به زراعی کشاورزی - فهرست مقالات

تغییرات صفات زراعی گندم‌های آزادشده فلات ایران طی نیم قرن گذشته

مونا عارفخانی؛ علی راحمی کاریزکی؛ عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ قربانعلی رسام

دوره 26، شماره 3 ، مهر 1403، ، صفحه 545-562

https://doi.org/10.22059/jci.2024.359349.2814

چکیده

هدف: هدف از انجام این آزمایش مطالعه روند تغییرات عملکرد و صفات مرتبط با آن در گندم‌های آزادشده در ایران طی سالهای 1347 تا 1395بود.روش پژوهش: این آزمایش با 16رقم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع آموزش‌عالی شیروان در خراسان شمالی طی سالهای زراعی 98-1397 و 99-1398 اجرا شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که ارقام آزادشده، اختلاف ... بیشتر هدف: هدف از انجام این آزمایش مطالعه روند تغییرات عملکرد و صفات مرتبط با آن در گندم‌های آزادشده در ایران طی سالهای 1347 تا 1395بود.روش پژوهش: این آزمایش با 16رقم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع آموزش‌عالی شیروان در خراسان شمالی طی سالهای زراعی 98-1397 و 99-1398 اجرا شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که ارقام آزادشده، اختلاف معنی‌داری از نظر تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته، طول سنبله، عملکرد بیولوژیک و درصد گلوتن ندارند، اما عملکرد دانه، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و درصد پروتئین، به‌ترتیب 84/61، 54/63، 37/62 و 4/14 درصد طی 48 سال گذشته بهبود یافته‌اند. هم‌چنین اصلاح گندم به سمت تک‌پنجه‌ای‌شدن پیش رفته است. تجزیه های چندمتغیره نشان داد که ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، تعداد پنجه بارور در مترمربع و شاخص برداشت بیش از 96 درصد تغییرات عملکرد را توجیه می‌کنند و صفت شاخص برداشت و تعداد پنجه بارور به‌ترتیب به‌عنوان مهم‌ترین صفات مؤثر در افزایش و کاهش عملکرد دانه در گندم‌های ایرانی هستند.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج تجزیه علیت می‌توان نتیجه گرفت که انتخاب برای عملکرد دانه، براساس سایر صفات و بدون در نظر گرفتن روابط بین آن‌ها، ممکن است نتایج دقیقی ارائه ندهد و لازم است در برنامه‌های به‌نژادی، برای افزایش کارایی انتخاب از نقش روابط بین صفات درک صحیحی به‌دست آید.

اثر تاریخ کاشت و رقم بر مراحل رشد، صفات مورفولوژیکی، شاخص‌های رشد و عملکرد ذرت دانه‌ای در شهرستان کرج

ایوب جعفری؛ محمدرضا بی همتا؛ معصومه مقبل؛ سعید صوفی زاده؛ سعید بازگیر؛ مصطفی کریمی

دوره 26، شماره 1 ، اسفند 1402، ، صفحه 17-34

https://doi.org/10.22059/jci.2023.345619.2727

چکیده

هدف: به‌منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیکی، شاخص‌های رشد و عملکرد سه رقم ذرت دانه‌ای، آزمایشی در سال 1399 در مزارع آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در شهرستان کرج صورت گرفت. روش پژوهش: این آزمایش به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در ... بیشتر هدف: به‌منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیکی، شاخص‌های رشد و عملکرد سه رقم ذرت دانه‌ای، آزمایشی در سال 1399 در مزارع آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در شهرستان کرج صورت گرفت. روش پژوهش: این آزمایش به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش تاریخ کاشت در سه سطح (24 اردیبهشت‌ماه، 21 خردادماه و 18 تیرماه) به‌عنوان عامل اصلی و رقم (زودرس KSC400، متوسطرس KSC647 و دیررس KSC704) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. یافته‎ ها: نتایج نشان داد بیش‌ترین عملکرد دانه ‌مربوط به تاریخ کاشت دوم (98/11 تن در هکتار)، و بیش‌ترین طول دوره تا زمان ظهور گل تاجی متعلق به تاریخ کاشت اول (66/63) بود. تاریخ کاشت سوم (66/129)، دوم (33/122) و اول (33/113) به‌ترتیب بیش‌ترین طول دوره رسیدگی فیزیولوژیکی را داشته‎اند. بیش‌ترین ارتفاع بوته و قطر ساقه در رقم KSC704 و تعداد برگ در رقم KSC647 مشاهده شد. بیشینه سطح برگ، سرعت رشد محصول در مرحله گل‌دهی به‌ترتیب به مربوط به رقم KSC704 در تاریخ کاشت دوم و سوم بوده و بیشینه سرعت رشد نسبی و سرعت جذب خالص در مراحل اول رویشی مربوط به رقم KSC704 در تاریخ کاشت سوم و تاریخ کاشت دوم بوده است. نتیجه‌‎گیری: در مجموع، می‌توان تاریخ کاشت دوم و رقم KSC704 به‌عنوان تاریخ و رقم مناسب برای شهرستان کرج پیشنهاد داد.

تأثیر محلول پاشی سولفات منیزیم و سولفات‌منگنز بر عملکرد و برخی صفات کمی سیب‏زمینی رقم آگریا

مرتضی برمکی؛ دامون رجب زاده؛ خدیجه آقائی فرد

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، ، صفحه 651-667

https://doi.org/10.22059/jci.2023.324438.2558

چکیده

هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف سولفات منیزیم و سولفات منگنز بر عملکرد و برخی صفات کمی سیبزمینی رقم آگریا انجام شد. روش پژوهش: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98-1397 در شهرستان نیر اجرا شد. فاکتور اول شامل محلول پاشی سولفات ‏منگنز در دو سطح شاهد و پنج ... بیشتر هدف: پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف سولفات منیزیم و سولفات منگنز بر عملکرد و برخی صفات کمی سیبزمینی رقم آگریا انجام شد. روش پژوهش: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98-1397 در شهرستان نیر اجرا شد. فاکتور اول شامل محلول پاشی سولفات ‏منگنز در دو سطح شاهد و پنج در هزار و فاکتور دوم شامل محلول پاشی سولفات‏ منیزیم در پنج سطح (شاهد، یک و نیم، سه، چهار و نیم و شش در هزار) در مراحل شروع غده دهی و 50 درصد غده دهی بودند. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر سولفات‏ منگنز بر صفت تعداد غده قابل‌استفاده در سطح پنج درصد و در بقیه صفات موردمطالعه به‌جز صفات تعداد ساقه و تعداد غده غیر اقتصادی در سطح یک درصد معنیدار بود. اثر سولفات‏ منیزیم بر ارتفاع بوته در سطح پنج درصد و در بقیه صفات موردبررسی در سطح یک درصد تأثیر معنی دار داشت. اما، اثر متقابل تیمارهای آزمایش غیر معنیدار بود. بیش‌ترین عملکرد غده به میزان 9/44 تن در هکتار با محلول پاشی با غلظت پنج در هزار سولفات‏ منگنز به دست آمد. بیش‌ترین تأثیر محلول پاشی سولفات‏ منیزیم بر تعداد غده قابل استفاده به میزان 4/34 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. به طور میانگین، محلول پاشی سولفات‏ منیزیم باعث افزایش 3/12 درصد عملکرد غده نسبت به تیمار شاهد گردید. نتیجه گیری: با توجه به این‌که در اکثر صفات موردبررسی در این پژوهش، محلول پاشی پنج در هزار سولفات‏ منگنز و چهار و نیم در هزار سولفات‏ منیزیم نسبت به سایر تیمارها نتایج بهتری را نشان داد، می‌توان این سطوح کودی را در این منطقه برای این رقم توصیه نمود.

اثر تنش های خشکی و فلزات سنگین بر ویژگی‌های رشد، مرفولوژی و وزن دانه گیاه کینوا

فاطمه میرزایی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ نفیسه رنگ‌زن؛ مهدی امیریوسفی

دوره 25، شماره 3 ، شهریور 1402، ، صفحه 737-754

https://doi.org/10.22059/jci.2023.352391.2771

چکیده

هدف: کینوا با ارزش غذایی بالا، در برابر طیف وسیعی از تنش‌های غیرزیستی نیز بسیار مقاوم است. با وجود محدودیت منابع و افزایش تقاضا برای محصولات غذایی، می‌توان کینوا را در اراضی با باروری کم یا محدود، به‌خوبی کشت کرد و محصول خوبی تولید کرد. روش پژوهش: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در یک گلخانه تحقیقاتی ... بیشتر هدف: کینوا با ارزش غذایی بالا، در برابر طیف وسیعی از تنش‌های غیرزیستی نیز بسیار مقاوم است. با وجود محدودیت منابع و افزایش تقاضا برای محصولات غذایی، می‌توان کینوا را در اراضی با باروری کم یا محدود، به‌خوبی کشت کرد و محصول خوبی تولید کرد. روش پژوهش: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در یک گلخانه تحقیقاتی واقع در منطقه صنعتی شهر ماه‍شهر از توابع استان خوزستان انجام شد. فاکتور اول شامل نوع خاک در دو سطح (آلوده و غیرآلوده) و فاکتور دوم شامل تنش خشکی (رژیم‌های آبیاری) در سه سطح (100 درصد ظرفیت مزرعه (بدون تنش)، 60 درصد ظرفیت مزرعه (تنش متوسط) و 30 درصد ظرفیت مزرعه (تنش شدید)) بودند. یافته ها: نتایج نشان داد اثر متقابل نوع خاک و تنش خشکی بر کلیه صفات به‌جز وزن تر اندام هوایی و ارتفاع بوته معنی‌دار بود که کم‌ترین مقدار وزن تر و خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی و وزن هزاردانه در خاک آلوده همراه با تنش خشکی شدید مشاهده شد. با این وجود وزن هزاردانه کینوا تحت تأثیر تنش خشکی متوسط، اختلاف معنی‌داری با شرایط بدون تنش خشکی نداشت. بررسی اثرات ساده نشان داد آلودگی خاک با فلزات سنگین موجب کاهش 7/13 درصد وزن تر اندام هوایی و کاهش 5/30 درصدی وزن خشک اندام هوایی کینوا در مقایسه با گیاهانی که در خاک غیرآلوده رشد کرده‌اند، شده است. نتیجه گیری: به‌طور کلی می‌توان گفت افزایش تنش خشکی، وزن تر ریشه و وزن هزاردانه در کینوا را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده است، اما درصد و نسبت این کاهش در خاک‌ آلوده به فلزات سنگین به مراتب بیش‌تر از خاک غیر‌آلوده بود. با توجه به نتایج این پژوهش، کشت گیاه کینوا به‌عنوان گیاهی امیدبخش در خاک‌های دارای محدودیت‌های مشابه قابل بررسی است.

اثر ترکیب نیتروژن، هیومیک‌اسید و وایتا فری بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه و صفات کیفی دو رقم آفتابگردان

عارفه علی پور قاسم آباد سفلی؛ علی نخزری مقدم؛ مهدی ملاشاهی؛ ابراهیم غلامعلی‌پور علمداری

دوره 25، شماره 2 ، تیر 1402، ، صفحه 387-403

https://doi.org/10.22059/jci.2022.341323.2697

چکیده

تلفیق کود‎های آلی و شیمیایی یکی از روش‎های مهم رسیدن به کشاورزی پایدار محسوب می‎شود. به‌منظور بررسی اثر کود‎های آلی به‌همراه کود‎های شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی دانه آفتابگردان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی در بهار سال 1398 در دانشگاه گنبدکاووس با سه تکرار اجرا شد. عامل رقم ... بیشتر تلفیق کود‎های آلی و شیمیایی یکی از روش‎های مهم رسیدن به کشاورزی پایدار محسوب می‎شود. به‌منظور بررسی اثر کود‎های آلی به‌همراه کود‎های شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی دانه آفتابگردان، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی در بهار سال 1398 در دانشگاه گنبدکاووس با سه تکرار اجرا شد. عامل رقم در دو سطح شامل هایسان 25 و اسکار و ترکیب کود در شش سطح شامل عدم مصرف کود، مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ یک‌ونیم کیلوگرم هیومیک‌اسید در هکتار، مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ نیم کیلوگرم وایتا فری در هکتار و مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ یک‌ونیم کیلوگرم هیومیک‌اسید در هکتار+ نیم کیلوگرم وایتا فری در هکتار بود. نتایج نشان داد که تأثیر رقم و کود بر بیش‌تر صفات مورد اندازه‎گیری معنی‎دار شد. رقم اسکار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، درصد و عملکرد روغن بیش‎تری نسبت به رقم هایسان 25 تولید کرد. عملکرد دانه، عملکرد روغن، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع گیاه در تیمار کودی مصرف 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار بیش از تیمار‎های کودی دیگر بود، اما اختلاف معنی‎دار با تیمار کودی مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار+ هیومیک‌اسید + وایتا فری نداشت. براساس نتایج به‌دست‌آمده، برای رسیدن به حداکثر عملکرد دانه و روغن آفتابگردان و جلوگیری از مصرف بی‌رویه کود‎های شیمیایی، کاربرد همزمان کود شیمیایی نیتروژن، هیومیک‌اسید و ویتا فری توصیه می‌شود.

تأثیر کشت مستقیم، نشایی، پرایمینگ و محلول‏پاشی بور بر رشد و عملکرد ژنوتیپ‌های گیاه کینوا

علی منصوری؛ حشمت امیدی؛ امیر بستانی

دوره 25، شماره 2 ، تیر 1402، ، صفحه 469-484

https://doi.org/10.22059/jci.2022.343131.2709

چکیده

به‌منظور بررسی امکان کاهش طول دوره رشد و افزایش عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مختلف کینوا، در سال 1398، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد اجرا شد. عامل اصلی شامل سه ژنوتیپ‌ مختلف کینوا (تیتیکاکا، جیزا 1 و ساجاما) و عوامل فرعی شامل سه روش کاشت (کاشت نشا، کاشت بذر ... بیشتر به‌منظور بررسی امکان کاهش طول دوره رشد و افزایش عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مختلف کینوا، در سال 1398، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد اجرا شد. عامل اصلی شامل سه ژنوتیپ‌ مختلف کینوا (تیتیکاکا، جیزا 1 و ساجاما) و عوامل فرعی شامل سه روش کاشت (کاشت نشا، کاشت بذر پرایم‌شده با محلول ppm 1000 بوریک‌اسید و کاشت مستقیم بذر) و محلول‌پاشی بور در دو سطح (شاهد و محلول‌پاشی با محلول ppm 1000 بوریک‌اسید) بود. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ بر تمام صفات موردمطالعه معنی‌دار بود. بیش‌ترین ارتفاع بوته (38/123 سانتی‌متر) و عملکرد دانه (28/2860 کیلوگرم در هکتار) در رقم جیزا 1 به‌دست آمد. هم‌چنین کم‌ترین طول دوره رشد و گلدهی مربوط به رقم تیتیکاکا و بیش‌ترین طول دوره مربوط به رقم ساجاما بود. روش کاشت نیز بر صفات رشد و عملکرد کینوا اثر معنی‌داری داشت و نشاکاری نسبت به سایر روش‌ها مؤثرتر بود. این روش موجب افزایش 15/48 درصدی ارتفاع بوته، افزایش 69/176 درصدی عملکرد دانه و کاهش طول دوره گلدهی (35/34 درصد) و رسیدگی (97/37 درصد) شد. روش پرایمینگ نیز در مقایسه با تیمار شاهد توانست صفات موردمطالعه را بهبود بخشد. البته میزان اثرگذاری آن به اندازه نشاکاری نبود. اثر محلول‌پاشی بور نیز بر عملکرد دانه معنی‌دار بوده و موجب افزایش 7/16 درصدی این صفت شد.

پاسخ عملکرد رقم‏های مختلف پنبه (Gossypium hirsutum) به کشت در ردیف‏های بسیار باریک در دو تاریخ کاشت

علی نادری عارفی

دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 95-109

https://doi.org/10.22059/jci.2022.337965.2668

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کاهش فاصله ردیف از 75 سانتی‌متر رایج به 25 سانتی‌متر و کشت در ردیف‏های بسیار باریک (Ultra Narrow Row; UNR) در سال 1398 آزمایشی به‌صورت کرت‏های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار در دو مکان آرادان (استان سمنان) و مرکز تحقیقات کشاورزی استان تهران در ورامین انجام شد. کرت اصلی عبارت بود از تاریخ‏ کشت (1 خردادماه ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر کاهش فاصله ردیف از 75 سانتی‌متر رایج به 25 سانتی‌متر و کشت در ردیف‏های بسیار باریک (Ultra Narrow Row; UNR) در سال 1398 آزمایشی به‌صورت کرت‏های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار در دو مکان آرادان (استان سمنان) و مرکز تحقیقات کشاورزی استان تهران در ورامین انجام شد. کرت اصلی عبارت بود از تاریخ‏ کشت (1 خردادماه و 15 خردادماه) و کرت‏های فرعی به رقم‏های تیپ بسته پنبه شامل خورشید، کاشمر، ساجدی، حکمت و شاهد خردادماه اختصاص یافت. نتایج نشان داد که اثر مکان بر صفات رویشی و زایشی کاملاً معنی‏دار شد. کشت در ردیف‏های بسیار باریک در آرادان منجر به افزایش عملکرد شد، اما در ورامین، نه تنها عملکرد افزایش نیافت، بلکه به‌علت رشد رویشی بی‏رویه و کاهش تعداد غوزه، عملکرد به‌شدت کاهش یافت. کاهش فاصله ردیف منجر به افزایش تعداد شاخه ‏رویا، زایا و ارتفاع بوته شد. در ورامین ارتفاع بوته همه رقم‏ها بیش از 119 سانتی‌متر شد. بالاترین عملکرد در این منطقه از کشت معمول رقم شاهد خردادماه به‌دست آمد (3886 کیلوگرم در هکتار) که بیان‏گر برتری روش معمول نسبت به کاشت در ردیفهای بسیار باریک است. در آرادان، بیش‌ترین عملکرد از رقم خورشید به میزان 5/5702 کیلوگرم در هکتار در ردیف‏های باریک حاصل شد و پس از آن رقم‏های کاشمر، ساجدی و حکمت قرار داشتند. این نتایج نشان می‏دهد که کشت رقم‏های تیپ بسته، در ردیف‏های باریک سازگاری بیش‌تری با شرایط آرادان (استان سمنان) نسبت به ورامین دارد.

تأثیر کودهای شیمیایی و ورمی‏کمپوست بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی کینوا

افسانه سلطان زاده؛ احمد قنبری؛ اسماعیل سیدآبادی؛ مهدی دهمرده

دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 209-220

https://doi.org/10.22059/jci.2021.323005.2546

چکیده

به‌منظور ارزیابی بعضی ویژگی‌های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه کینوا (Chenopodium quinoa)، آزمایشی به‌صورت کرت‏های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه زابل اجرا شد. در این آزمایش عامل اصلی ورمی‏کمپوست در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و عامل فرعی کود شیمیایی در چهار سطح (25، 50، 75 ... بیشتر به‌منظور ارزیابی بعضی ویژگی‌های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه کینوا (Chenopodium quinoa)، آزمایشی به‌صورت کرت‏های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه زابل اجرا شد. در این آزمایش عامل اصلی ورمی‏کمپوست در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و عامل فرعی کود شیمیایی در چهار سطح (25، 50، 75 و 100درصد میزان توصیه‌شده) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر ساده ورمی‏کمپوست بر صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی‏دار می‏باشد. هم‌چنین اثر متقابل ورمی‏کمپوست و کود شیمیایی بر ویژگی‌های شیمیایی شامل پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی معنی‏دار بود. بیش‌ترین ارتفاع بوته (75/47 سانتی‏متر)، وزن هزاردانه (56/2 گرم)، عملکرد دانه (64/1500 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (2/3953 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (38 درصد) از کاربرد 10 تن ورمی‏کمپوست در هکتار و بالاترین میزان پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی از کاربرد تلفیقی 10 تن ورمی‏کمپوست و 50 درصد کود شیمیایی (25 کیلوگرم در هکتار اوره، 50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات‏تریپل و 50 کیلوگرم در هکتار سولفات‌پتاسیم) در هکتار حاصل شد. نتایج کلی این آزمایش تأثیر مثبت مصرف هم‌زمان کود ورمی‏کمپوست و کود شیمیایی را بر ویژگی‌های مورفولوژیکی و شیمیایی کینوا نشان داد. به‌طوربه‌طوری‌که بیش‌ترین میزان پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی از تیمار 50 درصد کود شیمیایی و 10 تن ورمی‏کمپوست در هکتار به‌دست آمد. هم‌چنین بیش‌ترین ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت از مصرف 10 تن ورمی‏کمپوست در هکتار حاصل شد. می‏توان نتیجه گرفت که استفاده تلفیقی از کودهای شیمیایی و ورمی‏کمپوست می‏تواند ضمن افزایش عملکرد کینوا باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی و در نتیجه کاهش آثار زیست‏محیطی ناشی از آن‌ها شود.

بررسی ضرایب ژنتیکی ارقام برنج برای کاربرد در مدل های شبیه سازی گیاه زراعی

شهرام نظری؛ مریم حسینی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ محمد محمدی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1085-1100

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329050.2599

چکیده

به‌منظور تعیین تفاوتهای فنولوژی برخی ارقام اصلاحشده برنج برای کاربرد در مدلهای شبیهسازی گیاه زراعی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل شش رقم برنج (رش، آنام، گوهر، SA1، SA6 و M7) بود. نتایج نشان داد که بالاترین سرعت نمو در مرحله ... بیشتر به‌منظور تعیین تفاوتهای فنولوژی برخی ارقام اصلاحشده برنج برای کاربرد در مدلهای شبیهسازی گیاه زراعی، آزمایشی در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال 1399 بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار آزمایش شامل شش رقم برنج (رش، آنام، گوهر، SA1، SA6 و M7) بود. نتایج نشان داد که بالاترین سرعت نمو در مرحله رشد رویشی و مرحله پرشدن دانه در رقم آنام مشاهده شد. کم‌ترین و بیش‌ترین زمان لازم جهت شروع سبزشدن با سه و شش روز بهترتیب در ارقام آنام و گوهر بود. بیش‌ترین مدت زمان لازم جهت دستیابی به حداکثر گل‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیکی با 71 و 103 روز در رقم گوهر بهدست آمد. بالاترین طول دوره گل‌دهی با 19 و 20 روز بهترتیب در ارقام دیررس رش و گوهر بهدست آمد. بیش‌ترین درجه روز رشد از شروع پرشدن دانه تا رسیدگی فیزیولوژیکی با 401 درجه روز رشد مربوط به رقم M7 مشاهده شد. بیش‌ترین زمان دمایی تجمعی پیش از گلدهی با 1208 درجه روز رشد بهترتیب متعلق به رقم گوهر بود. بالاترین شاخص برداشت با 91/50 درصد در رقم گوهر بهدست آمد. هم‌چنین نتایج نشان داد که بیش‌ترین وزن تک‌دانه تحت شرایط ایدهآل با 030/0 گرم در ارقام گوهر و M7 مشاهده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که بالاترین ارتفاع بوته مربوط به رقم M7 با 150 سانتیمتر بود. نتایج نشان داد بالاترین نیتروژن کل جذب‌شده در بوته در زمان رسیدگی مربوط به رقم آنام مشاهده شد. بهطورکلی نتایج نشان داد که ضرایب ژنتیکی محاسبه‌شده در مدلهای مختلف در بین ارقام متفاوت است و ضرایب در دامنهای که در مدل برای گروههای مختلف رسیدگی تعریف شده است، تغییر میکنند. هم‌چنین برای محاسبه دقیق ضرایب ژنتیکی پیشنهاد میشود این آزمایش در تعداد سال بیش‌تر و اکوسیستمهای مختلف تحت کشت برنج نیز تکرار شود.

ارزیابی زمان محلول پاشی و کود نانو ذره کبالت به روش شیمیایی و شیمی سبز بر برخی شاخص های زراعی وکیفی لوبیا چشم‌بلبلی (.Vigna unguiculata L)

مه لقا کیخا؛ مهدی دهمرده؛ عیسی خمری؛ زیبا سوری نظامی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1279-1291

https://doi.org/10.22059/jci.2021.321202.2532

چکیده

بهمنظور ارزیابی تأثیر زمان محلولپاشی و کود نانوذره کبالت بر شاخص‌های زراعی و کیفی لوبیا چشم‌بلبلی این پژوهش در سال زراعی 96-97 بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح، شامل عدم کاربرد نانوذره کبالت، نانوذره با منشأ گیاهی، ... بیشتر بهمنظور ارزیابی تأثیر زمان محلولپاشی و کود نانوذره کبالت بر شاخص‌های زراعی و کیفی لوبیا چشم‌بلبلی این پژوهش در سال زراعی 96-97 بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. تیمارهای آزمایش در چهار سطح، شامل عدم کاربرد نانوذره کبالت، نانوذره با منشأ گیاهی، نانوذره با منشأ شیمیایی و ترکیب نانوذره گیاهی و شیمیایی، بهعنوان فاکتور اول و زمان محلولپاشی در دو سطح چهار و شش‌برگی) بهعنوان فاکتور دوم بودند. تراکم کاشت لوبیا چشم‌بلبلی 20 بوته در مترمربع بود و آبیاری دو بار در هفته انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که زمان محلولپاشی و کاربرد کود نانوذره با منشأ شیمیایی و گیاهی، اثر معنیداری بر تمامی صفات موردبررسی داشتند. براساس نتایج مقایسه میانگین، بیش‌ترین میزان کلروفیل a (25/13 میکروگرم در گرم برگ)، کلروفیل b (50/7 میکروگرم در گرم برگ)، کاروتنویید (63/3 میکروگرم در گرم برگ)، هم‌چنین ارتفاع بوته (84/34 درصد)، تعداد نیام در بوته (26/28 درصد)، عملکرد بیولوژیک (64/45 درصد)، عملکرد اقتصادی (10/59) نسبت به تیمار شاهد، آهن (26/0 پیپیام) و پروتئین برگ (46/14 پیپیام)، از مرحله شش‌برگی و از کاربرد توام کود نانوذره کبالت با منشأ شیمیایی و گیاهی بهدست آمد. از نظر تمام صفات مورد اندازهگیری، بهنظر میرسد کاربرد هم‌زمان نانوذره کبالت بهصورت شیمیایی و گیاهی، از طریق بهبود سیستم فتوسنتزی، افزایش دوام برگ و میزان فتوسنتز، منجر به افزایش عملکرد بیولوژیک و اقتصادی خواهد شد.

تجزیه به مؤلفه‌ های اصلی برخی از ژنوتیپ‌ های ایرانی و خارجی گلرنگ با استفاده از صفات مورفولوژی و زراعی

حمید جباری؛ حمیدرضا فنایی؛ فرناز شریعتی؛ حمید صادقی گرمارودی؛ محمد عباسعلی؛ امیر حسین امیدی

دوره 24، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 125-143

https://doi.org/10.22059/jci.2021.324606.2559

چکیده

این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی 122 ژنوتیپ گلرنگ موجود در مؤسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی و گیاهان زراعی (IPK) و مرکز بین‌المللی‌ اصلاح‌ گندم‌ و ذرت (CIMMYT)‌ و مقایسه خصوصیات زراعی آنها با پنج رقم زراعی گلرنگ کشور طی سال زراعی 97-1396 به‌صورت آگمنت بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ... بیشتر این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی 122 ژنوتیپ گلرنگ موجود در مؤسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی و گیاهان زراعی (IPK) و مرکز بین‌المللی‌ اصلاح‌ گندم‌ و ذرت (CIMMYT)‌ و مقایسه خصوصیات زراعی آنها با پنج رقم زراعی گلرنگ کشور طی سال زراعی 97-1396 به‌صورت آگمنت بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. نتایج بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بالا در ژرم‌پلاسم موردمطالعه بود. در بین ژنوتیپهای موردمطالعه 36 ژنوتیپ بیخار، 81 ژنوتیپ خاردار و 10 ژنوتیپ با خار کم وجود داشت. تجزیه به مؤلفههای اصلی منجر به شناسایی سه مؤلفه اصلی شد که در مجموع 5/56 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. مؤلفه اول با توجیه 5/29 درصد تغییرات کل به‌عنوان مؤلفه اجزای عملکرد و عامل دوم با توجیه 9/15 درصد از واریانس کل به‌عنوان مؤلفه فنولوژی و معماری گیاه نامگذاری شد. گروه‌بندی از طریق تجزیه مؤلفههای اصلی ژنوتیپ‌ها را به چهار گروه تقسیم نمود. گروه اول از مقادیر بالای عملکرد دانه برخوردار بودند و ژنوتیپ شماره 70 با بیش‌ترین عملکرد دانه (5667 کیلوگرم در هکتار) در این گروه قرار گرفت. مقادیری عددی اجزای عملکرد نظیر وزن هزاردانه، تعداد طبق و تعداد دانه در بوته در گروه سوم بالاتر از سایر گروهها بود. در مجموع ژنوتیپ آلمانی شماره 70 با عملکرد دانه زیاد به‌همراه ژنوتیپ شماره 45 با گلدهی زودهنگام میتوانند در برنامههای به‌نژادی گلرنگ مورداستفاده قرار گیرند.

تأثیر پیش‌تیمار بذر بر ویژگی‌های گیاهچه‌ای، رشد ریشه و فنولوژی برنج در کشت مستقیم

محمد خادمی؛ فایزه زعفریان؛ شهرام نظری؛ محمد علی اسماعیلی

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 307-319

https://doi.org/10.22059/jci.2020.299939.2371

چکیده

بهمنظور بررسی اثر پیش‌تیمار بذر بر خصوصیات سبزشدن، رشد مورفولوژیک ریشه و روند فنولوژیک برنج در سیستم زراعی کشت مستقیم، آزمایشی در سال 1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. این پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل دو رقم طارم هاشمی و شیرودی و ... بیشتر بهمنظور بررسی اثر پیش‌تیمار بذر بر خصوصیات سبزشدن، رشد مورفولوژیک ریشه و روند فنولوژیک برنج در سیستم زراعی کشت مستقیم، آزمایشی در سال 1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. این پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل دو رقم طارم هاشمی و شیرودی و پیش‌تیمار در پنج سطح شامل هیدروپرایمینگ (به‌مدت 48 ساعت)، کلریدکلسیم و کلریدپتاسیم (پتانسیل اُسمزی 25/1- بار به‌مدت 24 ساعت)، اسید آسکوربات (10 میلیگرم در یک لیتر آب به‌مدت 24 ساعت) و شاهد (بدون پیش‌تیمار) بود. بالاترین درصد سبزشدن با 90 درصد تحت پیش‌تیمار با کلریدکلسیم مشاهده شد، که با پیش‌تیمار کلریدپتاسیم و آب تفاوت معنی‌داری نداشت. سرعت سبزشدن پیش‌تیمار با کلریدکلسیم، کلریدپتاسیم و آب بهترتیب 50، 36 و 29 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد. نتایج نشان داد پیش‌تیمار با کلریدکلسیم، کلریدپتاسیم، اسید آسکوربات و آب بهترتیب 55، 50، 33 و 38 درصد ارتفاع بوته و 48، 29، 12 و 25 درصد وزن خشک بوته را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. در ارقام شیرودی و طارم هاشمی مدت زمان لازم جهت شروع پنجه‌زنی به‌ترتیب 40/27 و 53/24 روز، ظهور خوشه 4/90 و 87/53 روز، گلدهی 53/100 و 87/70 روز و رسیدگی نیز 26/132 و 61/94 روز بود. کم‌ترین زمان لازم جهت ظهور خوشه و گلدهی در پیش‌تیمار با کلریدکلسیم مشاهده شد که هرچند با سایر پیش‌تیمارها تفاوت معنی‌داری نداشت، اما نسبت به تیمار شاهد بهترتیب 17/11 و 5/7 روز کاهش نشان داد.

تاثیر رژیم آبیاری و تاریخ کاشت بر عملکرد ماده خشک و برخی صفات ارزن مرواریدی

منصور فاضلی رستم پور؛ سید غلامرضا موسوی؛ حسن رومنجانی؛ شهرام مهری؛ ابوذر ابوذری

دوره 23، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 335-346

https://doi.org/10.22059/jci.2020.303444.2402

چکیده

باتوجه به اقلیم گرم و خشک استان خراسان جنوبی، انتخاب نوع محصول و تاریخ‌ کاشت مناسب اهمیت فراوانی دارد. در این شرایط ارزن مرواریدی هیبرید نوتریفید (Pennisetum americanum var. nutrifeed) می‌تواند به‌عنوان یک علوفه ارزش‌مند در تناوب با سایر گیاهان قرار گیرد. این آزمایش در سال زراعی 1397-1396 به‌صورت کرتهای دو بار خردشده نواری در زمان در مزرعه تحقیقاتی ... بیشتر

ارزیابی زمان محلول‌پاشی و کود نانوذره مولیبدن به روش شیمیایی و شیمی‌سبز بر برخی شاخص‌های زراعی وکیفی ماش(Vigna radiate L.)

نازپری شهلی بر رود گزی؛ مهدی دهمرده؛ عیسی خمری؛ زیبا سوری نظامی

دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1400، ، صفحه 87-99

https://doi.org/10.22059/jci.2020.294592.2321

چکیده

بهمنظور ارزیابی تأثیر زمان محلولپاشی و نانوذره مولیبدن به‌روش شیمیایی و شیمی سبز بر شاخصهای زراعی و کیفی ماش (توده محلی سیستان) این پژوهش در فروردین‌ماه سال 1396 به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نانوذره مولیبدن در چهار سطح ... بیشتر بهمنظور ارزیابی تأثیر زمان محلولپاشی و نانوذره مولیبدن به‌روش شیمیایی و شیمی سبز بر شاخصهای زراعی و کیفی ماش (توده محلی سیستان) این پژوهش در فروردین‌ماه سال 1396 به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نانوذره مولیبدن در چهار سطح (بدون استفاده از مولیبدن، نانوذره با منشأ گیاهی، نانوذره با منشأ شیمیایی، ترکیب نانوذره گیاهی و شیمیایی) به‌عنوان فاکتور اول و زمان محلولپاشی در دو سطح (چهاربرگی و شش‌برگی) به‌عنوان فاکتور دوم بودند. تراکم کاشت ماش 33 بوته در مترمربع بود و آبیاری دو بار در هفته انجام شد. بیش‌ترین ارتفاع بوته (5/47 سانتی‌متر)، عملکرد بیولوژیک (5287 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد اقتصادی (634 کیلوگرم در هکتار)، تعداد نیام در بوته (8)، بیش‌ترین کاروتنوئید، کلروفیل a و کلروفیل b، از مرحله شش‌برگی و از کاربرد نانوذره مولیبدن به‌صورت مخلوط به‌دست آمد. مقایسه میانگین اثر متقابل زمان محلولپاشی و نانوذره مولیبدن نشان داد که بیش‌ترین پروتئین بذر (40 درصد) از تیمار نانوذره گیاهی و مرحله چهاربرگی به‌دست آمد. محلولپاشی عناصر ریزمغذی به‌عنوان یک راه‌کار مدیریتی کارآمد میتواند در تولید محصولات کشاورزی مناسب باشد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که کاربرد توأم نانوذره مولیبدن شیمیایی و گیاهی در مرحله شش‌برگی باعث افزایش صفات کمی ماش گردید.

اثر مقدار نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه و کارایی نیتروژن در گیاه خار مقدس‎ ‎

مهدی غیاثی اسکویی؛ مجید آقاعلیخانی؛ فاطمه سفیدکن؛ علی مختصی بیدگلی؛ مهدی عیاری نوش آبادی

دوره 20، شماره 3 ، آبان 1397، ، صفحه 643-654

https://doi.org/10.22059/jci.2018.253796.1960

چکیده

به ‌منظور بررسی اثر مقدار کود نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد دانه، کارایی نیتروژن و صفات مرتبط با آن در گیاه خار مقدس، ‏آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ‏تربیت مدرس انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار مقدار کود نیتروژنی صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در ... بیشتر

اثر نسبت‌های مختلف پلیمر سوپرجاذب و کود دامی بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی

زهرا رضایی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ عبدالرحمان محمد خانی

دوره 19، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 621-637

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60468

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کود دامی و پلیمر سوپرجاذب بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. عامل اصلی سطوح مختلف تیمار تنش خشکی شامل سه سطح شاهد (50 میلی‌متر)، تنش ملایم (100 میلی‌متر) و تنش شدید (150 ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کود دامی و پلیمر سوپرجاذب بر برخی صفات مورفولوژیکی و تولید اسانس رازیانه تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. عامل اصلی سطوح مختلف تیمار تنش خشکی شامل سه سطح شاهد (50 میلی‌متر)، تنش ملایم (100 میلی‌متر) و تنش شدید (150 میلی‌متر) تبخیر از تشت تبخیر کلاس A و عامل فرعی نسبت‌های مختلف کود دامی و پلیمر سوپرجاذب در شش سطح در نظر گرفته شد (D1: عدم مصرف کود دامی و پلیمر سوپرجاذب، D2: کود دامی 25 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 75 درصد، D3: کود دامی 50 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 50 درصد، D4: کود دامی 75 درصد+ پلیمر سوپرجاذب 25 درصد، D5: کود دامی 100 درصد (40 تن در هکتار) و D6: پلیمر سوپرجاذب 100 درصد (200 کیلوگرم در هکتار)). نتایج نشان داد که بیشترین تعداد چتر، عملکرد دانه (66/146 گرم بر مترمربع)، شاخص برداشت و عملکرد اسانس (99/2 گرم بر مترمربع) رازیانه از تیمار بدون تنش و مصرف D6، بیشترین تعداد شاخة فرعی، گلچه و وزن خشک بوته (62/165گرم بر مترمربع) از تیمار بدون تنش و مصرف D4 و بیشترین وزن هزاردانه و وزن تر بوته به‌ترتیب از تیمار بدون تنش و D3 و D2به‌‏دست آمد. بیشترین درصد اسانس (09/3) از تیمار تنش شدید و D5حاصل شد. بیشترین ارتفاع گیاه و تعداد انشعاب اصلی به‌ ترتیب از تیمارهای D6و D4و در شرایط بدون تنش حاصل شد. از آنجا که پلیمر سوپرجاذب ضمن کاهش آثار تنش خشکی، باعث افزایش عملکرد دانه، شاخص برداشت و عملکرد اسانس رازیانه شده است، تیمار بدون تنش همراه با مصرف پلیمر سوپرجاذب 100 درصد را می‌توان در شرایط مشابه آزمایش برای کسب حداکثر عملکرد دانه و اسانس پیشنهاد کرد.

مطالعه کشت مخلوط روی ردیف یولاف و ماشک گل‌خوشه‌ای در اهواز

عادل عموری؛ حبیب اله روشنفکر؛ پیمان حسیبی

دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 303-317

https://doi.org/10.22059/jci.2017.60414

چکیده

به‏منظور بررسی عملکرد و برخی ویژگیهای کیفی علوفه در کشت مخلوط روی ردیف یولاف و ماشک گل‌خوشه‌ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 94-1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل نسبت‌های مختلف کاشت 100:0، 70:30، 60:40، 50:50، 40:60، 30:70 و0:100 به ترتیب ... بیشتر به‏منظور بررسی عملکرد و برخی ویژگیهای کیفی علوفه در کشت مخلوط روی ردیف یولاف و ماشک گل‌خوشه‌ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 94-1393 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل نسبت‌های مختلف کاشت 100:0، 70:30، 60:40، 50:50، 40:60، 30:70 و0:100 به ترتیب ماشک ـ یولاف بودند. کشت مخلوط به روش جایگزینی انجام گرفت. صفات مورد بررسی شامل عملکرد علوفه تر، خشک و پروتئین خام، درصد پروتئین خام، فیبر خام، خاکستر و کربوهیدراتهای محلول، ارتفاع بوته یولاف و ماشک و تعداد ساقه یولاف و ماشک بودند. بیشترین عملکرد علوفه تر (26/105 تن در هکتار)، خشک (47/29 تن در هکتار) و پروتئین خام (27/2 تن در هکتار) از نسبت 60 درصد یولاف و 40 درصد ماشک به‏دست آمد. بیشترین درصد پروتئین خام (49/17 درصد)، بیشترین درصد خاکستر (37/7 درصد) و کمترین درصد فیبر خام (94/30 درصد) از کشت خالص ماشک حاصل شد. بیشترین درصد کربوهیدراتهای محلول (66/12 درصد) از نسبت 30 درصد یولاف و 70 درصد ماشک تولید شد. بالاترین نسبت برابری زمین برای عملکرد علوفه تر (26/1) و خشک (60/1) و نیز پروتئین (50/1) به‏ترتیب در تیمار 50 درصد یولاف + 50 درصد ماشک و 60 درصد یولاف + 40 درصد ماشک به‏دست آمد. با توجه به نتایج به‏دست آمده در این آزمایش به‏نظر میرسد کشت مخلوط بذر یولاف و ماشک به‏صورت ردیفی از لحاظ عملکرد کمی و کیفی، میتواند شیوهای مناسب و قابل توصیه نسبت به کشت خالص دو گیاه مذکور باشد.

اثر فاصلۀ ردیف کاشت در رقابت پنبه با گاوپنبه بر رشد گیاه زراعی

اسماعیل قربانپور؛ فرشید قادری فر؛ جاوید قرخلو

دوره 16، شماره 1 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 99-110

https://doi.org/10.22059/jci.2014.51945

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثر رقابتی گاوپنبه بر پنبه، آزمایشی در بهار سال زراعی1390، به‌صورت کرت‌های خردشده، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. فاکتورها شامل فاصلۀ بین ردیف کاشت پنبه، در سه سطح (20، 40 و 80 سانتی‌متر) به‌عنوان کرت اصلی، و تراکم علف هرز گاوپنبه، در پنج ... بیشتر به‌منظور ارزیابی اثر رقابتی گاوپنبه بر پنبه، آزمایشی در بهار سال زراعی1390، به‌صورت کرت‌های خردشده، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. فاکتورها شامل فاصلۀ بین ردیف کاشت پنبه، در سه سطح (20، 40 و 80 سانتی‌متر) به‌عنوان کرت اصلی، و تراکم علف هرز گاوپنبه، در پنج سطح (صفر(شاهد)، 1، 3، 5 و 12 بوته در متر مربع) به‌عنوان کرت فرعی بود. در این پژوهش، بیشترین ارتفاع بوتۀ پنبه (4/129 سانتیمتر) در فاصلۀ ردیف کاشت 80 سانتیمتر و در وضعیت بدون علف هرز بهدست آمد. بیشترین وزن خشک (8/863 گرم در متر مربع) و حداکثر شاخص سطح برگ (04/9) پنبه نیز در فاصلۀ ردیف کاشت 20 سانتی‌متر پنبه و در وضعیت بدون علف هرز مشاهده شد. براساس نتایج، عملکرد نهایی وش در فواصل ردیف کاشت مختلف پنبه و در وضعیت بدون علف هرز غیرمعنا‌دار بود. بیشترین عملکرد پنبه به‌مقدار73/4986 کیلوگرم در هکتار، در پنبۀ کشت‌شده با فاصلۀ ردیف 40 سانتی‌متری و در وضعیت بدون علف هرز بهدست آمد. به‌طور کلی، کاهش فاصلۀ ردیف کاشت پنبه به‌واسطۀ افزایش تراکم بوته در واحد سطح، سبب افزایش توان رقابتی پنبه در رقابت بر سر منابع مشترک با علف هرز شد و در نتیجه، عملکرد پایدارتری در رقابت با تراکم‏های مختلف گاوپنبه به‌دنبال داشت.

تأثیر تاریخ کاشت و قطع آبیاری بر عملکرد پنبه در شرایط گرمسار

علی نادری عارفی؛ محمد عابدینی اسفهلانی

دوره 15، شماره 3 ، آبان 1392، ، صفحه 201-211

https://doi.org/10.22059/jci.2013.36396

چکیده

به منظور تعیین مناسب‏ترین تاریخ کاشت و زمان مناسب قطع آبیاری پنبة رقم ورامین در شرایط آب‌و‌هوایی شهرستان گرمسار، در سال‏های 1390 و 1391 آزمایشی در قالب کرت‏های خرد‌شده با طرح پایة بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی عبارت بود از 3 زمان قطع آبیاری شامل قطع آبیاری در تاریخ‏های 20 و 30 شهریور و 10 مهر ماه و 3 تاریخ کاشت ... بیشتر به منظور تعیین مناسب‏ترین تاریخ کاشت و زمان مناسب قطع آبیاری پنبة رقم ورامین در شرایط آب‌و‌هوایی شهرستان گرمسار، در سال‏های 1390 و 1391 آزمایشی در قالب کرت‏های خرد‌شده با طرح پایة بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی عبارت بود از 3 زمان قطع آبیاری شامل قطع آبیاری در تاریخ‏های 20 و 30 شهریور و 10 مهر ماه و 3 تاریخ کاشت (20/2/91، 5/3/91 و 20/3/91) نیز به‌عنوان عامل فرعی در کرت‏های فرعی اعمال شد. در طول فصل رشد از مراحل فنولوژیکی شامل جوانه‏زنی، شروع گل‌دهی، شروع غوزه‏دهی، باز‌شدن غوزه، رسیدگی و صفات تعداد غوزه در بوته، وزن هر غوزه، ارتفاع بوته و مقاومت یا حساسیت به بیماری‏ها و آفات یادداشت‏برداری شد. بر‌اساس نتایج حاصل، تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد وش و صفاتی مانند تعداد بوته در متر‌مربع، تعداد غوزه در بوته و ارتفاع بوته معنی‏دار بود، اما این تیمار وزن غوزه را تحت تأثیر قرار نداد. تاریخ‏ کاشت اول و قطع آبیاری در 20 شهریور با عملکردی معادل 7729 کیلوگرم وش در هکتار برتری محسوسی نسبت به سایر تاریخ‏های کشت داشت. تأثیر عامل سال احتمالاً به دلیل تغییرات اندک عوامل جوی، بر همة صفات بررسی‌شده معنی‏دار نبود. عملکرد با تعداد غوزه در بوته بیشترین همبستگی را داشت. کاشت در اولین تاریخ، یعنی 20 اردیبهشت و قطع آبیاری در 20 شهریور می‏تواند علاوه بر افزایش عملکرد، باعث صرفه‏جویی در 2 نوبت آبیاری شود که در صورت تکرار نتایج توصیه‌شدنی برای کشاورزان خواهد بود.

دوره 27 (1404)

دوره 26 (1403)

دوره 25 (1402)

دوره 24 (1401)

دوره 23 (1400)

دوره 22 (1399)

دوره 21 (1398)

دوره 20 (1397)

دوره 19 (1396)

دوره 18 (1395)

دوره 17 (1394)

دوره 16 (1393)

دوره 15 (1392)

دوره 14 (1391)

دوره 13 (1390)

دوره 12 (1389)

دوره 11 (1388)

کلیدواژه‌ها = ارتفاع بوته

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده