نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جهانفر دانشیان ¹
• فرناز شریعتی ²
• نادیا صفوی فرد ³

¹ استاد مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

² استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

³ دکتری زراعت، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

هدف: انتخاب ارقام سویا که در شرایط کم­آبی از عملکرد دانه بالاتری برخوردار باشند، میزان خسارت به تولید­کنندگان سویا را کاهش می­دهد.
روش پژوهش: پاسخ ژنوتیپ­های سویا به تنش کم­آبی از نظر ویژگی­های زراعی و عملکرد دانه در کرج طی دو سال بررسی شد. آزمایش به­صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که آبیاری در سه سطح (مطلوب، تنش متوسط و شدید) به­ترتیب بر­اساس 50، 100 و 150 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به­عنوان عامل اصلی و 10 ژنوتیپ سویا به­عنوان عامل فرعی بودند.
یافته ­ها: نتایج نشان داد که تنش متوسط و شدید سبب کاهش تعداد گره و فاصله میان­گره در مقایسه با آبیاری مطلوب شد. در آبیاری مطلوب، رقم زودرس صبا با بالاترین تعداد دانه در واحد سطح، بیشترین عملکرد دانه (2585 کیلوگرم در هکتار) را داشت. ژنوتیپ­های زودرس در آبیاری مطلوب بالاترین عملکرد دانه را داشتند و با افزایش شدت تنش از عملکرد دانه آن­ها به­طور قابل­توجهی کاسته شد. عملکرد دانه رقم صبا در تنش متوسط و شدید به­ترتیب 32 و 59 درصد در مقایسه با آبیاری مطلوب کاهش یافت. در شرایط تنش، ژنوتیپ­های دیررس عملکرد دانه بیشتری داشتند و تنش کم­آبی سبب کاهش جزئی عملکرد دانه آن­ها شد. در تنش متوسط و شدید لاین دیررس­A3935×­ Williamsبالاترین عملکرد دانه و عملکرد پروتئین دانه را داشت.
نتیجه ­گیری: در آبیاری مطلوب، رقم صبا و در شرایط تنش (متوسط و شدید) لاینA3935×Williams در کرج و اقلیم­های مشابه (معتدل سرد) قابل­توصیه است. 

کلیدواژه‌ها

• اجزای عملکرد
• شاخص برداشت
• خشکی
• طول دوره رشد
• عملکرد پروتئین

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Soybean Genotypes Response to Water Deficit Stress in Terms of Agronomic Characteristics and Grain Yield

نویسندگان [English]

• Jahanfar Daneshian ¹
• farnaz shariati ²
• NADIA SAFAVI FARD ³

¹ Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

² Assistant professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.

³ Ph. D of agronomy, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.

چکیده [English]

Objective: Selection of soybean cultivars that have a higher grain yield in water deficit conditions, reduces the damage to soybean producers.
Methods: The response of soybean genotypes to water deficit stress was investigated in terms of agricultural characteristics and grain yield in Karaj (Iran), during two years. The experiment was carried out as a split plot based on randomized complete block design in three replications. Therefore, three levels irrigation (irrigation after 50 (control), 100 (mild stress) and 150 mm (severe stress) evaporation from evaporation pan, Class A.) as a main plot and 10 soybean genotypes as a sub-plot.
Results: The results showed that mild and severe stress caused to decreased node number and inter-node compared to control irrigation. In control irrigation, the highest grain yield obtained from Saba (the early cultivar) 2585 kg/ha, with the highest seed number m². Early genotypes had the highest grain yield in control irrigation, and their grain yield decreased significantly with increasing stress intensity. So that the grain yield of Saba cultivar was reduced in mild and severe stress, 32 and 59%, respectively, compared to control irrigation. In stress conditions, the late genotypes had the highest grain yield and water deficit stress caused to a slight decrease in their grain yield. In mild and severe stress, ­Williams×A3935 (the late line( had the highest grain yield and protein yield, respectively.
Conclusion: In control irrigation, the Saba cultivar and in stress conditions (mild and severe) Williams×A3935 line is recommended in karaj and similar climates (moderately cold region).

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought
• Growth stage
• Harvest index
• Protein yield
• Yield components