نویسندگان

• رئوف سید شریفی ¹
• میر ناصر سیدی ²
• محمد ضعیفی زاده ²

¹ دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل - ایران

² مربی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل

چکیده

به منظور ارزیابی تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر کارایی مصرف کود و عملکرد دانه ارقام کلزا، آزمایشی در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به عنوان کرت های اصلی و ارقام کلزا در سه سطح (کلاور، اوپرا و اوکاپی) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر رقم و سطوح نیتروژن بر عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته، وزن هزاردانه، شاخص برداشت و ارتفاع بوته معنی دار گردید. اثر متقابل رقم در سطوح نیتروژن نیز بر عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته و ارتفاع بوته معنی دار گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش سطح کودی عملکرد دانه افزایش یافت. بین ارقام مورد بررسی نیز تفاوت هایی از نظر عملکرد دانه وجود داشت، به طوری که بیشترین عملکرد دانه به رقم اوپرا با عملکردی معادل 18/1 تن در هکتار و کمترین آن به رقم اوکاپی با عملکردی معادل 78/0 تن در هکتار تعلق داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه، دانه در نیام، نیام در بوته وارتفاع بوته در کرت هایی به دست آمد که رقم اوپرا با 150 کیلوگرم کود نیتروژن به کار گرفته شده بود. کمترین آنها نیز در کرت هایی برآورد گردید که رقم اوکاپی بدون مصرف کود نیتروژن به کار برده شد. البته کاربرد 100 و 150 کیلوگرم از کود نیتروژن در رقم اوپرا عملکرد دانه مشابهی داشتند. کارایی مصرف نیتروژن تحت تأثیر رقم، سطوح نیتروژن و اثر ترکیب تیماری رقم در سطوح نیتروژن معنی دار گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش نیتروژن مصرفی کارایی کود کاهش یافت و بین ارقام از این نظر تفاوت هایی وجود داشت. حداکثر کارایی (26/5 کیلوگرم بر کیلوگرم)، مربوط به کرت هایی بود که رقم اوپرا با سطح کودی 100 کیلوگرم در هکتار و حداقل آن (64/2 کیلوگرم بر کیلوگرم) مربوط به کرت هایی بود که رقم اوکاپی با سطح کودی 150 کیلوگرم در هکتار به کار برده شدند.

کلیدواژه‌ها

• راندمان مصرف نیتروژن
• عملکرد دانه
• کلزا
• نیتروژن

20.1001.1.83372008.1390.13.2.5.1

عنوان مقاله [English]

Influence of various levels of nitrogen fertilizer on grain yield and nitrogen use efficiency in canola cultivars

نویسندگان [English]

• Raouf Seyed sharif ¹
• Mir Naser Seyyedi ²
• Mohammad Zaefizadeh ²

چکیده [English]

To evaluate the effect of various levels of nitrogen fertilizer on nitrogen use efficiency and grain yield of canola cultivars, a split plot experiment based on randomized complete block design was conducted in 2007. Factors were: nitrogen fertilizer at four levels (zero, 50, 100 and 150 kg/ha) in the main plots and canola cultivars at three levels (‘Clover’, ‘Opera’ and ‘Okape’) in the sub plots. The results showed that the effects of cultivar and nitrogen levels were significant on grain yield, grain per plant, pod per plant, grain 1000 weight, harvest index and plant height. The interaction effects of cultivars in nitrogen levels were significant on grain yield, grain per plant, pod per plant and plant height. Means comparison showed that with increasing nitrogen levels, grain yield increasing. Response of canola cultivars was different to grain yield. The highest grain yield (1.18 ton/ha) was obtained in Opera cultivar and the least (0.78 ton/ha) of it was in Okape cultivar. Means comparison showed that the highest grain yield, grain per plant, pod per plant and plant height was obtained by the plots which applied 150 kg N/ha with Opera cultivar and the least of it was in Okape cultivar without nitrogen application. However, application of 100 and 150 kg N/ha had similar grain yield in Opera cultivar. Nitrogen use efficiency was significantly as affected by cultivar, nitrogen levels and cultivar × nitrogen levels. Means comparison showed that with increasing of nitrogen, decreased nitrogen use efficiency. Response of canola cultivars was different with nitrogen use efficiency. Maximum nitrogen use efficiency (5.26 kg/kg) was obtained in the plots which 100 kg nitrogen ha-1 with Opera cultivar was used and minimum (2.64 kg/kg) was obtained in the plots which 150 kg nitrogen ha-1 with okape cultivar was used.

کلیدواژه‌ها [English]

• Grain yield
• nitrogen
• Nitrogen use efficiency
• rape