نویسندگان

1 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل - ایران

2 مربی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل

چکیده

به منظور ارزیابی تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر کارایی مصرف کود و عملکرد دانه ارقام کلزا، آزمایشی در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به عنوان کرت های اصلی و ارقام کلزا در سه سطح (کلاور، اوپرا و اوکاپی) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر رقم و سطوح نیتروژن بر عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته، وزن هزاردانه، شاخص برداشت و ارتفاع بوته معنی دار گردید. اثر متقابل رقم در سطوح نیتروژن نیز بر عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته و ارتفاع بوته معنی دار گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش سطح کودی عملکرد دانه افزایش یافت. بین ارقام مورد بررسی نیز تفاوت هایی از نظر عملکرد دانه وجود داشت، به طوری که بیشترین عملکرد دانه به رقم اوپرا با عملکردی معادل 18/1 تن در هکتار و کمترین آن به رقم اوکاپی با عملکردی معادل 78/0 تن در هکتار تعلق داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته وارتفاع بوته در کرت هایی به دست آمد که رقم اوپرا با 150 کیلوگرم کود نیتروژن به کار گرفته شده بود. کمترین آنها نیز در کرت هایی برآورد گردید که رقم اوکاپی بدون مصرف کود نیتروژن به کار برده شد. البته کاربرد 100 و 150 کیلوگرم از کود نیتروژن در رقم اوپرا عملکرد دانه مشابهی داشتند. کارایی مصرف نیتروژن تحت تأثیر رقم، سطوح نیتروژن و اثر ترکیب تیماری رقم در سطوح نیتروژن معنی دار گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش نیتروژن مصرفی کارایی کود کاهش یافت و بین ارقام از این نظر تفاوت هایی وجود داشت. حداکثر کارایی (26/5 کیلوگرم بر کیلوگرم)، مربوط به کرت هایی بود که رقم اوپرا با سطح کودی 100 کیلوگرم در هکتار و حداقل آن (64/2 کیلوگرم بر کیلوگرم) مربوط به کرت هایی بود که رقم اوکاپی با سطح کودی 150 کیلوگرم در هکتار به کار برده شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Influence of various levels of nitrogen fertilizer on grain yield and nitrogen use efficiency in canola cultivars

نویسندگان [English]

  • Raouf Seyed sharif 1
  • Mir Naser Seyyedi 2
  • Mohammad Zaefizadeh 2

1

2

چکیده [English]

To evaluate the effect of various levels of nitrogen fertilizer on nitrogen use efficiency and grain yield of canola cultivars, a split plot experiment based on randomized complete block design was conducted in 2007. Factors were: nitrogen fertilizer at four levels (zero, 50, 100 and 150 kg/ha) in the main plots and canola cultivars at three levels (‘Clover’, ‘Opera’ and ‘Okape’) in the sub plots. The results showed that the effects of cultivar and nitrogen levels were significant on grain yield, grain per plant, pod per plant, grain 1000 weight, harvest index and plant height. The interaction effects of cultivars in nitrogen levels were significant on grain yield, grain per plant, pod per plant and plant height. Means comparison showed that with increasing nitrogen levels, grain yield increasing. Response of canola cultivars was different to grain yield. The highest grain yield (1.18 ton/ha) was obtained in Opera cultivar and the least (0.78 ton/ha) of it was in Okape cultivar. Means comparison showed that the highest grain yield, grain per plant, pod per plant and plant height was obtained by the plots which applied 150 kg N/ha with Opera cultivar and the least of it was in Okape cultivar without nitrogen application. However, application of 100 and 150 kg N/ha had similar grain yield in Opera cultivar. Nitrogen use efficiency was significantly as affected by cultivar, nitrogen levels and cultivar × nitrogen levels. Means comparison showed that with increasing of nitrogen, decreased nitrogen use efficiency. Response of canola cultivars was different with nitrogen use efficiency. Maximum nitrogen use efficiency (5.26 kg/kg) was obtained in the plots which 100 kg nitrogen ha-1 with Opera cultivar was used and minimum (2.64 kg/kg) was obtained in the plots which 150 kg nitrogen ha-1 with okape cultivar was used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grain yield
  • nitrogen
  • Nitrogen use efficiency
  • rape
1 . Ahmad A, Abraham G, Gandotra N and Abrol YP (1998) Interactive effect of nitrogen and sulphur on growth and yield of rapeseed-mustard (Brassica juncea L. Czern. and Coss. and Brassica campestris L.) genotypes. Agronomy and Crop Scienses 181: 193-199.
2 . Barlog P and Grzebisz W (2004) Effect of timing and nitrogen fertilizer application on winter oilseed rape (Brassica nupus L.). I. Growth Dynamics and Seed Yield. Agronomy and Crop Scienses 190: 305-310.
3 . Cheema MA, Malik MA, Hussain A, Shah SH and Basra AM (2001) Effects of time and rate of nitrogen and phosphorous application on the growth and the seed and oil yields of canola (Brassica nupus L.). Agronomy and Crop Scienses 86: 103-110.
4 . Cerghron G and Rolf C (1997) Horticultural fertigation, techniques, equipments and management. Available on:
www: URL: http://www.agric.nsw .
5 . Esmaeil Y and Patwardhan AM (2006) Physiological analysis of the growth and development of canola (Brassica nupus L.) under different chemical fertilizer application. Asian Journal of Plant Science 5: 745-752.
6 . Fismes J, Vong PC, Guckert A and Frossard E (2000) Influence of nitrogen on apparent N-use efficiency, yield and quality of oilseed rape (Brassica napus L.) grown on a calcareous soil. European Journal of Agronomy 12(2): 127-141.
 7 . Geisler G and Kullman A (1991) Change of dry matter, nitrogen content and nitrogen efficiency in oilseed rape in relation to nitrogen nutrient. In D. L. McGregor (ed.). Proceeding of the Eighth International Rapeseed Congress, Saskatoon, Canada. Organizing Committee, Saskatoon. Pp. 1175-1180.
8 . Goodroad L and Jellum MD (1988) Effect of N fertilizer rate and soil pH on N efficiency in corn. Plant and Soil 106: 85- 89.
9 . Grant AC and Bailley LD (1993) Fertility management
in canola production. Canadian Journal of Plant Scienses
73: 651-671.
10 . Greth N and Schweiger A (1991) Improvement of the use of nutrients in winter rape. A strategy of economically and ecologically responsible fertilizing. In D. L. McGregor (ed.). Proceeding of the Eighth International Rapeseed Congress, Saskatoon, Canada. Organizing  Committee, Saskatoon. Pp. 1197-1201.
11 . Guzar A, Jan A and Arif IM (2006) Phenology and physiology of canola as affected by nitrogen and sulfur fertilization. Agron. 5: 555-562.
12 . Hocking PJ, Randall PJ and Demarco D (1997) The response of dry land canola to nitrogen fertilizer: nitrogen and nitrogen effects on yield components. Field Crop Research 54: 201-220. 
13 . Hocking PJ and Staper M (2001) Effects of sowing time and nitrogen fertilizer on canola and wheat, and nitrogen fertilizer on Indian mustard. II: Nitrogen concentration, N accumulation, and N fertilizer use efficiency. Australian Journal of Agricultural Research 52: 635-644.
14 . Jackson GD (2000) Effect of nitrogen and sulfur on canola yield and nutrient uptake. Agron. 92: 644-649.
15 . Jayan G,  Kar  M  and  Patro  BB (1997) Yield attributes  of Mustard (Brassica nupus L.) as influenced by sulphur fertilization. Indian Journal of Plant Physiology. 3(2): 85-86.
16 . Kackroo D and Kumar A (1997) Nitrogen and sulphur fertilization in relation to yield attributes and seed yield of Indian mustard (Brassica juncea L.).  Indian Journal of Agronomy 42: 145-147.
17 . Khanpara  VD,  Porwal  BL,  Sahu  MP  and  Patel  JC (1993) Effect of sulphur and nitrogen on yield attributes and seed yield of Indian mustard on vertisol. Indian Journal of  Agronomy 38: 588-592.
18 . Kumar A,  Singh  DP,  Bikram  S  and   Yashpal  Y (2001)  Effect of nitrogen application an partitioning  of biomass, seed yield and harvest index in contrasting genotype of oilseed  brassica. Indian Journal of Agronomy 46: 162-167.
19 . Mohan K and Sharma HC (1992) Effect of nitrogen and sulphur on growth, yield attributes, seed and oil yield of Indian mustard (Brassica nupus L.). Indian Journal of Agronomy 37: 748-754.
20 . Norrman RM (1989) Applied nitrogen and water use efficiency of canola. In G. C. Buzza (ed.). Proceeding of the Seventh Workshop of Australian Rapeseed. Agronomists and Breeders, Toowoomba, Queensland, Australia. P. 107-110.
21 . Seyed Sharifi R (2007) Industrial Plants. Mohaghegh Ardabili Press. 432 pp.
22 . Smith CJ, Writh GC and Woodroofe MR (1988) The effect
of irrigation and nitrogen fertilizer on rapeseed (Brassica napus L.) production in south  Eastern  Australia. Irrigation Scienses 9: 15-25.
23 . Ward JT, Basford WD, Hawking JH and Holliday TM (1985) Oilseed rape. Farming press Ltd.
24 . Wright G, Smith C and Woodroofe M (1988) The effect of irrigation and nitrogen fertilizer on rapeseed (Brassica nupus L.) production in Sorth-eastern Australia. Irrigation Scienses 9: 1-13.
25 . Yau S and Thurling N (1987) Variation in nitrogen response among spring rape (Brassica nupus L.) cultivars and its relationship to nitrogen uptake and utilization. Field Crops Research 16: 139-155.
26 . Zlatko S and Zdenko R (2006) Nitrogen fertilizer efficiency in canola cultivars at grain harvest. Plant and Soil 283: 299-307.