به زراعی کشاورزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران

عضویت و راهنمای پابلونز

دستورالعمل حذف نام داور از روی کامنت ها در برنامه Word

بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن بر صفات زراعی و مورفولوژیکی برنج رقم طارم محلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی قائمشهر، قائمشهر، ایران.

2 گروه زراعت، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبدکاووس، ایران.

3 گروه اصلاح نباتات، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.

چکیده

هدف: بهینه­ سازی مقدار مصرف کودهای نیتروژنه یکی از راه‌کارهای مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد است. به‌منظور بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن طی دو سال بر خصوصیات مورفولوژیک و صفات زراعی برنج این آزمایش به اجرا در آمد.
روش پژوهش: آزمایشی به ­صورت کرت­ های‌ خرد شده در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 و 1389 در مزرعه پژوهشی واقع در آمل اجرا شد. مقادیر نیتروژن در سه سطح (46، 69، 92 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) به‌عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل چهار سطح تنش یا عدم مصرف نیتروژن (T1= تنش در مرحله خوشه­دهی کامل، T2= تنش در مرحله ظهور خوشه آغازین، T3= تنش در مرحله پنجه‌دهی و T4= تنش در مرحله نشاکاری) بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تعداد دانه پر در خوشه، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت در سال 1388 بیش‌تر از سال 1389 بود. عملکرد دانه در سال اول (25/450 گرم در مترمربع) بیش‌تر از سال دوم (1/395 گرم در مترمربع) به‌دست آمد. حداکثر شاخص برداشت هم در سال 1388 و با تنش نیتروژن در مرحله خوشه­ دهی کامل به ­دست آمد.
نتیجه‌گیری: بنابراین مصرف 69 کیلوگرم نیتروژن به ­صورت تنشی در هکتار با تنش نیتروژن در مرحله خوشه ­دهی کامل را می­توان جهت تولید بالاترین عملکرد دانه پیشنهاد نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effects of Nitrogen Levels and Stress on Agronomic and Morphological Traits of Rice (Oryza sativa L.) Var. Tarom Local

نویسندگان [English]

  • majid moslemi 1
  • hamidreza mobasser 1
  • nematollah sedaghat 2
  • eiman eshghi 3

1 Department of Agriculture and Plant Breeding, Islamic Azad University of Ghaemshahr, Ghaemshahr, Iran.

2 Department of Agriculture, Faculty of Plant Production, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, Iran.

3 Department of Plant Breeding, Faculty of Agricultural Sciences, University of Agricultural Sciences and Natural Resources of Sari, Sari, Iran.

چکیده [English]

Objective: Optimizing the consumption rate of nitrogen fertilizers is one of the important management strategies to improve performance. This experiment was carried out to investigate the effects of nitrogen stress and levels on the morphological characteristics and agronomic traits of rice.
Methods: An experiment was conducted in the form of split plots in a randomized complete block design with four replications in 2009 & 2010 at the research farm located in Amol. Nitrogen levels were considered the main factor at three levels (46, 69, 92 kg N/ha-1 from urea source) and the sub-factor included four levels of stress or lack of nitrogen consumption (T1= stress at the full clustering stage, T2= stress at the emergence of the initial cluster stage, T3= stress at the tillering stage, and T4= stress at the transplanting stage).
Results:  The results demonstrated that the number of full panicles per panicle, 1000-seed weight, grain yield, and harvest index were higher in 2009 than in 2010. Grain yield in the first year (450.25 g/m2) was higher than that of the second year (395.1 g/m2). The maximum harvest index was also obtained in 2009 with nitrogen stress at the full clustering stage.
Conclusion: Therefore, the application of 69 kg of nitrogen per hectare in installments can be recommended to produce the highest grain yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grain yield
  • Growth stage
  • Harvest index
  • Nitrogen
  • Rice
مراجع

منابع

اسماعیل­زاده-مریدانی، محبوبه؛ اشراقی­نژاد، مرتضی؛ گالشی، سراله و عاشوری، مجید (1390). بررسی اثر تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفیت دانه ارقام برنج (هاشمی و بهار 1) در گیلان. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، 4 (2)، 137-121.
خدابنده. ناصر (1389). زراعت غلات. چاپ دهم. انتشارات دانشگاه تهران. 537 صفحه.
سام­دلیری، مرتضی؛ مبصر، حمیدرضا و دستان، سلمان (1390). اثرات میزان و تقسیط نیتروژن بر شاخص‌های فیزیولوژیکی و زراعی برنج رقم طارم محلی. فصلنامه علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی، 3 (1)، 109-101.
شاهین­رخسار، پریسا؛ شکری­واحد، حسن و شرفی، ناصر (1399). بررسی تأثیر مدیریت بهینه آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم برنج (راتون) رقم هاشمی. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، 4 (14)، 1310- 1301.
شهبازی، محبوبه؛ زینلی، ابراهیم؛ گالشی، سراله؛ احتشامی، محمد­رضا و درستی، حمید (1396). واکنش عملکرد دانه و سایر ویژگی­های زراعی دو رقم برنج بومی و پرمحصول به مقدار نیتروژن کودی در رشت، 7 (1)، 38-21.
شهیدی­پور، رحیم؛ دانشمند، علیرضا؛ مبصر، حمیدرضا و یوسف­نیا، حسن (1394). تأثیر مقادیر نیتروژن و تعداد نشا بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج فجر و شیرودی. پژوهش­های کاربردی زراعی، 28 (3)، 98-91.
صداقت، نعمت­اله (1398). ارزیابی روش­های آبیاری و محلول­پاشی برگی بر بهره­وری و صفات مورفوفیزیولوژیک برنج رقم کشوری. رساله دکتری. به­راهنمایی عباس بیابانی. گنبدکاووس: دانشگاه گنبدکاووس، دانشکده تولیدات گیاهی.
محمدی، روزبه؛ صفهانی­لنگرودی، علی­رضا و کامکار، بهنام (1390). کاربرد مواد معدنی در تغذیه گیاهان زراعی. جهاد دانشگاهی واحد مشهد. 500 صفحه.
شیخ­حسینیان، عبدالحسین؛ عاشوری، مجید؛ نحوی، مجید؛ بخشی­پور، سعید؛ رودپیما، محمد؛ یکتا، میترا و بیرانوند، فرهاد (1399). ارزیابی اثرات کودهای نیتروژن و پتاس بر عملکرد، اجزاء عملکرد و انتقال مجدد در لاین امید بخش برنج (Oryza sativa L.). دوفصلنامه علوم به­زراعی گیاهی، 10 (2)، 27-14.
فرجی، هوشنگ؛ سیادت، عطااله؛ فتحی، قدرت­اله و گیلانی، عبدالعلی (1377). بررسی اثر تقسیط کود نیتروژنه روی عملکرد و اجزاء عملکرد دانه دو رقم برنج اصلاح شده در شرایط محیطی اهواز. پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات،کرج، ایران. 345-344.
فرجی، هوشنگ؛ سیادت، عطااله؛ فتحی، قدرت­اله و گیلانی، عبدالعلی (1379). بررسی اثر تقسیط کود نیتروژنه روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم برنج اصلاح شده در شرایط محیطی اهواز. ششمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات، مازندران، ایران. 13-6.
کاووسی، مسعود و اله­قلی­پور، مهرزاد (1396). اثر تقسیط و میزان کود نیتروژن بر رشد و عملکرد دانه دو رقم برنج (Oryza sativa L.) (گیلانه و آبجی­بوجی). مجله علوم زراعی ایران، 19 (2)، 180-165.
مبصر، حمید­رضا؛ نور­محمدی، قربان؛ فلاح، ولی­محمد؛ درویش، فرخ  و مجیدی اسلام (1384). اثرات مقادیر و تقسیط نیتروژن بر عملکرد دانه برنج (Oryza sativa L.) رقم طارم هاشمی. مجله علمی، پژوهشی علوم کشاورزی، 11(3)، 130-109.
مصطفوی­راد، معرفت و طهماسبی­سروستانی، زین­العابدین (1385). مطالعه انتقال مجدد نیتروژن به دانه در ژنوتیپ­های برنج در سطوح مختلف کود نیتروژنه. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 13 (2)، 104-97.
نصیری، مرتضی (1395). ارزیابی اثرات محلول‌پاشی پلی‌آمین و برخی عناصر غذایی بر تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های برنج با روش آبیاری متناوب تر و خشک‌کردن (AWD). رساله دکتری. به­راهنمایی موسی مسکرباشی. اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده کشاورزی.
یزدانی، علی؛ مبصر، حمید­رضا؛ نیک­نژاد، یوسف و خیری، نوراله (1394). تأثیر الگوی کاشت و تقسیط کود نیتروژن بر صفات کیفی و عملکرد دانه برنج (Oryza sativa L.) رقم کوهسار در کشت مجدد. نشریه تحقیقات کاربردی اکوفیزیولوژی گیاهی، 2 (1)، 134-121.
 
References
Ahmad, A., Khan, I., Anjum, N. A., Abrol, Y. P., & Iqbal. M. (2005). Role of sulphate transporter systems in sulphur efficiency of mustard genotypes. Plant. Science, 169, 842-846.
Arif, C., Setiawan, B. I., Sofiyuddin, H. A., & Martief, L. M. (2013). Enhanced Water Use Efficiency by Intermittent Irrigation for Irrigated Rice in Indonesia. Journal of Islamic Perspective on Science, Technology & Society, 1(1), 12-17.
Bindra, A. D., Kalia, B. D., & Kumra, S. (2000). Effect of N-levels and dates of transplanting on growth yield and yield attributes of scented rice. Adv. Agriculture Research India, 10, 45-48.
Daverede I. C., Kravchenko A. N., Hoeft R. G., Nafziger E. D., Bullock D. G., Warren J. J., & Gonzini L. C. (2004). Phosphorus runoff from incorporated & surface-applied liquid swine manure & phosphorus fertilizer. Journal Environmental Quality, 33, 1535-1544.
Esmaeilzadeh-Moridani, M., Eshraghi-Nejad M., Galeshi M., & Ashouri, S. (2011). The investigation of nitrogen fertilizer split application effect on quantity yield & grain quality of rice varieties (Hashemi & Bahar 1) in Guilan. Electronic Journal of Crop Production, 4(2), 121-137. (In Persian).
Fageria, N. K., & Baligar, V. C. (2001). Low land rice response to nitrogen fertilization. Soil Science and Plant Annual, 32 (9 & 10), 1405-1429.
FAO. (2017). FAOSTAT Data (available at: http://faostat3. fao.org/browse/FB/CC/E [Accessed on 03 March 2017).
FAO. (2016). FAOSTAT Data (available at: http://faostat3. fao.org/browse/FB/CC/E [Accessed on 03 March 2016).
Faraji, H., Siadat A., Fathi, G., & Gilani, A. (31 August -4 September 1998). Investigation of the effects of nitrogen fertilizer stress on yield & grain yield components of two genetically modified genotypes under environmental conditions. In 5th Congress of Agricultural Sciences & Plant Breeding. Karaj, Iran. 344-345. (In Persian).
Faraji, H., Siadat, A., Fathi, G., & Guilani, A. (3-6 September 2000). The investigation of nitrogen spilt application effect on yield and component yield of two breed variety of rice in Ahvaz climate. 6th Agron. and Breeding Congress of Iran. Mazandaran University, Babolsar, Iran. 6-13. (In Persian).
Kavoosi, M., & Allahgholipour, M. (2017). Effect of rate & split application of nitrogen fertilizer on growth & grain yield of rice (Oryza sativa L.) cvs. Gilaneh & Abjiboji. Iranian Journal of Crop Sciences, 19(2), 165-180. (In Persian).
Khodabande, N. (2010). Cereals Agronomy. Tehran: University of Tehran Publisher. (In Persian).
Kobayasi, K. (2000). The analysis of the process in spikelet number determination with special reference to nitrogen nutrition in rice. Bulletion of the Faculty of Life & Environmental Science University, 5, 13-17.
Liang, J. S., Zhang, J. H. & Cao, X. Z. (2001). Grain sink strength may be related to the poor grain filling of indica-japonica rice (Oryza sativa L.) hybrids. Physiologia Plantarum, 112(4), 470-477.
Manneh, B. (2004). Genetic, physiological & modelling approaches towards tolerance to salinity and low nitrogen supply in rice (Oryza sativa L.). Ph.D. Thesis in Agriculture. Wageningen: Wageningen University.
Manzoor, Z., Ali, R. I., Awan, T. H., Khalid, N., & Ahmad, M. (2006). Appropriate time of nitrogen application to fine rice, Oryza sativa. Journal.of Agricultural. Reserch, 44 (4), 261-267.
Mobasser, H. R., Nuormohammadi, Q., Fallah, M., Darwish, F., & Majidi, A. (2005). Effects of Nitrogen Amounts & Stress on Rice Grain Yield of Tarom Hashemi Genotype ‌. Scientific Journal of Agricultural Sciences, 7(3), 109-130. (In Persian).
Mohammadi, R., Safahani-Langroudi, A. & Kamkar, B (2011). Application of minerals in crop nutrition. Mashhad: Publications University of Mashhad. (In Persian).
Nasiri, M. (2016). Evaluation of Polyamine & some Nutrients Foliar Application effects on Drought Tolerance of Rice Genotypes by Alternate Wetting and Drying (AWD) irrigation method using. Ph.D. Thesis in Agriculture. Ahvaz: Shahid Chamran University of Ahvaz. (In Persian).
Ntanson, D. A., & Koutroubbas, S. D. (2002). Dry matter and N accumulation and translocation for Indica and Japonica rice under Mediterranean conditions. Field Crops Research, 74(1), 93-101.
Kavoosi, M., & Allahgholipour, M. (2017). Effect of rate and split application of nitrogen fertilizer on growth & grain yield of rice (Oryza sativa L.) cvs. Gilaneh and Abjiboji. Iranian Journal of Crop Sciences, 19(2), 165-180. (In Persian).
Qi-hua, L., Xiu, W., Bo-cong, C., Jia-qing, M., & Jie, G. (2014). Effects of low light on agronomic and physiological characteristics of rice including grain yield and quality. Rice Science, 21(5), 243-251.
Sam-Daliri, M., Mobasser, H. R., & Dastan, S. (2011). Effects of nitrogen content and installments on physiological & agronomic indices of rice.Var Tarom local. Journal of Crop Plant Ecophysiology, 3(1), 101-109. (In Persian).
Scheiner, J. D., Gutierrez-Boem, F. H., & Lavado. R. S. (2002). Sunflower nitrogen requirment & 15N fertilizer recovery in Western Pampas, Argentina. European Journal of Agronomy, 17, 73-79.
Shabazi, M., Zeinali, F., Galeshi, S., Eeteshami, M. R., & Dorosti, H. (2017). Response of grain yield & other agronomic characteristics of two native and high yield rice cultivars to nitrogen fertilizer rate in Rasht. Journal of Soil Management & Sustainable Production, 7(1), 21-38. (In Persian).
Shahidipour, R., Daneshmand, A. R., Mobaser, H. R., & Uosefnia Pasha. H. (2015). Effect of Nitrogen & Seedlings on Yield & Yield Components of Fajr & Shirodi Rice Cultivars. Applied Field Crops Reseach, 28(3), 91-98. (In Persian).
Sedaghat, N., biabani, A., Sabouri, H., Nasiri, M., & Fallah, A. (2018). Evaluating of irrigation methods & Folier application on water productivity & morphophysiological traits of rice (Oryza sativa L.) Var. keshvari. Ph.D. Thesis in Crop Physiology. Gonbad Kavous, Gonbad Kavous, University, Faculty of plant production. (In Persian).
Shahin-rokhsar, P., Shokri vahed, H., & Shrafi, N. (2020). The Effect of Optimal Irrigation Management on Yield & Yield Components of Second Rice Cultivation (Rice Ratooning) Hashemi Cultivar. Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 4(14), 1301-1310. (In Persian).
Sheehy, J. E., Mitchell, P., Allen, L., & Ferrer, A. B. (2006). Mathematical consequences of using various empirical expressions of crop yield as a function of temperature. Field Crops Research, 98, 216-221.
Sheikh-hosseinian, A., Ashouri, M., Nahvi, M., Bakhshipour, S., & Roudpeyma, M., Yekta, M., & Biranvand, F. (2020). The evaluation of effects the nitrogen & potash fertilizer on yield, yield components & remobilization of rice promising line. Bi-Quarterly Journal of Plant Production, 10(2), 14-27. (In Persian).
Shimono, H., & Kanda, E. (2008). Does regional temperature difference before the panicle initiation affect the tolerance for low temperature-induced sterility in rice. Plant Production Science, 11, 430-433.
Singh, S., & Jain, M. C. (2000). Growth & response of traditional tall and improved semi tall rice cultivars to moderate & high nitrogen, phosphorus & potassium levels. Indian Journal Agriculture Research, 33, 9-15.
Singh, B. Y., Singh, J., Ledha, K. F., Brason, V., Bela Subramanian Singh, Y., &. Khind, C. (2002). Chlorophyll- meter & leaf color chart- based nitrogen menayement for rice & wheat in northwestern India. Agronomy. Journal, 94 (4), 821-829.
Timsina, J., Singh, V. Badaruddin, M., Meisner, C. & Amin. M. R. (2001). Cultivar, nitrogen & water effects on produtivity & nitrogen- use efficiency & balance for rice- wheat sequences of Bangladesh. Agronomy, Physiology & Agro-Ecology Division. IRRI. 72, 143-167.
Yazdani, A., Mobasser, H. R., Niknejad, Y., & kheyri, N. (2016). The effect of planting pattern & division of nitrogen fertilizer on quality traits & grain yield of rice (Oryza sativa L.) Var. Kohsar in replanting. Journal of Applied Research in Plant Ecophysiology, 2(1), 121-134. (In Persian).
 
 
به زراعی کشاورزی
دوره 26، شماره 3
مهر 1403
صفحه 503-518
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار