به زراعی کشاورزی - فهرست مقالات

تحمل به تنش رطوبتی سیب زمینی رقم آتوسا در مقایسه با ارقام آگریا و مارفونا

امیر هوشنگ جلالی؛ احمد موسی پور گرجی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 211-220

https://doi.org/10.22059/jci.2020.294573.2320

چکیده

وقوع تنش‌های رطوبتی ناخواسته از جمله عوامل افت عملکرد سیب‌زمینی در سال‌های اخیر بوده است. به‌منظور بررسی تأثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سیب‌زمینی، پژوهشی در سال 1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رزوه، واقع در شهرستان چادگان انجام شد. برای انجام پژوهش از آزمایش کرت‌های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی ... بیشتر وقوع تنش‌های رطوبتی ناخواسته از جمله عوامل افت عملکرد سیب‌زمینی در سال‌های اخیر بوده است. به‌منظور بررسی تأثیر تنش رطوبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سیب‌زمینی، پژوهشی در سال 1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رزوه، واقع در شهرستان چادگان انجام شد. برای انجام پژوهش از آزمایش کرت‌های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. دو تیمار آبیاری کامل براساس رطوبت در حد ظرفیت مزرعه و آبیاری معادل 75 درصد آبیاری کامل در طول دوره رشد به‌عنوان کرت‌های اصلی و سه رقم سیب‌زمینی مارفونا، آگریا و آتوسا به‌عنوان کرتهای فرعی در نظر گرفته شدند. همه کرتهای آزمایشی در مرحله استقرار و غده‌دهی به‌ترتیب 2 و 1 نوبت آبیاری کامل شدند. تأثیر برهم‌کنش تیمار آبیاری و رقم بر صفات عملکرد کل، عملکرد غیر قابل فروش و عملکرد قابل فروش در سطح یک درصد و برای سایر صفات در سطح پنج درصد از نظر آماری معنی‌دار بود. رقم آتوسا در شرایط تنش خشکی نسبت به دو رقم مارفونا و اگریا به‌ترتیب 3/40 و 1/40 درصد عملکرد قابل فروش بیش‌تری تولید نمود. شاخص بهره‌وری آب در شرایط تنش رطوبتی به‌ترتیب برای ارقام مارفونا، آگریا و آتوسا برابر با 82/4، 02/5 و 53/6 کیلوگرم غده به‌ازای هر مترمکعب آب بود. با توجه به برتری کمی و کیفی رقم آتوسا در شرایط تنش رطوبتی و آبیاری کامل، این رقم می‌تواند در منطقه موردمطالعه جایگزین ارقام رایج شود.

میزان و چگونگی پراکنش خلأ عملکرد نخود و عدس دیم در ایران

راحله عرب عامری؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی؛ بنیامین ترابی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 221-234

https://doi.org/10.22059/jci.2021.294686.2323

چکیده

تحلیل خلأ عملکرد یک تخمین کمی از امکان افزایش در ظرفیت غذا برای یک ناحیه مشخص را فراهم میآورد که یک جزء مهم در طراحی راهبردهای تأمین غذا در مقیاس منطقهای، ملی و در سطح جهانی است. در این راستا پژوهشی به‌منظور میزان و چگونگی پراکنش خلأ عملکرد محصول نخود و عدس در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395-1397 انجام گرفت. در ... بیشتر تحلیل خلأ عملکرد یک تخمین کمی از امکان افزایش در ظرفیت غذا برای یک ناحیه مشخص را فراهم میآورد که یک جزء مهم در طراحی راهبردهای تأمین غذا در مقیاس منطقهای، ملی و در سطح جهانی است. در این راستا پژوهشی به‌منظور میزان و چگونگی پراکنش خلأ عملکرد محصول نخود و عدس در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395-1397 انجام گرفت. در این مطالعه با استفاده از مدل SSM-iCrop2 عملکرد پتانسیل در مناطق تولیدکننده نخود و عدس در ایران شبیهسازی شد. برای این منظور از پروتکل پروژه اطلس خلأ عملکرد، موسوم به پروتکل GYGA، در جهت شناسایی پهنههای اقلیمی و هم‌چنین شناسایی ایستگاههای هواشناسی مهم واقع در مناطق تولید نخود و عدس دیم در کشور استفاده شد. پس از شناسایی ایستگاههای مهم، پتانسیل عملکرد برای محدوده ایستگاهها شبیهسازی شد و سپس نتایج منطقهای براساس پروتکل GYGA به کل کشور تعمیم داده شد. برای نخود دیم در کشور، مقادیر عملکرد واقعی، پتانسیل و خلأ عملکرد به‌ترتیب 43/0، 04/1 و 61/0 تن در هکتار به‌دست آمد. در مورد عدس دیم در کشور نیز، مقادیر عملکرد واقعی، پتانسیل و خلأ عملکرد به‌ترتیب 43/0، 10/1 و 67/0 تن در هکتار به‌دست آمد. از این اطلاعات میتوان جهت مدیریت بهتر در مناطق کم بازده و پربازده در کشور برای این دو محصول بهره برد.

تأثیر روش‌های خاک‌ورزی، کود نیتروژن و تنش خشکی بر شاخص‌های رشدی و عملکرد ذرت علوفه‌ای (Zea mays L.)

اسماعیل افشون؛ محمدرضا جهانسوز؛ حسین مقدم؛ مصطفی اویسی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 235-246

https://doi.org/10.22059/jci.2020.295787.2337

چکیده

بهمنظور بررسی تأثیر تیمار کود نیتروژن و تنش خشکی بر برخی از شاخصهای رشدی ذرت علوفهای در سیستمهای مختلف خاکورزی، آزمایشی در مزرعۀ آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران در سال 1397 انجام شد. این آزمایش به‌صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. خاک‌ورزی به‌عنوان عامل اصلی در دو سطح (حفاظتی ... بیشتر

تأثیر عصاره مخمر بر شاخص های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی لوبیا چشم‌بلبلی در شرایط تنش خشکی

سحر کرامتی؛ احمد غلامی؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمید عباس دخت

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 247-261

https://doi.org/10.22059/jci.2020.295925.2338

چکیده

به‌منظور بررسی محلولپاشی عصاره مخمر بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی لوبیا چشمبلبلی(Vigna sinensis L.) در شرایط تنش خشکی،آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1397 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود (واقع در بسطام)، تحت تیمارهای تنش خشکی و محلولپاشی عصاره مخمر به اجرا درآمد. ... بیشتر به‌منظور بررسی محلولپاشی عصاره مخمر بر خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی لوبیا چشمبلبلی(Vigna sinensis L.) در شرایط تنش خشکی،آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1397 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود (واقع در بسطام)، تحت تیمارهای تنش خشکی و محلولپاشی عصاره مخمر به اجرا درآمد. تنش خشکی به‌‌صورت قطع آبیاری در دو مرحله 50 درصد گلدهی و 50 درصد غلافبندی و تیمار بدون قطع آبیاری به‌عنوان تیمار شاهد بود. محلول‌پاشی عصاره مخمر با غلظت‌های صفر، دو، چهار و شش گرم بر لیتر انجام گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که با مصرف مخمر با غلظت‌های دو، چهار و شش گرم بر لیتر، میزان محتوای نسبی آب برگ 82/5 درصدی افزایش یافت. محتوای پرولین (74/30 درصد)، فلاونوئید برگ (83 درصد)، محتوای نسبی آب برگ (82/ 5 درصد)، نیتروژن (82/3 درصد)، فسفر(22/22 درصد) و پتاسیم دانه (43 درصد) ازجمله صفاتی بودند که با کاربرد عصاره مخمر نسبت به تیمار شاهد افزایش یافتند. استفاده از غلظت شش گرم بر لیتر عصاره مخمر موجب افزایش عملکرد دانه (02/1 تن در هکتار)، آنتوسیانین برگ (072/0 میلیگرم بر گرم وزن‌تر)، پرولین شد. نتایج نشان داد که غلظت شش گرم بر لیتر عصاره مخمر می‌تواند در کاهش شدت تنش خشکی مفید باشد. عصاره مخمر می‌تواند به‌عنوان یک راه‌کار اکولوژیکی، باعث افزایش پاسخ دفاعی در برابر تنش خشکی شود.

تأثیر آبیاری، تاریخ کاشت، رقم و کود نیتروژن بر عملکرد، غلظت و ترکیب نشاسته و روغن دانه ذرت

مریم رحیمی جهانگیرلو؛ غلام عباس اکبری؛ ایرج اله دادی؛ سعید صوفی زاده؛ دیوید پارسنز

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 261-276

https://doi.org/10.22059/jci.2020.296005.2339

چکیده

مطالعات انجام شده برای ارزیابی کیفیت ذرت دانه‌ای به دلیل کاربردهای فراوان آن در صنایع غذایی، خوراک دام و تولید اتانول قابل توجه هستند. بنابراین، این مطالعه با هدف ارزیابی غلظت و ترکیبات نشاسته و روغن در دانه ذرت در پاسخ به ارقام مختلف (KSC704 و KSC260)، تاریخ کاشت (31 خردادماه و 31 تیرماه)، فواصل آبیاری (12 روزه و 6 روزه) و میزان کود نیتروژن (0 ... بیشتر مطالعات انجام شده برای ارزیابی کیفیت ذرت دانه‌ای به دلیل کاربردهای فراوان آن در صنایع غذایی، خوراک دام و تولید اتانول قابل توجه هستند. بنابراین، این مطالعه با هدف ارزیابی غلظت و ترکیبات نشاسته و روغن در دانه ذرت در پاسخ به ارقام مختلف (KSC704 و KSC260)، تاریخ کاشت (31 خردادماه و 31 تیرماه)، فواصل آبیاری (12 روزه و 6 روزه) و میزان کود نیتروژن (0 و 184 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به صورت مدل آماری استریپ-پلات فاکتوریل در سال 1397 در منطقه پاکدشت انجام شد. نتایج پیشنهاد نمود کاربرد نیتروژن، عملکرد دانه را به میزان یک تن در هکتار افزایش داد. بعلاوه، عملکرد دانه در رقم KSC260 از رقم KSC704 به میزان 96/0 تن در هکتار بالاتر بود. از میان عوامل مورد بررسی، کلیه متغیرهای کیفی جز استئاریک‌اسید، تحت تأثیر اثر متقابل آبیاری و نیتروژن قرار گرفتند. کاربرد نیتروژن در شرایط آبیاری کمتر موجب کاهش میزان روغن و اسیدهای چرب پالمتیک‌اسید، اولئیک‌اسید، لینولئیک‌اسید و لینولنیک‌اسید گردید. در شرایط آبیاری کمتر، کاربرد نیتروژن تأثیری در افزایش غلظت نشاسته و آمیلوپکتین نداشت. میزان استئاریک‌اسید در تیمارهای حاوی نیتروژن به میزان 0.05 گرم در کیلوگرم کمتر بود. به نظر می‌رسد تعادل میان میزان آبیاری و نیتروژن در بهبود ویژگی‌های کیفی روغن و نشاسته دانه ذرت مهم است.

اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم منطقه گنبدکاووس

محمد صالح روان؛ علی راحمی کاریزکی؛ عباس بیابانی؛ علی نخ زری مقدم؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 277-289

https://doi.org/10.22059/jci.2021.297511.2347

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم، این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی دو سال‌ زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام جو در شرایط دیم، این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس طی دو سال‌ زراعی 96-1395 و 97-1396 انجام شد. فاکتور نخست تراکم در چهار سطح 200، 300، 400 و 500 دانه در مترمربع و فاکتور دوم ارقام جو شامل فردان، خرم، ماهور و صحرا بود. در صفات تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع به‌ترتیب رقم صحرا در حداقل تراکم و ماهور در حداکثر تراکم برترین ارقام بودند. بالاترین وزن هزاردانه نیز در رقم فردان مشاهده شد. حداکثر عملکرد دانه در سال اول و دوم آزمایش به‌ترتیب از ارقام ماهور با تراکم 300 و خرم با تراکم 200 دانه در مترمربع به‌دست آمد. بین تعداد سنبله در مترمربع با تعداد دانه در سنبله همبستگی منفی (**67/0-r= و **83/0- r= به‌ترتیب در سال اول و دوم آزمایش) مشاهده شد، اما این همبستگی با عملکرد دانه مثبت بود. بالاترین همبستگی مثبت و معنی‌دار نیز بین عملکرد دانه با شاخص برداشت و عملکرد زیستی مشاهده شد. با توجه به نتایج افزایش عملکرد دانه ناشی از افزایش در هر دو صفت شاخص برداشت و عملکرد زیستی بود، در هر دو سال آزمایش تراکم مطلوب به‌منظور دست‌یابی به حداکثر عملکرد دانه در ارقام فردان، خرم و صحرا 200 و برای رقم ماهور 300 دانه در مترمربع بود.

بررسی تاثیر سدیم نیتروپروساید بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد دانه کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری

مهدیه شیخعلیان؛ یوسف سهرابی؛ فرزاد حسین پناهی؛ امیرحسین شیرانی راد

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 291-306

https://doi.org/10.22059/jci.2021.299338.2364

چکیده

به‌منظور بررسی اثر بر‌همکنش سدیم نیتروپروساید و تنش خشکی بررنگیزه‌های فتوسنتزی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا آزمایشی طی دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از سه تیمار ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر بر‌همکنش سدیم نیتروپروساید و تنش خشکی بررنگیزه‌های فتوسنتزی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا آزمایشی طی دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از سه تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله‌ی شروع خورجین‌دهی و قطع آبیاری از مرحله‌ی شروع پر شدن دانه و چهار تیمار محلول‌پاشی سدیم‌نیتروپروساید با غلظت‌های 0، 100، 200 و 300 میکرو مولار. نتایج نشان داد قطع آبیاری باعث کاهش معنی‌دار مقادیر صفات مورد مطالعه گردید. محلول‌پاشی سدیم‌نیتروپروساید مقادیر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در شرایط تنش و عدم تنش خشکی را افزایش داد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمارهای محلول‌پاشی گیاه با 300 میکرومولار سدیم نیتروپروساید و آبیاری کامل (5129 کیلوگرم در هکتار) و تیمار عدم محلول‌پاشی و قطع آبیاری از مرحله شروع خورجین‌دهی (3396 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. آزمایش بیان‌گر آن بود که مصرف سدیم نیتروپروساید می‌تواند اثرات مثبتی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، اجزای عملکرد و عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش و عدم تنش خشکی داشته باشد و لذا کاربرد آن در شرایط کمبود آب می‌تواند اثرات مخرب تنش خشکی را تا حدود زیادی تعدیل نماید.

تأثیر پیش‌تیمار بذر بر ویژگی‌های گیاهچه‌ای، رشد ریشه و فنولوژی برنج در کشت مستقیم

محمد خادمی؛ فایزه زعفریان؛ شهرام نظری؛ محمد علی اسماعیلی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 307-319

https://doi.org/10.22059/jci.2020.299939.2371

چکیده

بهمنظور بررسی اثر پیش‌تیمار بذر بر خصوصیات سبزشدن، رشد مورفولوژیک ریشه و روند فنولوژیک برنج در سیستم زراعی کشت مستقیم، آزمایشی در سال 1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. این پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل دو رقم طارم هاشمی و شیرودی و ... بیشتر بهمنظور بررسی اثر پیش‌تیمار بذر بر خصوصیات سبزشدن، رشد مورفولوژیک ریشه و روند فنولوژیک برنج در سیستم زراعی کشت مستقیم، آزمایشی در سال 1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. این پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل دو رقم طارم هاشمی و شیرودی و پیش‌تیمار در پنج سطح شامل هیدروپرایمینگ (به‌مدت 48 ساعت)، کلریدکلسیم و کلریدپتاسیم (پتانسیل اُسمزی 25/1- بار به‌مدت 24 ساعت)، اسید آسکوربات (10 میلیگرم در یک لیتر آب به‌مدت 24 ساعت) و شاهد (بدون پیش‌تیمار) بود. بالاترین درصد سبزشدن با 90 درصد تحت پیش‌تیمار با کلریدکلسیم مشاهده شد، که با پیش‌تیمار کلریدپتاسیم و آب تفاوت معنی‌داری نداشت. سرعت سبزشدن پیش‌تیمار با کلریدکلسیم، کلریدپتاسیم و آب بهترتیب 50، 36 و 29 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد. نتایج نشان داد پیش‌تیمار با کلریدکلسیم، کلریدپتاسیم، اسید آسکوربات و آب بهترتیب 55، 50، 33 و 38 درصد ارتفاع بوته و 48، 29، 12 و 25 درصد وزن خشک بوته را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. در ارقام شیرودی و طارم هاشمی مدت زمان لازم جهت شروع پنجه‌زنی به‌ترتیب 40/27 و 53/24 روز، ظهور خوشه 4/90 و 87/53 روز، گلدهی 53/100 و 87/70 روز و رسیدگی نیز 26/132 و 61/94 روز بود. کم‌ترین زمان لازم جهت ظهور خوشه و گلدهی در پیش‌تیمار با کلریدکلسیم مشاهده شد که هرچند با سایر پیش‌تیمارها تفاوت معنی‌داری نداشت، اما نسبت به تیمار شاهد بهترتیب 17/11 و 5/7 روز کاهش نشان داد.

ارزیابی اثرات کاربرد 6-بنزیل آمینوپورین برتولید ارقام گلرنگ در شرایط تنش خشکی

لیلی گلچین؛ افشین توکلی؛ احسان محسنی فرد

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 321-334

https://doi.org/10.22059/jci.2020.300707.2381

چکیده

بهمنظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ با کاربرد سیتوکنین، پژوهشی به‌صورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال‌های زراعی 1397-1396 و 1398-1397 اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرتهای اصلی و ... بیشتر بهمنظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ با کاربرد سیتوکنین، پژوهشی به‌صورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال‌های زراعی 1397-1396 و 1398-1397 اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرتهای اصلی و ارقام گلرنگ شامل سینا، فرامان، پرنیان، گلدشت و محلی اصفهان و سه سطح سیتوکنین (6-بنزیل آمینوپورین)، شامل عدم مصرف (شاهد)، 50 و 75 میکرومولار به‌صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. در مرحله گلدهی، هم‌زمان با اعمال تنش خشکی بوتههای گلرنگ با سیتوکنین محلولپاشی شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن شد و کاربرد سیتوکینین باعث به حداقل‌رساندن اثرات منفی تنش خشکی و افزایش در صفات فوق گردید. بالاترین عملکرد دانه با کاربرد 75 میکرومولار با افزایش 7/30 درصدی نسبت به ‌شاهد به‌دست آمد. رقم محلی اصفهان در شرایط آبیاری مطلوب با میانگین 09/36 درصد نسبت به ارقام دیگر دارای بیش‌ترین درصد روغن بود. بنابراین کاربرد سیتوکنین را میتوان به‌عنوان راهکاری جهت کاهش اثرات تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی پیشنهاد کرد.

تاثیر رژیم آبیاری و تاریخ کاشت بر عملکرد ماده خشک و برخی صفات ارزن مرواریدی

منصور فاضلی رستم پور؛ سید غلامرضا موسوی؛ حسن رومنجانی؛ شهرام مهری؛ ابوذر ابوذری

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 335-346

https://doi.org/10.22059/jci.2020.303444.2402

چکیده

باتوجه به اقلیم گرم و خشک استان خراسان جنوبی، انتخاب نوع محصول و تاریخ‌ کاشت مناسب اهمیت فراوانی دارد. در این شرایط ارزن مرواریدی هیبرید نوتریفید (Pennisetum americanum var. nutrifeed) می‌تواند به‌عنوان یک علوفه ارزش‌مند در تناوب با سایر گیاهان قرار گیرد. این آزمایش در سال زراعی 1397-1396 به‌صورت کرتهای دو بار خردشده نواری در زمان در مزرعه تحقیقاتی ... بیشتر

بررسی اثر تنش کم آبی بر عملکرد دانه و اسید های چرب روغن دانه هیبریدهای آفتابگردان

جهانفر دانشیان؛ فرناز شریعتی؛ نادیا صفوی فرد؛ عبداله حسنی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 347-360

https://doi.org/10.22059/jci.2020.304584.2409

چکیده

تأثیر تنش کم‌آبی بر کیفیت روغن و عملکرد دانه 11 ژنوتیپ هیبرید آفتابگردان در کرج در سالهای 1391 و 1392 بررسی شد. به این منظور سه آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار برای اعمال تیمارهای تنش کم‌آبی در نظر گرفته شد. آزمایشهای آبیاری مطلوب، تنش متوسط و شدید بهترتیب براساس 60، 120 و 180 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر ... بیشتر

ارزیابی برخی ژنوتیپ‌ها و ارقام جدید پنبه برای تعیین ارزش زراعی و مصرف (VCU) در ورامین

آیدین حمیدی؛ عباداله بانیانی؛ موسی الرضا وفایی تبار؛ مرتضی عرب سلمانی؛ سعید بوربور؛ فرزاد کریمی؛ سعید محمدی؛ اکرم مهاجر عباسی؛ نادر قریب

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 361-375

https://doi.org/10.22059/jci.2021.300081.2374

چکیده

آزمون تعیین ارزش زراعی و مصرف (VCU) برخی ژنوتیپها و ارقام جدید پنبه در ورامین در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در سالهای 1395 و 1396 براساس طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. ژنوتیپها و ارقام مورد ارزیابی عبارت بودند از 1- ورامین (شاهد)، 2- خرداد (شاهد)، 3- اولتان (رقم تجاری)، 4- ژنوتیپ 43259، ... بیشتر

تاثیر محلول‌پاشی با اسیدآسکوربیک، اسید سالیسیلیک و متانول بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و کاهش خسارت تاخیر کاشت کلزا

سیداحمد کلانتراحمدی؛ جهانفر دانشیان

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 377-392

https://doi.org/10.22059/jci.2021.299946.2372

چکیده

این آزمایش به‌صورت کرت‏های یکبار خردشده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به‌مدت دو سال زراعی (1392-94) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی‌آباد دزفول اجرا شد. در کرتهای اصلی سه تاریخ کاشت 15 آبان‌ماه، 5 آذرماه و 25 آذرماه و در کرتهای فرعی اسید آسکوربیک با غلظت 100، 200 و 300 میلی‌گرم در لیتر، سالیسیلیک ... بیشتر این آزمایش به‌صورت کرت‏های یکبار خردشده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به‌مدت دو سال زراعی (1392-94) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی‌آباد دزفول اجرا شد. در کرتهای اصلی سه تاریخ کاشت 15 آبان‌ماه، 5 آذرماه و 25 آذرماه و در کرتهای فرعی اسید آسکوربیک با غلظت 100، 200 و 300 میلی‌گرم در لیتر، سالیسیلیک اسید با غلظت 100، 200 و 300 میکرومولار، متانول با غلظت 10، 20 و 30 درصد حجمی و شاهد به‌صورت محلول‌پاشی با آب مقطر مقایسه شد. اثر تاریخ کاشت و محلول‌پاشی و هم‌چنین اثر متقابل آن‌ها بر میزان پرولین، قندهای محلول، تعداد خورجین در بوته و عملکرد دانه در سطح 1% معنیدار بود. مقایسه میانگینهای اثر متقابل تاریخ کاشت ومحلول‌پاشی نشان داد که بیش‌ترین تعداد خورجین در بوته (96/68) در تاریخ کاشت اول و محلول‌پاشی اسید آسکوربیک (300 میلی‌گرم در لیتر) تشکیل شد. از نظر عملکرد دانه بین تاریخ کاشتهای مختلف تفاوت معنیداری وجود داشت و عملکرد دانه در تاریخ کاشتهای دوم و سوم در مقایسه با تاریخ کاشت اول به‌ترتیب به میزان 14 و 30 درصد کاهش یافت. هرچند محلول‌پاشی با تیمارهای آزمایشی در تمامی تاریخ کاشتها موجب افزایش معنیدار عملکرد دانه شد، اما کاربرد اسید آسکوربیک با غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر در تاریخ کاشت‌های اول و سوم و اسید سالیسیلیک با غلظت 200 میکرومول و متانول (10 درصد) در تاریخ کاشت دوم قابل توصیه است.

ارزیابی خصوصیات ریشه و اندام هوایی ژنوتیپ‌های کنجد تحت شرایط مختلف رطوبت خاک

مجید غلامحسینی؛ فرهاد حبیب زاده؛ پریسا همتی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 393-407

https://doi.org/10.22059/jci.2021.309428.2445

چکیده

بخش مهمی از موفقیت تولید در مناطق دارای تنش خشکی به جذب مؤثر آب توسط سیستم ریشهای کارآمد وابسته است. به‌منظور بررسی تأثیر تیمارهای آبیاری بر صفات ریشه و اندام هوایی ژنوتیپهای کنجد (Sesamum indicum L.)، آزمایشی در مزارع تحقیقاتی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج طی سال‌های 1396 و 1397 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً ... بیشتر بخش مهمی از موفقیت تولید در مناطق دارای تنش خشکی به جذب مؤثر آب توسط سیستم ریشهای کارآمد وابسته است. به‌منظور بررسی تأثیر تیمارهای آبیاری بر صفات ریشه و اندام هوایی ژنوتیپهای کنجد (Sesamum indicum L.)، آزمایشی در مزارع تحقیقاتی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج طی سال‌های 1396 و 1397 انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در این پژوهش پنج ژنوتیپ گیاه کنجد در دو رژیم آبیاری شامل آبیاری کامل و کم‌آبیاری (تنش خشکی) از نظر سیستم ریشهای و صفات مرتبط با اندام هوایی موردبررسی قرارگرفتند. نتایج نشان داد بین ژنوتیپها و رژیمهای آبیاری از نظر صفات ریشه و اندام هوایی اختلاف معنیداری وجود دارد. در تمامی ژنوتیپها تراکم طولی ریشه در تیمار آبیاری کامل و در لایه بالایی خاک (عمق صفر تا 30 سانتی‌متری) در مقایسه با تیمار تنش بیش‌تر بود. علاوه بر این با اعمال تنش خشکی، عمق ریشه در تمامی ژنوتیپها به‌طور متوسط 30 درصد افزایش یافت. در مقابل، وزن خشک ریشه در ارقام داراب یک، دشتستان دو و ناز تک‌شاخه به‌ترتیب 15 درصد، 16 درصد و 22 درصد کاهش و در ژنوتیپهای ناشکوفای آمریکایی، توده سودانی و اولتان به‌ترتیب 7 درصد، 10 درصد و 1 درصد افزایش یافت. از طرف دیگر بیش‌ترین مقدار وزن خشک تک‌بوته در ژنوتیپ ناشکوفای آمریکایی (39 گرم) و کم‌ترین آن در رقم ناز تک‌شاخه (22 گرم) مشاهده شد. به‌عنوان جمعبندی نهایی نتایج نشان داد ژنوتیپ ناشکوفای آمریکایی که از لحاظ ویژگیهای ریشه از جمله عمق ریشه و تراکم طولی ریشه در مقایسه با سایر ارقام برتر بود، علاوه بر این‌که وزن خشک تک‌بوته بیش‌تری داشت، حداقل کاهش وزن خشک را در شرایط تنش نشان داد.

اجزای شیمیایی و خواص حشره‌کشی اسانس‌های استخراج‌شده از چهار اکوتیپ زیره سبز روی لاروهای کرم ساقه‌خوار ذرت

رضا صادقی؛ محمد رضا عشرتی؛ سید محمد مهدی مرتضویان؛ ارسلان جمشیدنیا؛ عسگر عباداللهی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 409-416

https://doi.org/10.22059/jci.2021.298524.2355

چکیده

کرمساقهخوار ذرت (Sesamia cretica Led.)، از آفات مهم ذرت و نیشکر در ایران میباشد. خواص حشرهکشی اسانسهای چهار اکوتیپ زیره سبز شامل فارس-سیوند (FS)، خراسان شمالی-شیروان (KS)، کرمان-کوهبنان (KK) و کرمان-رفسنجان (KR) علیه لاروهای سن 4 کرم ساقه‌خوار ذرت در 4 تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. میزان تلفات لاروها در دمای 2±27 درجه ... بیشتر

تعیین دمای کاردینال جوانه‌زنی بذر چهار علف‌هرز خانواده شب بوئیان

احمد زارع؛ مائده ملک پور؛ مریم عربی زاده

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 417-428

https://doi.org/10.22059/jci.2021.301607.2387

چکیده

مدلهای رگرسیون ابزاری برای کمیکردن پاسخ جوانه‌زنی علفهای هرز به دما میباشند. به‌منظور تعیین دمای کاردینال چهار علفهرز خانواده شب‌بوییان منداب (Eruca sativa Mill)، خردل دروغین Hirschfeldia incana L. Lagreze-Fossat))، خردلوحشی (Sinapis arvensis L.) و خاکشیربدل (Erysimum repandum L.)، چهار آزمایش جداگانه با نه دما (5، 10، 15،20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سلسیوس) در قالب ... بیشتر مدلهای رگرسیون ابزاری برای کمیکردن پاسخ جوانه‌زنی علفهای هرز به دما میباشند. به‌منظور تعیین دمای کاردینال چهار علفهرز خانواده شب‌بوییان منداب (Eruca sativa Mill)، خردل دروغین Hirschfeldia incana L. Lagreze-Fossat))، خردلوحشی (Sinapis arvensis L.) و خاکشیربدل (Erysimum repandum L.)، چهار آزمایش جداگانه با نه دما (5، 10، 15،20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سلسیوس) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1398 انجام شد. جوانه‌زنی علفهای هرز در پاسخ به دما متفاوت و در دمای 40 درجه سلسیوس تنها علفهرز خردلدروغین (38 درصد) جوانه‌زنی داشت و جوانه‌زنی سایر علفهای هرز کاملاً متوقف شد. براساس مدلهای مورداستفاده، برای علفهرز منداب (مدل بتا پنج پارامتره)، خاکشیربدل (بتا چهارپارامتره، خردلوحشی و خردلدروغین (دندانهای) بهترین مدل برای تعیین دمای کاردینال بودند. دمای مطلوب جوانه‌زنی علفهایهرز منداب و خاکشیربدل به‌ترتیب معادل 43/19 و 01/16 درجه سلسیوس پیش‌بینی شد (بتا پنج و چهارپارامتره). هم‌چنین دمای مطلوب تحتانی و فوقانی برای علفهرز خردلدروغین به‌ترتیب 27/22 و 26/29 و برای خردلوحشی 23/23 و 86/ 27 درجه سلسیوس به‌دست آمد (مدل دندانهای). بیش‌ترین رویش علفهای هرز منداب، خردلدروغین و خردلوحشی در آبانماه و برای علفهرز خاکشیربدل از آذرماه تا بهمنماه قابل انتظار میباشد. مدلسازی جوانه‌زنی در پاسخ به دما میتواند در مدیریت علفهای هرز به‌ویژه در تعیین زمان کنترل علفهای هرز موردتوجه قرار گیرد.

مقایسه عمر گلجایی و کیفیت ژربرا در محلول محافظ حاوی اسانس‌های گیاهی و ترکیبات شیمیایی

حنیفه سید حاجی زاده؛ زهره مانی؛ فتانه یاری؛ فهیمه قلی زاده وکیل کندی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 429-442

https://doi.org/10.22059/jci.2020.291623.2289

چکیده

عدم تعادل آبی و مسدودشدن آوندها عامل اصلی عمر گلجایی کوتاه ژربرا میباشد. به‌منظور بررسی پتانسیل اسانسهای گیاهی در محلول محافظ به جای ترکیبات شیمیایی، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل محلولهای گلدانی حاوی 8-هیدروکسی کوئینولین سولفات (صفر و ppm 100) و اسانس آویشن و مرزه (ppm 500 و ... بیشتر عدم تعادل آبی و مسدودشدن آوندها عامل اصلی عمر گلجایی کوتاه ژربرا میباشد. به‌منظور بررسی پتانسیل اسانسهای گیاهی در محلول محافظ به جای ترکیبات شیمیایی، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل محلولهای گلدانی حاوی 8-هیدروکسی کوئینولین سولفات (صفر و ppm 100) و اسانس آویشن و مرزه (ppm 500 و 250) بودند. محلول گلدانی حاوی آب مقطر و 8-HQS به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. سپس هر هفته علاوه بر بررسی ماندگاری گلها، برخی پارامترهای فیزیولوژیکی، روابط آبی گیاه و جمعیت میکروبی اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد گل‌هایی که در محلول حاوی ppm 250 اسانس آویشن قرار داشتند، 6/8 روز عمر گلجایی بیش‌تری نسبت به شاهد داشتند. از نظر ثابت پایداری غشا گلبرگ تیمار ppm 500 مرزه بهترین عملکرد را نسبت به هر دو شاهد حاوی آب مقطر و 8-HQS در پایان نمونهبرداری داشت. گلبرگهای ژربرا که در تیمار حاوی اسانس آویشن ppm 250 قرار داشتند، شادابتر بوده و نسبت به سایر تیمارها حتی در مقایسه با تیمار 8-HQS حاوی درصد آب بالاتری بودند. طی ماندگاری آنتوسیانین و ماده خشک روند افزایشی و مواد جامد محلول روند کاهشی داشت. خاصیت آنتی‌باکتریال اسانسها با درنظرگرفتن نتایج مطلوب کنترل رشد جمعیت میکروبی محلول نگهدارنده، حتی در مقایسه با 8-HQS، کاملاً اثبات شد. لذا به‌نظر میرسد اسانسهای گیاهی به‌خوبی قابلیت جایگزینی با مواد شیمیایی ضد باکتریایی را داشته و از اثرات مخرب زیست‌محیطی مواد شیمیایی متداول خواهند کاست.

تأثیر مقادیر مختلف عناصر ازت، فسفر و پتاس بر پروفیل اسیدچرب، درصد روغن و عملکرد دانه کتان روغنی

کمال سادات اسیلان

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، صفحه 443-452

https://doi.org/10.22059/jci.2021.310991.2457

چکیده

به‌منظور بررسی اثر عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر پروفیل اسیدهای چرب، درصد روغن، عملکرد دانه و روغن گیاه کتان، رقم Lirina، آزمایشی در سال 1398 به‌صورت فاکتوریل در پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی واقع در هشتگرد، استان البرز اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی مقادیر نیتروژن خالص شامل 30، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار از منبع ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر پروفیل اسیدهای چرب، درصد روغن، عملکرد دانه و روغن گیاه کتان، رقم Lirina، آزمایشی در سال 1398 به‌صورت فاکتوریل در پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی واقع در هشتگرد، استان البرز اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی مقادیر نیتروژن خالص شامل 30، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره (46 درصد نیتروژن)، مقادیر فسفر خالص شامل ۴۰، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار از منبع سوپر فسفات تریپل (46 درصد فسفر) و مقادیر پتاسیم خالص 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار از منبع سولفات پتاسیم (۵۰ درصد پتاسیم) بود. نتایج نشان داد بیش‌ترین مقدار اسید لینولنیک (99/43 درصد) و اسید لینولئیک (68/17 درصد) و اسید پالمتیک (02/6 درصد) با کاربرد 30 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و 40 کیلوگرم در هکتار کود فسفر حاصل شد. بیش‌ترین مقدار اسید اولئیک (49/27 درصد) و اسید استئاریک (25/5 درصد) با مصرف 30 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به‌دست آمد. بالاترین عملکرد دانه در هکتار (28/2384 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (19/939) به‌ترتیب با مصرف 90، 120 کیلوگرم در هکتارنیتروژن و فسفر حاصل شد. البته این ترکیب کودی اختلاف معنی‌دار آماری با ترکیب کودی 90 و 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و فسفر نشان نداد. هم‌چنین براساس نتایج حاصل از این پژوهش درصد روغن تحت تأثیر مقادیر کودی قرار نگرفت.

دوره 26 (1403)

دوره 25 (1402)

دوره 24 (1401)

دوره 23 (1400)

دوره 22 (1399)

دوره 21 (1398)

دوره 20 (1397)

دوره 19 (1396)

دوره 18 (1395)

دوره 17 (1394)

دوره 16 (1393)

دوره 15 (1392)

دوره 14 (1391)

دوره 13 (1390)

دوره 12 (1389)

دوره 11 (1388)

دوره و شماره: دوره 23، شماره 2، تیر 1400، صفحه 211-452

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده