبیاری 150 و در تیمار شاهد پس از 250 میلیمتر تبخیر اندازهگیری شد. بالاترین میزان عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، کارایی مصرف آب، عملکرد روغن، درصد روغن و کمترین درصد پروتئین نیز در تیمار هیدروپرایمینگ به‌دست آمد.
پژمان نیک‌نشان؛ علی تدین؛ محمد رفیعی‌الحسینی؛ بابک بحرینی‌نژاد
چکیده
بهمنظور بررسی پتانسیل بالقوۀ تحمل خشکی شش اکوتیپ مختلف گیاه کرچک، آزمایشی مزرعهای در دو مکان اصفهان و شهرکرد در سال زراعی 1392 اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی شامل چهار سطح تنش خشکی (عدم تنش برابر با 30 درصد تخلیۀ رطوبتی، 45 درصد تخلیۀ رطوبتی، 60 درصد تخلیۀ رطوبتی و 75 درصد تخلیۀ رطوبتی) ...
بیشتر
بهمنظور بررسی پتانسیل بالقوۀ تحمل خشکی شش اکوتیپ مختلف گیاه کرچک، آزمایشی مزرعهای در دو مکان اصفهان و شهرکرد در سال زراعی 1392 اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی شامل چهار سطح تنش خشکی (عدم تنش برابر با 30 درصد تخلیۀ رطوبتی، 45 درصد تخلیۀ رطوبتی، 60 درصد تخلیۀ رطوبتی و 75 درصد تخلیۀ رطوبتی) بهعنوان کرت اصلی و شش اکوتیپ کرچک (اصفهان، اردستان، اراک، نایین، یزد و اهواز) بهعنوان کرت فرعی در سه تکرار در هر دو منطقه به‌طور مجزا انجام گرفت. نتایج این دو آزمایش بهصورت تجزیۀ مرکب آنالیز شد. صفات اندازهگیریشده شامل ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صددانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن است. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و روغن متعلق به اکوتیپ ‘اصفهان’ در منطقۀ اصفهان تحت شرایط عدم تنش به‌ترتیب با 1388 و 673 کیلوگرم در هکتار است.
فرشته روشن؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سیدعطاء‌الله سیادت
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، در سال زراعی 92-1391 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل ارقام گلرنگ ( ‘صفه’ و ‘محلی اصفهان’) ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، در سال زراعی 92-1391 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل ارقام گلرنگ ( ‘صفه’ و ‘محلی اصفهان’) و زمان‌های مختلف محلولپاشی سولفات روی (بدون محلولپاشی بهعنوان شاهد، محلولپاشی در مراحل ساقه‌دهی، شاخه‌دهی، گلدهی و پر شدن دانه) بودند. محلولپاشی سولفات روی تأثیر معناداری بر صفات مورفولوژیک، تعداد طبق در بوته و در متر مربع، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد روغن دارد. اثر رقم بر ارتفاع اولین شاخۀ فرعی، تعداد شاخۀ فرعی، قطر طبق، تعداد طبق در بوته و در متر مربع و تعداد دانه در طبق معنادار بود. اثر متقابل رقم و محلولپاشی بر درصد روغن دانه معنادار بود. محلولپاشی در مرحلۀ ساقه‌دهی و شاخه‌دهی بیشترین تأثیر را بر صفات مورفولوژیک از خود نشان داد. بیشترین عملکرد دانه از تیمار محلول (۲۸۶۲ کیلوگرم در هکتار) و اجزای آن و عملکرد روغن با محلولپاشی در مرحلۀ شاخه‌دهی به‌دست آمد. محلولپاشی در مرحلۀ ساقه‌دهی عملکرد بیولوژیک را افزایش داد. بیشترین درصد روغن دانه (83/25 درصد) در رقم ‘صفه’، با محلولپاشی در مرحلۀ ساقه‌دهی به‌دست آمد. نتایج نشان داد که رقم ‘محلی اصفهان’ و محلولپاشی در مرحلۀ شاخه‌دهی، بیشترین عملکرد دانه و روغن گلرنگ را تولید کرد.
مهری خشت زر؛ سید عطاءاله سیادت
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر فرسودگی بذر و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد جو بدون پوشینه، آزمایشی در سال زراعی 1390-91 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد (دزفول) انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح فرسودگی بذر شامل غیرفرسوده (شاهد)، 72 و 96 ساعت فرسودگی و پنج سطح تراکم شامل 100، 150، 200، 250 و 300 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد که فرسودگی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر فرسودگی بذر و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد جو بدون پوشینه، آزمایشی در سال زراعی 1390-91 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد (دزفول) انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح فرسودگی بذر شامل غیرفرسوده (شاهد)، 72 و 96 ساعت فرسودگی و پنج سطح تراکم شامل 100، 150، 200، 250 و 300 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد که فرسودگی بذر وزن هزاردانه، تعداد سنبله در متر مربع، درصد فیبر و پروتئین دانه، عملکرد زیستی، عملکرد دانه و شاخص برداشت را به‌طور معناداری کاهش داد. اثر تراکم بوته نیز بر صفات تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد زیستی، درصد فیبر و پروتئین دانه معنادار شد. استفاده از بذرهای باکیفیت، علاوه بر برتری گیاه در طول مراحل رشدونمو، موجب افزایش عملکرد نیز شد.
لیلا متقی؛ ایرج اله دادی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ غلامعباس اکبری؛ طاهره حسن لو
چکیده
تحقیق حاضر بهمنظور بررسی اثر زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا در شرایط کم‌آبی بهصورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1390-91 در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسۀ اصلاح و تهیۀ نهال بذر واقع در شهر کرج انجام گرفت. تنش کم‌آبی (از زمان شروع مجدد رشد در پایان زمستان) در سه سطح (40، 60 و 80 درصد تخلیۀ رطوبتی ...
بیشتر
تحقیق حاضر بهمنظور بررسی اثر زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا در شرایط کم‌آبی بهصورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1390-91 در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسۀ اصلاح و تهیۀ نهال بذر واقع در شهر کرج انجام گرفت. تنش کم‌آبی (از زمان شروع مجدد رشد در پایان زمستان) در سه سطح (40، 60 و 80 درصد تخلیۀ رطوبتی به‌ترتیب بهعنوان عدم تنش، تنش خفیف و تنش شدید) و کاربرد زئولیت در دو سطح (صفر و 10 تن در هکتار زئولیت طبیعی) بهصورت فاکتوریل در کرتهای اصلی و ژنوتیپ‌های کلزا (لاین ‘KR4’ و ‘Eldo’ و ارقام ‘GKH305’ و ‘Anatol’) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. براساس نتایج، تنش رطوبتی با تأثیر منفی بر اجزای عملکرد به کاهش شدید عملکرد دانه و عملکرد روغن منجر شد. در بین اجزای عملکرد نیز تعداد دانه در خورجین بیشترین تأثیر منفی را از تنش رطوبتی دید. رقم ‘GKH305’ در شرایط عدم تنش و رقم ‘Anatol’ در دو سطح تنش رطوبتی خفیف و شدید, بیشترین عملکرد را تولید کردند. با توجه به نتایج تأثیر زئولیت، میتوان از این ماده در شرایط کشت کلزا در تنش کم‌آبی استفاده کرد.