به زراعی کشاورزی - مقالات آماده انتشار

ارزیابی عملکرد کمی، عملکرد اسانس و محتوای عناصر غذایی آویشن در پاسخ به منابع کودی و رژیم‌های مختلف آبیاری

محمد طیب بایزیدی اقدم؛ جلال جلیلیان؛ حمید محمدی

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 583-599

https://doi.org/10.22059/jci.2021.317073.2502

چکیده

یکی از مهمترین اهداف کشت گیاهان دارویی، بهبود محتوای اسانس آنها می‌باشد که تحت تأثیر عواملی محیطی از جمله شرایط تنش کمآبیاری و تغذیهای قرار خواهد گرفت. بدین منظور، مطالعهای سه‌ساله به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه ارومیه در سال‌های زراعی 96-1393 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح ... بیشتر یکی از مهمترین اهداف کشت گیاهان دارویی، بهبود محتوای اسانس آنها می‌باشد که تحت تأثیر عواملی محیطی از جمله شرایط تنش کمآبیاری و تغذیهای قرار خواهد گرفت. بدین منظور، مطالعهای سه‌ساله به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه ارومیه در سال‌های زراعی 96-1393 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سطوح آبیاری در سه سطح (آبیاری نرمال، آبیاری تکمیلی و شرایط دیم) و فاکتور فرعی در شش سطح در برگیرنده تیمارهای کودی شامل کود زیستی (ازتوبارور یک+ فسفات بارور دو) همراه و بدون ورمی‌کمپوست، کود شیمیایی کامل و کود نانو کامل همراه و بدون ورمی‌کمپوست بود. نمونهبرداری و آنالیز صفات در سال زراعی 96-1395 (سال سوم کاشت) انجام گرفت. نتایج نشان داد تیمارهای آبیاری تکمیلی و دیم به‌ترتیب ضمن کاهش غلظت عناصر نیتروژن (94/14 و 72/7 درصد)، فسفر (20/31 و 71/37 درصد)، پتاسیم (58/11 و 14/9 درصد)، مس (27/14 و 96/28 درصد)، و وزن خشک کل آویشن (22/33 و 14/56 درصد) سبب افزایش غلظت عناصر آهن (08/8 و 05/66 درصد)، روی (82/16 و 16/7 درصد) و عملکرد اسانس (32/25 و 11/37 درصد) نسبت به شرایط آبیاری نرمال شد. کاربرد تلفیقی کود نانو با ورمی‌کمپوست در شرایط آبیاری نرمال و کاربرد کود نانو در شرایط آبیاری تکمیلی و دیم منجر به بهبود عملکرد اسانس (بهترتیب 70/2، 39/3 و 78/3 درصد) شد. به‌طور کلی بهبود عملکرد اسانس در شرایط نامساعد محیطی بههنگام کاربرد کود نانو، نشاندهنده کارایی این کود در تأمین عناصر غذایی و دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار است.

اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید بر ویژگی‌های بیوشیمیایی و زراعی آویشن (.Thymus vulgaris L) در شرایط تنش خشکی

محمد نصری؛ زهرا کریمی؛ میثم اویسی؛ پورنگ کسرایی؛ حمیدرضا لاریجانی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1359-1372

https://doi.org/10.22059/jci.2022.329510.2605

چکیده

جهت بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید بر ویژگی‌های بیوشیمیایی آویشن، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در منطقه ورامین اجرا شد. عامل اصلی، سطوح آبیاری [60 (نرمال) و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خشکی)] و فاکتورهای فرعی نیز محلول‌پاشی ... بیشتر جهت بررسی اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید بر ویژگی‌های بیوشیمیایی آویشن، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در منطقه ورامین اجرا شد. عامل اصلی، سطوح آبیاری [60 (نرمال) و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر (تنش خشکی)] و فاکتورهای فرعی نیز محلول‌پاشی سطوح مختلف سالیسیلیک‌اسید [سه سطح شاهد (صفر)، 25 و 50 میلی‌گرم بر لیتر) و جاسمونیک‌اسید [سه سطح شاهد (صفر)، 1 و 2 میلی‌گرم بر لیتر] بود. برهم‌کنش سه‌گانه تنش خشکی× محلول‌پاشی سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در تمام صفات موردمطالعه در این پژوهش در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بیش‌ترین ارتفاع بوته (2/38 سانتی‌متر)، وزن‌های‌ تر و خشک شاخساره (3/7112 و 7/1778 کیلوگرم در هکتار)، درصد متابولیت‌های ثانویه (اسانس 28/0 و تیمول 9/60 درصد) و غلظت سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید برگ و کم‌ترین فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی آویشن باغی در تیمار آبیاری معمول همراه با محلول‌پاشی 50 و 2 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید مشاهده شد. محلول‌پاشی هم‌زمان سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در شرایط تنش خشکی، به‌ترتیب با کاهش 70، 85 و 72 درصدی فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی سوپراکسیداز دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز نسبت به شاهد باعث شد که آسیمیلاسیون تولیدی صرف تولید ماده خشک شود. بنابراین استفاده خارجی 50 و 2 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک‌اسید و جاسمونیک‌اسید در شرایط تنش خشکی، در بهبود صفات مرتبط با عملکرد و افزایش تولید گیاه آویشن می‌تواند مدنظر باشد.

تأثیرکودهای آلی و شیمیایی بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forssk.)

عبدالشکور رئیسی؛ فاطمه نصرتی؛ حسین پیری

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 601-614

https://doi.org/10.22059/jci.2021.318412.2513

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه توده محلی ایرانشهر در سال زراعی 98-1397 در شهرستان ایرانشهر، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و چهار تکرار به‌اجرا در آمد. تیمارهای کودی شامل کود زیستی فسفات بارور2، کود زیستی فسفات بارور3، کود دامی گاوی، سوپرفسفات‌تریپل ... بیشتر این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه توده محلی ایرانشهر در سال زراعی 98-1397 در شهرستان ایرانشهر، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و چهار تکرار به‌اجرا در آمد. تیمارهای کودی شامل کود زیستی فسفات بارور2، کود زیستی فسفات بارور3، کود دامی گاوی، سوپرفسفات‌تریپل و ورمی‌کمپوست بودند که با شاهد (عدم مصرف کود) نیز مقایسه شدند. نتایج نشان داد که اثر کودها بر اکثر ویژگی‌های موردبررسی در سطح احتمال یک درصد معنیدار شد. تأثیر تیمارها بر ویژگی‌های شاخص تورم، شاخص سبزینگی و ارتفاع بوته در سطح احتمال پنج درصد معنیدار شد. بیش‌ترین درصد نیتروژن دانه (24/6) و پتاسیم دانه (42/0) تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله، طول سنبله، وزن تر بوته، شاخص تورم، کربوهیدرات بذر و شاخص سبزینگی تحت تأثیر کود دامی حاصل شد. حداکثر مقدار طول ریشه، ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن خشک بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بوته، عملکرد در هکتار، موسیلاژ، پروتئین، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل تحت تأثیر کود ورمیکمپوست به‌دست آمد. تیمار ورمیکمپوست عملکرد دانه و کلروفیل کل را به‌ترتیب به میزان 56/46 و 76/32 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. هم‌چنین شاهد و کود زیستی بارور۲ به‌ترتیب بیش‌ترین میزان تورم و بیش‌ترین درصد فسفر دانه را به‌خود اختصاص دادند. به‌طوربه‌طورکلی این نتیجه حاصل می‌شود که کود آلی ورمیکمپوست بر اکثر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه اسفرزه به نسبت تأثیر بیش‌تری دارد و استفاده از آن مناسب می‌باشد.

تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر برخی پاسخ‌های فیزیولوژیک و عملکرد سیاهدانه تحت سطوح مختلف آبیاری

مونا آروند؛ یوسف سهرابی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1373-1390

https://doi.org/10.22059/jci.2022.332375.2629

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر مدیریت تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی تحت سطوح مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سیاهدانه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار سال ۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان اجرا شد. سطوح آبیاری شامل آبیاری به میزان ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه و ۷۰ ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر مدیریت تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی تحت سطوح مختلف آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سیاهدانه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در بهار سال ۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان اجرا شد. سطوح آبیاری شامل آبیاری به میزان ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه و ۷۰ درصد نیاز آبی گیاه به‌عنوان فاکتور اصلی و سطوح کودی شامل۱۰۰ درصد کودهای شیمیایی، ۸۰ درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی، ۶۰ درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی، ۴۰ درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی و عدم استفاده از کود به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تحت شرایط آبیاری به میزان 70 درصد نیاز آبی گیاه غلظت پرولین، کربوهیدرات‌های محلول در آب و الکل و پراکسیداسیون لیپیدی افزایش یافت، اما مقادیر سایر پارامترهای فیزیولوژیک موردبررسی و عملکرد دانه کاهش پیدا کرد. تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی اثرات مثبتی بر صفات فیزیولوژیک موردبررسی و عملکرد دانه داشت، به‌طوری‌که بیش‌ترین عملکرد دانه از تیمار تلفیق ۶۰ درصد کودهای شیمیایی+ کودهای زیستی (18/798 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد که نسبت به تیمار شاهد (بدون کود) 22/37 درصد افزایش نشان داد. با توجه به اثرات مثبت تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی بر پارامترهای فیزیولوژیک و عملکرد دانه، جایگزین‌کردن تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی به جای مصرف صرف کودهای شیمیایی پیشنهاد می‌شود.

اثر محلول‌پاشی با اسید‌های آمینه و همزیستی با گونه‌های قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)

مهدی طاهری اصغری

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 615-629

https://doi.org/10.22059/jci.2021.320460.2530

چکیده

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه و کاربرد قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، طی سالهای زراعی 99-1398 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه گونه قارچ ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه و کاربرد قارچ مایکوریزا بر ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، طی سالهای زراعی 99-1398 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه گونه قارچ مایکوریزا (شاهد، Glomus mosseae، G.etunicatum و G. intraradices) و سطوح کود اسیدآمینه سورن (این ترکیب تجاری حاوی انواع اسیدهای آمینه ضروری برای گیاه است) شامل بدون محلول‌پاشی و محلول‌پاشی در دو مرحله ساقهدهی و گلدهی بود. نتایج نشان داد تلقیح با مایکوریزا بر همه صفات موردبررسی معنیدار بود. هم‌چنین اثر کود اسیدآمینه بر همه صفات به‌جز درصد اسانس و عملکرد عصاره اثر معنیداری داشت. در بین مایکوریزاهای مورداستفاده، Glomus mosseae توانست در بیش‌تر صفات نسبت بقیه قارچها برتری داشته باشد. بیش‌ترین عملکرد بذر از تیمار کود اسیدآمینه و Glomus mosseae با مقدار 2343 کیلوگرم در هکتار و بیش‌ترین عملکرد اسانس نیز از تیمار Glomus mosseae با مقدار 74/7 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. با نتایج به‌دست‌آمده میتوان گفت استفاده از کودهای دارای اسیدآمینه به‌همراه تلقیح با مایکوریزا اثر مثبتی بر صفات گیاه دارویی همیشه‌بهار دارد.

مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد بذر ژنوتیپ‌های مختلف کدو آجیلی (.Cucurbita sp) در کشت پاییزه استان هرمزگان

حامد حسن زاده خانکهدانی؛ مشهید هناره اشکه سو؛ سیده سمیه شفیعی ماسوله؛ محمدجواد زمانی

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1391-1405

https://doi.org/10.22059/jci.2022.331873.2620

چکیده

با توجه به اهمیت غذایی بذر کدو آجیلی و ارزش تجاری آن، به‌منظور مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد بذر ژنوتیپ‌های مختلف کدو آجیلی در کشت پاییزه استان هرمزگان، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 30 ژنوتیپ کدو جمع‌آوری‌شده از شهرستان‌های مختلف استان آذربایجان‌غربی، گلستان و اصفهان در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میناب، طی ... بیشتر با توجه به اهمیت غذایی بذر کدو آجیلی و ارزش تجاری آن، به‌منظور مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد بذر ژنوتیپ‌های مختلف کدو آجیلی در کشت پاییزه استان هرمزگان، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 30 ژنوتیپ کدو جمع‌آوری‌شده از شهرستان‌های مختلف استان آذربایجان‌غربی، گلستان و اصفهان در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میناب، طی دو سال زراعی 99-1398 و 98-1397 اجرا شد. آماده‌سازی زمین در مردادماه و کشت بذور در اواخر شهریورماه انجام شد. صفات موردبررسی عبارت بودند از طول بوته، تعداد میوه در بوته، وزن میوه، طول و عرض میوه، عملکرد میوه، عملکرد دانه، وزن صددانه، درصد بذرهای پوک، درصد مغز دانه نسبت به خود بذر و درصد تلخی مغز. براساس نتایج صفات مهمی نظیر عملکرد بذر، اندازه بذر، درصد پوکی و نیز نسبت مغز به کل بذر، ژنوتیپ‌های Kh6، Kh5، CP7-A، Kh2، انتخابی CP3، سلف CP4-B، سلف CP7-B، کدو تنبل اصفهان، CP4-E، O6، CP2-B و N2 از وضعیت مناسب‌تری نسبت به بقیه برخوردار بودند. با ارزیابی کلیه صفات موردبررسی و هم‌چنین براساس هزینه‌های تولید و سود خالص برداشتی، امکان کشت کدو آجیلی در منطقه میناب با استفاده از ژنوتیپ‌های جمع‌آوری‌شده از منطقه خوی شامل Kh6 و Kh5؛ ژنوتیپ‌های استان گلستان شامل CP7-A، سلف CP7-B، CP4-E و CP2-B و کدو تنبل اصفهان وجود دارد.

تأثیر سیلیکون بر ویژگی‌های کمی و فیزیولوژیک گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.) تحت رژیم های آبیاری

محمدرضا کیمیایی؛ علی رضا سیروس مهر؛ براتعلی فاخری

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 631-643

https://doi.org/10.22059/jci.2022.322842.2544

چکیده

بهمنظور بررسی تأثیر رژیمهای آبیاری و محلولپاشی سیلیکون بر ویژگی‌های کمی و فیزیولوژیک گاوزبان، آزمایشی بهصورت اسپلیتپلات و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل (زهک) اجرا شد. تیمارها شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح (90، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه) بهعنوان ... بیشتر بهمنظور بررسی تأثیر رژیمهای آبیاری و محلولپاشی سیلیکون بر ویژگی‌های کمی و فیزیولوژیک گاوزبان، آزمایشی بهصورت اسپلیتپلات و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل (زهک) اجرا شد. تیمارها شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح (90، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی مزرعه) بهعنوان عامل اصلی و چهار سطح محلولپاشی سیلیکون بهفرم سیلیکاتسدیم (Na2SiO3) (صفر، 2، 4 و 6 میلیمولار) بهعنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد بیش‌ترین میزان پرولین از اثر متقابل رژیم آبیاری 50 درصد ظرفیت زراعی بدون کاربرد سیلیکون بهمیزان 7847/0 میلیگرم بر وزنتر بهدست آمد. براساس نتایج مقایسه میانگین، بیش‌ترین میزان کلروفیل a (919/15 میلیگرم در گرم برگ)، کلروفیل b (14/7 میلیگرم در گرم برگ)، از اثر متقابل رژیم آبیاری 70 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد 2 میلیمولار سیلیکون، هم‌چنین تعداد گل در بوته، عملکرد خشک کل بوته (520 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (1187 کیلوگرم در هکتار)، بهترتیب از اثر متقابل رژیم آبیاری 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد 6 میلیمولار سیلیکون بهدست آمد. بهطورکلی، سیلیکون اثرات رژیمهای آبیاری را کاهش و سبب افزایش مقاومت گاوزبان در برابر کمآبی میشود. بنابراین استفاده از تیمار 4 میلیمولار سیلیکون جهت دستیابی به حداکثر عملکرد گل تحت شرایط کمآبی مناسب بهنظر میرسد.

مدل‌سازی جوانه‌زنی گوار (Cyamopsis tetragonoloba) تحت تأثیر گرادیان دما و پتانسیل آب: مدل زمان دما رطوبتی

محسن زعفرانیه؛ آرمان آذری

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1407-1420

https://doi.org/10.22059/jci.2022.332131.2624

چکیده

این پژوهش به‌منظور کمی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه گوار (Cyamopsis tetragonoloba) نسبت به دما و پتانسیل آب انجام گرفت. بدین‌منظور، مطالعه‌ای در آزمایشگاه دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان در سال 1399، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به‌منظور کمی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه گوار نسبت دما (تیمارهای دمایی پنج، 10، 15، ... بیشتر این پژوهش به‌منظور کمی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه گوار (Cyamopsis tetragonoloba) نسبت به دما و پتانسیل آب انجام گرفت. بدین‌منظور، مطالعه‌ای در آزمایشگاه دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان در سال 1399، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به‌منظور کمی‌سازی واکنش سرعت جوانه‌زنی گیاه گوار نسبت دما (تیمارهای دمایی پنج، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‌گراد) و تنش خشکی (پتانسیل آب صفر، 2/0-، 4/0-، 6/0-، 8/0-، 1- مگاپاسگال)( انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که مدل بتا بهترین مدل برای توصیف تأثیر دما و پتانسیل آب بر سرعت جوانه‌زنی بود. با توجه به پتانسیل‌های آب مختلف، محدوده دمای پایه، مطلوب و حداکثر برای جوانهزنی بذر گوار به‌ترتیب از 3/7 تا 12، 1/22 تا 8/25 و 2/32 تا 36 درجه سانتی‌گراد برآورد شد. ساعت بیولوژیکی موردنیاز در غلظت‌های مختلف پتانسیل آب از 24/43 تا 3/136 ساعت متفاوت بود. در مدل زمان دما رطوبتی، ثابت دما رطوبتی، پتانسیل آب پایه و دمای پایه به‌ترتیب 3/268 مگاپاسگال درجه سانتی‌گراد در ساعت، 103/1- مگاپاسگال و 36/8 درجه سانتی‌گراد تخمین زده شد. از داده‌های به‌دست‌آمده از این مدل‌ها می‌توان برای پیش‌بینی و مقدار مقاومت این گیاه در برابر تنش خشکی در مرحله جوانه‌زنی در استقرار و مدیریت بهتر گیاه گوار برای کشت در مناطق مختلف استفاده نمود.

تداخل علف‌های هرز تاج‌خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus L.) و سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv) بر عملکرد و اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)

سیده رقیه حسینی ولیکی؛ رحمت عباسی؛ همت اله پیردشتی؛ وحید اکبرپور

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 645-658

https://doi.org/10.22059/jci.2021.308374.2436

چکیده

آلودگی به علف‌های هرز در اراضی زراعی بسیار فراتر از یک گونه می‌باشد، بنابراین توجه به تداخل چند گونه‌ای علف‌های هرز از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه به‌منظور بررسی ارزیابی عملکرد و اسانس گیاه رازیانه تحت رقابت هم‌زمان تراکمهای علفهای هرز تاج‌خروس ریشه قرمز و سوروف در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ... بیشتر

بررسی برهم‌کنش پایه و رقم سیب بر صفات کمی و کیفی میوه در شرایط آب‌وهوایی مشهد

الهه حسینی ثانوی؛ بهرام عابدی؛ طاهره پروانه

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1421-1433

https://doi.org/10.22059/jci.2022.332244.2626

چکیده

مطالعات زیادی در مورد تأثیر پایه و رقم بر صفات فیزیکوشیمیایی سیب صورت گرفته و نتایج تأثیرگذاری متفاوت این دو عامل را نشان داده‌اند. به‌منظور ارزیابی اثر سه پایه رویشی M9، M7 و MM106 بر برخی صفات کمی و کیفی میوه سیب ارقام "گلدن‌دلیشز" و "رددلیشز"، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات ... بیشتر مطالعات زیادی در مورد تأثیر پایه و رقم بر صفات فیزیکوشیمیایی سیب صورت گرفته و نتایج تأثیرگذاری متفاوت این دو عامل را نشان داده‌اند. به‌منظور ارزیابی اثر سه پایه رویشی M9، M7 و MM106 بر برخی صفات کمی و کیفی میوه سیب ارقام "گلدن‌دلیشز" و "رددلیشز"، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی مشهد در اواخر تابستان 1400 اجرا شد. صفات کمی و کیفی میوه شامل وزن، حجم، چگالی، طول، قطر، سفتی، اسیدیته، مواد جامد محلول، محتوای فنلی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و آنتوسیانین میوه در این آزمایش اندازه‌گیری شد. براساس نتایج بیش‌ترین مقدار فنل کل (9/652 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) و آنتوسیانین (9/35 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) در ترکیب رقم "رددلیشز" روی پایه M9 مشاهده شد. رقم "رددلیشز" بیش‌ترین قطر (64/78 میلی‌متر) و وزن میوه (9/166 گرم) را به خود اختصاص داد. بیش‌ترین سفتی نیز در پایه M9 (64/5 کیلوگرم بر سانتی‌متر مکعب) مشاهده شد. به‌طورکلی، نتایج این پژوهش حاکی از تأثیر متفاوت برهم‌کنش پایه و رقم بر ویژگی‌های موردمطالعه بود و بسته به هدف باغدار می‌توان ترکیبات پیوندی گوناگونی را توصیه نمود. ارقام بر روی پایه M9و MM106 با داشتن ترکیبات فنلی و آنتوسیانین زیاد از نظر فواید سلامتی به‌عنوان ترکیب پیوندی ارزشمند در شرایط آب و هوایی مشهد پیشنهاد شد.

اثر سوپرجاذب و کم‌آبیاری بر عملکرد، بهره‌وری مصرف آب و توابع تولید گوجه‌فرنگی گیلاسی

سید پویا حسینی؛ سودابه گلستانی کرمانی؛ کوروش قادری؛ نسرین سیاری

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 659-672

https://doi.org/10.22059/jci.2021.317149.2503

چکیده

با توجه به کمبود منابع آبی و اثرات منفی آن بر عملکرد محصولات کشاورزی و لزوم تأمین امنیت غذایی، ارائه راه‌کارهای مؤثر جهت بهبود مدیریت و بهرهوری مصرف آب در این بخش ضروری است. بدین منظور در بهار 1398 آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه باهنر کرمان انجام شد. فاکتورهای پژوهش شامل سه سطح ... بیشتر با توجه به کمبود منابع آبی و اثرات منفی آن بر عملکرد محصولات کشاورزی و لزوم تأمین امنیت غذایی، ارائه راه‌کارهای مؤثر جهت بهبود مدیریت و بهرهوری مصرف آب در این بخش ضروری است. بدین منظور در بهار 1398 آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه باهنر کرمان انجام شد. فاکتورهای پژوهش شامل سه سطح آبیاری FC100، FC75 و FC50 (100 و 75 و 50 درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان فاکتور اول و دو سطح سوپرجاذب شامل S0 و S5 (صفر و 5 گرم در هر کیلوگرم خاک) به‌عنوان فاکتور دوم بود که با پنج تکرار انجام شد. بیش‌ترین مقدار عملکرد (23/40 تن در هکتار) و بهرهوری مصرف آب (36/10کیلوگرم بر مترمکعب) در تیمار FC100S5 مشاهده شد که نسبت به مقادیر ثبت‌شده در شرایط رطوبتی مشابه و بدون کاربرد سوپرجاذب به‌ترتیب 71/5 و 6/47 درصد افزایش داشت. بیش‌ترین مقدار کلروفیل کل (12/25 میلیگرم بر میلیلیتر) در تیمار FC100S5 مشاهده شد که نسبت به مقدار شاهد 44/19 درصد افزایش داشت. بیش‌ترین مقدار ویتامین ث (10/29 میلیگرم در صد گرم نمونه) نیز در تیمار FC50S0 مشاهده شد که نسبت به حداقل مقدار ثبت‌شده 72/18 درصد افزایش داشت. در مجموع بررسی نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که بهرهوری مصرف آب گوجه‌فرنگی گیلاسی با وجود کاهش 25 درصدی رطوبت ظرفیت زراعی در تیمارFC75S5، اختلاف معنیداری با تیمار FC100S0 نداشت. براساس نتایج این پژوهش، تابع درجه دوم به‌عنوان تابع بهینه برآورد صفات مذکور در شرایط کاربرد و عدم کاربرد سوپرجاذب قابل توصیه میباشد.

اثرات محلول‌پاشی برگی با نیترات‌پتاسیم، نیترات‌کلسیم و بوریک‌اسید بر کاهش ترکیدگی قبل از برداشت نارنگیʼپیجʻ

بابک عدولی؛ بیژن مرادی؛ محمد علی شیری؛ معصومه کیااشکوریان

دوره 24، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 1435-1450

https://doi.org/10.22059/jci.2022.333003.2632

چکیده

ترکیدگی قبل از برداشت میوه مرکبات نابسامانی فیزیولوژی می‌باشد که با کاهش مقدار محصول قابل‌عرضه به بازار، خسارت قابل‌توجهی را به تولیدکنندگان ارقام حساس وارد می‌کند. مدیریت درست تغذیه درختان و توجه ویژه به سه عنصر کلیدی پتاسیم، کلسیم و بور که در استحکام دیواره‌های سلولی و یکپارچگی پوست میوه نقش دارند، می‌تواند در کاهش شدت ترکیدگی ... بیشتر ترکیدگی قبل از برداشت میوه مرکبات نابسامانی فیزیولوژی می‌باشد که با کاهش مقدار محصول قابل‌عرضه به بازار، خسارت قابل‌توجهی را به تولیدکنندگان ارقام حساس وارد می‌کند. مدیریت درست تغذیه درختان و توجه ویژه به سه عنصر کلیدی پتاسیم، کلسیم و بور که در استحکام دیواره‌های سلولی و یکپارچگی پوست میوه نقش دارند، می‌تواند در کاهش شدت ترکیدگی مؤثر باشد. بر این اساس، آزمایشی به‌منظور بررسی اثرات محلول‌پاشی برگی نیترات‌پتاسیم یک درصد، نیترات‌کلسیم یک درصد و بوریک‌اسید نیم درصد در زمان پایان ریزش جودرو بر کاهش شدت ترکیدگی و برخی صفات میوه نارنگی ʼپیجʻ در رامسر (پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه‌گرمسیری) طی دو سال 1397 و 1398 انجام گرفت. این پژوهش به‌صورت تجزیه مرکب در زمان شامل دو فاکتور سال‌های انجام آزمایش و تیمارهای مختلف محلول‌پاشی عناصر غذایی بود که در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمارها به‌ویژه نیترات‌پتاسیم یک درصد شدت ترکیدگی قبل از برداشت میوه را کاهش داده و موجب افزایش محصول و بهبود صفات کمی و کیفی میوه شدند، اما در عین حال بر فعالیت آنزیم پلی‌گالاکتوروناز، تراکم سلولی گلگاه و قطر ناف بی‌اثر بوده‌اند. در نهایت، می‌توان محلول‌پاشی برگی عناصر غذایی به‌ویژه نیترات‌پتاسیم یک درصد را به‌عنوان روشی مؤثر برای کنترل ترک‌خوردگی قبل از برداشت و افزایش کمیت و کیفیت میوه نارنگی ’پیج‘ پیشنهاد کرد.

مطالعه تأثیر روش های مختلف کاربرد هیومیک اسید و آمینوکلات بر ویژگی‌های رشد، عملکرد و غلظت عناصر غذایی خیار گلخانه ای واریته سوپرسلطان

محسن سیلسپور

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 673-684

https://doi.org/10.22059/jci.2021.317591.2506

چکیده

بهمنظور ارزیابی اثر روشهای مختلف مصرف (برگپاشی و مصرف خاکی) هیومیکاسید و آمینوکلات بر رشد و عملکرد خیار گلخانهای (Cucumis sativus L.) رقم سوپرسلطان، آزمایش گلخانهای دوساله (98-1397) بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی، با دو عامل هیومیکاسید (بدون کاربرد هیومیکاسید، کاربرد خاکی هیومیکاسید ... بیشتر بهمنظور ارزیابی اثر روشهای مختلف مصرف (برگپاشی و مصرف خاکی) هیومیکاسید و آمینوکلات بر رشد و عملکرد خیار گلخانهای (Cucumis sativus L.) رقم سوپرسلطان، آزمایش گلخانهای دوساله (98-1397) بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی، با دو عامل هیومیکاسید (بدون کاربرد هیومیکاسید، کاربرد خاکی هیومیکاسید و کاربرد هیومیکاسید بهصورت برگپاشی) و آمینوکلات (بدون کاربرد آمینوکلات، کاربرد خاکیآمینوکلات و کاربرد آمینوکلات بهصورت برگپاشی) در سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران اجرا شد. اثر کاربرد هیومیکاسید و آمینوکلات و اثر متقابل آن‌ها بر عملکرد میوه در واحد سطح، تعداد میوه در بوته، درصد ماده خشک میوه و شاخص کلروفیل برگ معنیدار بود، به گونهای که بیش‌ترین عملکرد میوه در واحد سطح، تعداد میوه در بوته، درصد ماده خشک میوه و شاخص کلروفیل برگ از کاربرد خاکی هیومیکاسید و آمینوکلات بهدست آمد که به‌ترتیب 4/57، 6/58، 4/56 و 8/43 درصد بیش‌تر از تیمار شاهد بود. اثر کاربرد هیومیکاسید و آمینوکلات و اثر متقابل آن‌ها بر غلظت عناصر غذایی پرمصرف برگ معنیدار بود. بیش‌ترین غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم برگ از کاربرد خاکی هیومیکاسید و آمینوکلات بهدست آمد، به‌گونهای‌که غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم برگ در اثر کاربرد هیومیکاسید و آمینوکلات به‌صورت مصرف در خاک به‌ترتیب به میزان 44، 51 و 58 درصد افزایش نشان داد. براساس نتایج بهدست‌آمده، برای رسیدن به حداکثر عملکرد خیار گلخانهای در واحد سطح، کاربرد هم‌زمان هیومیکاسید و آمینوکلات بهصورت مصرف در خاک توصیه می‌شود.

اثر به‌کارگیری مایکوریزا و سیلیکات‌پتاسیم بر پارامترهای فتوسنتزی و فلورسانس کلروفیل توت‌فرنگی تحت تنش گرمایی

عالیه شفیعی؛ مهدی حدادی نژاد؛ سعید عشقی؛ کامران قاسمی

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 585-599

https://doi.org/10.22059/jci.2022.319121.2519

چکیده

به‌منظور بررسی اثر سیلیکات‌پتاسیم و قارچ مایکوریزا بر شاخص‌های فتوسنتزی توت‌فرنگی پژوهشی در سال 1398 در گلخانه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. این پژوهش به‌صورتبه‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه فاکتور شامل قارچ مایکوریزا در دو سطح (وجود و عدم قارچ مایکوریزا)، سیلیکات‌پتاسیم دز سه سطح (صفر، 50 ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر سیلیکات‌پتاسیم و قارچ مایکوریزا بر شاخص‌های فتوسنتزی توت‌فرنگی پژوهشی در سال 1398 در گلخانه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. این پژوهش به‌صورتبه‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه فاکتور شامل قارچ مایکوریزا در دو سطح (وجود و عدم قارچ مایکوریزا)، سیلیکات‌پتاسیم دز سه سطح (صفر، 50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) به شکل محلول‌پاشی و دما در دو سطح (25 و 41 درجه سانتی‌گراد) با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد استفاده از سیلیکات‌پتاسیم منجر به کاهش خسارت تابش دریافتی در برگ‌های توت‌فرنگی شد. به‌طوری‌که در شرایط تنش گرمایی و با وجود دریافت 1133 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه تابش فعال فتوسنتزی، مقدار تابش جذب‌شده تا سه برابر نسبت به شاهد کاهش یافت. برخلاف روند افزایشی تعرق در تیمار شاهد، تیمار بوته با سیلیکات‌پتاسیم در حضور مایکوریزا، مانع از افزایش تعرق و هدایت روزنه‌ای و هدررفت آب، برای خنک‌کردن برگ در طول تنش گرمایی شد. به‌طوری‌که تلقیح ریشه با قارچ مایکوریزا منجر به شبکه هیفی گسترده ریشه شد و کارایی مصرف آب را تا 72 درصد بهبود داد. در نتیجه شرایط برای افزایش فتوسنتز خالص مهیا شد. هرچند تنش موجب افزایش فلورسانس پایه و کاهش بیشینه عملکرد کوانتومی سیستم نوریII شد. اما استفاده هم‌زمان از مایکوریزا و سیلیکات‌پتاسیم توانست این شاخص را تا رسیدن به سطح خوب (76/0) بهبود دهد. درنهایت، مشخص شد که تنش دمای بالا بسیاری از فاکتورهای فتوسنتزی بوته توت‌فرنگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و کاربرد سیلیکات‌پتاسیم هم‌زمان با قارچ مایکوریزا برخلاف کاربرد جداگانه آن‌ها، تا حد زیادی از آسیب گرما به بخش‌های مختلف بوته جلوگیری می‌نماید.

اثر برخی از کودهای آلی و زیستی در کاهش جمعیت نماتد مولد گره ریشه (.Meloidogyne spp) روی انار

راضیه اسدی؛ مصطفی درویش نیا؛ مهدی نصراصفهانی؛ عیدی بازگیر؛ سمیرا پاکباز

دوره 24، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 701-714

https://doi.org/10.22059/jci.2021.312965.2472

چکیده

یکی از عوامل بیماری‌زای گیاهان از جمله انار، نماتد‎های مولد گره ریشه (Meloidogyne spp.) هستند که خسارت‌های قابلتوجهی به این محصول مهم صادراتی وارد می‌سازند. با توجه به اهمیت موضوع در سال زراعی 98-1397 در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان پژوهشی با تیمارهایی شامل کودهای آلی کمپوست (40، 60 و 80 تن در هکتار)، ورمیکمپوست (40 تن در هکتار) و ماده تجاری ... بیشتر یکی از عوامل بیماری‌زای گیاهان از جمله انار، نماتد‎های مولد گره ریشه (Meloidogyne spp.) هستند که خسارت‌های قابلتوجهی به این محصول مهم صادراتی وارد می‌سازند. با توجه به اهمیت موضوع در سال زراعی 98-1397 در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان پژوهشی با تیمارهایی شامل کودهای آلی کمپوست (40، 60 و 80 تن در هکتار)، ورمیکمپوست (40 تن در هکتار) و ماده تجاری ماری‌گلد (200، 300 و400 گرم در مترمربع) روی گونه غالب Meloidogyne javanica، در شرایط گلخانه، بهصورت طرح کاملاً تصادفی روی نهال‌های انار انجام شد. شاخص‌های اندازهگیری، شامل تعداد گال روی ریشه، تعداد کیسه تخم و جمعیت نهایی تعداد تخم و لارو سن دوم موجود در گرم خاک و ریشه و فاکتورهای رشدی نهال‌های انار بودند. فاکتور تولیدمثل و درصد کاهش و یا افزایش جمعیت نماتد مولد گره ریشه، در هر تیمار نسبت به جمعیت اولیه‌ همان تیمار محاسبه شد. نتایج نشان داد تیمار ورمیکمپوست (40 تن در هکتار) با کاهش جمعیت 35/94 درصد تعداد تخم و لارو بیش‌ترین اثر را در کاهش جمعیت نماتد مولد گره ریشه نسبت به سایر تیمارها داشته است. تیمارهای ماری‌گلد 400، 300 و 200 گرم در مترمربع به‌ترتیب با 47/93، 21/91 و 65/92 درصد کاهش جمعیت نماتد و تیمارهای کمپوست 80، 60 و 40 تن در هکتار به‌ترتیب با 67/89، 55/86 و 81/86 درصد کاهش در مراتب بعدی قرار گرفتند.

ارزیابی میزان جذب عناصر غذایی کم مصرف فلزی در کشت خالص و مخلوط برخی غلات با نخود و باقلا تحت شرایط مدیریت علف های هرز

لیلا سلیمانپور؛ روح اله نادری؛ مهدی نجفی قیری

دوره 18، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 1017-1031

https://doi.org/10.22059/jci.2016.56659

چکیده

به منظور بررسی میزان جذب عناصر غذایی کم مصرف فلزی در کشت مخلوط غلات-لگوم، در سال زراعی 94-1393 آزمایشی مزرعه‌ای در دانشکده کشاورزی داراب، دانشگاه شیراز انجام شد. در این آزمایش 10 تیمار تک کشتی گندم، جو، تریتیکاله، نخود و باقلا با و بدون حضور علف هرز، و شش تیمار کشت مخلوط گندم+ نخود، گندم+ باقلا، جو+ نخود، جو+ باقلا، تریتیکاله+ نخود و تریتیکاله+ ... بیشتر به منظور بررسی میزان جذب عناصر غذایی کم مصرف فلزی در کشت مخلوط غلات-لگوم، در سال زراعی 94-1393 آزمایشی مزرعه‌ای در دانشکده کشاورزی داراب، دانشگاه شیراز انجام شد. در این آزمایش 10 تیمار تک کشتی گندم، جو، تریتیکاله، نخود و باقلا با و بدون حضور علف هرز، و شش تیمار کشت مخلوط گندم+ نخود، گندم+ باقلا، جو+ نخود، جو+ باقلا، تریتیکاله+ نخود و تریتیکاله+ باقلا با حضور علف هرز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایش تأثیر معنی‌داری بر جذب عناصر آهن، روی، مس و منگنز داشتند، به طوریکه بیشترین محتوای آهن، روی، مس و منگنز شاخساره غلات به ترتیب در تیمارهای تک کشتی تریتیکاله بدون علف هرز (2/353 میلی گرم بر کیلوگرم)، کشت مخلوط جو + باقلا (18/20 میلی گرم بر کیلوگرم)، کشت مخلوط گندم + باقلا (59/23 میلی گرم بر کیلوگرم) و تک کشتی گندم بدون علف هرز (22/28 میلی گرم بر کیلوگرم) به دست آمد. بیشترین محتوای آهن، روی، مس و منگنز شاخساره لگوم‌ها نیز به ترتیب در تیمارهای کشت مخلوط گندم + باقلا (1/673 میلی گرم بر کیلوگرم)، کشت مخلوط جو + نخود (24/26 میلی گرم بر کیلوگرم)، کشت مخلوط ترتیکاله + باقلا (33/28 میلی گرم بر کیلوگرم) و تک کشتی باقلا بدون علف هرز (26/32 میلی گرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. ترتیب میزان جذب عناصر کم مصرف فلزی در گندم، جو، تریتیکاله، باقلا و علف‌های هرز به صورت آهن > منگنز > روی بود.

دوره 26 (1403)

دوره 25 (1402)

دوره 24 (1401)

دوره 23 (1400)

دوره 22 (1399)

دوره 21 (1398)

دوره 20 (1397)

دوره 19 (1396)

دوره 18 (1395)

دوره 17 (1394)

دوره 16 (1393)

دوره 15 (1392)

دوره 14 (1391)

دوره 13 (1390)

دوره 12 (1389)

دوره 11 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده