نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی بخش اصلاح بذر، مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور، رشت - ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه زراعت، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان – ایران

3 کارشناس ارشد بخش زراعت، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان رشت، رشت - ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر مصرف کودهای نیتروژن و فسفر بر شاخص‌های برداشت و برخی صفات مهم زراعی گیاه تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در اراضی شالیزاری مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور (رشت)، طی دو سال زراعی 91-1389 اجرا شد. عامل اول، مصرف نیتروژن خالص در پنج سطح (صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره و عامل دوم، مصرف فسفر خالص در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) از منبع سوپرفسفات بود. بین سطوح نیتروژن، تیمارهای مصرف 200 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین عملکرد دانه (به‌ترتیب با میانگین 5/3000 و 7/2999 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (به‌ترتیب با میانگین 7/442 و 5/449 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (به‌ترتیب با میانگین 13318 و 12525 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. بین سطوح مصرف فسفر نیز تیمار 150 کیلوگرم فسفر در هکتار بیشترین عملکرد دانه (0/2971 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (4/434 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (12375 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. همچنین تیمار عدم مصرف نیتروژن بیشترین شاخص برداشت فسفر و پتاسیم را به‎دست آورد و با افزایش مصرف نیتروژن، شاخص برداشت فسفر و پتاسیم کاهش یافت؛ ازاین‌رو، مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و 150 کیلوگرم فسفر در هکتار به­دلیل زیاد بودن عملکرد دانه و پروتئین برای کشت تریتیکاله در منطقۀ گیلان توصیه می­شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of consumption of nitrogen and phosphorus fertilizers on harvest indices and some important agronomical traits of Triticale in Guilan area

نویسندگان [English]

  • Mohammad Rabiee 1
  • Mehrdad Jilani 2
  • Shahram Karimy 3

1 .Lecturer, Department of Seed Breeding, Rice Research Institute of Iran (RRII), Rasht, Iran

2 . Ph.D. Candidate, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University of Gorgan, Gorgan, Iran.

3 . M.Sc., Department of Agronomy, Agricultural Jihad Management of Rasht, Rasht, Iran

چکیده [English]

In order to investigate the effect of consumption of nitrogen and phosphorus fertilizers on harvest indices and some important agronomic traits of Triticale (Triticosecale wittmack var. Javaniloo), a factorial experiment based on the randomized complete block design with three replications was conducted in paddy field of Rice Research Institute of Iran (Rasht) during 2010-2012 for two years. The first factor was nitrogen in five levels: zero, 50, 100, 150 and 200 kg.ha-1 in the form of urea and phosphorus in four levels: zero, 50, 100 and 150 kg.ha-1 in the form of superphosphate. Results showed that among the nitrogen levels, the treatments of 200 and 150 kg.ha-1 had maximum grain yield (3000.5 and 2999.7 kg.ha-1, respectively), protein yield (442.7 and 449.5 kg.ha-1, respectively) and biological yield (13318 and 12525 kg.ha-1, respectively). Among the levels of phosphorus fertilizer, the treatment of 150 kg.ha-1 showed maximum grain yield (2971.0 kg.ha-1), protein yield (434.4 kg.ha-1) and biological yield (12375 kg.ha-1). Also results showed none of the nitrogen levels had the highest phosphorus and potassium indices. Moreover, with the increasing of nitrogen, phosphorus and potassium indices were reduced. Based on the obtained results, the treatments of 150 kg.ha-1 nitrogen and 150 kg.ha-1 phosphorus are recommended for cultivating triticale in Guilan area due to high grain and protein yields.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biological yield
  • Chemical Fertilizer
  • Grain yield
  • morphological traits
  • protein content
1 . آقاعلیخانی م، احمدی م و مدرس ثانوی ع (1387) تأثیر تراکم کاشت و مقاد‌یر نیتروژن بر عملکرد‌ و کیفیت علوفه ارزن مروارید‌ی. پژوهش و سازندگی. 20(77-4): 27-19.  
2 . ربیعی م و طوسی کهل پ (1390) اثر مقادیر کود نیتروژن و پتاسیم بر کارایی مصرف نیتروژن و عملکرد کلزا (Brassica napusL.) به عنوان کشت دوم بعد از برنج در منطقۀ گیلان. علوم گیاهان زراعی ایران. 42(3): 615-605.
3 . شهسواری ن و صفاری م (1384) اثر مقدار نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم در کرمان. پژوهش و سازندگی. 66: 87-82.  
4 . فیضی اصل و ولی‎زاده غ (1383) اثر کاربرد توأم فسفر و روی در غلظت عناصر غذایی و عملکرد گندم دیم (Triticum aestivum) رقم سرداری. علوم زراعی ایران. 6(3): 239-223. 
5 . قدسی م (1374) بررسی اثرات کود ازته بر خصوصیات زراعی، عملکرد علوفه سبز و دانۀ ارقام جو و تریتیکاله. چهارمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشگاه اصفهان.
6 . Basbag M, Alp A and Samanci B (2006) Triticale response to nitrogen and sowing rates on yield and yield related traits. Pakistan Agricaltural Research. 19(4): 223-225.
7 . Francois LE, Donovan TJ, Mass EV and Rubenthaler GL (1988) Effect of salinity on grain yield and quality, vegetative growth and germination of triticale. Agronomy. 80: 642-647.
8 . Ghobadi M, Eghbal Ghobadi M and Sadat Sayah S (2010) Nitrogen application management in triticale under post- anthesis drought stress. Word Academy of Science, Engineeing and Technology. 70: 252-254.
9 . Ghoraishi M, Tabatabaei A and Dehghanizadeh F (2011) Study of different amounts of nitrogen and potassium fertilizer on grain quality and quantity Triticale. 1st National Congress of Modern Discussion. Pp. 1-5.
10 . Graham RD, Geytenbeek PE and Radclfle BC (1983) Responses of triticale, wheat, rye and barley to nitrogen fertilizer. Austuralian Experimental Agriculture and Animal Husbandry. 23: 73-79.
11 . Hussain A, Mohammad D, Banaras Bhatti M and Shfiq Zahid M (1991) Response of sudan grass in combination with phosphorus rainfed conditions. Pakistan Agricultural Research. 12(3): 158-164.
12 . Karimi A (2009) Assessment of flood irrigation regimes on nitrogen use efficiency for sugar beet. Plant Production. 16(1): 133-148.
13 . Lak S, Siadat A, Saakinezhad T and Moghaddam M (2000) Correlation comparison between some morphological and physiological traits of triticale in effect of plant density and nitrogen amounts in Khouzestan (Ahwaz). The 6th congress of agronomy and plant breeding in Iran. Pp 112. 
14 . Lasztity R (1978) Effect of fertilizer application on the dry matter acumulotion and nutrient content of triticale. Adrokemia es Talajtan. (36-37): 97-107.
15 . Moghaddam MB, Ehdaie JD and Waines E (1997) Genetic variation and inter relationships of agronomic characters in landraces of bread wheat form South-eastern Iran. Euphytica. 95: 361-369.
16 . Ortiz-Monasterio JI, Pena RJ, Pfeiffer WH and Hede AH (2002) Phosphorus use efficiency, grain yield, and quality of tritcale and drum Wheat under irrigatrd conditions, proceedings of the 5th International Triticale Symposium. Annex june 30 - july 5. Radzikow. Poland.
17 . Pandey R, Bhupinder S and Nair TVR (2005) Phosphorus use efficiency of wheat, rye and triticale under deficient and sufficient levels of phosphorus. Indian Plant Physiology. 10(3): 292-296.
18 . Rodrigues MA, Coutinho J and Martins F (2002) Efficacy and limitations of Triticale as a nitrogen catch crop in a mediterranean environment. European Agronomy. 17(3): 155-160.
19 . Royo C, Rodriguez A and Romagosa BC (1993) Differential adaptation of complete and substituted triticale. Plant Breeding. 111: 13-119.
20 . Sepher E, Malakouti MJ, Kholdebarine B, Samadi A and Karimian N (2009) Genotypic variation in P efficiency of selected Iranian Cereals in green house experiment. International Plant Production. 3 (3): 17-28.
21 . Shafiq Zahid M, Haqqani AM, Mufti U and Shafeeq S (2002) Optimization of N and P Fertilizer for higher fodder yield and quality in Mott grass under irrigation-cum rainfed condition of Pakistan. 1(3): 690-693.
22 . Tabatabaei SA and Ranjbar GH (2012) Effect of Different Levels of Nitrogen and Potassium on Grain Yield and Protein of Triticale. International Research Applied and Basic Sciences. 3(2): 390-393.
23 . Turk MA and Tawaha ARM (2002) Impact of seeding rate, seeding date, rate and method of phosphorus application in fabe been (Vicia faba L. minor) in the absence of stress. Biotechnology, Argonomy, Society and Environment. 6(3): 171-178.
 
 
 
1 . آقاعلیخانی م، احمدی م و مدرس ثانوی ع (1387) تأثیر تراکم کاشت و مقاد‌یر نیتروژن بر عملکرد‌ و کیفیت علوفه ارزن مروارید‌ی. پژوهش و سازندگی. 20(77-4): 27-19.  
2 . ربیعی م و طوسی کهل پ (1390) اثر مقادیر کود نیتروژن و پتاسیم بر کارایی مصرف نیتروژن و عملکرد کلزا (Brassica napusL.) به عنوان کشت دوم بعد از برنج در منطقۀ گیلان. علوم گیاهان زراعی ایران. 42(3): 615-605.
3 . شهسواری ن و صفاری م (1384) اثر مقدار نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم در کرمان. پژوهش و سازندگی. 66: 87-82.  
4 . فیضی اصل و ولی‎زاده غ (1383) اثر کاربرد توأم فسفر و روی در غلظت عناصر غذایی و عملکرد گندم دیم (Triticum aestivum) رقم سرداری. علوم زراعی ایران. 6(3): 239-223. 
5 . قدسی م (1374) بررسی اثرات کود ازته بر خصوصیات زراعی، عملکرد علوفه سبز و دانۀ ارقام جو و تریتیکاله. چهارمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشگاه اصفهان.
6 . Basbag M, Alp A and Samanci B (2006) Triticale response to nitrogen and sowing rates on yield and yield related traits. Pakistan Agricaltural Research. 19(4): 223-225.
7 . Francois LE, Donovan TJ, Mass EV and Rubenthaler GL (1988) Effect of salinity on grain yield and quality, vegetative growth and germination of triticale. Agronomy. 80: 642-647.
8 . Ghobadi M, Eghbal Ghobadi M and Sadat Sayah S (2010) Nitrogen application management in triticale under post- anthesis drought stress. Word Academy of Science, Engineeing and Technology. 70: 252-254.
9 . Ghoraishi M, Tabatabaei A and Dehghanizadeh F (2011) Study of different amounts of nitrogen and potassium fertilizer on grain quality and quantity Triticale. 1st National Congress of Modern Discussion. Pp. 1-5.
10 . Graham RD, Geytenbeek PE and Radclfle BC (1983) Responses of triticale, wheat, rye and barley to nitrogen fertilizer. Austuralian Experimental Agriculture and Animal Husbandry. 23: 73-79.
11 . Hussain A, Mohammad D, Banaras Bhatti M and Shfiq Zahid M (1991) Response of sudan grass in combination with phosphorus rainfed conditions. Pakistan Agricultural Research. 12(3): 158-164.
12 . Karimi A (2009) Assessment of flood irrigation regimes on nitrogen use efficiency for sugar beet. Plant Production. 16(1): 133-148.
13 . Lak S, Siadat A, Saakinezhad T and Moghaddam M (2000) Correlation comparison between some morphological and physiological traits of triticale in effect of plant density and nitrogen amounts in Khouzestan (Ahwaz). The 6th congress of agronomy and plant breeding in Iran. Pp 112. 
14 . Lasztity R (1978) Effect of fertilizer application on the dry matter acumulotion and nutrient content of triticale. Adrokemia es Talajtan. (36-37): 97-107.
15 . Moghaddam MB, Ehdaie JD and Waines E (1997) Genetic variation and inter relationships of agronomic characters in landraces of bread wheat form South-eastern Iran. Euphytica. 95: 361-369.
16 . Ortiz-Monasterio JI, Pena RJ, Pfeiffer WH and Hede AH (2002) Phosphorus use efficiency, grain yield, and quality of tritcale and drum Wheat under irrigatrd conditions, proceedings of the 5th International Triticale Symposium. Annex june 30 - july 5. Radzikow. Poland.
17 . Pandey R, Bhupinder S and Nair TVR (2005) Phosphorus use efficiency of wheat, rye and triticale under deficient and sufficient levels of phosphorus. Indian Plant Physiology. 10(3): 292-296.
18 . Rodrigues MA, Coutinho J and Martins F (2002) Efficacy and limitations of Triticale as a nitrogen catch crop in a mediterranean environment. European Agronomy. 17(3): 155-160.
19 . Royo C, Rodriguez A and Romagosa BC (1993) Differential adaptation of complete and substituted triticale. Plant Breeding. 111: 13-119.
20 . Sepher E, Malakouti MJ, Kholdebarine B, Samadi A and Karimian N (2009) Genotypic variation in P efficiency of selected Iranian Cereals in green house experiment. International Plant Production. 3 (3): 17-28.
21 . Shafiq Zahid M, Haqqani AM, Mufti U and Shafeeq S (2002) Optimization of N and P Fertilizer for higher fodder yield and quality in Mott grass under irrigation-cum rainfed condition of Pakistan. 1(3): 690-693.
22 . Tabatabaei SA and Ranjbar GH (2012) Effect of Different Levels of Nitrogen and Potassium on Grain Yield and Protein of Triticale. International Research Applied and Basic Sciences. 3(2): 390-393.
23 . Turk MA and Tawaha ARM (2002) Impact of seeding rate, seeding date, rate and method of phosphorus application in fabe been (Vicia faba L. minor) in the absence of stress. Biotechnology, Argonomy, Society and Environment. 6(3): 171-178.