نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران. رایانامه: chenany.s@asnrukh.ac.ir

2 نویسنده مسئول، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران. رایانامه: moraditelavat@asnrukh.ac.ir

3 گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران. رایانامه: alimoshatati@asnrukh.ac.ir

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست و بور بر عملکرد دانه و روغن گلرنگ، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح ورمی­کمپوست (صفر، 4، 8 و 12 تن در هکتار) و چهار سطح عنصر بور (صفر، 3، 6 و 9 کیلوگرم در هکتار) از منبع بوریک‌اسید (H3BO3) به‌صورت خاک ‌کاربرد بود. نتایج نشان داد که اثر ورمی­کمپوست بر اغلب صفات اندازه‌گیری‌شده معنی‌دار بود. بر این اساس، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد شامل تعداد طبق در مترمربع، دانه در طبق و وزن هزاردانه تا بالاترین سطح مصرف ورمی‌کمپوست، به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. اثر بور نیز بر صفات تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کلاله شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد پروتئین دانه معنی‌دار شد. اثر متقابل ورمی­کمپوست و بور بر صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد پروتئین دانه معنی‌دار گردید. مقایسه میانگین نشان داد که بیش‌ترین عملکرد دانه (3184 کیلوگرم در هکتار) و بیش‌ترین عملکرد روغن (939 کیلوگرم در هکتار) در ترکیب تیماری 12 تن ورمی‌کمپوست در هکتار و 3 کیلوگرم بور در هکتار حاصل شد، که در هر دو مورد عملکرد دانه و روغن در واحد سطح افزایش بیش از صددرصدی در مقایسه با تیمار شاهد را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Vermicompost and Boron Fertilizer on Growth, Yield and Uptake of Nitrogen and Boron in Safflower (Carthamus tinctorious L.)

نویسندگان [English]

  • Somayyeh Chenani 1
  • Mohammad Moradi Telavat 2
  • Ali Moshattati 3

1 Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Khuzestan, Iran. Email: chenany.s@asnrukh.ac.ir

2 Corresponding Author, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Khuzestan, Iran. Email: moraditelavat@asnrukh.ac.ir

3 Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Khuzestan, Iran. Email: alimoshatati@asnrukh.ac.ir

چکیده [English]

To investigate the effect of different levels of vermicompost and boron on safflower grain and oil yield, a factorial experiment is conducted in a randomized complete block design with four replications in the 2016-17 crop year at the research farm of Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan. Experimental factors include four levels of vermicompost (0, 4, 8, and 12 tons per hectare) and four boron levels (0, 3, 6, and 9 kg per hectare) from the source of boric acid (H3BO3) as soil application. The results show that the effect of vermicompost on most of the measured traits has been significant. Accordingly, biological yield and yield components including number of capitols per square meter, grain per capitol, and 1000-grain weight have increased significantly to the highest level of vermicompost consumption. The effect of boron on grain number per capitol, grain yield, biological yield, stigma yield, harvest index, oil yield, and grain protein percentage is significant. The interaction effect of vermicompost and boron on grain yield, harvest index, oil yield, grain protein percentage, and nitrogen uptake per unit aera is significant. Comparison of means show that the highest grain yield (3184 kg/ha) and the highest oil yield (939 kh/ha) are obtained in the treatment of 12 tons of vermiompost and 3 kg of boron per hectare. In both cases, grain and oil yield per unit area show a 100% increase, compared to the control treatment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Boric acid
  • Harvest index
  • Leaf area index
  • Oilseed plant
  • Stigma yield
حاج‌غنی، مهدیه؛ قلاوند، امیر و مدرس ثانوی، سیدعلی‌محمد (۱۳۹۶). ارزیابی عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص‌های رشد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در سیستم‌های کشاورزی ارگانیک و متداول. مجله بوم‌شناسی کشاورزی، ۹ (۱)، ۱۵-۳۰.
خواجه‌پور، محمدرضا (۱۳۹۱). گیاهان صنعتی. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان.
سهیلی موحد، سمیه؛ خماری، سعید؛ شیخ‌زاده، پریسا و علیزاده، بهرام (۱۳۹۷). اثر محلول‌پاشی با عناصر بور و روی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.) در شرایط محدودیت آب انتهای فصل. مجله بوم‌شناسی کشاورزی، ۱۰ (۳)، ۸۲۳-۸۴۰.
سیادت، سیدعطاء‌الله و مرادی تلاوت، محمدرضا (۱۳۹۷). جنبه‌های کاربردی کشاورزی ارگانیک. ویراست دوم. تهران: انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی.
صف‌آرا، نازنین؛ مرادی تلاوت، محمدرضا؛ سیادت، سیدعطاء‌الله؛ کوچک‌زاده، احمد و موسوی، سیدهاشم (۱۳۹۵). اثر تاریخ کاشت و گوگرد بر عملکرد، درصد روغن و نیتروژن دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در کشت پاییزه. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، ۱۴ (۳)، ۴۳۸-۴۴۸.
صفایی، مریم؛ رحیمی، اصغر؛ ترابی آزاده، بنیامین و قهفرخی، خرم (۱۳۹۶). تأثیر کاربرد ورمی کمپوست، محلول‌پاشی برگی چای کمپوست و هیومیک‌اسید بر شاخص های رشد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.). مجله بوم‌شناسی کشاورزی، ۹ (۳)، ۸۰۵-۸۲۰.
صفری‌زاده، مهری؛ مددی‌زاده، محمد و شریعتی‌نیا، فاطمه (۱۳۹۰). بررسی آثار تغذیه ای عناصر نیتروژن، بور و گوگرد بر خصوصیات کمی و کیفی دانه گلرنگ. مجله علوم گیاهان زراعی ایران، ۴۲ (۱)، ۱۳۳-۱۴۱.
قزلباش، انیسه (۱۳۹۲). تأثیر کودهای آلی و سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‏ای و برخی پارامترای خاک. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. به راهنمایی شاهین شاهسونی. شاهرود: دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده کشاورزی.   
کامکار، بهنام و مهدوی‌دامغانی، عبدالمجید (۱۳۹۱). مبانی کشاورزی پایدار. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
کریمی، علیرضا؛ بهدانی، محمدعلی؛ اسلامی، سیدوحید و فتحی نسری، محمدحسن (۱۳۹۶). عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت تأثیر کاربرد عناصر کم-مصرف و ورمی کمپوست در دو منطقه کرمان و بردسیر. مجله بوم‌شناسی کشاورزی. ۹ (۲)، ۵۰۵-۵۱۹.
کمرکی، حسین و گلوی، محمد (۱۳۹۱). ارزیابی محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی آهن، بر و روی بر ویژگی های کمّی و کیفی گلرنگ (Carthamus tinctorius L.). مجله بوم‌شناسی کشاورزی، ۴ (۳)، ۲۰۱-۲۰۶.
مرادی تلاوت، محمدرضا و سیادت، سیدعطاء‌الله (۱۳۹۱). معرفی و تولید گیاهان دانه‌روغنی. تهران: انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی.
مرادی تلاوت، محمدرضا و فتحی، قدرت‌الله (۱۳۸۶). واکنش متفاوت ژنوتیپ‌های کلزا به مصرف بر. مجله علمی کشاورزی، ۳۰ (۴)، ۱۲۵-۱۳۷.
مرادی تلاوت، محمدرضا؛ کاظمی، زهره و سیادت، سیدعطاء‌الله (۱۳۹۵). واکنش فیزیولوژی، رشد و عملکرد کلزا به مصرف بور تحت تنش گرمایی ناشی از کشت‌های دیرهنگام. مجله‌ به‌زراعی کشاورزی، ۱۸ (۱)، ۵۵-۶۷.
مکوندی، معصومه؛ بخشنده، عبدالمهدی؛ خدایی جوقان، آیدین؛ مشتطی، علی و مرادی تلاوت، محمدرضا (۱۳۹۹). اثر کمپوست کود دامی ترکیب‌شده با زئولیت و تلقیح مایکوریزا بر رشد و عملکرد تریتیکاله(X Tritico-secale Wittmack). نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، ۱۸ (۱)، ۱۱۱-۱۲۳.
نژادحسینی، طیبه؛ آستارایی، علیرضا؛ خراسانی، رضا و امامی، حجت (۱۳۹۰). بررسی دو نوع کود آلی همراه با عناصر بر و روی بر عملکرد، اجزای عملکرد و غلظت عناصر غذایی در دانه ارزن معمولی. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، ۹ (۱)، ۷۰-۷۷.
 
Aghighi Shahverdi Kandi, M., Khodadadi, A., & Heydari, F. (2017). Evaluation of Boron foliar application and irrigation withholding on quantitative traits of safflower. International Journal of Farming and Allied Sciences, 3, 12-19.
Arancon, N. Q., Edwards, C. A., Lee, S., & Byrne, R. (2006). Effects of humic acids from vermicomposts on plant growth. European Journal of Soil Biology, 42, 565-569. https://doi.org/10.1016/j.ejsobi.2006.06.004
Atiyeh, R. M., Subler, S., Edwards, C. A., Bachman, G., Metzger, J. D., & Shuster, W. (2000). Effects of vermicomposts and composts on plant growth in horticultural container media and soil. Pedo Biologia, 44, 579-590. https://doi.org/10.1078/S0031-4056(04)70073-6
Bremner, J. M. (1996). Nitrogen-Total. In Methods of Soil Analysis. Part 3-Chemical Methods. Sparks, D. L., Page, A. L., Helmke, P. A., Loeppert, R.H., Soltanpour, P.N., Tabatabai, M.A., Johnston, C. T. & Sumner, M.E.. Madison: Soil Science Society of America Inc. 1085-1121.
Dehghaninezhad, H. R., Bagheripour, M. A., & Mehraban, A. (2016). The effect of vermicompost levels on the four Safflower cultivars (carthamus tinctorius L.). International Journal of Advanced Biotechnology and Research, 7(4), 488-496.
Ghazelbash, A. (2013). Effect of Organic and Zinc Sulfate on Yield and Yield compoents of Maize and some Soil Parameters. MSc Thesis. Under the supervisor of Shahin Shahsuni. Shahrood: Shahrood University of Technology, Faculty of Agriculture. (In Persian)
Grant, C. A., & Bailey, L. D. (1993). Fertility management in canola production. Canadian Journal of Plant Science, 73, 651- 670.
Hajghani, M., Ghalavand, A., & Modarres-Sanavy, S. A. M. (2017). Evaluation of yield, yield components and growth indices of Safflower (Carthamus tinctorius L.) in conventional and organic farming systems. Journal of Agroecology, 9(1), 15-30. https://doi.org/10.22067/jag.v9i1.31520. (In Persian).
Ismail, S., Pillewad, S. R., & Syed, J. (2011). Influence of elemental sulfur and boron on yield, nutrient uptake and quality of safflower varieties. International Journal of Applied Agricultural and Horticultural Sciences, 2(6), 11-16.
Kamaraki, H., & Galavi, M. (2012). Evaluation of foliar Fe, Zn and B micronutrients application on quantitative and qualitative traits of safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Agroecology, 4(3), 201-206. https://doi.org/10.22067/jag.v4i3.15308. (In Persian).
Kamkar, B., & Mahdavi-Damghani, A. M. (2012). Principles of Sustainable Agriculture. Mashhad: Jahad Daneshgahi Press. (In Persian).
Karimi, A. R., Behdani, M. A., Eslami, S. V., & Fathi, M. H. (2017). Yield and yield components of Safflower (Carthamus tinctorius L.) as affected by micronutrient application and vermicompost in two Kerman and Bardsir regions. Journal of Agroecology, 9(2), 505-519. Doi: 10.22067/jag.v9i2.51650 (In Persian).
Khajehpoor, M. R. (2006). Industrial Plants. Isfahan: Jahad Daneshgahi Press. (In Persian).
Makvandi, M., Bakhshandeh, A., Khodaei Joghan, A., Moshattati, A., & Moradi Telavat, M. R. (2020). Effect of zeolite amended cattle manure compost and mycorrhiza fungi inoculation on growth and yield of triticale (X Tritico-secale Wittmack). Iranian Journal of Field Crops Research, 18(1), 111-123. https://doi.org/10.22067/gsc.v18i1.81266 (In Persian).
Marschner, H. (1995). Mineral Nutrition of Higher Plants. New York: Academic Press.
Moradi-Telavat, M. R., & Fathi. (2008). Different responses of canola genotypes to boron application. The Scientific Journal of Agriculture, 30(4), 125-137. (In Persian).
Moradi-Telavat, M. R., Kazemi, Z., & Siadat S. A. (2016). Canola physiological, growth and yield response to boron application affected by heat stress due to late planting dates. Journal of Crop Improvement, 18(1), 55-67. https://doi.org/10.22059/jci.2016.56572. (In Persian)
Moradi-Telavat, M. R., Siadat, S. A., Nadian, H. & Fathi, G. (2008). Effect of nitrogen and boron on canola yield and yield components in Ahwaz, Iran. International Journal of Agricultural Research, 3(6), 415- 422. https://doi.org/10.3923/ijar.2008.415.422
Moradi-Telavat, M. R., & Siadat, S. A. (2012). Introduction and Production of Oilseed Plants. Tehran: Education and Extention of Agriculture Press. (In Persian).
Nejadhoseini, T., Astaraei, A. R., Khorasani, R. & Emami, H. (2011). Effect of two organic manures, Zinc and Boron on yield, yield components and grain chemical composition in millet. Iranian Journal of Field Crops Research, 9(1), 70-77. https://doi.org/10.22067/gsc.v9i1.10496. (In Persian).
PORIM Test Methods. (1995). Palm oil Research Institute of Malaysia. Kuala Lumpur: Palm oil Research Institute of Malaysia press. 72-75.
Safaee, M., Rahimi, A., Torabi, B., & Khoram-Ghahfarokhi, A. (2017). Effect of vermi-compost fertilizer application and foliar spraying of compost tea and acid humic on growth indices of Safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Agroecology, 9(3), 805-820. https://doi.org/10.22067/jag.v9i3.51879 (In Persian).
Safara, N., Moradi Telavat, M. R., Siadat, S. A., Koochakzadeh, A., & Mousavi, S. H. (2016). Effect of sowing date and sulfur on yield, oil content and grain nitrogen of safflower (Carthamus tinctorius L.) in autumn cultivation. Iranian Journal of Field Crops Research. https://doi.org/10.22067/gsc.v14i3.43039 14(3), 438-448.
Safari, M., Madadizade, M., & Shariatnia, F. (2011). Investigation of nutritional effects of nitrogen, boron and sulfur on quantitative and qualitative characteristics of safflower grain (Carthamus tinctorius L.). Iranian Journal of Field Crop Science, 42(1), 133-141. https://doi.org/20.1001.1.20084811.1390.42.1.14.0 (In Persian).
Siadat, S. A., & Moradi Telavat, M. R. (2018). Practical Aspects of Organic Farming. Second edition. Tehran: Agriculture Education and Extension Press. (In Persian).
Soheili Movahhed, S., Khomari, S., Sheikhzadeh, P., & Alizadeh, B. (2018). Effect of foliar spray of Boron and Zinc on the yield and yield components of spring Safflower (Carthamus tinctorius L.) under late-season water limitation. Journal of Agroecology, 10(3), 823-840. https://doi.org/10.22067/jag.v10i3.60741 (In Persian).
Stangoulis, J. C. R., Grewal, H. S., Bell, R. W., & Graham, R. D. (2000). Boron efficiency in oilseed rape: I. Genotypic variation demonstrated in field and pot grown Brassica napus L. and B. juncea L. Plant Soil, 225, 243-251. https://doi.org/10.1023/A:1026593528256