فاطمه رشیدی؛ نادعلی باقری؛ نادعلی بابائیان جلودار؛ علی دهستانی کلاگر
چکیده
هدف: با توجه به اهمیت زودرسی در کلزا، این تحقیق به‌منظور شناسایی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه و معرفی ارقام زودرس با عملکرد بالا در جنس براسیکا انجام گرفت.
روش پژوهش: مواد ژنتیکی مورد بررسی در این پژوهش شامل 100 ژنوتیپ از شش گونه جنس براسیکا (B.napus، B. juncea، B. nigra، B. rapa، B. carinata و B. oleracea) بود که به صورت دو تکرار در قالب طرح مربع لاتیس ...
بیشتر
هدف: با توجه به اهمیت زودرسی در کلزا، این تحقیق به‌منظور شناسایی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه و معرفی ارقام زودرس با عملکرد بالا در جنس براسیکا انجام گرفت.
روش پژوهش: مواد ژنتیکی مورد بررسی در این پژوهش شامل 100 ژنوتیپ از شش گونه جنس براسیکا (B.napus، B. juncea، B. nigra، B. rapa، B. carinata و B. oleracea) بود که به صورت دو تکرار در قالب طرح مربع لاتیس در مزارع تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری کشت گردیدند.
یافته‌ها: نتایج در تجزیه واریانس، ژنوتیپ‌های موردمطالعه از لحاظ تمام صفات زراعی، اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد ژنوتیپ‌های گونه B. napus بالاترین عملکرد و ژنوتیپ‌های گونه B. rapa زودرس‌ترین و کمترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. در نتایج همبستگی برای ژنوتیپ‌های تمام گونه‌ها، عملکرد با صفات روز تا رسیدگی، تعداد خورجین در بوته، وزن هزاردانه و تعداد دانه در خورجین همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت. رگرسیون گام به گام برای تمامی صفات در تمام گونه‌ها نشان‌‌دهنده اهمیت و نقش تعیین‌‌کننده صفات تعداد خورجین در بوته، وزن هزاردانه، تعداد دانه در خورجین و روز تا رسیدگی بر عملکرد ژنوتیپ‌ها بود. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، سه مؤلفه اول، 92 درصد از تغییرات را توجیه نمودند که به‌ترتیب پتانسیل عملکرد، فنولوژی و وزن هزاردانه نام‌گذاری شدند.
نتیجه‌گیری: به‌طور کلی نتایج نشان داد بهترین گونه، B. napus و بهترین ارقام از نظر زودرسی و عملکرد بالا ارقام Janetzika، Liragold، Hayola 401 و Hayola 308 از گونه B. napus معرفی شدند.
هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطااله سیادت؛ سید امیر موسوی
چکیده
به‌منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل و حساس کلزا به تنش خشکی در مراحل انتهایی گلدهی تا 50 درصد خورجیندهی و خورجیندهی تا برداشت در شرایط مزرعهای، آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل ...
بیشتر
به‌منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل و حساس کلزا به تنش خشکی در مراحل انتهایی گلدهی تا 50 درصد خورجیندهی و خورجیندهی تا برداشت در شرایط مزرعهای، آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه سطح آبیاری (۱- شاهد (بدون قطع آبیاری)، ۲- قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی (کد فنولوژی 60) تا تشکیل 50 درصد خورجین (کد فنولوژی 75) و ۳- قطع آبیاری در مرحله تشکیل خورجین تا برداشت (کد فنولوژی 99)) در کرت‌های اصلی و فاکتور فرعی شامل 10 ژنوتیپ (لانگپاد، آرام، آرجی‌اس 003، جانکوم، سولار، هایولا 4815، مهتاب، جولیوس، آگامکس و سالا) بود. جهت گزینش مطلوبتر ژنوتیپ‌های متحمل کلزا میتوان از شاخص‌های ذکرشده استفاده کرد. شاخص‌های MP (میانگین بهرهوری)، GMP (میانگین بهرهوری هندسی) و STI (شاخص تحمل تنش) مناسبترین شاخص‌های کمی تحمل به تنش خشکی در تیمارهای موردمطالعه بود. بیشترین عملکرد دانه تیمار شاهد از ژنوتیپ هایولا 4815، لانگپاد و سولار به‌ترتیب (8/2093، 1791 و 1700 کیلوگرم در هکتار) و کمترین از ژنوتیپ جانکوم (1/832 کیلوگرم در هکتار) و در تنش گلدهی تا 50 درصد خورجیندهی بیشترین عملکرد دانه ژنوتیپ هایولا 4815 (9/1563 کیلوگرم در هکتار) و لانگپاد (9/1150 کیلوگرم در هکتار) و کمترین از ژنوتیپ جانکوم و مهتاب به‌ترتیب با عملکرد دانه (540، 5/935 کیلوگرم در هکتار) بود.
امید لطفی فر؛ سمانه متقی
چکیده
هدف از این پژوهش استفاده از متاآنالیز جهت ترکیب نتایج آزمایش‌های انجام‌شده در ایران در مورد اثر تنش خشکی حاصل از قطع آبیاری در مراحل مختلف نمو، بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا بود. ویژگی‌های موردبررسی شامل عملکرد دانه، روغن و ماده خشک، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه و میزان روغن دانه بودند. نتایج نشان داد ...
بیشتر
هدف از این پژوهش استفاده از متاآنالیز جهت ترکیب نتایج آزمایش‌های انجام‌شده در ایران در مورد اثر تنش خشکی حاصل از قطع آبیاری در مراحل مختلف نمو، بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا بود. ویژگی‌های موردبررسی شامل عملکرد دانه، روغن و ماده خشک، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه و میزان روغن دانه بودند. نتایج نشان داد که تمامی ویژگیها تحت تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف نمو قرار گرفتند. قطع آبیاری در مراحل مختلف به‌صورت میانگین سبب کاهش 5/34 درصدی عملکرد دانه، 36 درصدی عملکرد روغن، 7/4 درصدی میزان روغن، 8/25 درصدی ماده خشک، 4/35 درصدی تعداد خورجین، 5/18 درصدی تعداد دانه در خورجین و 5/17 درصدی وزن هزاردانه و افزایش 9/49 درصدی میزان پرولین شد. بالاترین میزان کاهش در عملکرد دانه و روغن در تیمار قطع آبیاری از ساقهدهی مشاهده شد که به‌ترتیب منجر به کاهش 41 و 46 درصدی این دو ویژگی شد. همچنین در مورد اجزاء عملکرد بالاترین میزان کاهش تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و وزن هزاردانه به‌ترتیب از تیمارهای قطع آبیاری از ساقهدهی، گلدهی و خورجیندهی مشاهده شد.
مهدیه شیخعلیان؛ یوسف سهرابی؛ فرزاد حسین پناهی؛ امیرحسین شیرانی راد
چکیده
به‌منظور بررسی اثر بر‌همکنش سدیم نیتروپروساید و تنش خشکی بررنگیزه‌های فتوسنتزی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا آزمایشی طی دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از سه تیمار ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر بر‌همکنش سدیم نیتروپروساید و تنش خشکی بررنگیزه‌های فتوسنتزی و رابطه آن با عملکرد و اجزای عملکرد دانه کلزا آزمایشی طی دو سال زراعی (95-1394 و 96-1395) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از سه تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد)، قطع آبیاری از مرحله‌ی شروع خورجیندهی و قطع آبیاری از مرحله‌ی شروع پر شدن دانه و چهار تیمار محلول‌پاشی سدیم‌نیتروپروساید با غلظت‌های 0، 100، 200 و 300 میکرو مولار. نتایج نشان داد قطع آبیاری باعث کاهش معنی‌دار مقادیر صفات مورد مطالعه گردید. محلول‌پاشی سدیم‌نیتروپروساید مقادیر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در شرایط تنش و عدم تنش خشکی را افزایش داد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمارهای محلول‌پاشی گیاه با 300 میکرومولار سدیم نیتروپروساید و آبیاری کامل (5129 کیلوگرم در هکتار) و تیمار عدم محلول‌پاشی و قطع آبیاری از مرحله شروع خورجیندهی (3396 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. آزمایش بیانگر آن بود که مصرف سدیم نیتروپروساید می‌تواند اثرات مثبتی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، اجزای عملکرد و عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش و عدم تنش خشکی داشته باشد و لذا کاربرد آن در شرایط کمبود آب می‌تواند اثرات مخرب تنش خشکی را تا حدود زیادی تعدیل نماید.
کامل ساجد گلجه؛ سعید خماری؛ پریسا شیخ زاده مصدق؛ ناصر صباغ نیا؛ مهدی محب الدینی
چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی مواد نانو و اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگی‌های زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در گیاه کلزا بهاره تحت شرایط محدودیت‌های مختلف آب انجام شد. برای این هدف آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی مواد نانو و اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگی‌های زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه در گیاه کلزا بهاره تحت شرایط محدودیت‌های مختلف آب انجام شد. برای این هدف آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیل در دو سال زراعی 96- 1395 و 97- 1396 اجراشد. تیمارهای محدودیت آب شامل آبیاری کامل (تیمار شاهد) و قطع آبیاری در سه مرحله ساقه‌روی، گلدهی و دانه‌بندی و محلول‌پاشی مواد نانو به فرم نانودی‌اکسید سیلیکون (nSiO2) در سه سطح صفر (شاهد)، 60 و300 میلی‌گرم در لیتر و اسید سالیسیلیک (SA) در سه سطح صفر (شاهد)، 5/0 و 5/2 میلی‌مولار بودند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اثر سال بر صفات تعداد شاخه اصلی و فرعی در بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه معنی‌دار بود. محدودیت آب منجر به کاهش تمام صفات مورداندازه‌گیری شد، با این حال کاربرد محلول‌پاشی منجر به بهبود صفات رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه شد. بالاترین عملکرد دانه به‌ترتیب در سال اول و دوم آزمایش برابر 2705 و 1327 کیلوگرم در هکتار بود که از کاربرد 300 میلی‌گرم بر لیتر نانودی‌اکسیدسیلیکون به‌همراه 5/0 و 5/2 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در شرایط آبیاری نرمال به‌دست آمد و کمترین میزان متعلق به عدم محلول‌پاشی در شرایط قطع آبیاری در مراحل گلدهی و ساقه‌روی بود.
شهرام سخاوتی فر؛ علی راحمی کاریزکی؛ علی نخزری مقدم؛ مهدی ملاشاهی
چکیده
درک پتانسیل عملکرد و فاصله موجود بین عملکرد واقعی گیاهان زراعی با عملکرد قابل دستیابی برای تشخیص عوامل محدودکننده عملکرد ضروری است. برای شناخت محدودیت‌های مدیریتی تولید در گیاه کلزا، بررسی‌هایی در سال زراعی 96-1395 در 50 مزرعه انجام شد. این مطالعه در دهستان زاوکوه شهرستان کلاله که یکی از مناطق اصلی کشت کلزا در استان گلستان است، صورت ...
بیشتر
درک پتانسیل عملکرد و فاصله موجود بین عملکرد واقعی گیاهان زراعی با عملکرد قابل دستیابی برای تشخیص عوامل محدودکننده عملکرد ضروری است. برای شناخت محدودیت‌های مدیریتی تولید در گیاه کلزا، بررسی‌هایی در سال زراعی 96-1395 در 50 مزرعه انجام شد. این مطالعه در دهستان زاوکوه شهرستان کلاله که یکی از مناطق اصلی کشت کلزا در استان گلستان است، صورت گرفت. همه داده‌های مدیریتی مزارع پس از ثبت با استفاده از رگرسیون گام به گام و روشCPA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. با استفاده از مدل تولید و مقادیر پارامترهای مدل سهم هر یک از محدودیت‌ها در ایجاد خلاء عملکرد مشخص شدند. میزان خلاء عملکرد بر پایه اختلاف بین عملکرد قابل دستیابی و عملکرد میانگین کشاورزان در منطقه به دست آمد. نتایج نشان داد بین متوسط عملکرد واقعی (2308 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد قابل حصول (4123 کیلوگرم در هکتار)، 1818 کیلوگرم در هکتار خلا وجود دارد. مهم‌ترین فاکتورهای خلا عملکرد برای منطقه مورد مطالعه شامل مساحت مزرعه تحت مدیریت کشاورز با 4/21 درصد، عدم شخم تابستانه با 15 درصد، زمان تهیه زمین و شخم با 7/14 درصد، عدم مصرف بهینه کود نیتروژن 6/14 درصد، عدم مصرف بهینه کود پتاسیم با 14درصد، تراکم علف‌های هرز در واحد سطح 8/10 درصد، ضد عفونی بذر با حشره‌کش‌ها 1/8 درصد و زیر شکن با 4/1 درصد می‌باشد.
مهدی معتکفی؛ احمد قنبری؛ سید محسن موسوی نیک؛ علی رضا سیروس مهر
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی تأثیر محرک رشد آلی بر رشد و عملکرد کلزا (Brassica napus L.) رقم دلگان تحت شرایط تنش خشکی طی سال-زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی چاه نیمه دانشگاه زابل، بصورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح قطع آبیاری بر اساس مراحل فنولوژیک رشد (سیستم کدبندی سیلوستر-برادلی) ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی تأثیر محرک رشد آلی بر رشد و عملکرد کلزا (Brassica napus L.) رقم دلگان تحت شرایط تنش خشکی طی سال-زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی چاه نیمه دانشگاه زابل، بصورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح قطع آبیاری بر اساس مراحل فنولوژیک رشد (سیستم کدبندی سیلوستر-برادلی) در سه سطح شاهد (آبیاری کامل)، قطع آبیاری از مرحله رشدی کد20/2 (20 میانگره مشخص میشود) و آبیاری تا مرحله رشدی کد9/5 (تمام خورجین‌ها بیشتر از 2 سانتی‌متر طول دارند) و عامل فرعی شامل چهار تیمار کودی: شاهد (محلول‌پاشی آب خالص)، هامون گرین 1 در 10 لیتر + کلسیم، هامون گرین 1 در 20 لیتر + کلسیم و هامون گرین 1 در 30 لیتر + کلسیم بود. نتایج اثرات ساده نشان داد که قطع آبیاری از مرحله رشدی کد20/2 باعث کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن شد و از طرفی تیمار محلول‌پاشی 1 لیتر در 10 لیتر باعث افزایش صفات فوق بجز درصد روغن گردید. اما نتایج اثرات متقابل نشان داد که بالاترین مقدار کلروفیل a، b، کل، کارتنوئید، محتوی سلنیوم و کلسیم دانه از I1F2 و بیشترین مقدار پرولین از تیمار I3F2 به‌دست آمد. به‌طور کلی میتوان گفت محلول‌پاشی محرک رشد آلی باعث تعدیل اثرات منفی تنش خشکی در گیاه کلزا شد و به میزان 91/27 درصد باعث بهبود عملکرد دانه شده است.
علی شایان فر؛ فرشید قادری فر؛ رحمت الله بهمرام؛ افشین سلطانی؛ حمیدرضا صادقی پور
چکیده
کمون ثانویه یکی از اصلی‌ترین دلایل پایداری بانک بذر در خاک است. بذرهای کلزای موجود در بانک بذر خاک پس از رفع کمون ثانویه جوانه زده و می‌توانند به پراکنش ناخواسته ژن‌های هدف به دیگر گیاهان منجر شوند. در این مطالعه کمون ثانویه با استفاده از پلیاتیلنگلایکول 6000 بهمدت 14 روز تحت شرایط آزمایشگاهی در 41 لاین و 5 رقمکلزا القا و درصد ...
بیشتر
کمون ثانویه یکی از اصلی‌ترین دلایل پایداری بانک بذر در خاک است. بذرهای کلزای موجود در بانک بذر خاک پس از رفع کمون ثانویه جوانه زده و می‌توانند به پراکنش ناخواسته ژن‌های هدف به دیگر گیاهان منجر شوند. در این مطالعه کمون ثانویه با استفاده از پلیاتیلنگلایکول 6000 بهمدت 14 روز تحت شرایط آزمایشگاهی در 41 لاین و 5 رقمکلزا القا و درصد کمون ثانویه بذرها ثبت شد. این مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تمامی لاین‌ها و ارقام در شرایط مطلوب جوانه‌زنی، از جوانه‌زنی بسیار بالایی برخوردار (بالای 94 درصد) و پس از القای کمون ثانویه در پنج گروه بسیارکم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد با استفاده از تجزیة کلاستر، دسته‌بندی شدند. پنج لاین در گروه بسیارکم و دو لاین در گروه بسیار زیاد و بقیة لاین‌ها در گروه متوسط و کم قرار گرفتند. پنج رقم (RGS003، زرفام، هایولا 401، هایولا 308 و هایولا 50) از کمون ثانویه متوسط (40-60 درصد) برخوردار بودند که بیانگر عدم توجه اصلاح‌گران به بحث مهم کمون ثانویة آنها طی روند اصلاح آنها بوده است. دسته‌بندی لاین‌ها براساس سطح کمون ثانویه به تولیدکنندگان بذر کمک می‌کند تا لاین‌هایی را انتخاب کنند تا علاوه بر عملکرد و دیگر ویژگی‌های مهم در امر تولید بذر، از کمون ثانویه پایین‌تری برخوردار باشند تا از دیدگاه تولید بذر مشکلات ناشی از آنها در محصول بعد به حداقل برسد.
حمید جباری؛ نیر اعظم خوش خلق سیما؛ غلام عباس اکبری؛ ایرج اله دادی؛ امیر حسین شیرانی راد؛ علی حامد
چکیده
به منظور بررسی رابطه سیستم ریشهای با روابط آبی گیاه کلزا در شرایط تنش خشکی، یک آزمایش گلدانی در گلخانه فیزیولوژی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران واقع در شهر کرج، در سال 1391 انجام شد. در این بررسی پنج رقم کلزای تجاری پاییزه در چهار تیمار آبیاری، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد ...
بیشتر
به منظور بررسی رابطه سیستم ریشهای با روابط آبی گیاه کلزا در شرایط تنش خشکی، یک آزمایش گلدانی در گلخانه فیزیولوژی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران واقع در شهر کرج، در سال 1391 انجام شد. در این بررسی پنج رقم کلزای تجاری پاییزه در چهار تیمار آبیاری، به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که واکنش ارقام از نظر تغییرات هدایت روزنهای، عدد اسپد، طول و قطر ریشه، صفات مورفولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد به سطوح آبیاری متفاوت بود. در تیمار شاهد، بیشترین عملکرد دانه در رقم ‘کوپر’[1] و به واسطه تولید بالاترین تعداد خورجین در گیاه مشاهده شد، درحالیکه در تیمارهای تنش خشکی رقم ‘اپرا’[2] از بالاترین عملکرد دانه برخوردار بود. این موضوع با بالاتر بودن طول و قطر ریشه در رقم ‘اپرا’ مرتبط بود که به موجب آن دوام سطح برگ بالا، بیشترین میزان هدایت روزنهای، تعداد خورجین و تعداد دانه در خورجین نیز در همین رقم مشاهده شد. نتایج کلی پژوهش حاضر نشان داد که نقش خصوصیات مورفولوژی ریشه در افزایش تحمل به خشکی در گیاه کلزا بسیار پررنگ است و یک سیستم ریشهای کارآمد به همراه هدایت روزنهای بالا، دوام سطح برگ زیاد و تولید تعداد خورجین زیاد بیشترین نقش را در پایداری عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش خشکی دارد. [1]. Cooper [2]. Opera
معرفت مصطفوی راد؛ اسماعیل جدیدی؛ تقی بابایی
چکیده
آزمایش حاضر به‌منظور ارزیابی عملکرد و صفات کیفی دانه و روغن در برخی ارقام زمستانة کلزا (Brassica napus L.) تحت تأثیر کودهای کم‌مصرف در سال زراعی 1390-91 به صورت کرت‌های خردشده با طرح پایة بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در اراک اجرا شد. تیمارها شامل بدون مصرف کود، آهن، روی، منگنز، آهن + روی، آهن + منگنز، روی + منگنز، آهن + روی + منگنز و ارقام کلزا ...
بیشتر
آزمایش حاضر به‌منظور ارزیابی عملکرد و صفات کیفی دانه و روغن در برخی ارقام زمستانة کلزا (Brassica napus L.) تحت تأثیر کودهای کم‌مصرف در سال زراعی 1390-91 به صورت کرت‌های خردشده با طرح پایة بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در اراک اجرا شد. تیمارها شامل بدون مصرف کود، آهن، روی، منگنز، آهن + روی، آهن + منگنز، روی + منگنز، آهن + روی + منگنز و ارقام کلزا شامل ‘زرفام’، ‘اوکاپی’، ‘مودنا’ و ‘لیکورد’ به‌ترتیب فاکتور اصلی و فرعی بود. نتایج نشان داد که رقم ‘اوکاپی’ تحت تأثیر تیمارهای بدون مصرف کود (4194 کیلوگرم در هکتار) و تیمار روی + منگنز (4011 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب، بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد. در این پژوهش، رقم ‘لیکورد’ در تیمارهای شاهد و آهن + منگنز بیشترین میزان روی دانه را نشان داد. بیشترین میزان مس دانه در رقم ‘مودنا’ و تیمار کودی آهن + روی به‌دست آمد. بیشترین میزان آهن دانه در رقم ‘مودنا’و تیمارهای کودی آهن و آهن + روی مشاهده شد. همچنین، بیشترین میزان منگنز دانه در رقم ‘مودنا’ و تیمار کودی روی + منگنز به‌دست آمد. به‌طور کلی، تیمار کودی روی + منگنز، عملکرد دانه و اسید چرب اولئیک را در رقم ‘اوکاپی’ افزایش داد. بدین‌ترتیب، این تیمارها در منطقة اراک و شرایط اقلیمی مشابه توصیه میشود.
مونا سروری؛ سید محمدرضا احتشامی؛ محمد ربیعی؛ کاظم خاوازی
چکیده
برای بررسی اثر سویه‌های Azotobacter chroococcum بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی کلزای زمستانه (Brassica napus L.) ، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار طی فصل زراعی 89-1388 در مؤسسة تحقیقات برنج رشت انجام شد. تیمارهای استفاده‌شده، انواع سویه‌های ازتوباکتر شامل استفاده از کودهای شیمیایی و بدون تلقیح بذر (تیمار شاهد)، تلقیح بذر با سویه ...
بیشتر
برای بررسی اثر سویه‌های Azotobacter chroococcum بر عملکرد، اجزای عملکرد و صفات کیفی کلزای زمستانه (Brassica napus L.) ، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار طی فصل زراعی 89-1388 در مؤسسة تحقیقات برنج رشت انجام شد. تیمارهای استفاده‌شده، انواع سویه‌های ازتوباکتر شامل استفاده از کودهای شیمیایی و بدون تلقیح بذر (تیمار شاهد)، تلقیح بذر با سویه 6، 9، 11، 12، 13، 14، 15، 16، 19، 21، 23، 25، 28، 35 و 38 ازتوباکتر بودند. نتایج نشان داد که ازتوباکتر بر تمامی صفات مورد بررسی اثر معنی‌داری داشت. سویة 14 ازتوباکتر بیشترین میزان فسفر، پتاسیم، منیزیم و عملکرد روغن را به خود اختصاص داد. سویة 12 با میانگین 43/3532 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را سبب شد که از لحاظ آماری با سویه‌های 9 و 14 در یک سطح قرار گرفت. ازتوباکتر سویة 12 نیز بیشترین اجزای عملکرد دانه و میزان نیتروژن، کلسیم و درصد روغن را ایجاد کرد. تولید هورمون‌های محرک رشد، تثبیت نیتروژن، قابل حل‌کردن مواد معدنی از جمله فسفر، تولید سیدروفور و انواع آنتی‌بیوتیک از مکانیسم‌های اثر ازتوباکتر به شمار می‌روند که به نظر می‌‌رسد با استفاده از حداقل یکی از این مکانیسم‌ها، باعث افزایش عملکرد گیاه شده است. به‌طور کلی سویه‌های 9، 12 و 14 ازتوباکتر نسبت به سایر سویه‌ها اثر مثبت بیشتری بر صفات مورد بررسی اعمال کردند. نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از ازتوباکتر کروکوکوم باعث افزایش عملکرد و صفات کیفی کلزا میشود و میتوان از آن به‌عنوان مکمل کودهای شیمیایی استفاده کرد.
علیرضا بهدادیان؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی؛ حسین عجم نوروزی؛ حسن معصومی
چکیده
به منظور ارزیابی اثرات مدیریت کود نیتروژن در مرحلة جوانة زرد به‌عنوان یکی از مراحل مهم گلدهی بر عملکرد دانة کلزا با بهره‌گیری از شاخص تغذیة نیتروژن (نسبت غلظت نیتروژن در گیاه به حالت مطلوب آن)، آزمایشی به‌صورت آشیانه‌ای و در قالب طرح کاملا تصادفی در 15 مزرعه منتخب شهرستان گرگان که در سه سطح مدیریت خوب، متوسط و ضعیف طبقه‌بندی شده ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثرات مدیریت کود نیتروژن در مرحلة جوانة زرد به‌عنوان یکی از مراحل مهم گلدهی بر عملکرد دانة کلزا با بهره‌گیری از شاخص تغذیة نیتروژن (نسبت غلظت نیتروژن در گیاه به حالت مطلوب آن)، آزمایشی به‌صورت آشیانه‌ای و در قالب طرح کاملا تصادفی در 15 مزرعه منتخب شهرستان گرگان که در سه سطح مدیریت خوب، متوسط و ضعیف طبقه‌بندی شده بودند، در سال زراعی 89 ـ 1388 انجام شد. در طول این مطالعه، با هدف کمیسازی مدیریت زراعی، پرسشنامههایی نیز با کمک کشاورزان تکمیل شد. براساس نتایج بهدستآمده، سطوح مدیریت مورد بررسی از نظر شاخص تغذیة نیتروژن دارای تفاوت معنی‌دار (P<0.01) بودند. در این آزمایش با وجود آنکه مقادیر شاخص تغذیة نیتروژن در مزارع با سطح مدیریت خوب بالاتر از دیگر سطوح مدیریت بود، اما در طول فصل رشد و در هر سه سطح مدیریت، میزان این شاخص کمتر از یک اندازهگیری شد، که نشاندهندة محدودیت در رشد و عملکرد گیاه به دلیل کمبود نیتروژن است. بین شاخص تغذیة نیتروژن در مرحلة جوانة زرد با عملکرد دانه نیز همبستگی مثبت و معنی‌دار (P<0.05) وجود داشت که اهمیت دسترسی به منابع نیتروژن در مرحلة جوانة زرد را تأیید می‌کند.
رئوف سید شریفی؛ میر ناصر سیدی؛ محمد ضعیفی زاده
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 51-60
چکیده
به منظور ارزیابی تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر کارایی مصرف کود و عملکرد دانه ارقام کلزا، آزمایشی در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به عنوان کرت های اصلی و ارقام کلزا در سه سطح (کلاور، اوپرا و اوکاپی) در کرت های فرعی ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر کارایی مصرف کود و عملکرد دانه ارقام کلزا، آزمایشی در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به عنوان کرت های اصلی و ارقام کلزا در سه سطح (کلاور، اوپرا و اوکاپی) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر رقم و سطوح نیتروژن بر عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته، وزن هزاردانه، شاخص برداشت و ارتفاع بوته معنی دار گردید. اثر متقابل رقم در سطوح نیتروژن نیز بر عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته و ارتفاع بوته معنی دار گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش سطح کودی عملکرد دانه افزایش یافت. بین ارقام مورد بررسی نیز تفاوت هایی از نظر عملکرد دانه وجود داشت، به طوری که بیشترین عملکرد دانه به رقم اوپرا با عملکردی معادل 18/1 تن در هکتار و کمترین آن به رقم اوکاپی با عملکردی معادل 78/0 تن در هکتار تعلق داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته وارتفاع بوته در کرت هایی به دست آمد که رقم اوپرا با 150 کیلوگرم کود نیتروژن به کار گرفته شده بود. کمترین آنها نیز در کرت هایی برآورد گردید که رقم اوکاپی بدون مصرف کود نیتروژن به کار برده شد. البته کاربرد 100 و 150 کیلوگرم از کود نیتروژن در رقم اوپرا عملکرد دانه مشابهی داشتند. کارایی مصرف نیتروژن تحت تأثیر رقم، سطوح نیتروژن و اثر ترکیب تیماری رقم در سطوح نیتروژن معنی دار گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش نیتروژن مصرفی کارایی کود کاهش یافت و بین ارقام از این نظر تفاوت هایی وجود داشت. حداکثر کارایی (26/5 کیلوگرم بر کیلوگرم)، مربوط به کرت هایی بود که رقم اوپرا با سطح کودی 100 کیلوگرم در هکتار و حداقل آن (64/2 کیلوگرم بر کیلوگرم) مربوط به کرت هایی بود که رقم اوکاپی با سطح کودی 150 کیلوگرم در هکتار به کار برده شدند.
معصومه نعیمی؛ غلام علی اکبری؛ امیرحسین شیرانی راد؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ سید احمد سادات نوری
دوره 12، شماره 2 ، آبان 1389، ، صفحه 63-71
چکیده
برای بررسی تاثیر تنش خشکی در مراحل پایانی رشد بر عملکرد ارقام کلزا در سال های زراعی 85-1384، یک آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. اثر آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح آبیاری معمول به عنوان شاهد (براساس ?? میلی متر تبخیر از ...
بیشتر
برای بررسی تاثیر تنش خشکی در مراحل پایانی رشد بر عملکرد ارقام کلزا در سال های زراعی 85-1384، یک آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. اثر آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح آبیاری معمول به عنوان شاهد (براساس ?? میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد) و ?? رقم کلزا به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. تعداد خورجین در ساقه اصلی و شاخه های فرعی، نسبت باروری خورجین و عملکرد دانه در تیمار تنش خشکی کمتر بودند (05/0 P<). تفاوت ارقام مورد آزمون از نظر صفات مورد بررسی معنی دار بود. عملکرد دانه در تیمار تنش خشکی حدود 30 درصد کمتر بود که بیشتر ناشی از ریزش خورجین ها در شرایط تنش بود. در تیمار آبیاری مطلوب، عملکرد دانه در رقم Orient بیشترین مقدار (2817 کیلوگرم در هکتار) و در تیمار تنش خشکی بالاترین عملکرد دانه مربوط به رقم Opera (2058 کیلوگرم در هکتار) بود. کمترین درصد روغن (8/39) و بیشترین درصد پروتئین (3/23) مربوط به رقم Talaye بود، درحالی که بیشترین درصد روغن (6/42) مربوط به رقم Option500 بود.
وحیدرضا جلالی؛ مهدی همائی
دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1389، ، صفحه 29-40
چکیده
پاسخ گیاه کلزا به تنش شوری محیط رشد ریشه، به طور قابل توجهی به مرحله رشد گیاه وابسته است. این مطلب در اکثر پژوهش های مربوط به شوری مورد غفلت واقع گردیده و آزمایشات مربوط به شوری براساس فرض یکسان بودن آستانه تحمل گیاه طی کل دوره رشد، طراحی شده و تنها یک آستانه کاهش برای هر گیاه ارائه شده است. بررسی کمّی پاسخ گیاه کلزا (رقم Option500) به تنش ...
بیشتر
پاسخ گیاه کلزا به تنش شوری محیط رشد ریشه، به طور قابل توجهی به مرحله رشد گیاه وابسته است. این مطلب در اکثر پژوهش های مربوط به شوری مورد غفلت واقع گردیده و آزمایشات مربوط به شوری براساس فرض یکسان بودن آستانه تحمل گیاه طی کل دوره رشد، طراحی شده و تنها یک آستانه کاهش برای هر گیاه ارائه شده است. بررسی کمّی پاسخ گیاه کلزا (رقم Option500) به تنش شوری طی دو آزمایش کاملاً متفاوت انجام گرفت. در آزمایش نخست، گیاه از ابتدا تحت تنش شوری بود. حال آنکه در آزمایش دوم، گیاه تنها در مرحله آخر رشد خود تحت تنش قرار گرفت. بدین ترتیب آزمایش ها با یک تیمار غیرشور و هشت تیمار با شوری های سه، پنج، هفت، نه، 11، 13، 15 و 17 دسی زیمنس بر متر که از منبع آب شور طبیعی دریاچه حوض سلطان قم تأمین شده بود، در یک خاک شن لومی انجام گرفت. به منظور کمّی کردن اثر شوری در هر یک از دو آزمایش، مقادیر عملکرد نسبی دانه در شوری های مختلف، با استفاده از مدل های ماس و هافمن، ونگنوختن و هافمن، دیرکسن و همکاران و همایی و همکاران برآورد و پارامترهای مورد نظر به دست آمد، سپس مقایسه مدل ها با استفاده از پنج آماره کمّی انجام شد. برازش مدل های مختلف بر مقادیر اندازه گیری شده، طی دو آزمایش نشان داد که مدل همایی و همکاران از دقت بیشتری نسبت به سایر مدل ها برخوردار است.
سید محمدرضا هاشمی؛ جعفر اصغری؛ مسعود اصفهانی؛ محمد ربیعی
دوره 11، شماره 2 ، آبان 1388، ، صفحه 75-82
چکیده
به منظور بررسی تأثیر زمان برداشت بر جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه در شش رقم کلزا، یک آزمایش در سال زراعی 84-1383 به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا شد. بذرهای رقم های کلزا در سه زمان مختلف براساس میزان رطوبت دانه خورجین های یک سوم پایین ساقه اصلی (بیش از 40، 40-30 و ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر زمان برداشت بر جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه در شش رقم کلزا، یک آزمایش در سال زراعی 84-1383 به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا شد. بذرهای رقم های کلزا در سه زمان مختلف براساس میزان رطوبت دانه خورجین های یک سوم پایین ساقه اصلی (بیش از 40، 40-30 و 30-20 درصد رطوبت) برداشت شدند. آزمایش استاندارد جوانه زنی نیز براساس همان طرح قبلی در سه تکرار برای هر تیمار اجرا شد. بذرهای جوانه زده در یک ساعت معین به مدت هفت روز شمارش شدند. در روز هفتم، شاخص های جوانه‌زنی اندازه گیری و محاسبه شدند. تفاوت صفات درصد جوانه زنی، شاخص قدرت بذر، شاخص جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، انرژی جوانه زنی و میانگین مدت جوانه‌زنی بذرها، در زمان های مختلف برداشت معنی‌دار بود. شاخص های جوانه زنی و رشد گیاهچه در برداشت سوم برتر از سایر زمان های برداشت بود و شاخص های جوانه زنی رقم هایولا 401 نسبت به سایر ارقام کلزا بهتر بود.
محمد یزدانی؛ همت اله پیردشتی؛ محمد علی اسماعیلی؛ محمد علی بهمنیار
دوره 11، شماره 2 ، آبان 1388، ، صفحه 83-92
چکیده
برای بررسی اثر بقایای گیاه توتون بر جوانه زنی و رشد اولیه کلزا، این آزمایش در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1386 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عصاره بقایای ریشه و ساقه دو رقم توتون ویرجینیا و باسما با غلظت‌های صفر، 40 و 80 درصد به کار برده شدند. اثر عصاره توتون بر ...
بیشتر
برای بررسی اثر بقایای گیاه توتون بر جوانه زنی و رشد اولیه کلزا، این آزمایش در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1386 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عصاره بقایای ریشه و ساقه دو رقم توتون ویرجینیا و باسما با غلظت‌های صفر، 40 و 80 درصد به کار برده شدند. اثر عصاره توتون بر سرعت و درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه کلزا در آزمایشگاه و طول ریشه و ساقه، نسبت ریشه به ساقه، وزن خشک گیاه، سطح برگ، درصد ظهور اولیه، شاخص بنیه گیاهچه و محتوی کلروفیل کلزا در شرایط گلخانه معنی‌دار شدند. در بررسی آزمایشگاهی مشخص شد که، عصاره ریشه ویرجینیا به دلیل دارا بودن میزان بالاتری از آلکالوئیدها بیشترین و ساقه باسما کمترین تأثیر را در درصد جوانه‌زنی و طول ریشه‌چه در بذور کلزا داشتند. در بررسی گلخانه‌ای میزان کاهش وزن خشک و محتوی کلروفیل گیاهچه کلزا نیز در حضور عصاره‌های ?? درصد ریشه توتون ویرجینیا بیش از سایر عصاره‌ها بود. غلظت 80 درصد عصاره ریشه باسما و عصاره ریشه و ساقه ویرجینیا به طور معنی‌داری طول ریشه‌چه را کاهش داد. طول ساقه‌چه کلزا نیز در حضور غلظت 80 درصد عصاره ریشه باسما و غلظت‌های 40 و 80 درصد ساقه ویرجینیا به طور معنی‌داری کاهش یافت. بنابراین، این بررسی حاکی از اثرات بازدارنده عصاره آبی ارقام توتون مخصوصاً تیپ غربی بر رشد گیاهچه کلزا بوده و این موضوع توجه به اصول صحیح مدیریت آنها در تناوب را روشن می‌سازد.