هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطااله سیادت؛ سید امیر موسوی
چکیده
بهمنظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل و حساس کلزا به تنش خشکی در مراحل انتهایی گلدهی تا 50 درصد خورجیندهی و خورجیندهی تا برداشت در شرایط مزرعهای، آزمایش بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل ...
بیشتر
بهمنظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل و حساس کلزا به تنش خشکی در مراحل انتهایی گلدهی تا 50 درصد خورجیندهی و خورجیندهی تا برداشت در شرایط مزرعهای، آزمایش بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (۱- شاهد (بدون قطع آبیاری)، ۲- قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی (کد فنولوژی 60) تا تشکیل 50 درصد خورجین (کد فنولوژی 75) و ۳- قطع آبیاری در مرحله تشکیل خورجین تا برداشت (کد فنولوژی 99)) در کرتهای اصلی و فاکتور فرعی شامل 10 ژنوتیپ (لانگپاد، آرام، آرجی‌اس 003، جانکوم، سولار، هایولا 4815، مهتاب، جولیوس، آگامکس و سالا) بود. جهت گزینش مطلوبتر ژنوتیپهای متحمل کلزا میتوان از شاخصهای ذکرشده استفاده کرد. شاخصهای MP (میانگین بهرهوری)، GMP (میانگین بهرهوری هندسی) و STI (شاخص تحمل تنش) مناسبترین شاخصهای کمی تحمل به تنش خشکی در تیمارهای موردمطالعه بود. بیشترین عملکرد دانه تیمار شاهد از ژنوتیپ هایولا 4815، لانگپاد و سولار بهترتیب (8/2093، 1791 و 1700 کیلوگرم در هکتار) و کمترین از ژنوتیپ جانکوم (1/832 کیلوگرم در هکتار) و در تنش گلدهی تا 50 درصد خورجیندهی بیشترین عملکرد دانه ژنوتیپ هایولا 4815 (9/1563 کیلوگرم در هکتار) و لانگپاد (9/1150 کیلوگرم در هکتار) و کمترین از ژنوتیپ جانکوم و مهتاب بهترتیب با عملکرد دانه (540، 5/935 کیلوگرم در هکتار) بود.
ایوب جعفری؛ محمدرضا بی همتا؛ معصومه مقبل؛ سعید صوفی زاده؛ سعید بازگیر؛ مصطفی کریمی
چکیده
هدف: بهمنظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیکی، شاخصهای رشد و عملکرد سه رقم ذرت دانه‌ای، آزمایشی در سال 1399 در مزارع آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در شهرستان کرج صورت گرفت.
روش پژوهش: این آزمایش بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در ...
بیشتر
هدف: بهمنظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیکی، شاخصهای رشد و عملکرد سه رقم ذرت دانه‌ای، آزمایشی در سال 1399 در مزارع آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در شهرستان کرج صورت گرفت.
روش پژوهش: این آزمایش بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش تاریخ کاشت در سه سطح (24 اردیبهشت‌ماه، 21 خردادماه و 18 تیرماه) بهعنوان عامل اصلی و رقم (زودرس KSC400، متوسطرس KSC647 و دیررس KSC704) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد.
یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه مربوط به تاریخ کاشت دوم (98/11 تن در هکتار)، و بیشترین طول دوره تا زمان ظهور گل تاجی متعلق به تاریخ کاشت اول (66/63) بود. تاریخ کاشت سوم (66/129)، دوم (33/122) و اول (33/113) بهترتیب بیشترین طول دوره رسیدگی فیزیولوژیکی را داشتهاند. بیشترین ارتفاع بوته و قطر ساقه در رقم KSC704 و تعداد برگ در رقم KSC647 مشاهده شد. بیشینه سطح برگ، سرعت رشد محصول در مرحله گلدهی بهترتیب به مربوط به رقم KSC704 در تاریخ کاشت دوم و سوم بوده و بیشینه سرعت رشد نسبی و سرعت جذب خالص در مراحل اول رویشی مربوط به رقم KSC704 در تاریخ کاشت سوم و تاریخ کاشت دوم بوده است.
نتیجه‌گیری: در مجموع، میتوان تاریخ کاشت دوم و رقم KSC704 بهعنوان تاریخ و رقم مناسب برای شهرستان کرج پیشنهاد داد.
حسنعلی پوراسماعیل؛ مهدی دهمرده؛ احمد قنبری
چکیده
هدف: بهمنظور ارزیابی اثر سیستم تلفیقی مدیریت کود آلی بر صفات کیفی ذرت، خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و محیط در دو مرحله رشد، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول شامل سطوح مختلف سیستم تلفیقی مدیریت کود آلی در ده ...
بیشتر
هدف: بهمنظور ارزیابی اثر سیستم تلفیقی مدیریت کود آلی بر صفات کیفی ذرت، خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و محیط در دو مرحله رشد، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل انجام شد.روش پژوهش: این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول شامل سطوح مختلف سیستم تلفیقی مدیریت کود آلی در ده سطح (عدم کوددهی، 30 درصد بقایای گندم، 60 درصد بقایای گندم، 90 درصد بقایای گندم، 30 درصد ورمی‌کمپوست، 60 درصد ورمی‌کمپوست، 100 درصد ورمی‌کمپوست، 10 درصد ورمی‌کمپوست+ 90 درصد بقایای گندم، 40 درصد ورمی‌کمپوست+ 60 درصد بقایای گندم و 70 درصد ورمی‌کمپوست+ 30 درصد بقایای گندم) و عامل دوم مرحله برداشت در دو سطح (شیری و خمیری) بودند. در این مطالعه صفات در سه بخش شامل خصوصیات کیفی علوفه ذرت (درصد پروتئین، عملکرد پروتئین و هیدراتهای کربن محلول در آب)، خصوصیات اکولوژیکی محیط (درصد رطوبت حجمی، تشعشع فعال فتوسنتزی و دمای خاک) و خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک (هدایت الکتریکی، واکنش و تخلخل خاک) موردبررسی قرار گرفت.یافته‌ها: بیشترین درصد پروتئین برگ (55/11 درصد) و عملکرد پروتئین (769 کیلوگرم در هکتار) مربوط به سیستم تلفیقی 70 درصد ورمی‌کمپوست+ 30 درصد بقایای گیاهی بود. همچنین مرحله شیری از میزان پروتئین بیشتری نسبت به مرحله خمیری دانه برخوردار بود. بیشترین درصد هیدراتهای کربن محلول در آب (22/16 درصد) در سیستم تلفیقی 70 درصد ورمی‌کمپوست+ 30 درصد بقایای گندم در مرحله برداشت خمیری مشاهده شد. درصد رطوبت حجمی خاک در مرحله برداشت شیری (84/13 درصد) بیشتر از مرحله خمیری بود و مقایسه بین سیستمهای کوددهی نشاندهنده افزایش درصد رطوبت حجمی خاک در سیستم تلفیقی 70 درصد ورمی‌کمپوست+ 30 درصد بقایای گندم (14/10 درصد) بود. همچنین استفاده از ماده آلی در سیستم کشت موجب افزایش معنیدار میزان دمای خاک (98/38 درجه سانتیگراد) و کاهش معنیدار درصد تشعشع فعال فتوسنتزی (53/29 درصد) در مرحله برداشت شیری دانه ذرت شد. سیستم تلفیقی 70 درصد ورمی‌کمپوست+ 30 درصد بقایای گندم موجب کاهش معنیدار اسیدیته (97/7) و هدایت الکتریکی (18/2 دسیزیمنس بر متر) و افزایش تخلخل (46 درصد) خاک شد.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، سیستم تلفیقی 70 درصد ورمی‌کمپوست+ 30 درصد بقایای گیاهی در مقایسه با سایر سیستمهای کودی از برتری قابل‌توجهی برخوردار بود. همچنین با توجه به اهمیت مرحله برداشت در قابلیت هضم و خوشخوراکی علوفه، مناسبترین زمان برداشت علوفه ذرت، مرحله شیری میباشد.
الهام دانایی؛ یونس مستوفی؛ پژمان مرادی؛ رضا عزیزی نژاد
دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 21-29
چکیده
اثر جیبرلیک اسید (50، 100، 150، 200 و 300 mg/l) به صورت تیمار کوتاه مدت (48 ساعت) و اتانول 5/2 درصد به همراه ساکاروز سه درصد به عنوان تیمار مداوم (محلول نگهدارنده) بر روی گل شاخه بریده ژربرا مطالعه شد. محلول نگهدارنده اتانول و ساکارز به دو روش به کار برده شد، در روش اول، محلول نگهدارنده تا پایان انجام آزمایش تعویض نگردید ولی در روش دوم، محلول نگهدارنده ...
بیشتر
اثر جیبرلیک اسید (50، 100، 150، 200 و 300 mg/l) به صورت تیمار کوتاه مدت (48 ساعت) و اتانول 5/2 درصد به همراه ساکاروز سه درصد به عنوان تیمار مداوم (محلول نگهدارنده) بر روی گل شاخه بریده ژربرا مطالعه شد. محلول نگهدارنده اتانول و ساکارز به دو روش به کار برده شد، در روش اول، محلول نگهدارنده تا پایان انجام آزمایش تعویض نگردید ولی در روش دوم، محلول نگهدارنده هم زمان با قرائت میزان جذب محلول تعویض شد. ظروف حاوی گل در اتاقی با میانگین دمایی 21 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 70 درصد و مدت روشنایی 14 ساعت با شدت نور 15 ماکرومول بر متر بر ثانیه لامپ فلورسنت، قرار گرفتند. صفاتی چون دوام عمر گل، وزن تر، جذب محلول، درصد شاخص ثبات غشای سلولی، میزان خمیدگی ساقه، قطر گل، محتوای آبی، مواد جامد محلول و میزان آنتوسیانین در تمام زمان، اندازه گیری و از نظر آماری ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که تیمار کوتاه مدت جیبرلیک اسید با غلظت 50 میلی گرم بر لیتر به همراه محلول نگهدارنده اتانول 5/2 و ساکاروز سه درصد بیشترین تأثیر را بر خصوصیات کیفی و دوام عمر گل ژربرا داشت. همچنین، کاربرد مکرر اتانول جدید نسبت به کاربرد اتانول فقط در ابتدای آزمایش، نتایج بهتری را درخصوص افزایش دوام عمر و خصوصیات کیفی گل ژربرا به همراه داشت.
امید یونسی؛ علی مرادی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی نقش قارچ میکوریزایی بر فعالیت آنتیاکسیدانی گندم تحت تنش شوری، در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، در سال 1390 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت از سه سطح تنش شوری شامل شاهد (بدون تنش)، 60 و 120 میلیمولار نمک کلرید ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی نقش قارچ میکوریزایی بر فعالیت آنتیاکسیدانی گندم تحت تنش شوری، در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، در سال 1390 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت از سه سطح تنش شوری شامل شاهد (بدون تنش)، 60 و 120 میلیمولار نمک کلرید سدیم و دو سطح تلقیح میکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح قارچ میکوریزاییGlomusmosseae) بود. صفات مورد ارزیابی شامل طول ریشه و اندام هوایی، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، درصد کلونیزاسیون ریشه و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان سوپراکسیددیسمیوتاز، کاتالاز و گایاکول پراکسیداز بود. نتایج حاصل نشاندهنده اثرات بازدارنده تنش شوری بر رشد گیاه گندم بود، به نحوی که با افزایش شدت تنش شوری طول و وزن خشک اندام هوایی و ریشه به میزان قابل ملاحظهای کاهش یافت. بهکارگیری تیمار میکوریزایی موجب بهبود رشد اندام هوایی و ریشه بوتههای گندم در شرایط تنش گردید. همچنین، تنش شوری موجب کاهش درصد کلونیزاسیون ریشه و افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان مورد ارزیابی گردید. اعمال تیمار میکوریزایی نقش مؤثری در ارتقاء رشد و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان گندم به ویژه در شرایط تنش شوری داشت. هرچند اثر متقابل شوری و میکوریزا برای آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسمیوتاز در ریشه و برای آنزیم گایاکول پراکسیداز در اندام هوایی و ریشه معنیدار نبود.
سحر سیدعباسی؛ ایرج اله دادی؛ مصطفی اویسی؛ غلامعلی اکبری
چکیده
بهمنظور پیش‌بینی الگوی رویش قیاق و سلمه‌تره در تاریخ‌های مختلف کشت ذرت، آزمایشی، شامل تاریخ‌های کشت ذرت بهصورت زمان آبیاری پیش از کاشت و آبیاری پس از کاشت به‌شیوة مرسوم، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: T1) آبیاری زمین در 12 اردیبهشت و کاشت در 25 اردیبهشتT2 .) کاشت در 25 اردیبهشتT3 .) آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور پیش‌بینی الگوی رویش قیاق و سلمه‌تره در تاریخ‌های مختلف کشت ذرت، آزمایشی، شامل تاریخ‌های کشت ذرت بهصورت زمان آبیاری پیش از کاشت و آبیاری پس از کاشت به‌شیوة مرسوم، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: T1) آبیاری زمین در 12 اردیبهشت و کاشت در 25 اردیبهشتT2 .) کاشت در 25 اردیبهشتT3 .) آبیاری زمین در 25 اردیبهشت و کاشت در 5 خردادT4 .) کاشت در 5 خردادT5 .) کاشت در 23 خرداد. سرعت افزایش جمعیت سلمه‌تره در مزرعه بین T2 با T3 و نیز T4 با T5 مشابه بود، ولی در سایر تیمارها تفاوت داشت. با بهتأخیرافتادن تاریخ کاشت، از سرعت رویش قیاق کاسته شد. در تاریخ کاشت پنجم، میزان حداکثر رویش سلمه‌تره و قیاق نسبت به سایر تیمارها کم‌تر بود.
محمد سعید حسنوندی؛ مسعود رفیعی؛ عظیمه باقری
چکیده
تجزیه و تحلیل رشد، روش کاربردی و با ارزشی در بررسی کمی رشد، نمو و تولیدگیاهان زراعی به شمار میرود. به منظور مطالعة اثر کود نیتروژن و تراکم بوته بر شاخصهای مهم فیزیولوژیک رشد گیاه گلرنگ (رقم IL111)، آزمایشی در قالب کرتهای خرد‌ده با طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 87ـ1386 در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی ...
بیشتر
تجزیه و تحلیل رشد، روش کاربردی و با ارزشی در بررسی کمی رشد، نمو و تولیدگیاهان زراعی به شمار میرود. به منظور مطالعة اثر کود نیتروژن و تراکم بوته بر شاخصهای مهم فیزیولوژیک رشد گیاه گلرنگ (رقم IL111)، آزمایشی در قالب کرتهای خرد‌ده با طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 87ـ1386 در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه لرستان، واقع در شهرستان خرم‌آباد، اجرا شد. تیمارها شامل کود نیتروژن بهعنوان عامل اصلی در سه سطح (0N1=، 75N2= و 150N3= کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و تراکم بوته بهعنوان عامل فرعی در سه سطح (40D1=، 50D2= و 60D3= بوته در مترمربع) بودند. به منظور بررسی دقیق‌تر از شاخص درجة روز رشد برای برازش منحنیهای شاخص رشد استفاده شد و با استفاده از مدل‌های رگرسیونی غیرخطی برای هر کدام از شاخصهای رشد مدل مناسب انتخاب شد. نتایج بررسی شاخصهای رشد نشان داد کاربرد نیتروژن سبب افزایش شاخصهایی نظیر سطح برگ، تجمع مادة خشک و سرعت رشد محصول شد، اما سرعت جذب خالص در آن کاهش یافت. با افزایش تراکم بوته شاخصهایی نظیر سطح برگ و تجمع مادة خشک به علت خاصیت شاخه دهی گلرنگ دچار تغییر زیادی نشد، اما سرعت رشد محصول و سرعت جذب خالص در گیاه کاهش پیدا کرد.با توجه به مجموع نتایج میتوان این‌گونه اظهار کرد که کاربرد نیتروژن در مقایسه با تغییرات تراکم بوته، اثر بیشتر و مثبتتری بر شاخصهای فیزیولوژیک رشد در گیاه گلرنگ داشته است.
محمد حسن وفائی؛ مهدی پارسا؛ احمد نظامی؛ علی گنجعلی؛ علیرضا نوروزی شرف
چکیده
در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبۀ دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته‌شده، به خود اختصاص داده است. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد ...
بیشتر
در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبۀ دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته‌شده، به خود اختصاص داده است. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری: عدم تنش خشکی و تنش خشکی (تأمین 100 و 40 درصد نیاز آبی گیاه) و عامل فرعی شامل نُه ژنوتیپ (هشت ژنوتیپ متحمل و یک ژنوتیپ حساس) منتخب از بین 73 ژنوتیپ کشت‌‌شدۀ سال قبل بود. بر اساس نتایج، در شرایط عدم تنش، صفات تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در مترمربع، شاخص برداشت، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در ژنوتیپ MLC356 به‌طور معنیداری از سایر ژنوتیپها بیشتر بود؛ اما در شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک این ژنوتیپ، دچار کاهش شدید گردید. در همین شرایط، کمترین درصد کاهش برای این دو صفت، در ژنوتیپ مشاهده گردید. در شرایط تنش، بالاترین و پایین‌ترین میزان هر دو صفت حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II و کارایی اقتصادی مصرف آب، بهترتیب در ژنوتیپهای Cabralinta و MLC121 مشاهده شد. همچنین مشخص شد که تعداد غلاف بارور در بوته و وزن هزاردانه، مهم‌ترین صفات تأثیرگذار بر عملکرد دانۀ عدس هستند.
کامران حقی آبی؛ موسی مسکرباشی؛ مجید نبی پور؛ سید امیر موسوی
چکیده
هدف: پژوهش حاضر بهمنظور بررسی تغییرات برخی از عوامل اقلیمی در شهرستان خرم‌آباد در دوره‌ها (2040-2024، 2060-2041 و 2080-2061) و سناریوهای اقلیمی (RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5) آینده و اثر آن‌ها بر طول دوره زایشی و عملکرد دانه گندم دیم انجام شد.
روش پژوهش: برای پیش‌بینی تغییرات متغیرهای اقلیمی از نسخه هفتم نرم‌افزار لارس و الگوی HadCM3 و از داده‌های اقلیمی 35 ساله ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر بهمنظور بررسی تغییرات برخی از عوامل اقلیمی در شهرستان خرم‌آباد در دوره‌ها (2040-2024، 2060-2041 و 2080-2061) و سناریوهای اقلیمی (RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5) آینده و اثر آن‌ها بر طول دوره زایشی و عملکرد دانه گندم دیم انجام شد.
روش پژوهش: برای پیش‌بینی تغییرات متغیرهای اقلیمی از نسخه هفتم نرم‌افزار لارس و الگوی HadCM3 و از داده‌های اقلیمی 35 ساله (2023-1987) استان، بهعنوان دورۀ پایه استفاده شد. جهت پیش‌بینی طول دوره زایشی و عملکرد دانه برخی از ارقام گندم دیم نیز از نسخه 1/7 مدل اپسیم استفاده شد. ورودی‌های مدل داده‌های اقلیمی، خاکی، گیاهی و اطلاعات مدیریتی میباشد. بدین منظور از خروجی مدل لارس بهعنوان ورودی مدل اپسیم استفاده شد. جهت تهیه اطلاعات گیاهی، مدیریتی و خاکی آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تیمار (ارقام قابوس، کوهدشت و آفتاب) و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی اداره کل هواشناسی استان لرستان واقع در شهرستان خرم‌آباد در سال زراعی 1401-1400 اجرا شد. با استفاده از اطلاعات آزمایش مزرعهای، ضرایب ژنتیکی ارقام شناسایی و مدل بر مبنای آن بومی‌سازی شد. جهت صحت‌سنجی و ارزیابی مدل در شرایط اقلیمی و مدیریتی مختلف نیز از داده‌های آزمایش‌های میدانی که 10 مزرعه منتخب در شهرستان خرم‌آباد بود، استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن از 86-18 درصد، دمای کمینه 43-10 درصد، دمای بیشینه 21-6 درصد و میزان بارش 20-2 درصد افزایش خواهد یافت. با افزایش عوامل اقلیمی مذکور، در دوره‌های اقلیمی آینده طول دوره زایشی رقم قابوس به‌طور متوسط بین صفر تا 1/3 درصد و در سناریوهای اقلیمی خوش‌بینانه تا بدبینانه بین 2/1 تا 8/1 درصد کاهش، خواهد یافت. در دوره‌های اقلیمی مختلف، طول دوره زایشی رقم آفتاب در بازه 7/1- تا 7/1+ و رقم کوهدشت 1/1- تا 7/2+ درصد تغییر خواهد یافت. با توجه به تغییر طول دوره زایشی، عملکرد دانه ارقام گندم دیم بسته به دوره و سناریوی اقلیمی به‌طور متوسط 6/15 تا 2/42 درصد کاهش خواهد یافت. در سناریوهای خوش‌بینانه و متوسط، میزان کاهش عملکرد دانه رقم قابوس نسبت به دورۀ پایه کم‌تر از ارقام آفتاب و کوهدشت بوده، اما در سناریوی بدبینانه روند تغییر کرده و میزان کاهش عملکرد دانه رقم کوهدشت کم خواهد بود. با این وجود، در سناریوی بدبینانه نیز در دوره‌های اقلیمی مختلف رقم قابوس عملکرد بالاتری نسبت به ارقام آفتاب و کوهدشت داشت.
نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که کشاورزان قادر نیستند شرایط اقلیمی را کنترل کنند، لذا با اتخاذ استراتژی‌های سازگاری مناسب با شرایط اقلیمی منطقه (از جمله انتخاب رقم مناسب، تاریخ کاشت، روش آبیاری، تراکم مناسب و غیره) میتوان اثرات منفی تغییر اقلیم بر رشد، نمو و تولید محصولات کشاورزی را کاهش داد. در این راستا استفاده از مدل زراعی اپسیم نیز در پیش‌بینی، سناریوسازی و اتخاذ تصمیم‌های مدیریتی میتواند راه‌گشا باشد.
شهرام امیدواری؛ نادر سلامتی؛ صمد عبدی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر رژیم آبیاری و کودهای زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد در کشت گندم، آزمایشی به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393-1392 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سراب چنگایی خرم‌آباد اجرا گردید. عامل اصلی شامل آبیاری در دو سطح 75 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشت کلاس A و عامل فرعی، ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر رژیم آبیاری و کودهای زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد در کشت گندم، آزمایشی به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393-1392 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سراب چنگایی خرم‌آباد اجرا گردید. عامل اصلی شامل آبیاری در دو سطح 75 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشت کلاس A و عامل فرعی، کود زیستی در چهار سطح شامل ازتوباکتر، مایکوریزا، ازتوباکتر+ مایکوریزا و شاهد (بدون استفاده از کود زیستی) بودند. نتایج نشان داد اثر آبیاری و کود و همچنین اثر متقابل کود و آبیاری بر صفات اندازه گیری شده معنی دار است. تیمار 75 میلی‌متر تبخیر از تشت کلاس A در تمام صفات برتری معنی داری نسبت به تیمار 150 میلی‌متر تبخیر از تشت کلاس A داشت. در تیمار 75 میلی‌متر تبخیر صفت طول سنبله 7 درصد ، وزن سنبله 7/7 درصد، تعداد دانه در سنبله 7/6 درصد، وزن هزار دانه 3/7 درصد، عملکرد دانه 1/7 درصد، عملکرد بیولوژیک 4/7 درصد نسبت به تیمار 150 میلی‌متر تبخیر افزایش نشان داد. کود ازتوباکتر +مایکوریزا در بین تیمارهای کودی تیمار برتر بود. به طوری که در این تیمار نسبت به تیمار شاهد صفت طول سنبله 6/28 درصد، وزن سنبله 3/48 درصد، تعداد دانه در سنبله 9/56 درصد، وزن هزار دانه8/39 درصد، عملکرد دانه 4/54 درصد، عملکرد بیولوژیک 3/51 درصد و کارایی مصرف آب 7/55 درصد افزایش نشان داد.
راحله عرب عامری؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی؛ بنیامین ترابی
چکیده
تحلیل خلأ عملکرد یک تخمین کمی از امکان افزایش در ظرفیت غذا برای یک ناحیه مشخص را فراهم میآورد که یک جزء مهم در طراحی راهبردهای تأمین غذا در مقیاس منطقهای، ملی و در سطح جهانی است. در این راستا پژوهشی بهمنظور میزان و چگونگی پراکنش خلأ عملکرد محصول نخود و عدس در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395-1397 انجام گرفت. در ...
بیشتر
تحلیل خلأ عملکرد یک تخمین کمی از امکان افزایش در ظرفیت غذا برای یک ناحیه مشخص را فراهم میآورد که یک جزء مهم در طراحی راهبردهای تأمین غذا در مقیاس منطقهای، ملی و در سطح جهانی است. در این راستا پژوهشی بهمنظور میزان و چگونگی پراکنش خلأ عملکرد محصول نخود و عدس در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395-1397 انجام گرفت. در این مطالعه با استفاده از مدل SSM-iCrop2 عملکرد پتانسیل در مناطق تولیدکننده نخود و عدس در ایران شبیهسازی شد. برای این منظور از پروتکل پروژه اطلس خلأ عملکرد، موسوم به پروتکل GYGA، در جهت شناسایی پهنههای اقلیمی و همچنین شناسایی ایستگاههای هواشناسی مهم واقع در مناطق تولید نخود و عدس دیم در کشور استفاده شد. پس از شناسایی ایستگاههای مهم، پتانسیل عملکرد برای محدوده ایستگاهها شبیهسازی شد و سپس نتایج منطقهای براساس پروتکل GYGA به کل کشور تعمیم داده شد. برای نخود دیم در کشور، مقادیر عملکرد واقعی، پتانسیل و خلأ عملکرد بهترتیب 43/0، 04/1 و 61/0 تن در هکتار بهدست آمد. در مورد عدس دیم در کشور نیز، مقادیر عملکرد واقعی، پتانسیل و خلأ عملکرد بهترتیب 43/0، 10/1 و 67/0 تن در هکتار بهدست آمد. از این اطلاعات میتوان جهت مدیریت بهتر در مناطق کم بازده و پربازده در کشور برای این دو محصول بهره برد.
سلمان دستان؛ قربان نورمحمدی؛ حمید مدنی
چکیده
این تحقیق با هدف ارزیابی ارقام برنج در نظام‌های کاشت تغییریافته اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعة پژوهشی واقع در شهرستان نکا طی سال‌های 1390 و 1391 اجرا شد. نظام‌های کاشت رایج منطقه، بهبودیافته و تشدید (تقویت)شده[1]، عامل اصلی؛ و ارقام پابلند سنگ طارم و طارم هاشمی و ...
بیشتر
این تحقیق با هدف ارزیابی ارقام برنج در نظام‌های کاشت تغییریافته اجرا شد. آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعة پژوهشی واقع در شهرستان نکا طی سال‌های 1390 و 1391 اجرا شد. نظام‌های کاشت رایج منطقه، بهبودیافته و تشدید (تقویت)شده[1]، عامل اصلی؛ و ارقام پابلند سنگ طارم و طارم هاشمی و پاکوتاه ندا و شیرودی، عامل فرعی بودند.نتایج نشان داد که بیشترین تعداد پنجة بارور در کپه، تعداد خوشه در متر مربع (8/374 عدد) و تعداد خوشه‌چة پر در خوشه در نظام کاشت تقویت‌شده بهدست آمد که به تولید حداکثر عملکرد شلتوک (6412 کیلوگرم در هکتار) منجر شد. بیشترین تعداد و درصد خوشه‌چة پر در خوشه برای رقم طارم هاشمی بهدست آمد، ولی تعداد خوشه در متر مربع برای رقم ندا (8/396 عدد) حداکثر بود. بیشترین عملکرد شلتوک برای دو رقم پاکوتاه و پرمحصول ندا و شیرودی بهترتیب 7272 و 7315 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. بیشترین عملکرد شلتوک به‌مقدار 7770 کیلوگرم در هکتار برای اثر متقابل نظام کاشت تقویت‌شده و رقم ندا تولید شد. عملکرد شلتوک در نظام کاشت تقویت‌شده بهترتیب معادل 44/5 و 65/12 درصد بیشتر از دو نظام کاشت بهبودیافته و رایج منطقه بود. بنابراین، نظام تولید تقویت‌شده با ایجاد تغییرات بهینه در محیط رشد گیاه به افزایش عملکرد شلتوک و اجزای عملکرد منجر شد. [1]SRI: System of Rice Intensification
الهام مدیری؛ داود براری تاری؛ ابراهیم امیری؛ یوسف نیک‌نژاد؛ هرمز فلاح‌آملی
چکیده
هدف: بهمنظور شبیهسازی عملکرد، سطح برگ و مقدار نیتروژن گیاه برنج با استفاده از مدل ORYZA2000 در مقادیر مختلف کود نیتروژنه و شیوه‌های متفاوت تقسیط کود، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی واقع در استان مازندران (بابل) طی سال‌های 1396 و 1397 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد.روش پژوهش: عامل اول شامل چهار سطح کود ...
بیشتر
هدف: بهمنظور شبیهسازی عملکرد، سطح برگ و مقدار نیتروژن گیاه برنج با استفاده از مدل ORYZA2000 در مقادیر مختلف کود نیتروژنه و شیوه‌های متفاوت تقسیط کود، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی واقع در استان مازندران (بابل) طی سال‌های 1396 و 1397 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد.روش پژوهش: عامل اول شامل چهار سطح کود نیتروژنه (50، 90، 130 و 170 کیلوگرم در هکتار، از منبع اوره) و عامل دوم شیوه‌های متفاوت تقسیط کود (T1: ۷۰ درصد پایه+ ۳۰ درصد پنجهزنی، T2: 33/33 درصد پایه+ 33/33 درصد پنجهزنی+ 33/33 درصد ظهور خوشه آغازین، T3: ۲۵درصد پایه+ ۵۰ درصد پنجهزنی+ ۲۵ درصد ظهور خوشه آغازین، T4: ۲۵ درصد پایه+ ۲۵ درصد پنجهزنی+ ۵۰ درصد ظهور خوشه آغازین) بودند.یافته‌ها: نتایج نشان داد که مدل، عملکرد دانه، زیست‌توده، نیتروژن دانه و نیتروژن کل (مجموع دانه، ساقه و برگ) را بهترتیب با ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده چهار، چهار، نه و شش درصد در مرحله کالیبراسیون و پنج، چهار، چهار و هشت درصد در مرحله اعتبارسنجی به‌خوبی شبیهسازی نمود. میانگین مربعات خطا برای شاخص سطح برگ به میزان 5/0 و 4/0 بهترتیب در کالیبراسیون و اعتبارسنجی مدل مشاهده شد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده مدل ORYZA2000 میتواند بهعنوان یک مدل شبیهسازی مطلوب برای انتخاب مناسبترین استراتژی جهت بهبود عملکرد برنج در مدیریت مختلف کود نیتروژن در مناطق برنج‌خیز شمال کشور استفاده شود.
احمد رایفی زاده؛ محمد آرمین؛ متین جامی معینی
چکیده
به منظور تعیین زمان بحرانی کنترل علف‌های هرز در پنبه (رقم خرداد) در شرایط کشت رایج و فواصل ردیف خیلی باریک آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1394 در شهرستان سبزوار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از: نظام کشت رایج (کشت با فواصل ردیف 70 سانتیمتر) و فواصل ردیف خیلی باریک (کشت با ...
بیشتر
به منظور تعیین زمان بحرانی کنترل علف‌های هرز در پنبه (رقم خرداد) در شرایط کشت رایج و فواصل ردیف خیلی باریک آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1394 در شهرستان سبزوار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از: نظام کشت رایج (کشت با فواصل ردیف 70 سانتیمتر) و فواصل ردیف خیلی باریک (کشت با فواصل ردیف 20 سانتیمتر) و طول دوره تداخل علف‌های هرز (0، 30، 45، 60، 75 روز بعد از سبز شدن به همراه تداخل کامل علف هرز در طی فصل رشد). نتایج آزمایش نشان داد در شرایط کشت با فواصل ردیف خیلی باریک کاهش 5/2، 5 و 10 درصدی عملکرد وش به ترتیب در 4/27، 1/36 و 7/44 روز بعد از سبز شدن و در شرایط کشت رایج در 1/8، 5/13 و 4/24 روز بعد از سبز شدن به دست آمد. در شرایط کشت با فواصل ردیف رایج شروع کاهش عملکرد وش و الیاف زودتر مشاهده شد (به ترتیب در 3/46 و 7/53 روز بعد از سبز شدن) در حالی که شروع کاهش عملکرد وش و الیاف در کشت با فواصل ردیف خیلی باریک به ترتیب تا 9/57 و 9/65 روز بعد از سبز شدن به تعویق افتاد. در مجموع نتایج آزمایش نشان داد که کشت با فواصل ردیف خیلی باریک در شرایط تداخل علف‌های هرز میتواند عملکرد مناسبتری از کشت با فواصل رایج تولید کند.
حمیده آزاد قوجه بیگلو؛ براتعلی فاخری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ قاسم پرمون
چکیده
بهمنظور مطالعه اثر محلولپاشی نانوکلات آهن بر فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی شش ژنوتیپ بابونه تحت تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال 1393 انجام گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل، تنش خشکی (در دو سطح شاهد یا 90 درصد ظرفیت زراعی و 70 درصد ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه اثر محلولپاشی نانوکلات آهن بر فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی شش ژنوتیپ بابونه تحت تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال 1393 انجام گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل، تنش خشکی (در دو سطح شاهد یا 90 درصد ظرفیت زراعی و 70 درصد ظرفیت زراعی)، نانو کلات آهن (در دو سطح شاهد و دو میلیگرم بر لیتر) و ژنوتیپ (اصفهان، شیراز، مشهد، اراک، کرمان و صفاشهر) بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی با توجه به ژنوتیپ اثرات متفاوتی بر فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی داشت. به‌طوری‌که، فعالیت آنزیمی در برخی ژنوتیپها افزایش و در برخی ژنوتیپها کاهش یافت. تنش موجب افزایش فعالیت آنزیمهای کاتالاز، در ژنوتیپهای اراک، کرمان و صفاشهر، افزایش فعالیت پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در ژنوتیپهای اصفهان، مشهد، اراک و کرمان و افزایش فعالیت پلیفنل اکسیداز و گایاکول پراکسیداز در ژنوتیپهای شیراز و صفاشهر شد. بالاترین عملکرد گل نیز در ژنوتیپ اصفهان مشاهده گردید. به‌طورکلی، میتوان گفت تنش موجب اثرات مخرب بر گیاه داشت و مصرف نانو کلات موجب افزایش تحمل گیاه به تنش شد و استفاده از ژنوتیپهای اصفهان و مشهد برای شرایط تنش مناسب بود.
نیکروز شیرین زاده؛ محمد حسن بیگلویی؛ کرامت اخوان؛ عادل محمدی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر ویژگیهای کمی و کیفی گندم (Triticum aestivum L.) رقم مروارید، آزمایشی بهصورت طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با سه تیمار اصلی شامل روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS)، آبیاری قطره‌ای نواری زیرسطحی (TSS) و آبیاری فارو (F) و سه تیمار فرعی شامل سطوح مختلف آبیاری بهصورت کم‌آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر ویژگیهای کمی و کیفی گندم (Triticum aestivum L.) رقم مروارید، آزمایشی بهصورت طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار با سه تیمار اصلی شامل روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS)، آبیاری قطره‌ای نواری زیرسطحی (TSS) و آبیاری فارو (F) و سه تیمار فرعی شامل سطوح مختلف آبیاری بهصورت کم‌آبیاری با 50 (I1)، کم‌آبیاری با 75 (I2) و آبیاری کامل با 100 (I3) درصد نیاز آبی گیاه در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان اردبیل در منطقه مغان انجام گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که بیشترین وزن هزاردانه، شاخص برداشت و تعداد پنجه در واحد سطح بهترتیب با 05/0 کیلوگرم، 42 درصد و 56/448 در I3 و میزان پروتئین با 56/9 درصد در I1 بهدست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه و بهرهوری آب بهترتیب با 33/7122 کیلوگرم در هکتار و 81/1 کیلوگرم بر مترمکعب مربوط به‌روش آبیاری TS با سطح آبیاری I3 (در بهرهوری آب، تیمارI3 با I1 اختلاف معنیداری نداشت) بود و کمترین آن‌ها با 67/2866 کیلوگرم در هکتار و 05/1 کیلوگرم بر مترمکعب در روش آبیاری F بهترتیب در سطوح آبیاری I1 و I3 بهدست آمد. بنابراین روش آبیاری قطره‌ای نواری سطحی (TS) با تیمارهای سطح کم‌آبیاری 75 درصد نیاز آبی گیاه (I2) و آبیاری کامل 100 درصد نیاز آبی گیاه(I3) بهترتیب در شرایط محدودیت آب و عدم محدودیت آب می‌توانند گزینه مناسبی برای تولید محصول گندم در منطقه مغان باشند.
لیلا محمدی؛ سعید ریزی؛ رحیم برزگر
چکیده
به منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزا (Glomus mosseae) تحت تنش شوری بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و میزان جذب برخی عناصر غذایی در گل حنای گینه نو (Impatiens hawkeri)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، در محیط گلخانه در سه تکرار که هر تکرار شامل سه گلدان بود، در دانشگاه شهرکرد در سال 1393 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح قارچ میکوریزای ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزا (Glomus mosseae) تحت تنش شوری بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و میزان جذب برخی عناصر غذایی در گل حنای گینه نو (Impatiens hawkeri)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، در محیط گلخانه در سه تکرار که هر تکرار شامل سه گلدان بود، در دانشگاه شهرکرد در سال 1393 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح قارچ میکوریزای همزیست (صفر، 8 و 16 درصد حجمی) و کلریدسدیم با سه سطح (صفر، 15 و 30 میلیمولار) بودند. بستر کشت شامل 50 درصد پیت ماس، 40 درصد پرلیت و 10 درصد پوسته برنج (به صورت حجمی) بود. در زمان انتقال نشاها، قارچ میکوریزا با بستر ترکیب شد و پس از استقرار نشاها تیمار شوری از طریق آب آبیاری اعمال شد. صفات مورد ارزیابی شامل میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سدیم، پرولین، وزن تازه و خشک ریشه و درصد کلونیسازی ریشه بود. تیمار میکوریزای 16 درصد بر نیتروژن (31/2 درصد) و فسفر (339/0 درصد) و اثر متقابل آن با شوری 30 میلیمولار بر میزان پرولین (754/0 میکرومول بر گرم وزن تر) و درصد کلونیسازی ریشه (35 درصد) تأثیر معنیداری داشته است. براساس نتایج ﺗﺤﻘﯿﻖ حاضر، اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ گیاهان تیمار شده با ﻣﯿﮑﻮرﯾﺰا و سایر تیمارها در بسیاری از ﺻﻔﺎت ﻧﻤﺎﯾﺎن اﺳﺖ و به نظر میرسد که کاربرد ﻗﺎرچ ﻣﯿﮑﻮرﯾﺰا در بستر کاشت میتواند سبب افزایش ﺗﺤﻤﻞ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﻮری از طریق تأثیر بر برخی ویژگیهای فیزیولوژیکی در گل حنای گینه نو شود.
علیرضا پیرزاد؛ منوچهر علیزاده؛ عبدالله حسن زاده قورت تپه؛ رضا درویش زاده
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثر تابش سطوح گاما پیش از جوانه‌زنی بذر و مقادیر نیتروژن بر رشد و عملکرد گیاه دارویی بابونۀ آلمانی (Chamomilla recutitasynonym Matricaria chamomilla)، یک آزمایش فاکتوریل بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی هنرستان کشاورزی شهید بهشتی ارومیه در سال 1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تابش گاما حاصل از کبالت 60 روی ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثر تابش سطوح گاما پیش از جوانه‌زنی بذر و مقادیر نیتروژن بر رشد و عملکرد گیاه دارویی بابونۀ آلمانی (Chamomilla recutitasynonym Matricaria chamomilla)، یک آزمایش فاکتوریل بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی هنرستان کشاورزی شهید بهشتی ارومیه در سال 1389 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تابش گاما حاصل از کبالت 60 روی بذرهای بابونۀ آلمانی (صفر، 4، 8، 12، 16 و 20 گری) و مقادیر نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار بهصورت اوره و پس از چهاربرگه شدن گیاه) بود. بیشترین وزن خشک برگ در بوته (5/12 گرم) و در واحد سطح (4194 کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک ساقه در بوته (49 گرم) و عملکرد بیولوژیک (19995 کیلوگرم در هکتار) از تابش 8 گری و بهترتیب مقادیر 100، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بهدست آمد. بیشترین عملکرد کاپیتول در برداشت دوم (104 کیلوگرم در هکتار) از تابش 20 گری و 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، عملکرد گل در برداشت سوم (122 کیلوگرم در هکتار) از تابش 20 گری و عملکرد گل در برداشت اول (419 کیلوگرم در هکتار) و مجموع سه برداشت (533 کیلوگرم در هکتار) و در نتیجه بیشترین شاخص برداشت گل خشک (57/3 درصد) از بذرهای بدون دریافت تابش و مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بهدست آمد. درصد اسانس تحت تأثیر تیمارهای آزمایش قرار نگرفت، ولی علیرغم اثر متقابل بین گاما و نیتروژن بر عملکرد اسانس، مقایسة میانگینها اختلاف معناداری بین ترکیبات تیماری نشان نداد. عملکرد گل در برداشت اول، بیشترین تأثیر را بر شاخص برداشت داشت.
محمد رضا نائینی؛ محمود اثنی عشری؛ امیرحسین خوشگفتارمنش؛ محمد هادی میرزاپور
چکیده
از اثرهای مخرب شوری، افزایش رادیکالهای آزاد در سلولهای ریشه و در نتیجه افزایش نشت یونی در این سلولهاست. به منظور بررسی تاثیرعنصرروی بر برخی آنزیم های مهارکنندهی رادیکالهای آزاد (کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز) و کاهش صدمات ناشی از تنش شوری حاصل از کلرید سدیم در دو رقم زیتون (,فرانتویو، و ,کنسروالیا،) آزمایشی گلدانی به صورت ...
بیشتر
از اثرهای مخرب شوری، افزایش رادیکالهای آزاد در سلولهای ریشه و در نتیجه افزایش نشت یونی در این سلولهاست. به منظور بررسی تاثیرعنصرروی بر برخی آنزیم های مهارکنندهی رادیکالهای آزاد (کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز) و کاهش صدمات ناشی از تنش شوری حاصل از کلرید سدیم در دو رقم زیتون (,فرانتویو، و ,کنسروالیا،) آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در این آزمایش نهالهای یک ساله دو رقم زیتون به مدت 8 هفته در معرض چهار سطح شوری صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار کلرید سدیم و سه غلظت صفر، یک و پنج میکرومولار روی از منبع سولفات روی (ZnSO4.7H2O) قرار گرفتند. نتایج نشان داد اگرچه با افزایش سطوح شوری، نشت یونی پتاسیم و روی در ریشه و فعالیت آنزیم های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز در برگ افزایش یافت اما با افزایش سطوح روی، نشت یونی پتاسیم و روی کاهش یافته، اگرچه فعالیت آنزیم های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز افزایش یافت. نتایج نشان داد که بافت ریشه رقم ,فرانتویو، در مقایسه با رقم ,کنسروالیا، غلظت گروه های سولفهیدریل بیشتر و نیز نشت یون های پتاسیم و روی کمتری دارد. برهمین اساس، رقم ,فرانتویو، در مقایسه با رقم ,کنسروالیا، در برابر تنش اکسیداتیو حاصل از تنش شوری متحملتراست.
مهسا رفعتی آلاشتی؛ شهریار کاظمی؛ مژده سادات خیاط مقدم
چکیده
تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل در کاهش عملکرد و کیفیت بذر کلزا میباشد. ارزیابی اثر کاربرد براسینواستروئید بر عملکرد دانه، محتوای روغن و پروفایل اسیدهای چرب ژنوتیپهای کلزا تحت تنش خشکی آخر فصل بهعنوان هدف اصلی مطالعه حاضر در نظر گرفته شد. پژوهشی بهصورت فاکتوریل کرتخردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال زراعی ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل در کاهش عملکرد و کیفیت بذر کلزا میباشد. ارزیابی اثر کاربرد براسینواستروئید بر عملکرد دانه، محتوای روغن و پروفایل اسیدهای چرب ژنوتیپهای کلزا تحت تنش خشکی آخر فصل بهعنوان هدف اصلی مطالعه حاضر در نظر گرفته شد. پژوهشی بهصورت فاکتوریل کرتخردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال زراعی (97-1396 و 98-1397) در کرج اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل براسینواستروئید (صفر و 1/0 میکرومولار) و آبیاری (معمول و قطع آبیاری بعد از گلدهی) بهصورت فاکتوریل در کرتهای اصلی و ژنوتیپهای کلزا (نفیس، احمدی، اکاپی، نیما و نیلوفر) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. میزان اولئیک‌اسید و لینولئیک‌اسید در شرایط کاربرد براسینوستروئید بهترتیب در شرایط آبیاری کامل 7/0 و 11 درصد و در شرایط قطع آبیاری 1/1 و 4/6 درصد نسبت به تیمار شاهد بیشتر بود. کاربرد براسینواستروئید در شرایط قطع آبیاری منجر به کاهش 14 درصدی پالمیتیکاسید نسبت به شاهد گردید. ژنوتیپ اکاپی در شرایط آبیاری بهترتیب بیشترین و کمترین اروسیک‌اسید و عملکرد دانه را داشت. این در حالی بود که تحت شرایط تنش خشکی بیشترین میزان عملکرد دانه (3/3112 کیلوگرمدرهکتار) و کمترین میزان اروسیک اسید (26/0درصد) مربوط به ژنوتیپ نیلوفر بود. کاربرد براسینواستروئید منجر به بهبود کیفیت اسیدهای چرب گردید و در هر دو شرایط آبیاری ژنوتیپ نیلوفر قابل توصیه است.
ریحانه ربانی محمدیه؛ فرشید قادری فر؛ ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی
چکیده
به منظور بررسی اثر فاصله بین ردیف‌های کاشت بر عملکرد و رشد ارقام پنبه در دو شرایط مصرف و عدم مصرف کود، مطالعه‌ای در گرگان در سال زراعی 1396 بهصورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه رقم پنبه (ساجدی، کاشمر و گلستان)، فاصله ردیف کشت در دو سطح (20 و 80 سانتیمتر) و ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر فاصله بین ردیف‌های کاشت بر عملکرد و رشد ارقام پنبه در دو شرایط مصرف و عدم مصرف کود، مطالعه‌ای در گرگان در سال زراعی 1396 بهصورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه رقم پنبه (ساجدی، کاشمر و گلستان)، فاصله ردیف کشت در دو سطح (20 و 80 سانتیمتر) و مصرف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب با مقادیر 350، 300 و 225 کیلوگرم در هکتار و تیمار شاهد (عدم مصرف کود) بود. براساس نتایج تجزیه واریانس اثر رقم بر تعدا شاخه زایشی، ارتفاع اولین قوزه از سطح زمین و تعداد قوزه معنیدار بود در حالی که اثر فاصله ردیف بر تعداد شاخه رویشی، ارتفاع اولین قوزه از سطح زمین، تعداد قوزه، وزن قوزه و عملکرد وش معنیدار بود. درهر سه رقم مورد مطالعه کاهش فاصله ردیف باعث کاهش ارتفاع بوته و افزایش شاخص سطح برگ، ماده خشک و عملکرد وش شد. کوددهی نیز باعث افزایش معنیدار ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد شاخه زایشی، تعداد قوزه، وزن قوزه و عملکرد وش شد. در مورد اثرات متقابل نیز تنها اثر متقابل رقم × فاصله ردیف بر تعداد شاخه زایشی و اثر متقابل فاصله ردیف × کوددهی بر تعداد قوزه، وزن قوزه و عملکرد وش معنیدار بود. بنابراین، اثر متقابل معنیداری بین فاصله ردیف و مصرف عناصر غذایی از لحاظ خصوصیات رشدی و عملکرد ارقام پنبه وجود دارد و کاهش فاصله ردیف در پنبه میتواند باعث افزایش قابل توجهی در عملکرد وش شود.
کمال سادات اسیلان
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثرات محلولپاشی سطوح مختلف سیلیکات کلسیم بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم از گیاه کلزا میباشد. بر همین اساس، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 3 سطح تنش شوری (شاهد، شوری ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثرات محلولپاشی سطوح مختلف سیلیکات کلسیم بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم از گیاه کلزا میباشد. بر همین اساس، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 3 سطح تنش شوری (شاهد، شوری 5 و 10 دسیزیمنس بر متر) و دو سطح سیلیکات کلسیم (شاهد و محلولپاشی 8 کیلوگرم در هکتار) بودند. صفات وزن خشک گیاه، عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد روغن و درصد روغن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد محلولپاشی سیلیکات کلسیم، اثرات مثبتی بر صفات مورد بررسی در هر دو رقم زرفام و ساری‌گل داشت و سبب افزایش عملکرد در گیاه کلزا شد. از طرفی، مشاهده شد که رقم ساری‌گل در مقایسه با رقم زرفام، تعداد خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، درصد روغن، عملکرد روغن و شاخص سبزینگی بیشتری داشت ولی رقم زرفام دارای حداکثر وزن خشک گیاه بود. به‌علاوه، مشاهده شد که اعمال تنش شوری در سطوح 5 و 10 دسیزیمنس بر متر، اثر منفی بر تمامی صفات مورد بررسی داشت. به‌طور کلی، در پژوهش حاضر، تنش شوری سبب کاهش عملکرد و اجزای عملکرد کلزا شد و کاربرد سیلیکات کلسیم اثرات منفی ناشی از تنش شوری را در هر دو رقم زرفام و ساری‌گل کاهش داد و رقم ساری‌گل در مقایسه با رقم زرفام در اثر سیلیکات کلسیم مقاومت بیشتری نسبت به تنش شوری نشان داد.
محسن سیلسپور
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات کمپوست و نیتروژن بر ویژگیهای کمی ذرت علوفه‌ای و پروتئین دانه و برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک، پژوهشی با 9 تیمار در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی بهصورت فاکتوریل در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در سال 1393 انجام شد. تیمارها شامل سه سطح مصرف کمپوست پسماند (صفر، 10 ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات کمپوست و نیتروژن بر ویژگیهای کمی ذرت علوفه‌ای و پروتئین دانه و برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک، پژوهشی با 9 تیمار در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی بهصورت فاکتوریل در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در سال 1393 انجام شد. تیمارها شامل سه سطح مصرف کمپوست پسماند (صفر، 10 و20 تن در هکتار) و سه سطح مصرف نیتروژن خالص بهصورت اوره (صفر،100 و 200 کیوگرم در هکتار) بودند. اثر کمپوست پسماند شهری و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد معنیدار شد. مصرف کمپوست زباله شهری باعث افزایش معنیدار هدایت الکتریکی خاک، نیترات، آهن قابل جذب خاک، روی قابل جذب خاک و کاهش معنیدار واکنش خاک شد. همچنین مصرف کمپوست زباله، سبب بهبود برخی ویژگیهای فیزیکی خاک از جمله کاهش معنیدار جرم ویژه ظاهری و افزایش ظرفیت مزرعه و درصد آب قابلاستفاده خاک شد. بنابراین در خاکهایی مشابه شرایط خاک آزمایش حاضر، برای دستیابی به حداکثر عملکرد علوفه خشک به میزان 44/21 تن در هکتار، مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن از منبع اوره همراه با مصرف 20 تن در هکتار کمپوست پسماند شهری توصیه میشود.
مجید مسلمی؛ حمیدرضا مبصر؛ نعمت اله صداقت؛ ایمان عشقی
چکیده
هدف: بهینه سازی مقدار مصرف کودهای نیتروژنه یکی از راه‌کارهای مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد است. بهمنظور بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن طی دو سال بر خصوصیات مورفولوژیک و صفات زراعی برنج این آزمایش به اجرا در آمد.روش پژوهش: آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 و 1389 در ...
بیشتر
هدف: بهینه سازی مقدار مصرف کودهای نیتروژنه یکی از راه‌کارهای مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد است. بهمنظور بررسی اثرات مقادیر و تنش نیتروژن طی دو سال بر خصوصیات مورفولوژیک و صفات زراعی برنج این آزمایش به اجرا در آمد.روش پژوهش: آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1388 و 1389 در مزرعه پژوهشی واقع در آمل اجرا شد. مقادیر نیتروژن در سه سطح (46، 69، 92 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) بهعنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل چهار سطح تنش یا عدم مصرف نیتروژن (T1= تنش در مرحله خوشهدهی کامل، T2= تنش در مرحله ظهور خوشه آغازین، T3= تنش در مرحله پنجهدهی و T4= تنش در مرحله نشاکاری) بود.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تعداد دانه پر در خوشه، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت در سال 1388 بیشتر از سال 1389 بود. عملکرد دانه در سال اول (25/450 گرم در مترمربع) بیشتر از سال دوم (1/395 گرم در مترمربع) بهدست آمد. حداکثر شاخص برداشت هم در سال 1388 و با تنش نیتروژن در مرحله خوشه دهی کامل به دست آمد.نتیجه‌گیری: بنابراین مصرف 69 کیلوگرم نیتروژن به صورت تنشی در هکتار با تنش نیتروژن در مرحله خوشه دهی کامل را میتوان جهت تولید بالاترین عملکرد دانه پیشنهاد نمود.
رئوف سید شریفی؛ رضا سید شریفی؛ حامد نریمانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و پوترسین بر بیوماس، گرهزایی و برخی صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی ماشک گل خوشه‌ای تحت شرایط دیم، آزمایشی در سال 1398 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل کودهای زیستی (عدم کاربرد کودهای زیستی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و پوترسین بر بیوماس، گرهزایی و برخی صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی ماشک گل خوشه‌ای تحت شرایط دیم، آزمایشی در سال 1398 بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل کودهای زیستی (عدم کاربرد کودهای زیستی بهعنوان شاهد، کاربرد ریزوبیوم (Rhizobium legominuzarum)، کاربرد میکوریز (Glomus mosseae)، کاربرد توأم میکوریز با ریزوبیوم، ریزوبیوم و ازتوباکتر (Azotobacter chrocoocom strain 5)، میکوریز و ازتوباکتر، ریزوبیوم با ازتوباکتر و میکوریز] و محلولپاشی پوترسین در سه سطح (محلولپاشی با آب بهعنوان شاهد و محلولپاشی 5/0 و 1 میلیمولار پوترسین) بودند. نتایج نشان داد کاربرد توأم ازتوباکتر با میکوریز و ریزوبیوم و محلولپاشی یک میلیمولار پوترسین وزن ریشه، سهم برگ از بیوماس کل، قندهای محلول برگ و ساقه و بیوماس کل را بهترتیب 33/133، 5/4، 94/31، 82/41 و 94/56 درصد نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلولپاشی با پوترسین افزایش داد. همچنین کاربرد توأم ازتوباکتر با میکوریز و ریزوبیوم و محلولپاشی یک میلیمولار پوترسین هدایت الکتریکی و میزان مالوندیآلدئید را بهترتیب 99 و 39/125 درصد در مقایسه با عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلولپاشی با پوترسین کاهش داد. بهنظر میرسد کاربرد کودهای زیستی و محلولپاشی پوترسین میتواند بیوماس کل ماشک گلخوشه‌ای تحت شرایط دیم را به‌واسطه بهبود صفات بیوشیمیایی و مورفولوژیکی افزایش دهد.