به زراعی کشاورزی - فهرست مقالات

برهمکنش علف‌کش‌های نیکوسولفورون و توفوردی+ ام‌سی‌پی‌آ و نیتروژن در کنترل علف‌های هرز ذرت (Zea mays)

کمال سادات اسیلان

دوره 22، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 373-384

https://doi.org/10.22059/jci.2020.294541.2319

چکیده

به‌منظور ارزیابی برهم‌کنش نیتروژن و علف‌کش‌های نیکوسولفورون و توفوردی+ امسیپیآ در کنترل علف‌های هرز ذرت و عملکرد و اجزای عملکرد ذرت آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. عامل اول شامل کاربرد علف‌کش نیکوسولفورون (Cruz, 4% SC) 2 لیتر ... بیشتر به‌منظور ارزیابی برهم‌کنش نیتروژن و علف‌کش‌های نیکوسولفورون و توفوردی+ امسیپیآ در کنترل علف‌های هرز ذرت و عملکرد و اجزای عملکرد ذرت آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. عامل اول شامل کاربرد علف‌کش نیکوسولفورون (Cruz, 4% SC) 2 لیتر در هکتار، توفوردی+ امسیپیآ (U46 Combi Fluid, SL 67.5%) 5/1 لیتر در هکتار، وجین کامل و عدم وجین علف‌های هرز به‌عنوان شاهد بود. عامل دوم شامل مصرف 350 کیلوگرم در هکتار و عدم مصرف کود نیتروژن از منبع اوره بود. نتایج نشان داد مصرف کود نیتروژن باعث افزایش کارایی نیکوسولفورون در کنترل علف‌های هرز کشیده برگ و پهن برگ گردید ولی توفوردی+ امسیپیآ در شرایط بدون مصرف نیتروژن نیز علف‌های هرز پهن برگ را کنترل نمود. برهم‌کنش کود و علف‌کش تأثیر معنی‌داری بر وزن هزاردانه و تعداد ردیف در بلال نداشت اما تعداد دانه در ردیف با کاربرد نیتروژن و نیکوسولفورون افزایش معنی‌داری نسبت به سایر تیمارها نشان داد. کاربرد نیکوسولفورن و نیتروژن سبب افزایش 94 درصدی عملکرد دانه نسبت به کاربرد نیکوسولفورون به‌تنهایی شد. کاربرد نیتروژن تأثیر معنی‌داری بر کارایی توفوردی+ امسیپیآ در افزایش عملکرد دانه نداشت. براساس نتایج این آزمایش کاربرد نیکوسولفورون و نیتروژن می‌تواند پیشنهادی مناسب برای کنترل مؤثر علف‌های هرز و دستیابی به بالاترین عملکرد دانه ذرت باشد.

پاسخ‌های فیزیولوژیکی ارقام کنجد به کاربرد نانو منیزیوم و پلیمر زیستی کیتوزان تحت شرایط رژیم‌های مختلف آبیاری

جابر خردادی؛ فرزاد فنودی؛ جعفر مسعود سینکی؛ شهرام رضوان؛ علی دماوندی

دوره 22، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 385-406

https://doi.org/10.22059/jci.2020.287335.2259

چکیده

بهمنظور بررسی پاسخهای فیزیولوژیکی دو رقم کنجد به کاربرد نانوکود منیزیم و کیتوزان تحت شرایط رژیمهای آبیاری، آزمایشی به‌صورت اسپیلاتپلات فاکتوریل بر مبنای بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 97-1396 انجام شد. قطع آبیاری بهعنوان فاکتور اصلی (آبیاری نرمال، آبیاری تا 50 درصد گلدهی و دانهبندی)، فاکتورهای فرعی شامل ارقام ... بیشتر بهمنظور بررسی پاسخهای فیزیولوژیکی دو رقم کنجد به کاربرد نانوکود منیزیم و کیتوزان تحت شرایط رژیمهای آبیاری، آزمایشی به‌صورت اسپیلاتپلات فاکتوریل بر مبنای بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 97-1396 انجام شد. قطع آبیاری بهعنوان فاکتور اصلی (آبیاری نرمال، آبیاری تا 50 درصد گلدهی و دانهبندی)، فاکتورهای فرعی شامل ارقام کنجد اولتان و دشتستان-2، نانو منیزیم (محلولپاشی و عدم محلولپاشی) و کیتوزان (صفر، 8/4 و 4/6 گرم بر لیتر) بودند. بیش‌ترین عملکرد دانه در کاربرد 4/6 گرم در لیتر کیتوزان تحت شرایط آبیاری نرمال با میانگین 1/1235 کیلوگرم در هکتار بود. بیش‌ترین محتوی کلروفیل کل در ژنوتیپ دشتستان-2 تحت شرایط آبیاری نرمال با میانگین 7/24 میلیگرم بر گرم وزن تر بهدست آمد و کم‌ترین میانگین در هر دو ژنوتیپ در آبیاری تا BBCH65 بهترتیب با میانگین 21/17 و 46/17 میلیگرم بر گرم وزن تر مشاهده شد. کاربرد نانوکود در ژنوتیپ اولتان تحت شرایط آبیاری تا BBCH65 منجر به افزایش 11/41 درصدی فعالیت آنزیم کاتالاز در مقایسه با تیمار شاهد گردید. بیش‌ترین فعالیت آسکوربات پراکسیداز در تیمار عدم کاربرد کیتوزان تحت شرایط آبیاری تا BBCH65 بود که افزایش 06/55 درصدی در مقایسه با تیمار شاهد داشت. به‌طورکلی، نتایج نشان داد که آبیاری تا BBCH65 منجر به کاهش عملکرد دانه شد که با محلولپاشی نانوکود منیزیم و کیتوزان اثرات منفی ناشی از تنش تعدیل (بهترتیب 93/9 و 46/27 درصد) شد. براساس نتایج تجزیه رگرسیونی چهار صفت، کلروفیل b، کلروفیل کل، پرولین و کاتالاز وارد مدل شدند که در مجموع 11/42 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند. نتایج همبستگی ساده بین صفات و تجزیه رگرسیونی حاکی از اثرات غیرمستقیم صفات فیزیولوژیکی بر عملکرد دانه بودند و از بین پارامترهای مورد بررسی رنگیزههای فتوسنتزی از اهمیت بالایی در شرایط تنش برخوردار بودند.

تأثیر نیتروژن و دور آبیاری بر صفات کمی و پروتئین ژنوتیپ‌های ماش (Vigna radiata L.) در شرایط عدم تثبیت نیتروژن

علی نخزری مقدم؛ حاجی بردی قلیچی ینقاق؛ عباس بیابانی؛ فاختک طلیعی

دوره 22، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 205-215

https://doi.org/10.22059/jci.2019.281865.2221

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر نیتروژن و دور آبیاری بر صفات کمی و پروتئین ماش (Vigna radiata L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. عامل دور آبیاری در سه سطح شامل آبیاری به‌فاصله 10، 20 و 30 روز یک‏بار، کود نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر نیتروژن و دور آبیاری بر صفات کمی و پروتئین ماش (Vigna radiata L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. عامل دور آبیاری در سه سطح شامل آبیاری به‌فاصله 10، 20 و 30 روز یک‏بار، کود نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف و مصرف 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و ژنوتیپ‌های ماش شامل لاین VC-1973A و رقم پرتو بود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه از تیمار دور آبیاری 30 روز همراه با مصرف 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین عملکرد دانه از تیمار دور آبیاری 10 روز همراه با مصرف 100 کیلوگرم و عدم مصرف نیتروژن و همچنین دور آبیاری 20 روز همراه با عدم مصرف نیتروژن حاصل شد. عملکرد دانه در لاین VC-1973A 52/72 درصد بیش از پرتو بود. بیشترین درصد پروتئین از دور آبیاری 30 روز و کم‌ترین آن از دور آبیاری 10 روز حاصل شد. با افزایش مصرف نیتروژن، درصد پروتئین افزایش اما میزان پرولین کاسته شد. افزایش فواصل آبیاری از 10 به 30 روز موجب افزایش میزان پرولین در ژنوتیپ‎های ماش شد. درصد پروتئین و میزان پرولین در رقم پرتو به‌ترتیب 49/9 و 66/29 درصد بیش از لاین VC-1973A بود. درمجموع، اگرچه در بعضی صفات رقم پرتو برتر بود اما در بیشتر صفات لاین VC-1973A بهتر از رقم پرتو بود و افزایش دور آبیاری و مصرف نیتروژن شرایط بهتری برای تولید ماش ایجاد کرد.

تأثیر برگ‌پاشی ترکیبات سولفات‌روی و سلنیوم بر کاهش اثرات منفی تنش گرما در دو رقم گندم

حسین نوروزی؛ مجید نبی پور؛ افراسیاب راهنما قهفرخی؛ حبیب اله روشنفکر

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22059/jci.2019.279681.2208

چکیده

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و محلول پاشی سولفات روی و سلنیوم بر تحمل به دمای بالا بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم گندم نان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396، به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. در این آزمایش ... بیشتر به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و محلول پاشی سولفات روی و سلنیوم بر تحمل به دمای بالا بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم گندم نان، آزمایشی در سال زراعی 97-1396، به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. در این آزمایش سه فاکتور مورد بررسی قرارگرفت. فاکتور اول (کرت‌های اصلی): سه تاریخ کاشت شامل (20 آبان، 20 آذر و 20 دی) فاکتور دوم (کرت های فرعی): محلول پاشی ترکیبات شیمیایی مختلف شامل 1) آب شهری (شاهد)، 2) سولفات روی (04/0 درصد) 3) سلنیوم (4 میلی گرم در لیتر) و فاکتور سوم (کرت های فرعی فرعی): ارقام مختلف گندم شامل( چمران و استار). با توجه به نتایج در تاریخ کاشت 20 دی ماه، تعداد دانه در سنبله در تیمار محلول پاشی با سولفات روی 10 درصد، سلنیوم 36 درصد و آب شهری33 درصد نسبت به تیمارهای مشابه خود در تاریخ کاشت 20 آبان ماه کاهش پیدا کرد. در تاریخ کاشت 20 دی ماه، کاهش عملکرد نسبت به تاریخ کاشت 20 آبان ماه در تیمار آب شهری 3/49 درصد، تیمار سلنیوم 9/49 و تیمار سولفات روی 19/20 درصد بود. با توجه به نتایج به دست آمده در بین تیمارهای محلول پاشی، سولفات روی از طریق افزایش تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و دوره پر شدن دانه باعث افزایش عملکرد دانه در دو رقم گندم شد.

تأثیر محرک رشد آلی بر عملکرد، اجزای عملکرد، درصد روغن و برخی شاخص های فیزیولوژیکی کلزا تحت شرایط تنش خشکی

مهدی معتکفی؛ احمد قنبری؛ سید محسن موسوی نیک؛ علی رضا سیروس مهر

دوره 21، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 367-377

https://doi.org/10.22059/jci.2019.276392.2172

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر محرک رشد آلی بر رشد و عملکرد کلزا (Brassica napus L.) رقم دلگان تحت شرایط تنش خشکی طی سال-زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی چاه نیمه دانشگاه زابل، بصورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح قطع آبیاری بر اساس مراحل فنولوژیک رشد (سیستم کدبندی سیلوستر-برادلی) ... بیشتر این پژوهش به منظور بررسی تأثیر محرک رشد آلی بر رشد و عملکرد کلزا (Brassica napus L.) رقم دلگان تحت شرایط تنش خشکی طی سال-زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی چاه نیمه دانشگاه زابل، بصورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح قطع آبیاری بر اساس مراحل فنولوژیک رشد (سیستم کدبندی سیلوستر-برادلی) در سه سطح شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری از مرحله رشدی کد20/2 (20 میانگره مشخص میشود) و آبیاری تا مرحله رشدی کد9/5 (تمام خورجین‌ها بیشتر از 2 سانتی‌متر طول دارند) و عامل فرعی شامل چهار تیمار کودی: شاهد (محلول‌پاشی آب خالص)، هامون گرین 1 در 10 لیتر + کلسیم، هامون گرین 1 در 20 لیتر + کلسیم و هامون گرین 1 در 30 لیتر + کلسیم بود. نتایج اثرات ساده نشان داد که قطع آبیاری از مرحله رشدی کد20/2 باعث کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن شد و از طرفی تیمار محلول‌پاشی 1 لیتر در 10 لیتر باعث افزایش صفات فوق بجز درصد روغن گردید. اما نتایج اثرات متقابل نشان داد که بالاترین مقدار کلروفیل a، b، کل، کارتنوئید، محتوی سلنیوم و کلسیم دانه از I1F2 و بیشترین مقدار پرولین از تیمار I3F2 به‌دست آمد. به‌طور کلی می‌توان گفت محلول‌پاشی محرک رشد آلی باعث تعدیل اثرات منفی تنش خشکی در گیاه کلزا شد و به میزان 91/27 درصد باعث بهبود عملکرد دانه شده است.

مقایسه صفات مورفولوژیک، عملکرد و فنولوژیک سه گونه قدومه برگه‏ دار، آراراتی و بیابانی در شرایط مزرعه‏ ای

بابک بحرینی‌نژاد؛ علی اشرف جعفری؛ زهرا جابرالانصار

دوره 21، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 423-434

https://doi.org/10.22059/jci.2019.278275.2190

چکیده

این مطالعه با هدف مقایسه صفات رشدی سه گونه قدومه برگه‏دار minus Alyssum ، قدومه آراراتی A. szwitsianum و قدومه بیابانی A. desertorum در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی اصفهان طی دو سال زراعی 1395 و 1396 انجام شد. صفات مورد بررسی عبارت از صفات عملکردی شامل عملکرد بیولوژیک، دانه، برگ، ساقه و ریشه؛ ... بیشتر این مطالعه با هدف مقایسه صفات رشدی سه گونه قدومه برگه‏دار minus Alyssum ، قدومه آراراتی A. szwitsianum و قدومه بیابانی A. desertorum در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی اصفهان طی دو سال زراعی 1395 و 1396 انجام شد. صفات مورد بررسی عبارت از صفات عملکردی شامل عملکرد بیولوژیک، دانه، برگ، ساقه و ریشه؛ صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع گیاه، قطر بوته، تاج پوشش و تعداد ساقه در بوته و صفات فنولوژیک شامل روز تا گلدهی، دانه‏دهی و رسیدگی‏دانه‏ بودند. بیشترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در گونه برگه‏دار به‏ترتیب با مقادیر 1003 و 375 کیلوگرم در هکتار بدست آمد درحالی‏که کمترین مقادیر در گونه بیابانی و به‏ترتیب 559 و 207 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج مربوط به صفات مورفولوژیک نشان‏داد که گونه برگه‏دار از نظر ارتفاع، تعداد ساقه، قطر بوته و میزان تاج پوشش نسبت به دو گونه دیگر از برتری قابل توجهی برخوردار بود. گونه‏های برگه‏دار و بیابانی با 101 و 95 روز تا رسیدگی‏دانه‏ به‏ترتیب دیررس‏ترین و زودرس‏ترین گونه بودند. بیشترین همبستگی صفت عملکرد دانه با سایر صفات به‏ترتیب متعلق به عملکرد بیولوژیک (90/0)، ارتفاع بوته (79/0)، تعداد ساقه (76/0) و تاج پوشش (75/0) بود. در مجموع نتایج بدست آمده از این مطالعه بیانگر آن بود که گونه برگه‏دار دارای پتانسیل بالاتری درتولید نسبت به دوگونه دیگر بود.

اثر قارچ میکوریزا و باکتری رایزوبیوم بر صفات کمی و کیفی سویا در واکنش به تنش خشکی

ناصر صمصامی؛ علی نخزری مقدم؛ علی راحمی کاریزکی؛ اسماعیل قلی نژاد

دوره 21، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 13-26

https://doi.org/10.22059/jci.2019.262185.2066

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری رایزوبیوم بر کمیت و کیفیت سویا، آزمایشی در سال زراعی 1396 در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی ارومیه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در 3 سطح (آبیاری مطلوب، تنش ملایم خشکی و تنش شدید خشکی) و قارچ ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری رایزوبیوم بر کمیت و کیفیت سویا، آزمایشی در سال زراعی 1396 در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی ارومیه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در 3 سطح (آبیاری مطلوب، تنش ملایم خشکی و تنش شدید خشکی) و قارچ میکوریزا در سه سطح (بدون میکوریزا (به‌عنوان شاهد) و تلقیح با گونه گلوموس موسه‌آ و گلوموس اینترارادیسز) و باکتری رایزوبیوم در دو سطح (عدم تلقیح (به‌عنوان تیمار شاهد) و تلقیح با رایزوبیوم ژاپونیکوم به‎عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. در واکنش به تنش خشکی ملایم، درصد پروتئین دانه افزایش یافت ولی افزایش شدت تنش خشکی درصد پروتئین دانه و درصد روغن دانه را کاهش داد. آبیاری همراه با تلقیح با قارچ به‌ویژه گونه موسه‌آ تعداد دانه در بوته، درصد و عملکرد پروتئین دانه را افزایش داد. در هر سه حالت آبیاری، تلقیح با باکتری در مقایسه با تیمار شاهد سبب افزایش عملکرد دانه، عملکرد پروتئین و عملکرد روغن دانه شد. تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری عملکرد دانه و روغن را افزایش داد. بررسی جدول ضرایب همبستگی نشان داد که بین عملکرد دانه با وزن 1000 دانه، تعداد دانه در بوته، عملکرد روغن و پروتئین همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت. براساس نتایج آزمایش، استفاده از قارچ گلوموس موسه‌آ و تلقیح با باکتری رایزوبیوم می‌تواند اثر مثبت بر صفات کمی و کیفی سویا داشته باشد.

اثر چند کشتی همزمان بر ویژگی های زراعی ارقام گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.) در منطقه آران و بیدگل

مجید علی نقی پور؛ محمد میرزاخانی؛ کریم نوزاد نمین

دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 755-767

https://doi.org/10.22059/jci.2019.248708.1908

چکیده

این بررسی به منظور ارزیابی خصوصیات زراعی ارقام مختلف گلرنگ بهاره در کشت خالص و چند کشتی همزمان و همچنین معرفی و انتخاب مناسب ترین رقم گلرنگ جهت کشت در منطقه آران و بیدگل واقع در شهرستان کاشان، در اسفند ماه سال 1391 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. ارقام گلرنگ در چهار سطح: ... بیشتر این بررسی به منظور ارزیابی خصوصیات زراعی ارقام مختلف گلرنگ بهاره در کشت خالص و چند کشتی همزمان و همچنین معرفی و انتخاب مناسب ترین رقم گلرنگ جهت کشت در منطقه آران و بیدگل واقع در شهرستان کاشان، در اسفند ماه سال 1391 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. ارقام گلرنگ در چهار سطح: شامل رقم فرامان، صفه اصفهان، گلدشت و رقم محلی اصفهان و تیمار چند کشتی همزمان نیز در چهار سطح: شامل کشت خالص گلرنگ، (کشت همزمان گلرنگ + نخود)، (کشت همزمان گلرنگ + یونجه) و (کشت همزمان گلرنگ + پیاز) بود. در این تحقیق صفاتی از قبیل تعداد روز تا تشکیل غوزه، تعداد شاخه‌های فرعی، میانگین وزن هر غوزه، میانگین تعداد دانه در هر بوته، عملکرد دانه در هر بوته، عملکرد دانه در متر مربع، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت و میانگین وزن یونجه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر ارقام گلرنگ بر صفات تعداد روز تا شروع غوزه دهی، میانگین وزن هر غوزه، میانگین تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه در بوته، عملکرد دانه در متر مربع و شاخص برداشت در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. همچنین اثر کشت گیاه همراه، بر صفات میانگین وزن هر غوزه، عملکرد بیولوژیکی گلرنگ معنی دار بود. در بین ارقام مختلف گلرنگ بیشترین و کمترین شاخص برداشت دانه در هکتار با میانگین 31/33 و 52/26 درصد هکتار به ترتیب مربوط به ارقام محلی اصفهان و رقم صفه بود.

اثر محلول پاشی اسیدهیومیک بر برخی صفات آگرومورفولوژیک و رنگیزه های فتوسنتزی دان سیاه تحت تنش خشکی

طاهره شاه میرزایی جشوقانی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ عبدالرزاق دانش شهرکی؛ علی تدین

دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 817-830

https://doi.org/10.22059/jci.2019.252193.1942

چکیده

به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی اسیدهیومیک بر اثرات تنش خشکی دان‌سیاه (Guizotia abyssinica (L.F) Cass)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1395 انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح تنش خشکی (60 (شاهد)، 100، 140 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و فاکتور فرعی ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی اسیدهیومیک بر اثرات تنش خشکی دان‌سیاه (Guizotia abyssinica (L.F) Cass)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1395 انجام شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح تنش خشکی (60 (شاهد)، 100، 140 و 180 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) و فاکتور فرعی شامل چهار سطح اسیدهیومیک (صفر، دو، چهار و شش لیتر در هکتار) بود. نتایج نشان داد سطوح مختلف تنش خشکی و اسیدهیومیک بر صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد طبق در واحد سطح، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، کلروفیل، کاروتنوئیدها و پرولین (در سطح احتمال یک درصد) معنی دار بود. تنش خشکی باعث کاهش و اسیدهیومیک باعث افزایش تمامی صفات به جز پرولین گردید. اثر متقابل تنش خشکی و اسیدهیومیک بر صفات تعداد طبق در واحد سطح، عملکرد دانه، شاخص برداشت و پرولین (در سطح احتمال یک درصد) و بر ارتفاع بوته (در سطح احتمال پنج درصد) معنی دار شد. بیش ترین ارتفاع بوته، تعداد طبق در واحد سطح، عملکرد دانه و شاخص برداشت در تیمار بدون تنش خشکی و شش لیتر در هکتار اسیدهیومیک بدست آمد و بیش ترین مقدار پرولین در تیمار 180 میلی متر تبخیر و بدون اسیدهیومیک مشاهده شد. توصیه می شود جهت سود اقتصادی بیشتر، از رژیم تبخیری 100 میلی متر و اسیدهیومیک با کاربرد 4 لیتر در هکتار استفاده شود.

اثر سطوح مختلف نیتروژن و کود سبز بر عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن در گیاه دارویی خرفه

حامد جوادی؛ پرویز رضوانی مقدم؛ محمدحسن راشد محصل؛ محمد جواد ثقه الاسلامی

دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1397، ، صفحه 453-465

https://doi.org/10.22059/jci.2018.238176.1799

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کود سبز و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن در خرفه آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. چهار کود سبز شامل: شاهد (بدون کود سبز)، ماشک گل‌خوشه‌ای (Vicia villosa L.)، منداب (Eruca sativa L.) و مخلوط منداب و ماشک گل‌خوشه‌ای ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کود سبز و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن در خرفه آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. چهار کود سبز شامل: شاهد (بدون کود سبز)، ماشک گل‌خوشه‌ای (Vicia villosa L.)، منداب (Eruca sativa L.) و مخلوط منداب و ماشک گل‌خوشه‌ای به‌عنوان عامل اصلی و سه سطح کود نیتروژن به‌صورت خالص شامل: صفر (شاهد)، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که کاربرد کود سبز تأثیری بر عملکرد دانه و علوفه خشک خرفه نداشت. مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار نیز موجب افزایش 81/18 درصدی عملکرد علوفه خشک (3/3992 کیلوگرم در هکتار) نسبت به شاهد (1/3360 کیلوگرم در هکتار) شد. همچنین، استفاده از کود سبز در سطوح بالای نیتروژن باعث بهبود عملکرد و محتوای نیتروژن زیست‌توده و کاهش کارایی جذب و زراعی نیتروژن بر مبنای علوفه شد. با توجه به کاهش کارایی نیتروژن علیرغم مصرف کودهای سبز و نیتروژن و با در نظر گرفتن هزینه‌های تولید و مشکلات زیست‌محیطی، محتوای نیتروژن موجود در خاک (6/54 کیلوگرم در هکتار) جهت تولید پایدار دانه و 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن جهت تولید علوفه خرفه کفایت نموده و مصرف بیشتر نیتروژن جنبه تجملی خواهد داشت.

اثر نسبت‌های مختلف پلیمر سوپرجاذب و کود دامی بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی

زهرا رضایی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ عبدالرحمان محمد خانی

دوره 19، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 621-637

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60468

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کود دامی و پلیمر سوپرجاذب بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. عامل اصلی سطوح مختلف تیمار تنش خشکی شامل سه سطح شاهد (50 میلی‌متر)، تنش ملایم (100 میلی‌متر) و تنش شدید (150 ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کود دامی و پلیمر سوپرجاذب بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. عامل اصلی سطوح مختلف تیمار تنش خشکی شامل سه سطح شاهد (50 میلی‌متر)، تنش ملایم (100 میلی‌متر) و تنش شدید (150 میلی‌متر) تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و عامل فرعی نسبت‌های مختلف کود دامی و پلیمر سوپرجاذب در شش سطح در نظر گرفته شد (D1: عدم مصرف کود دامی و پلیمر سوپرجاذب، D2: کود دامی 25 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 75 درصد، D3: کود دامی 50 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 50 درصد، D4: کود دامی 75 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 25 درصد، D5: کود دامی 100 درصد (40 تن در هکتار) و D6: پلیمر سوپرجاذب 100 درصد (200 کیلوگرم در هکتار)). نتایج نشان داد که بیشترین تعداد چتر، عملکرد دانه (66/146 گرم بر مترمربع)، شاخص برداشت و عملکرد اسانس (99/2 گرم بر مترمربع) رازیانه از تیمار بدون تنش و مصرف D6، بیشترین تعداد شاخة فرعی، گلچه و وزن خشک بوته (62/165گرم بر مترمربع) از تیمار بدون تنش و مصرف D4 و بیشترین وزن هزاردانه و وزن تر بوته به‌ترتیب از تیمار بدون تنش و D3 و D2به‌‏دست آمد. بیشترین درصد اسانس (09/3) از تیمار تنش شدید و D5حاصل شد. بیشترین ارتفاع گیاه و تعداد انشعاب اصلی به‌ ترتیب از تیمارهای D6و D4و در شرایط بدون تنش حاصل شد. از آنجا که پلیمر سوپرجاذب ضمن کاهش آثار تنش خشکی، باعث افزایش عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد اسانس رازیانه شده است، تیمار بدون تنش همراه با مصرف پلیمر سوپرجاذب 100 درصد را می‌توان در شرایط مشابه آزمایش برای کسب حداکثر عملکرد دانه و اسانس پیشنهاد کرد.

بررسی محدودیت مخزن و توزیع مواد فتوسنتزی ژنوتیپ‌های گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل رشد

سید جواد طالب زاده؛ هاشم هادی؛ رضا امیرنیا؛ مهدی تاجبخش شیشوان؛ محمد رضایی مرادعلی

دوره 19، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 717-732

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60479

چکیده

به‌منظور ارزیابی الگوی توزیع مواد فتوسنتزی به دانة ژنوتیپ‌های گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل، یازده لاین امیدبخش گندم زمستانه به‌همراه ارقام’اروم‘،’زارع‘،’میهن‘،’پیشگام‘و’زرین‘ در دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحلة گلدهی) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 ... بیشتر به‌منظور ارزیابی الگوی توزیع مواد فتوسنتزی به دانة ژنوتیپ‌های گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل، یازده لاین امیدبخش گندم زمستانه به‌همراه ارقام’اروم‘،’زارع‘،’میهن‘،’پیشگام‘و’زرین‘ در دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحلة گلدهی) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393 ارزیابی شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد تنش کم‌آبی به‌صورت معناداری بر میزان انتقال مجدد، سهم انتقال مجدد و محدودیت منبع افزود و از مقدار وزن سنبله، وزن پدانکل، محدودیت مخزن با حذف سایر برگ‌ها، محدودیت مخزن با حذف برگ پرچم، عملکرد دانه و شاخص برداشت کاست، به‌طوری که تنش کم‌آبی میزان انتقال مجدد را 45/45 درصد افزایش داد و سهم کل عملکرد دانه از انتقال مجدد از 30/18 درصد در شرایط بهینه به 33/43 درصد در شرایط تنش افزایش داد. در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی در شرایط بهینة رطوبتی دو ژنوتیپ زرین و میهن و در شرایط تنش انتهایی ژنوتیپ میهن بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. در این مطالعه، در شرایط تنش کم‌آبی عملکرد دانه با میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد همبستگی مثبت و معنادار نشان داد. می‌توان نتیجه گرفت ارقام و ژنوتیپ‌هایی که در هر دو شرایط از میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد کافی در عملکرد برخوردارند، ارقام مناسبی برای کشت در شرایط بهینه، همچنین در مناطقی است که با تنش کم‌آبی انتهایی روبه‌رویند.

تأثیر همزیستی گونه‏ های قارچ میکوریزا و شبه میکوریزا بر بهره وری آّب ذرت تحت سطوح مختلف آبیاری و فسفر در شرایط مختلف اقلیمی در استان مازندران

شهریار کاظمی؛ اسفندیار فرهمندفر؛ همت اله پیردشتی؛ مجتبی محمودی؛ ولی اله بابایی زاد

دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 371-386

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60420

چکیده

بهمنظور بررسی برهمکنش قارچهای شبهمیکوریزا Piriformosporaindica و میکوریزا Glomusmosseae بر بهبود عملکرد دانه و بهرهوری آب در ذرت در سطوح مختلف آبیاری و فسفر، پژوهشی مزرعهای در سال زراعی 94-1393 در دو منطقه قراخیل (قائمشهر) و بایعکلا (نکا) بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. ... بیشتر بهمنظور بررسی برهمکنش قارچهای شبهمیکوریزا Piriformosporaindica و میکوریزا Glomusmosseae بر بهبود عملکرد دانه و بهرهوری آب در ذرت در سطوح مختلف آبیاری و فسفر، پژوهشی مزرعهای در سال زراعی 94-1393 در دو منطقه قراخیل (قائمشهر) و بایعکلا (نکا) بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. تیمار آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) در کرتهای اصلی و چهار سطح تلقیح (بدون تلقیح، تلقیح بذر با قارچ گلوموس موسه، تلقیح بذر با قارچ پیریفورموسپورا ایندیکا و تلقیح همزمان دو قارچ) بههمراه سه سطح کود فسفره (عدم مصرف، 50 و 100 درصد مورد نیاز گیاه) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. مطابق نتایج، تلقیح همزمان قارچها موجب افزایش معنیدار میزان عملکرد دانه در هر دو منطقه (بهترتیب 6/8 و 3/6 درصد برای ایستگاههای قراخیل و بایعکلا) گردید. در هر دو منطقه، همزیستی قارچهای میکوریزا و شبهمیکوریزا به‏ویژه تلقیح همزمان موجب بهبود قابلتوجه بهرهوری مصرف آب شد. همچنین، بیشترین تأثیر مثبت این همزیستی بر کارآیی مصرف آب در هر دو منطقه در شرایط آبیاری 50 درصد (بهترتیب 33/4 و 15/4 کیلوگرم بر مترمکعب) مشاهده شد. در مجموع، نتایج بیانگر همافزایی مطلوب این قارچها در بهبود بهرهوری آب ذرت بهویژه در شرایط کمآبیاری است.

تأثیر اندازه بذر و تاریخ کاشت بر ویژگی های فنولوژیک، مرفولوژیک و زراعی باقلا در شرایط دیم در گرگان

صفورا جافرنوده؛ ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی؛ فاطمه شیخ

دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 87-103

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60396

چکیده

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر اندازه بذر و تاریخ کاشت بر برخی از ویژگیهای فنولوژیک، مرفولوژیک و زراعی باقلا رقم "برکت"، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بهصورت کرتهای خردشده در چهار تکرار در سال زراعی93-1392 در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. تاریخ کاشت (18 آبان، 28 آذر، 22 بهمن و 20 اسفند) بهعنوان ... بیشتر

اثر اسید هیومیک بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان پرولین برگ گلرنگ در سطوح مختلف آبیاری

اسماعیل کریمی؛ علی تدین؛ محمود رضا تدین

دوره 18، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 609-623

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56624

چکیده

جهت بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر اجزای عملکرد و میزان پرولین برگ گلرنگ بهاره رقم محلی اصفهان، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد، در سال زراعی 93-1392 انجام گرفت. فاکتور اصلی این آزمایش شامل چهار سطح مختلف آبیاری (پس از 50، 80، 130 و 180 میلی‏متر ... بیشتر جهت بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر اجزای عملکرد و میزان پرولین برگ گلرنگ بهاره رقم محلی اصفهان، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد، در سال زراعی 93-1392 انجام گرفت. فاکتور اصلی این آزمایش شامل چهار سطح مختلف آبیاری (پس از 50، 80، 130 و 180 میلی‏متر تبخیر آب از تشتک تبخیر کلاس A) و فاکتور فرعی شامل محلول‏‏پاشی اسید هیومیک (به میزان صفر، 1، 3 و 6 لیتر در هکتار) بود. صفات مورد ارزیابی در این آزمایش شامل تعداد طبق در بوته، وزن هزاردانه، درصد روغن، عملکرد دانه، میزان پرولین و عملکرد روغن بودند. سطوح مختلف آبیاری و محلول‏پاشی اسید هیومیک به صورت معنی‏داری بر صفات فوق اثرگذار بودند. براساس نتایج مقایسات میانگین، آبیاری کمتر باعث کاهش معنی‏دار و محلول‏پاشی اسید هیومیک نیز سبب افزایش معنی‏دار صفات تعداد طبق در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن گردید. با افزایش دور آبیاری و همچنین افزایش میزان محلول‏پاشی اسید هیومیک، صفات درصد روغن و میزان پرولین نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی‏داری را نشان دادند. ضمناً افزایش دور آبیاری درصد روغن دانه را از 22/22 به 43/25 درصد ارتقا داده است. عملکرد روغن نیز در اثر افزایش دور آبیاری از 7/393 کیلوگرم در هکتار در تیمار 50 میلی‏متر، به 7/289 کیلوگرم در هکتار در تیمار 180 میلی‏متر تبخیر رسید.

تأثیر کاربرد کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا بر عملکرد کمی و کیفی سویا در شرایط تنش کم‏آبی

الهام جهانگیری نیا؛ سید عطااله سیادت؛ احمد کوچک زاده؛ محمدرضا مرادی تلاوت؛ منوچهر سیاح فر

دوره 18، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 319-331

https://doi.org/10.22059/jci.2016.59877

چکیده

به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا بر عملکرد کمی و کیفی سویا رقم L17 در شرایط تنش کم‏آبی، آزمایشی ‏به صورت کرت‏های یک بار خرد شده در قالب بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خرم‏آباد، در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (پس از 60، 120 و 180 میلی‏متر تبخیر ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا بر عملکرد کمی و کیفی سویا رقم L17 در شرایط تنش کم‏آبی، آزمایشی ‏به صورت کرت‏های یک بار خرد شده در قالب بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خرم‏آباد، در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (پس از 60، 120 و 180 میلی‏متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A)، ورمی‏کمپوست و میکوریزا در شش سطح (عدم مصرف کودهای میکوریزا و ورمی‏کمپوست، تلقیح با کود میکوریزا، مصرف 5 و 10 تن در هکتار کود ورمی‏کمپوست، مصرف 5 و 10 تن در هکتار کود ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا) به‌ترتیب به‏عنوان کرت‏های اصلی و فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که تنش کم‏آبی سبب کاهش معنی‏دار تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و زیستی شد، به‌‏طوری‏که بیشترین عملکرد دانه با میزان 7/3216 کیلوگرم در هکتار در تیمار 60 میلی‎متر تبخیر به‏دست آمد. استفاده تلفیقی از کودهای ورمی‎کمپوست و میکوریزا سبب افزایش صفات مذکور به‌غیر از تعداد دانه در غلاف گردید. عملکرد دانه در تیمارهای‏ 5 و 10 تن در هکتار ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا به ترتیب نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 23 و 29 درصد افزایش داشت. با افزایش فاصله آبیاری میزان روغن دانه کاهش و میزان پروتئین دانه افزایش پیدا کرد. درنهایت، جهت صرفه‏جویی در آب آبیاری و هزینه نهاده‏ها و حصول عملکرد مطلوب در شرایط تنش کم‏آبی، می‏توان از تلفیق کود ورمی‏کمپوست به میزان 5 در هکتار به همراه میکوریزا استفاده کرد.

واکنش ارقام جو به تیمارهای شیمیایی سالیسیلیک اسید و سلنیوم تحت تنش خشکی در شرایط مزرعه

نسیمه منتظری تختی؛ غلامرضا خواجویی نژاد؛ محمد جواد آروین

دوره 18، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 431-441

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56579

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و تیمارهای شیمیایی بر خصوصیات رشد و نمو چهار رقم جو، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان، طی سال‌های 93-1392 اجرا شد. عامل اصلی شامل: آبیاری (شاهد و قطع آبیاری بعد از گلدهی) و عامل فرعی شامل چهار رقم جو ʼنصرتʻ، ʼافضلʻ، ... بیشتر به منظور بررسی اثر تنش خشکی و تیمارهای شیمیایی بر خصوصیات رشد و نمو چهار رقم جو، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان، طی سال‌های 93-1392 اجرا شد. عامل اصلی شامل: آبیاری (شاهد و قطع آبیاری بعد از گلدهی) و عامل فرعی شامل چهار رقم جو ʼنصرتʻ، ʼافضلʻ، ʼیوسفʻ، ʼلاین 12ʻUH و عامل فرعی شامل: شاهد، سالیسیلیک اسید با غلظت 5/0 میلی‌مولار (خیساندن بذر، محلول‌پاشی در مرحله گرده‌افشانی، خیساندن بذر و محلول‌پاشی) و محلول‌پاشی گیاهان با سلنیوم در مرحله پر شدن ساقه (40 میلی‌گرم در لیتر از منبع سلنات سدیم) بودند. تنش خشکی موجب کاهش معنی‌دار شاخص‌ کلروفیل (10 درصد)، وزن هزار‌‌دانه (19 درصد)، عملکرد دانه (20 درصد)، عملکرد بیولوژیک (11 درصد) و شاخص برداشت (12 درصد) گردید. در مقابل سالیسیلیک اسید به‌طور معنی‌داری افزایش ارتفاع بوته، طول ریشک و سنبله، شاخص کلروفیل، وزن هزار‌دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را به همراه داشت. محلول‌پاشی گیاهان با سلنات موجب افزایش معنی‌دار غلظت سلنیوم در دانه تمام ارقام نسبت به تیمار شاهد گردید. طبق نتایج حاصل، کاربرد سالیسیلیک اسید موجب بهبود رشد گیاه در هر دو شرایط تنش و بدون تنش می‌گردد و کاربرد سلنیوم نیز موجب غنی‌سازی دانه جو‎‎‌‏‍‎‎‎ می‌گردد. بنابراین، استفاده از این دو ماده جهت بهبود کمی و کیفی محصول جو توصیه می‌گردد.

بررسی رابطه سیستم ریشه‌ای با روابط آبی کلزا در شرایط تنش خشکی

حمید جباری؛ نیر اعظم خوش خلق سیما؛ غلام عباس اکبری؛ ایرج اله دادی؛ امیر حسین شیرانی راد؛ علی حامد

دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56544

چکیده

به منظور بررسی رابطه سیستم ریشهای با روابط آبی گیاه کلزا در شرایط تنش خشکی، یک آزمایش گلدانی در گلخانه فیزیولوژی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران واقع در شهر کرج، در سال 1391 انجام شد. در این بررسی پنج رقم کلزای تجاری پاییزه در چهار تیمار آبیاری، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد ... بیشتر به منظور بررسی رابطه سیستم ریشهای با روابط آبی گیاه کلزا در شرایط تنش خشکی، یک آزمایش گلدانی در گلخانه فیزیولوژی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران واقع در شهر کرج، در سال 1391 انجام شد. در این بررسی پنج رقم کلزای تجاری پاییزه در چهار تیمار آبیاری، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که واکنش ارقام از نظر تغییرات هدایت روزنهای، عدد اسپد، طول و قطر ریشه، صفات مورفولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد به سطوح آبیاری متفاوت بود. در تیمار شاهد، بیشترین عملکرد دانه در رقم ‘کوپر’[1] و به واسطه تولید بالاترین تعداد خورجین در گیاه مشاهده شد، درحالیکه در تیمارهای تنش خشکی رقم ‘اپرا’[2] از بالاترین عملکرد دانه برخوردار بود. این موضوع با بالاتر بودن طول و قطر ریشه در رقم ‘اپرا’ مرتبط بود که به موجب آن دوام سطح برگ بالا، بیشترین میزان هدایت روزنهای، تعداد خورجین و تعداد دانه در خورجین نیز در همین رقم مشاهده شد. نتایج کلی پژوهش حاضر نشان داد که نقش خصوصیات مورفولوژی ریشه در افزایش تحمل به خشکی در گیاه کلزا بسیار پررنگ است و یک سیستم ریشهای کارآمد به همراه هدایت روزنهای بالا، دوام سطح برگ زیاد و تولید تعداد خورجین زیاد بیشترین نقش را در پایداری عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش خشکی دارد. [1]. Cooper [2]. Opera

پاسخ اکوتیپ‌های مختلف کرچک به تنش کم‌آبی در شرایط آب‌وهوایی اصفهان و شهرکرد

پژمان نیک‌نشان؛ علی تدین؛ محمد رفیعی‌الحسینی؛ بابک بحرینی‌نژاد

دوره 17، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 1015-1033

https://doi.org/10.22059/jci.2015.55148

چکیده

به‌منظور بررسی پتانسیل بالقوۀ تحمل خشکی شش اکوتیپ مختلف گیاه کرچک، آزمایشی مزرعه‌ای در دو مکان اصفهان و شهرکرد در سال زراعی 1392 اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل چهار سطح تنش خشکی (عدم تنش برابر با 30 درصد تخلیۀ رطوبتی، 45 درصد تخلیۀ رطوبتی، 60 درصد تخلیۀ رطوبتی و 75 درصد تخلیۀ رطوبتی) ... بیشتر

اثر محلول‌پاشی متانول بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی سویا تحت تنش خشکی

جابر عیسی‌زاده پنجعلی خرابسی؛ محمد گلوی؛ محمود رمرودی

دوره 17، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 1075-1085

https://doi.org/10.22059/jci.2015.55152

چکیده

بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی و محلولپاشی متانول بر ویژگیهای کمی و کیفی سویا (رقم ’ویلیامز‘)، آزمایشی بهصورت کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعة پژوهشی دانشکدة کشاورزی مغان در سال 1390 انجام گرفت. تنش خشکی شامل آبیاری پس از 40، 55 و 70 درصد تخلیة رطوبت قابل دسترس به‌عنوان عامل اصلی، و محلولپاشی ... بیشتر بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی و محلولپاشی متانول بر ویژگیهای کمی و کیفی سویا (رقم ’ویلیامز‘)، آزمایشی بهصورت کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعة پژوهشی دانشکدة کشاورزی مغان در سال 1390 انجام گرفت. تنش خشکی شامل آبیاری پس از 40، 55 و 70 درصد تخلیة رطوبت قابل دسترس به‌عنوان عامل اصلی، و محلولپاشی متانول شامل عدم محلولپاشی (شاهد) و محلولپاشی با 7، 21 و 35 درصد حجمی متانول به‌عنوان عامل فرعی لحاظ شد. تأثیر تنش خشکی بر قطر ساقه، طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، شاخص برداشت، محتوای هیدرات کربن محلول، کلروفیل کل، درصد روغن و پروتئین دانه معنادار بود. افزایش تنش خشکی موجب افزایش محتوای هیدرات کربن محلول، درصد روغن دانه و کاهش سایر ویژگیهای مورد بررسی شد. تیمار آبیاری پس از 70 درصد تخلیۀ رطوبت قابل دسترس عملکرد دانه را 87/33 درصد کاهش داد. تأثیر محلول‌پاشی متانول بر تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه و محتوای کلروفیل بسیار معنادار و بر طول غلاف، تعداد دانه در غلاف، هیدرات کربن محلول و درصد پروتئین دانه معنادار بود. بیشترین تأثیر بر ویژگی‌های بررسی‌شده از تیمار محلول‌پاشی با 21 درصد حجمی متانول به‌د‌ست آمد، به‌طوری که عملکرد دانه نسبت به شاهد 6/25 درصد افزایش یافت و بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری پس از 40 درصد تخلیۀ رطوبت قابل دسترس بهدست آمد.

اثر قارچ میکوریزای آربوسکولار بر برخی صفات رویشی و عملکرد بزرک تحت تنش کم آبی

مریم سلطانیان؛ علی تدین؛ سیف اله فلاح

دوره 17، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 621-634

https://doi.org/10.22059/jci.2015.54374

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزای آربوسکولار بر بزرک در شرایط تنش کمآبی، آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد‌شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1392 انجام گرفت. تنش کمآبی در چهار سطح آبیاری براساس 100 (بدون تنش)، 75 (تنش ملایم)، 50 (تنش متوسط) و 25 (تنش شدید) درصد نیاز ... بیشتر

اثر کودهای زیستی بر عملکرد کمی و کیفی زنیان در سطوح مختلف آبیاری

اسماعیل رضائی چیانه؛ جلال جلیلیان؛ ال ناز ابراهیمیان؛ سیدمحمد سیدی

دوره 17، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 775-788

https://doi.org/10.22059/jci.2015.54385

چکیده

به‌صورت کرتهای خردشده بر پایة طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعهای واقع در استان آذربایجان غربی - شهرستان نقده در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. سطوح آبیارﻯ در سه سطح (آبیاری بعد از 50 (شاهد)، 100 (تنش متوسط) و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید) و کودهای زیستی (قارچ مایکوریزا، ترکیب ازتوباکتر + فسفر بارور-2، مایکوریزا ... بیشتر

اثر مصرف کودهای نیتروژن و فسفر بر شاخص‌های برداشت و برخی صفات مهم زراعی گیاه تریتیکاله در منطقه گیلان

محمد ربیعی؛ مهرداد جیلانی؛ شهرام کریمی

دوره 17، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 313-327

https://doi.org/10.22059/jci.2015.55183

چکیده

به‌منظور بررسی اثر مصرف کودهای نیتروژن و فسفر بر شاخص‌های برداشت و برخی صفات مهم زراعی گیاه تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در اراضی شالیزاری مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور (رشت)، طی دو سال زراعی 91-1389 اجرا شد. عامل اول، مصرف نیتروژن خالص در پنج سطح (صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار) از منبع ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر مصرف کودهای نیتروژن و فسفر بر شاخص‌های برداشت و برخی صفات مهم زراعی گیاه تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در اراضی شالیزاری مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور (رشت)، طی دو سال زراعی 91-1389 اجرا شد. عامل اول، مصرف نیتروژن خالص در پنج سطح (صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره و عامل دوم، مصرف فسفر خالص در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) از منبع سوپرفسفات بود. بین سطوح نیتروژن، تیمارهای مصرف 200 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین عملکرد دانه (به‌ترتیب با میانگین 5/3000 و 7/2999 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (به‌ترتیب با میانگین 7/442 و 5/449 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (به‌ترتیب با میانگین 13318 و 12525 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. بین سطوح مصرف فسفر نیز تیمار 150 کیلوگرم فسفر در هکتار بیشترین عملکرد دانه (0/2971 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (4/434 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (12375 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. همچنین تیمار عدم مصرف نیتروژن بیشترین شاخص برداشت فسفر و پتاسیم را به‎دست آورد و با افزایش مصرف نیتروژن، شاخص برداشت فسفر و پتاسیم کاهش یافت؛ ازاین‌رو، مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و 150 کیلوگرم فسفر در هکتار بهدلیل زیاد بودن عملکرد دانه و پروتئین برای کشت تریتیکاله در منطقۀ گیلان توصیه میشود.

تغییرات میزان تعرق کوتیکولی، موم و کریستال‌های موم برگ ژنوتیپ‌های جو در پاسخ به تنش خشکی انتهایی

ساناز افشاری بهبهانی زاده؛ غلامعلی اکبری؛ مریم شهبازی؛ ایرج اله دادی

دوره 17، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 487-502

https://doi.org/10.22059/jci.2015.55195

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی آخر فصل بر ویژگی‌های برگ و ارتباط آن با عملکرد دانۀ ژنوتیپ‌های جو (’یوسف‘، ’فجر30‘، ’نصرت‘، ‘PBYT-46’، ‘PBYT-97’ و ’موروکو‘)، دو آزمایش جداگانه در شرایط تنش (قطع آبیاری از شروع گلدهی تا پایان فصل) و بدون تنش (‌آبیاری - شاهد) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در ایستگاه ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی آخر فصل بر ویژگی‌های برگ و ارتباط آن با عملکرد دانۀ ژنوتیپ‌های جو (’یوسف‘، ’فجر30‘، ’نصرت‘، ‘PBYT-46’، ‘PBYT-97’ و ’موروکو‘)، دو آزمایش جداگانه در شرایط تنش (قطع آبیاری از شروع گلدهی تا پایان فصل) و بدون تنش (‌آبیاری - شاهد) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی یزد، در سال زراعی90-1389 به‌‌اجرا درآمد. تنش خشکی سبب کاهش معنادار شاخص سطح برگ و سبزینگی برگ و افزایش معنادار دمای کانوپی و لوله‌ شدن برگ شد و مقدار موم ‌برگ در مرحلۀ 21 روز پس از گلدهی را نیز به‌طور معناداری افزایش داد. بررسی‌ها با میکروسکوپ الکترونی جاروب (SEM) نیز افزایش پراکندگی کریستال‌های موم اپیکوتیکولی را در ژنوتیپ‌های ’یوسف‘ و ‘PBYT-46’ در شرایط تنش تأیید کرد. ژنوتیپ ’فجر30‘ با بیشترین میزان تعرق کوتیکولی و دمای کانوپی، بیشترین درصد کاهش عملکرد ‌دانه و ژنوتیپ‌های ’یوسف‘ و ‘PBYT-46’ با دارا بودن تراکم بیشتر کریستال‌های موم اپیکوتیکولی، دمای کانوپی و تعرق کوتیکولی کمتر و کاهش کمتر کلروفیل در شرایط تنش، کمترین درصد کاهش عملکرد ‌دانه را به خود اختصاص دادند. با توجه به نبود همبستگی معنادار بین مقدار موم برگ و عملکرد‌ دانه در هر دو شرایط تنش و شاهد و در شرایط تنش به‌تنهایی، به‌نظر می‌رسد افزایش کریستال‌های موم اپیکوتیکولی تأثیر بیشتری نسبت به کمیت موم در تحمل به خشکی انتهای فصل ژنوتیپ‌های جو داشته باشد.

اثر تنش خشکی و ‌اسید سالیسیلیک بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های لوبیا قرمز

علی سپهری؛ رویا عباسی؛ افشین کرمی

دوره 17، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 503-516

https://doi.org/10.22059/jci.2015.55196

چکیده

بهمنظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای لوبیا قرمز در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت پلات با سه تکرار در مزرعۀ پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا (همدان)، در سال زراعی 1388 انجام گرفت. در کرت اصلی، سطوح تنش خشکی (تنش در مرحلۀ رویشی، تنش در مرحلۀ زایشی و بدون تنش) و ژنوتیپ (رقم ’اختر‘، لاین ... بیشتر بهمنظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای لوبیا قرمز در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل اسپلیت پلات با سه تکرار در مزرعۀ پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا (همدان)، در سال زراعی 1388 انجام گرفت. در کرت اصلی، سطوح تنش خشکی (تنش در مرحلۀ رویشی، تنش در مرحلۀ زایشی و بدون تنش) و ژنوتیپ (رقم ’اختر‘، لاین ‘D81083’ و لاین ‘KS31169’) به‌صورت فاکتوریل قرار گرفت و محلولپاشی با اسید سالیسیلیک (غلظتهای صفر، 5/0 و 1 میلیمولار) در کرتهای فرعی درنظر گرفته شد. تیمارهای مورد بررسی اثر معناداری بر تعداد، ارتفاع، ساقۀ فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صددانه، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت لوبیا قرمز داشت. اعمال تنش رویشی و زایشی سبب کاهش معنادار عملکرد دانه شد. مصرف اسید سالیسیلیک موجب بهبود رشد و عملکرد لوبیا شد، به‌طوری که در لاین ‘D81083’ محلولپاشی سبب افزایش عملکرد دانه به میزان 2/17 درصد در تنش رویشی و 8/16 درصد در تنش زایشی شد. چنین روندی در عملکرد بیولوژیکی هم مشاهده شد. بهطور کلی، در بین سه واریته لاین ‘D81083’ و رقم ’اختر‘ عملکرد دانه و شاخص برداشت بیشتری نسبت به لاین ‘KS31169’ در تیمارهای مختلف تنش خشکی داشتند. محلولپاشی اسید سالیسیلیک افزون‌بر بهبود رشد و عملکرد در شرایط بدون تنش، به‌منظور تعدیل تنش خشکی بهخصوص در مراحل رویشی رشد گیاه توصیه می‌شود.

دوره 26 (1403)

دوره 25 (1402)

دوره 24 (1401)

دوره 23 (1400)

دوره 22 (1399)

دوره 21 (1398)

دوره 20 (1397)

دوره 19 (1396)

دوره 18 (1395)

دوره 17 (1394)

دوره 16 (1393)

دوره 15 (1392)

دوره 14 (1391)

دوره 13 (1390)

دوره 12 (1389)

دوره 11 (1388)

کلیدواژه‌ها = عملکرد دانه

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده