نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناس ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز - ایران

2 استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز - ایران

3 استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز - ایران

4 استادیار، بخش زراعت، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، خرم‎آباد - ایران

چکیده

به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای ورمی‏کمپوست و میکوریزا بر عملکرد کمی و کیفی سویا رقم L17 در شرایط تنش کم‏آبی، آزمایشی ‏به صورت کرت‏های یک بار خرد شده در قالب بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی شهرستان خرم‏آباد، در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح (پس از 60، 120 و 180 میلی‏متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A)، ورمی‏کمپوست و میکوریزا در شش سطح (عدم مصرف کودهای میکوریزا و ورمی‏کمپوست، تلقیح با کود میکوریزا، مصرف 5 و 10 تن در هکتار کود ورمی‏کمپوست، مصرف 5 و 10 تن در هکتار کود ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا) به‌ترتیب به‏عنوان کرت‏های اصلی و فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که تنش کم‏آبی سبب کاهش معنی‏دار تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و زیستی شد، به‌‏طوری‏که بیشترین عملکرد دانه با میزان 7/3216 کیلوگرم در هکتار در تیمار 60 میلی‎متر تبخیر به‏دست آمد. استفاده تلفیقی از کودهای ورمی‎کمپوست و میکوریزا سبب افزایش صفات مذکور به‌غیر از تعداد دانه در غلاف گردید. عملکرد دانه در تیمارهای‏ 5 و 10 تن در هکتار ورمی‏کمپوست به همراه میکوریزا به ترتیب نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 23 و 29 درصد افزایش داشت. با افزایش فاصله آبیاری میزان روغن دانه کاهش و میزان پروتئین دانه افزایش پیدا کرد. درنهایت، جهت صرفه‏جویی در آب آبیاری و هزینه نهاده‏ها و حصول عملکرد مطلوب در شرایط تنش کم‏آبی، می‏توان از تلفیق کود ورمی‏کمپوست به میزان 5 در هکتار به همراه میکوریزا استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of the usage of vermicompost and mycorrhizal fertilizer on quantity and quality yield of soybean in water deficit stress condition

نویسندگان [English]

  • Elham Jahangiri Nia 1
  • Seyed Ataollah Siyadat 2
  • Ahmad Koochakzadeh 3
  • Mohammadreza Moradi Telavat 3
  • Manouchehr Sayyah far 4

1 M.Sc. Graduate Student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan, Iran

2 . Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan, Iran

4 Assistant Professor, Lorestan Agriculture and Natural Resoures Research Center, Iran

چکیده [English]

In order to study the effect of the usage of vermicompost and mycorrhiza fertilizer usage on yield quantity and quality of soybean cultivar L17 in water deficit stress condition, an experiment was conducted as plots in a split at randomized complete blocks with four replications in Agricultural Research Center in 2013 in Khoramabad. The experiment treatments including irrigation in three levels (after 60, 120 and 180 mm evaporation from pan class A pan), vermicompost and mycorrhiza in six levels (non-use of vermicompost and mycorhiza fertilizer, inoculated with mycorrhiza fertilizer, consumption of 5 and 10 t.ha-1 vermicompost , consumption of 5 and 10 t.ha-1 vermicompost with mycorrhiza) were respectively as the main plots and sub. The results of experiment showed that the water deficit stress significantly decreased the number of pods per plant, number of grain per pod, number of grain per plant, 1000 grain weight, biological and grain yield. So that the highest grain yield with the rate of 3216.7 kg.ha-1 was obtained from 60 mm evaporation. The use of combined vermicompost and mycorrhiza fertilizer increased the traits except the number of grain per pods. Grain yield in combined treatment of 5 and 10 t.ha-1 vermicompost and mycorrhiza, respectively increased 23 and 29 percent compared to control. By increasing irrigation distance grain oil content decreased and grain protein content increased. Finally, in order to water_saving irrigation and the cost of inputs and ensuring optimal performance in drought condition, we can use combination of 5 t.ha-1 vermicompost with mycorrhiza.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biological yield
  • evaporation pan
  • Grain yield
  • Oil grain
  • Protein grain
1 . بهتری ب، دباغ محمدی نسب ع، قاسمی گلغدانی ک، زهتاب سلماسی س و تورچی م (1387) اثر تنش کم‌آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم سویا. دانش کشاورزی. 18(3): 135-125.
2 . پورموسوی م، کلوی م، دانشیان ج، قنبری ا و بصیرانی ن (1384) تأثیر کودهای دامی بر شاخص‏های رشد و ویژگی‏های زراعی و فیزیولوژیکی سویا در شرایط تنش رطوبتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل.
3 . خواجویی‏نژاد غ، کاظمی ح، آلیاری ه، جوانشیر ع و آروین س م ج (1383) اثر رژیم‏های مختلف آبیاری و تراکم کاشت بر ویژگی‏های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم سویا در کشت دوم. دانش کشاورزی. 14(2): 70-57.
4 . دانشیان ج (1378) مطالعه اکوفیزیولوژیک تنش کم‏آبی بر سویا. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. تهران. رساله دکتری. 250 ص.
5 . دانشیان ج، نورمحمدی ق، مجیدی هروان ا و جنوبی پ (1381) تأثیر تنش خشکی و مقادیر مختلف پتاسیم بر خصوصیات کمی و کیفی سویا. علوم کشاورزی. (8)1: 108-95.
6 . دانشیان ج، هادی ح و جنوبی پ (1388) ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی ژنوتیپ‏های سویا در شرایط کم‏آبی. علوم زراعی ایران. 11(4): 409-393.
7 . شافعی س (1384) بررسی تأثیر کم‌آبی بر برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی، بیوشیمایی و زراعی ارقام مختلف سویا. دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
8 . شاهمرادی ش (1382) بررسی اثر تنش خشکی بر روی صفات کمی و کیفی ارقام و لاین‏های پیشرفته سویا. دانشکده کشاورزی. دانشگاه تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
9 . صباحی ح، میرزایی تالار پشتی ر، فرزانه س و مهدوی دامغانی ع م (1384) کتاب جامع کود زیستی (ترجمه). انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
10 . علیزاده ا، علیزاده ا و آریانا ل (1388) بهینه‏سازی مصرف نیتروژن و فسفر در زراعت پایدار ذرت با استفاده از میکوریزا و ورمی‏کمپوست. یافته‏های نوین کشاورزی. 3(3): 316-303.
11 . قلی‌نژاد ا، آیینه‌بند ا، حسن‏زاده قورت‏تپه ع، برنوسی ا و رضایی و ح (1388) بررسی اثر تنش خشکی با سطوح نیتروژن و تراکم بر عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص برداشت رقم ایروفلور آفتابگردان. پژوهش‏های تولید گیاهی. 27-1: (3)16.
12 . محلوجی م، موسوی س ف و کریمی م (1379) اثر تنش رطوبتی و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه لوبیا چیتی. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 4(1): 67-57.
13 . مرادی تلاوت م ر و سیادت س ع  (1391) معرفی و تولید گیاهان دانه روغنی. انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی. تهران.
 
14 . Al-Karaki G, Mc Michael B and Zak G (2004) Field response of wheat to arbuscular mycorrhizal fungi and drought stress. Mycorrhiza. 14: 263-269.
15 . Arancon NQ, Edwards CA, Bierman P, Welch C and Metzger JD (2004) Influences of Vermicomposts on field strawberries: 1. Effects on growth and yields. Bioresource Technology. 93: 145-153.
16 . Atiyeh RM, Arancon NQ, Edwards CA and Metzger JD (2002) The influence of earthworm-processed pig manure on the growth and productivity of marigolds. Bioresource Technology. 81: 103-108.
17 . Azarpoor E, Moradi M and Bozorg HR (2012)  Effect of Vermicompost application and seed inoculation with biological nitrogen fertilizer under different plant densities in Soybean (Glycin max L. cultivar, Williams). African Journal of Agricultural Research. 7(10): 1534-1541.
18 . Cavender ND, Atiyeh RM and Knee M (2003) Vermicompost stimulates mycorrhizal colonization of  roots of sorghum bicolor at the expense of plant growth. Pedobiologia. 47: 85-89.
19 . De Souza PI, Egli DB and Braeming WP (1997) Water stress during seed filling and leaf senescence in soybean. Agronomy. 89: 807-812.
20 . Elwan LM (2001) Effect of soil water regimes and inoculation with mycorrhizae on growth and nutrients content of maize plants. Zagazig Journal of Agriculture Research. 28: 163-172.
21 . Grant CA and Bailey LD (1993) Fertility management in canola production. Canadian Journal of Plant Science. 73: 651-670.
22 . Kazemi Moghadam M, Hassanpour Darvishi H and Javaheri M (2014) Evaluation agronomic traits of soybean affected by vermicompost and bacteria in sustainable agricultural system. International Journal of Biosciences. 5(9): 406-413.
23 . Mujaya IM and Yerokan OA (2003) Respones of sesame (Sesamum indicum L.) to plant population and nitrogen fertilizer in north-central Zimbabwe. Sesame and Safflower Newsletter. 18: 64-69.
24 . Orozco FH, Cegarra J, Trujillo LM and Roig A (1996) Vermicomposting of coffee pulp using the earthworm Eisenia fetida: Effects on C and N contents and the availability of nutrients. Biology and Fertility of Soils. 22: 162-166.
25 . Porim Test Methods (1995) Determination of Peroxide Value. Methods of test for palm oil and palm oil and products. Palm Oil Research Institute of Malaysia. Malaysia.