به زراعی کشاورزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران

عضویت و راهنمای پابلونز

دستورالعمل حذف نام داور از روی کامنت ها در برنامه Word

بررسی تأثیر سه نوع کود آلی بر برخی عناصر موجود در خاک، عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن دانۀ گیاه سیاه‌دانه (Nigella sativa L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد اگروتکنولوژی، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)، دانشگاه تهران.

2 استاد، عضو هیئت علمی، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)، دانشگاه تهران، پاکدشت، تهران، ایران.

3 دانشیار، عضو هیئت علمی، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)، دانشگاه تهران، پاکدشت، تهران، ایران.

4 استادیار، عضو هیئت علمی، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، دانشکده فناوری کشاورزی (ابوریحان)، دانشگاه تهران، پاکدشت، تهران، ایران.

5 دانش‌آموختۀ دکتری تخصصی زراعت-فیزیولوژی گیاهان زراعی،گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات،دانشکده فناوری کشاورزی(ابوریحان)،دانشگاه تهران

10.22059/jci.2024.365432.2852

چکیده

هدف: استفاده از روش‌های کاربردی، ایمن و ارزان برای تولید غذای سالم و حفاظت از محیط زیست یک ضرورت است و یکی از این راه‌کار‌های رفع مشکل مصرف کود‌های شیمیایی، استفاده از اصول کشاورزی پایدار می‌باشد. کود‌های زیستی و آلی به‌واسطۀ افزایش ظرفیت نگهداری آب و هم‌چنین بهبود خصوصیات بیولوژیکی خاک و دارابودن عناصر غذایی ضروری، نقش مؤثری در افزایش عملکرد محصولات کشاورزی ایفا می‌کنند. محلول‌پاشی عناصر غذایی می‌تواند در جبران کمبود مواد غذایی جذب‌شده از طریق ریشه‌ها و یا تأمین نیاز گیاه به این عناصر در برگ‌ها کمک نماید. هم‌چنین با تغذیه از طریق برگ و محلول‌پاشی، می‌تواند مواد غذایی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن در اختیار گیاه قرار داد و این روشی مناسب برای کاهش مصرف کود‌های شیمیایی و کاهش خطرات زیست‌محیطی آن‌هاست. جهت بررسی اثر سه نوع کود آلی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن دانۀ گیاه سیاه‌دانه و برخی عناصر موجود در خاک، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده فناوری کشاورزی(ابوریحان) دانشگاه تهران در سال زراعی 98-1397 به اجرا درآمد.
روش پژوهش: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. ترکیب سطوح فاکتوریل به‌صورت عامل کود مغذی خاک‌مصرف 1 در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد، عامل محلول‌پاشی کود مغذی 2 در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد (محلول‌پاشی با آب مقطر) و عامل محلول‌پاشی کود مغذی 3 در سه سطح محلول‌پاشی به میزان یک و دو لیتر در هکتار و عدم کاربرد (محلول‌پاشی با آب مقطر) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که کاربرد کود مغذی خاک‌مصرف 1 به‌تنهایی سبب حصول مقادیر بالاتر وزن خشک بوته و تعداد شاخۀ جانبی شد. کاربرد کود‌های آلی با یکدیگر و یا به‌تنهایی نسبت به تیمار شاهد (عدم کاربرد هر سه کود) باعث افزایش وزن کپسول، عملکرد دانه، شاخص برداشت و درصد روغن دانه شد و کم‌ترین مقادیر این صفات مربوط به تیمار شاهد و برابر با 061/0 گرم، 4/593 کیلوگرم در هکتار، 98/12 درصد و 85/32 درصد بود. کاربرد همزمان کود مغذی خاک‌مصرف 1 و محلول‌پاشی کود مغذی 3 در تحریک جذب نیتروژن توسط گیاه مؤثر بود و در نتیجه مقدار نیتروژن خاک را کاهش داد.
نتیجه‌گیری: در مجموع می‌توان چنین نتیجه گرفت که کاربرد کود آلی و به‌ویژه کود مغذی خاک‌مصرف 1، در حصول عملکرد و صفات رشدی گیاه اثر مطلوبی داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the Effect of Three Types of Organic Fertilizers on Some Soil Elements, Yield, Yield Components and Seed Oil Percentage of Black Cumin (Nigella sativa L.)

نویسندگان [English]

  • Tahereh Mirzavand 1
  • Iraj Alahdadi 2
  • Elias Soltani 3
  • Fatemeh Benakashani 4
  • Shiva Akbari 5

1 Department of Agronomy and Plant Breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Pakdasht, Tehran, Iran

2 Faculty Member of Department of Agronomy and Plant Breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Pakdasht, Tehran, Iran

3 Faculty Member of Department of Agronomy and Plant Breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Pakdasht, Tehran, Iran

4 Faculty Member of Department of Agronomy and Plant Breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Pakdasht, Tehran, Iran

5 Department of Agronomy and Plant Breeding Sciences, College of Aburaihan, University of Tehran, Pakdasht, Tehran, Iran

چکیده [English]

Objective: Using practical, safe and cheap methods to produce healthy food and protect the environment is a necessity, and one of these solutions to solve the problem of chemical fertilizers consumption is to use the principles of sustainable agriculture. Biological and organic fertilizers play an effective role in increasing the yield of agricultural products by increasing the water holding capacity and also improving the biological properties of the soil and having essential nutrients. Biological and organic fertilizers are used as growth promoters with more efficiency than chemical fertilizers. Foliar spraying of nutrients can help in compensating the lack of nutrients absorbed through the roots or supplying the plant's need for these elements in the leaves. Also, by feeding through the leaves and foliar spraying, it can provide food to the plant in the shortest possible time, and this method is a suitable way to reduce the use of chemical fertilizers and reduce their environmental risks. In order to evaluate the effect of three types of organic fertilizers on the yield, yield components and seed oil percentage of Black Cumin (Nigella sativa L.) and the amount of some elements in soil, an experiment has been carried out at the research farm of the College of Aburaihan, University of Tehran, in the agricultural year 2019-2020.
Methods: This experiment has been conducted as a factorial based on a randomized complete block design in three replications. The combination of factorial levels were in the form of nutrient fertilizer 1 factor in two levels of 300 kg.ha-1 and no application of nutrient fertilizer 1, nutrient fertilizer 2 factor in 2 levels of 2 lit.ha-1 and no application (spraying with distilled water) and nutrient fertilizer 3 factor in three levels of foliar application at the rate of one and two liters per hectare and no application.
Results: The results showed that the use of nutrient fertilizer 1 alone resulted in higher plant dry weight. The use of organic fertilizers compared to the control treatment increased the capsule weight, seed yield, harvest index and seed oil percentage, and the lowest values of these traits belonged to the control treatment. The simultaneous application of nutrient fertilizer 1 and nutrient fertilizer 3 was effective in stimulating nitrogen absorption by the plant, and as a result, reduced the amount of soil nitrogen.
Conclusion: In general, it can be concluded that the application of organic fertilizers, especially the nutrient fertilizer 1, has had a favorable effect on the yield and growth characteristics of the plant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capsule weight
  • Foliar application
  • Harvest index
  • Organic fertilizer
  • Soil nitrogen
مراجع
آرمین، محمد و مصلحی، جواد (1391). واکنش عملکرد و اجزای عملکرد نخود به زمان و مقدار مصرف هیومیک‌اسید. بوم‌شناسی گیاهان زراعی، 8 (4)، 1-9.
آروند، مونا و سهرابی، یوسف (1401). تأثیر تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و کیفیت دانه سیاه‌دانه تحت سطوح مختلف آبیاری. فرایند و کارکرد گیاهی، 11 (50)، 123-143.
آقایی اوخچلار، رقیه؛ امیرنیا، رضا؛ تاجبخش‌شیشوان، مهدی و قیاسی، مهدی (1399). اثر محلول پاشی عصاره کودهای آلی بر خصوصیات زراعی و عملکرد کمی و کیفی شش اکوتیپ بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.). نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، 18 (2)، 153-165.
امینی‌فرد، محمدحسین؛ غلامی، مژگان؛ بیات، حسن و مرادی‌نژاد، فرید (1397). تأثیر کاربرد کودهای فولویک‌اسید و اسید آمینه بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی، رشدی و عملکرد گشنیز (Coriandrum sativum L.). نشریه بوم‌شناسی کشاورزی، 12 (3)، 373-388.
جامی، محمدقاسم؛ قلاوند، امیر؛ مدرس‌ثانوی، سیدعلی‌محمد؛ مختصی‌بیدگلی، علی؛ باغبانی‌آرائی، ابوالفضل و نامداری، امین (1398). واکنش صفات رویشی و کیفی دانه آفتابگردان به منابع مختلف نیتروژن (کود آلی و شیمیایی) و زئولیت تحت رژیم‌های مختلف آبیاری. تنش‌های محیطی در علوم زراعی،  12 (1)، 141-152.
حسنی، اکبر و امیری، محمدرضا (1395). تاثیر محلول پاشی اسیدهای آمینه بر کارایی زراعی نیتروژن، عملکرد و کیفیت دانه جو. نشریه زراعت، 29 (3)، 76-86.
رضوانی‌مقدم، پرویز؛ سیدی، سیدمحمد و آزاد، مسعود (1393). اثرات کود‌های آلی و بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد سیاه‌دانه (Nigella sativa L.). نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، 12 (4)، 567-573.
زاهدی‌فر، مریم؛ موسوی، سیدعلی‎‌اکبر؛ ارشادی، آرش و جعفری‌اصل، مهدی (1402). بررسی کارایی مصرف آب و ویژگی‌های رشد گندم تحت تأثیر کاربرد خاکی و محلول‌پاشی کود آلی زر گرین در شزایط خشکی. مجله تحقیقات آب و خاک ایران، 54 (1)، 136-153.
سرگزی، سمانه؛ سیروس‌مهر، علیرضا؛ قنبری، احمد و موسوی‌نیک، محسن (1402). ارزیابی برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیک گیاه گلرنگ تحت شرایط خشکی و محلول‌پاشی کودهای آلی. فرایند و کارکرد گیاهی، 12 (54)، 105-122.
سرلکی، احسان؛ کیانمهر، محمدحسین و کرمانی، علی‌ماشاءالله (1401). هیومیفیکاسیون لیگنایت در فاز جامد جهت فعال‌سازی ترکیبات نیترو-هیومیکی از طریق اکسیداسیون ازن: ارزیابی عملکرد هیومیفیکاسیون و تبدیل نیتروژن در فراند. تحقیقات آب و خاک ایران، 53 (5)، 917-936.
سهرابی، رضوان؛ رضوانی مقدم، پرویز؛ قربانی، رضا؛ و آستارایی، علیرضا (1400). بررسی اثر کودهای آلی، بیولوژیکی و شیمیایی بر اجزای عملکرد، عملکرد و عملکرد روغن دانه سیاه‌دانه (Nigella sativa L.). نشریه بوم‌شناسی کشاورزی، 13 (1)، 23-38.
صیدی، زهرا؛ فاتح، اسفندیار و آینه‌بند، امیر (1395). اثر منابع مختلف نیتروژن و کودهای آلی بر ویژگی‌های خاک و خصوصیات اسانس گیاه زنیان. تولید گیاهان زراعی، 9 (2)، 175-192.
طوسی‌کهل، پری؛ اصفهانی، مسعود؛ ربیعی، محمد و ربیعی، بابک (1390). اثر غلظت و زمان محلول‌پاشی کود نیتروژن مکمل بر انتقال مجدد مادۀ خشک، عملکرد دانه و اجزای عملکرد کلزا (Brassica napus L.) رقم هایولا 401. مجله علوم زراعی ایران، 13 (2)، 352-367.
عزیزی، مجید و صفایی، زینب (1395). محلول‌پاشی هیومیک‌اسید و نانو کودفارمکس بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی سیاه‌دانه (Nigella sativa L.). نشریه علوم باغبانی، 30 (4)، 671-680.
فلاحی، حمیدرضا؛ طاهرپور کلانتری، رضا؛ اسعدیان، امیرحسن؛ اقحوانی‌شجری، مهسا و رمضانی، سیدحمیدرضا (1397). تأثیر کاربرد انواع حاصلخیز‌کننده‌های خاک بر رشد و عملکرد دو گونه دارویی اسفرزه و سیاه‌دانه. علوم گیاهان زراعی ایران، 49 (3)، 1-11.
قلی‌زاده، رضا؛ ابراهیم‌زاده، اصغر؛ زاهدی، سیدمرتضی؛ کریمی، اسماعیل و حسنپور‌اقدم، محمدباقر (1401). بررسی محلول‌پاشی سه نوع کود (زیستی، آلی و کود کامل معدنی) و نانو کلات پتاسیم بر برخی ویژگی‌های کیفی و عملکردی دو رقم تجاری توت‌فرنگی در شرایط گلخانه. فرایند و کارکرد گیاهی، 11 (47)، 55-67.
محمدی، سیدمحمدعلی؛ همتی، خدایار و حسینی، سیدحمزه (1399). تأثیر کاربرد کودهای آلی بر عملکرد کمی و کیفی کدو تخم کاغذی (Cucurbita pepo Var. Styriaca). پژوهش‌های تولید گیاهی، 27 (3)، 37-53.
مرادی، صلاح‌الدین؛ رسولی صدقیانی، میرحسین؛ سپهر، ابراهیم؛ خداوردی‌لو، حبیب و برین، محسن (1398). نقش کربن آلی در معدنی‌شدن نیتروژن، کربن و غلظت برخی عناصر غذایی در یک خاک شور. مدیریت خاک و تولید پایدار، 9 (3)، 153-169.
میرسیدحسینی، حسین؛ ایوانی، ریحانه و ثواقبی، غلامرضا (1394). بررسی آزمایشگاهی و گلخانه‌ای تأثیر منابع و مقادیر کودهای آلی بر زیست‌فراهمی مس و روی در خاک. نشریه زراعت، 108، 8-16.
ودائی، شیوا و اعرابی، اعظم (1400). بررسی ویژگی‌های فیزیکی- شیمیایی و آنتی اکسیدانی روغن سیاه‌دانه ایرانی استخراجی با پرس سرد و سوکسله. فرآوری و نگهداری مواد غذایی، 13 (1)، 89-101.
Aghaee Okhchelar, R., Amirnia, R., Tajbakhsh shishvan, M., & Ghiyasi, M. (2020). Effect of foliar application of organic fertilizers extracts on agronomic traits and yield quality and quantity of six moldavian balm ecotypes. Iranian Journal of Field Crops Research, 18(2), 153-165. (In Persian).
Aminifard, M. H., Gholami, M., Bayat, H., & Moradi Nezhad, F. (2020). Effect of fulvic acid and amino acid application on physiological caracteristics, growth and yeild of coriander (Coriandrum sativum L.) as a medicinal plant. Journal of Agroecology, 12(3), 373-388. (In Persian).
Armin, M., & Moslehi, J. (2012). Yield and yield components response of chickpea to time and different levels of humic acid foliar application. Agroecology Journal, 8(4), 1-9. (In Persian).
Arvand, M., & Sohrabi, Y. (2022). Effect of combining biological and chemical fertilizers on yield and quality of Black Cumin grain under different irrigation levels. Plant Process and Function, 11(50), 123-143. (In Persian).
Azizi, M., & Safaei, Z. (2016). The Effect of Foliar Application of Humic Acid and Nano Fertilizer (Pharmks®) on Morphological Traits, Yield, Essential Oil Content and Yield of Black Cumin (Nigella sativa L.). Journal of Horticultural Science, 30(4), 671-680. (In Persian).
Fallahi, H., Taherpour Kalantari, R., Asadian, A., Aghhavani-shajari, M., & Ramazani, S. H. (2018). Effect of different soil fertilizing agents on growth and yield of isabgol and black seed as two medicinal plants. Iranian Journal of Field Crop Science, 49(3), 1-11. (In Persian).
Gavili, E., Moosavi, A. A., & Kamgar Haghighi, A. A. (2019). Does biochar mitigate the adverse effects of drought on the agronomic traits and yield components of soybean? Industrial Crops & Products, 128, 445-454.
Gholizadeh, R., Ebrahimzadeh, A., Zahedi, S. M., Karimi, E., & Hassanpouraghdam, M. B. (2023). Study of foliar application of three bio & organic fertilizers and Nano chelated potassium on the yield and some quality attributes of two strawberry cultivars under greenhouse conditions. Journal of Plant Process and Function, 11(47), 55-68. (In Persian).
Hasani, A., & Amiri, M. R. (2017). Effect of foliar application of amino acids on nitrogen use efficiency, grain yield and quality of barley. Applied Field Crops Research, 29(3), 76-86. (In Persian).
Jami, M. G., Ghalavand, A., Modarres-Sanavy, S. A. M., Makhtassi-Bidgoli, A., Baghbani-Arani, A., & Namdari, A. (2019). The response of quantitative and qualitative traits of sunflower seed to various nitrogen sources (organic and chemical fertilizers) and zeolite under different regimes of irrigation. Environmental Stresses in Crop Sciences, 12(1), 141-152. (In Persian).
Kandil, A. A., Sharief, A. E. M., Seadh, S. E., & Altai, D. S. K. (2016). Role of humic acid and amino acids in limiting loss of nitrogen fertilizer and increasing productivity of some wheat cultivars grown under newly reclaimed sandy soil. International Journal of Advanced Research in Biological Sciences, 3(4), 123-136.
Liu, D. H., Zhu, D. W., Guo, L. P., Liu, W., Zuo, Z. T., Jin, H., & Yang, Y. (2015). Effects of nitrogen fertilization on growth, yield and quality of Chrysanthemum morifolium. Plant Nutrition and Fertilizer Science, 18, 188-195.
Mazaheri, Y., Torabi, M., Azadmard-Damirchi, S., & Savage, G.P. (2019). A comprehensive review of the physicochemical, quality and nutritional properties of Nigella Sativa oil. Food Reviews International, 35(4), 342-362.
Merajipoor, M., Movahedi Dehnavi, M., Salehi, A., & Yavari. (2020). Improving grain yield, water and nitrogen use efficiency of Nigella sativa with biological and chemical nitrogen under different irrigation regimes. Scientia Horticulturae, 260, 1-8.
Mir Seied Hoseini, H., Ivani, R., & Savabeghi, Gh. (2015). The effect of sources and various amounts of organic fertilizer on bioavailability of Cu and Zn in soil. Agronomy Journal, 108, 8-16. (In Persian).
Mohammadi, S. M. A., Hemmati, K., & Hoseini, S. H. (2020). Evaluation of quantitative and qualitative performance and phytochemical traits of Cucurbita Pepo Var.Striaca under organic fertilizer treatments. Journal of Plant Production, 27(3), 37-53. (In Persian).
Moradi, S., Rasouli-Sadaghiani, M. H., Sepehr, E., Khodaverdiloo, H., & Barin, M. (2019). The Role of organic carbon in the mineralization of nitrogen, carbon and some of nutrient concentrations in soil salinity conditions. Journal of Soil Management and sustainable Production, 9(3), 153-169. (In Persian).
Othman, M. M. (2021). Effect of organic fertilizers and foliar application of some stimulants on Barley plants under saline condition. Journal of Soil Sciences and Agricultural Engineering, 12(4), 279-287.
Rezvani Moghaddam, P., Seyedi, S. M., & Azad, M. (2015). The Effects of Organic and Biological Fertilizers on Yield and Yield Components of Black Seed (Nigella sativa L.). Iranian Journal of Field Crops Research, 12(4), 567-573. (In Persian).
Sargazi, S., Sirousmehr, A. R., Ghanbari, A., & Mousavi Nik, M. (2023). Evaluation of morphological and biochemical traits of safflower (Carthamus tinctorius L.) under drought stress conditions and Foliar application of organic fertilizer. Journal of Plant Process and Function, 12(54), 105-122. (In Persian).
Sarlaki, E., Kianmehr, M. H., & Kermani, A. M. (2022) Solid-phase humification of Lignite for activation of nitrohumified substances via ozone oxidation: humification efficiency and nitrogen transformation. Iranian Journal of Soil and Water Research, 53(5), 917-936. (In Persian).
Saydi, Z., Fateh, S., & Ayenehband, A. (2016). The effect of different sources of nitrogen and organic fertilizers on soil properties andessentioal oil properties of ajowan. Crop Production, 9(2), 175-192. (In Persian).
Sohrabi Renani, R., Rezvani Moghaddam, P., Ghorbani, R., & Astaraie, A. R. (2021). Effect of organic, biological and chemical fertilizers on yield, yield components and oil yield of black seed (Nigella sativa L.). Journal of Agroecology, 13(1), 23-38. (In Persian).
Tousikehal, P., Esfahani, M., Rabiei, M., & Rabiei, B. (2011). Effect of concentration and timing of application of supplementary nitrogen fertilizer on dry matter remobilization, grain yield and yield components of rapeseed (Brassica napus L.) cv. Hayola401. Iranian Journal of Crop Sciences, 13(2), 352-367. (In Persian).
Vedaie, Sh., & Aarabi, A. (2021). Effect of cold press and soxhlet methods on physicochemical and antioxidant properties of Iranian black seed oil. Food Processing and Preservation Journal, 13(1), 89-101. (In Persian).

Zahedifar, M., Moosavi, S. A. A., Ershadi, A., & Jafari-Asl, M. (2023). Investigating water use efficiency and wheat growth characteristics as influenced by soil and foliar application of Zargreen organic fertilizer under drought conditions. Iranian Journal of Soil and Water Research, 54(1), 136-153. (In Persian).

به زراعی کشاورزی
دوره 26، شماره 4
دی 1403
صفحه 883-903
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار