نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

2 دانشیار گروه زراعت، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزای آربوسکولار بر بزرک در شرایط تنش کم­آبی، آزمایشی به‌صورت کرت­های خرد‌شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 1392 انجام گرفت. تنش کم­آبی در چهار سطح آبیاری براساس 100 (بدون تنش)، 75 (تنش ملایم)، 50 (تنش متوسط) و 25 (تنش شدید) درصد نیاز آبی گیاه، به‌عنوان فاکتور اصلی و تلقیح بذر گیاه بزرک با دو گونه میکوریزا شامل Glomus intraradices و Glomus mosseaeو یک تیمار بدون تلقیح میکوریزا به‌عنوان فاکتور فرعی، منظور شد. نتایج نشان داد که اثر تلقیح میکوریزا و تنش کم­آبی بر تمام صفات اندازه­گیری‌شده معنادار بود. اثر متقابل میکوریزا با تنش کم­آبی بر ارتفاع بوته و وزن خشک اندام هوایی معنادار بود. نتایج نشان داد کاربرد هر دو گونه میکوریزا موجب افزایش معنادار عملکرد دانه شد، به­طوری­که تیمار تلقیح‌شده با میکوریزای G. intraradices(080/0 کیلوگرم در متر مربع) بیشترین و تیمار بدون تلقیح با میکوریزا کم­ترین (063/0 کیلوگرم در متر مربع) عملکرد دانه را تولید کرد. بیشترین (097/0 کیلوگرم در متر مربع) و کمترین (050/0 کیلوگرم در متر مربع) عملکرد دانه به‌ترتیب در تیمار بدون تنش کم­آبی و تیمار تنش شدید کم­آبی به­دست آمد.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of arbuscular mycorrhizal fungi on some vegetative traits and yield of linseed under water deficit stress conditions

نویسندگان [English]

  • Maryam Soltanian 1
  • Ali Tadayyon 2
  • seafollah falah 2

1 M.Sc. Student, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.

2 Associate Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.

چکیده [English]

To evaluate the effect of arbuscular mycorrhizal fungi under water deficit stress on linseed, a field experiment was conducted as split-plot in RCBD design with three replications at the research station of faculty of Agriculture at Shahrekord University in 2013. Water deficit stress at four levels of no stress, mild, medium and severe stress as main factor and inoculation with Glomus intraradices, Glomus mosseae and no inoculation as sub factor were used. The results showed that the effect of mycorrhiza inoculation and water deficit stress treatment were significant on all the measured traits. Interaction between mycorrhiza and water deficit stress was significant on the plant height and shoot dry weight. Based on the results, both species of Glomus intraradices and Glomus mosseae significantly increased the grain yield whereas the treatment inoculated with G. intraradces produced maximum (0.080 kg/m2) and the treatment without inculation with mycorrhiza produced minimum (0.063 kg/m2) grain yield. Maximum (0.097 kg/m2) and minimum (0.050 kg/m2) grain yield were obtained in the treatment under water deficit stress and no-stress conditions, respectively.
Keywords: Aboveground dry weight, Grain yield, Inoculation, Irrigation, Stem branch     
 
 
 
 
To evaluate the effect of arbuscular mycorrhizal fungi under water deficit stress on linseed, a field experiment was conducted as split-plot in RCBD design with three replications at the research station of faculty of Agriculture at Shahrekord University in 2013. Water deficit stress at four levels of no stress, mild, medium and severe stress as main factor and inoculation with Glomus intraradices, Glomus mosseae and no inoculation as sub factor were used. The results showed that the effect of mycorrhiza inoculation and water deficit stress treatment were significant on all the measured traits. Interaction between mycorrhiza and water deficit stress was significant on the plant height and shoot dry weight. Based on the results, both species of Glomus intraradices and Glomus mosseae significantly increased the grain yield whereas the treatment inoculated with G. intraradces produced maximum (0.080 kg/m2) and the treatment without inculation with mycorrhiza produced minimum (0.063 kg/m2) grain yield. Maximum (0.097 kg/m2) and minimum (0.050 kg/m2) grain yield were obtained in the treatment under water deficit stress and no-stress conditions, respectively.

 
 
 
 
 
                      
                      

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aboveground dry weight
  • Grain yield
  • inoculation
  • Irrigation
  • Stem branch
اصلانی ز، حسنی ع، رسولی صدقیانی م ح، سفیدکن ف و برین م (1390) تأثیر دو گونه قارچ آرباسکولار میکوریزا (Glomus intraradices و Glumus mosseae) بر رشد، مقادیر کلروفیل و جذب فسفر در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) تحت شرایط تنش خشکی. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 27(3): 486-471.
2 . ایران­نژاد ح و حسینی مزینانی س م (1384) بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد سه رقم کتان روغنی در ورامین. علوم کشاورزی. 4: 119-111.
3 . بابایی ک، امینی دهقی م، مدرس ثانوی س ع م و جباری ر (1389) اثر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، میزان پرولین و درصد تیمول در آویشن (Thymus vulgaris L.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 26(2): 239-251.
4 . جمشیدی ا، قلاوند ا، صالحی ا، زارع م ج و جمشیدی ع ر (1388) اثر میکوریزا آربوسکولار بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات گیاهی آفتابگردان (Helianthus annus L.) در شرایط تنش خشکی. علوم زراعی ایران. 11(2): 150-136.
5 . خواجه­پور م ر (1391) گیاهان صنعتی. مرکز نشر دانشگاه اصفهان (چاپ پنجم). 564 ص.
6 . صادقی ف (1392) ارزیابی اثرات کودهای بیولوژیک، آلی و معدنی نیتروژن بر خصوصیات کمی و کیفی سه اکوتیپ بزرک (Linum usitatissimum L.) در شرایط مزرعه­ای. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ زراعت، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه شهرکرد.
7 . علی­آبادی فراهانی ح و ولدآبادی س ع ر (1389) نقش قارچ میکوریز آربسکولار بر گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.) در شرایط تنش خشکی. پژوهش­های خاک (علوم خاک و آب). 24(1): 80-69.
8 . علیزاده ا (1387) رابطۀ آب و خاک و گیاه. انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. 472 ص.
9 . فضیلتی م، اعرابی ا و تدین ع (1393) بررسی اثر نان­های تهیه‌شده از دانۀ کتان بر قند بیماران دیابتی. علوم غذایی و تغذیه. 11(3): 96-91.
10 . قلاوند ا، محمدی خ، آقاعلیخانی م و حیدری غ (1391) تأثیر کودهای مختلف آلی و بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود. پژوهش و سازندگی. 94: 49-40.
11 . کوچکی ع و سرمدنیا غ ح (1391) فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 400 ص.
12 . نادیان ح (1390) اثر تنش خشکی و همزیستی میکوریزا بر رشد و جذب فسفر توسط دو رقم سورگوم متفاوت در ریخت­شناسی ریشه. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک. 15(57): 140-127.
13 . Amerian MR, Stewart WS and Griffiths H (2001) Effect of two species of arbuscular mycorrhizal fungi on growth, assimilation and leaf water relations in maize (Zea mays). Aspects of Applied Biology. 63: 71-76.
14 . Berta G, Fusconi A and Hooker JE (2002) In: Gianinazzi S, Schuepp H, Barea JM and Haselwandter K (Eds.), Arbuscular mycorrhizal modifications to plant root systems: scale, mechanisms and consequences. Mycorrhiza Technology in Agriculture, from Genes to Bioproducts. Basel, Switzerland, Birkhauser Verlag, pp. 71-85.
15 . Blum A (2005) Drought resistance, water-use efficiency, and yield potential-are they compatible, dissonant, or mutually exclusive? Australian Journal of Agriculture. 56: 1159-1168.
16 . Bullock DG, Nielsen RL and Nyquist WE (1988) A growth analysis comparison of corn grown in conventional and equidistant plant spacing. Crop Science. 28: 254-258.
17 . Cheong YH, Kim KN, Pandey GK, Gupta R, Grant JJ and Luan S (2003) CLB1, a calcium sensor that differentially regulates salt, drought, and cold responses in Arabidopsis. The Plant Cell. 15: 1833-1845.
18 . Copetta A, Lingua G and Bert G (2006) Effect of three AM fungi on growth, distribution of glandular hairs and essential oil production in Ocimum basilicum L. var.Genovese. Mycorrhiza. 16(7): 485- 494.
19 . Denmead OT and Shaw RH (1960) The effects of moisture stress at different stages of growth on the development and yield of corn. Journal of Agronomy.52: 272-274.
20 . Ghazi AK and John Zak BM (2003) Field response of wheat to arbuscular mycorrhizal fungi and drought stress. Mycorrhiza. 14: 263-269.
21 . Hardman WE, Moyer MP and Cameron IL (2000) Dietary fish oil sensitizes 549 lung xenografts to doxorubicin chemotherapy. Cancer Letters. 151: 145-151.
22 . Hsiao TC (1973) Plant responses to water stress. Annual Review of Plant Physiology. 24: 519-570.
23 . Jastrow JD, Miller RM and Lussenhop J (1998) Contributions of interacting biological mechanisms to soil aggregate stabilization in restored prairie. Soil Biology and Biochemistry. 30: 905-916.
24 . Kapoor R, Giri B and Mukerji KG (2004) Improved growth and essential oil yield and quality in Foeniculum vulgare Mill. On mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer. Bioresource Technology. 93: 307-311.
25 . Keim DL and Kronstad WE (1981) Drought response of winter wheat cultivars grown under field stress conditions. Crop Science. 21(1): 11-15.
26 . Khan ML, Sharif M and Sarwar M (2010) Chemical composition of different varieties of linseed. Issues in Law Medicine Journal. 5: 273-318.
27 . Kijkar S (1991) Producing rooted of Eucalyptus camaldulensis. AASEAN-Canada forest tree seed center project handbook, 25 p.
28 . Kramer PJ and Boyer JS (1995) Water Relation of Plants and soils. San Diego, CA: Academic Press, 860 p.
29 . Morris DH (2005) Flax-a health and nutrition primer. www.flaxCouncil.ca: 108 p.
30 . Ortasa I, Sari N, Akpinara C and Yetisir H (2011) Screening mycorrhiza species for plant growth, P and Zn uptake in pepper seedling grown under greenhouse conditions. Scientia Horticulture. 128: 92-98.
31 . Raney JP and Diederichsen A (2002) Oil content and composition of the Flax germplasm collection help by Plant Gene Resources of Canada. Plant Gene Resources of Canada, agriculture and agrifood Canada, Saskatoon research center. 107 science places, Saskatoon SK, S7N 0X2.
32 . Richter J, Stutzer M and Schellenberg I (2005) Effects of mycorrhization on the essential oil content and composition of aroma components of marjoram (Marjorana hortensis), thyme (Thymus vulgaris L.) and caraway (Carum carvi L.). 36th International Symposium on Essential Oils, 4-7th September, Budapest, Hungary.
33 . Ruiz-Lozano JM and Azcon R (1996) Mycorrhizal colonization and drought stress as factors affecting nitrate reductase activity in lettuce plants. Agriculture, Ecosystems and Environment. 60(2-3): 175-181.
34 . Simopoulos AP (1999) Essential fatty acids in health and choronic disease. American Journal of Clinical Nutrition. 70: 560-569.
35 . Smith SE and Read DJ (2008) Mycorrhizal Symbiosis. 3th. Academic Press, London, UK.
36 . Subramanian KS, Santhanakrishnan P and Balasubramanian P (2006) Responses of field grown tomato plants to arbuscular mycorrhizal fungal colonization under varying intensities of drought stress. Scientia Horticulturea. 107(3): 245-253.
37 . Tisdall JM (1991) Fungal hyphae and structural stability of soil. Australian Journal of Soil Research. 29(6): 729-743.
38 . Vamerali T, Saccomani M, Mosca S, Guarise N and ganis A (2003) A comparison of root charactertics in relation to nutrient and water stress in two maize hybrids. Plant and Soil. 25: 157-167.
39 . Whitfield DM, Cornner DJ and Hall AJ (1989) Carbon dioide balance of sunflower subjected to water stress during grain filling. Field Crops Research. 20: 65-81.
40 . Yegappan T, Paton MD, Gates CT and Muller W (1996) Water stress in sunflower (responses of cyptla size). Annals of Botany. 49: 63-68.
41 . Zajac T, Grzesiak S, Kulig B and Polácek M (2005) The estimation of productivity and yield of linseed (Linum usitatissimum L.) using the growth analysis. Acta Physiologia Plantarum. 27: 549-558.