سید عبداله حسینی چمنی؛ محمد حسین قرینه؛ عبدالمهدی بخشنده؛ امین لطفی جلال آبادی
دوره 21، شماره 2 ، تیر 1398، صفحه 119-130
چکیده
به‌منظور بررسی اثر دور آبیاری، قارچ مایکوریزا و کود زئولیت بر برخی صفات گیاه ماش، آزمایشی به‌صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی95-1394 در منطقه ایذه واقع در استان خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل دور آبیاری در سه سطح (هفت، 10 و 13 روز) و عامل‌های فرعی شامل تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر دور آبیاری، قارچ مایکوریزا و کود زئولیت بر برخی صفات گیاه ماش، آزمایشی به‌صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی95-1394 در منطقه ایذه واقع در استان خوزستان اجرا شد. عامل اصلی شامل دور آبیاری در سه سطح (هفت، 10 و 13 روز) و عامل‌های فرعی شامل تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح) و زئولیت (بدون مصرف و 2 تن در هکتار) به‌صورت فاکتوریل بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تنها اثر متقابل آبیاری، مایکوریزا و زئولیت بر صفات وزن ساقه، تعداد دانه در غلاف و کارآیی مصرف آب معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد دانه در دور آبیاری هفت روز در شرایط تلقیح و عدم تلقیح با قارچ و نیز دور آبیاری 10 روز در تیمار تلقیح شده با قارچ مایکوریزا مشاهده شد. استفاده از زئولیت در دور آبیاری 10 و 13 روز باعث افزایش در اکثر صفات گردید. نتایج کارآیی مصرف آب نشان داد استفاده از قارچ مایکوریزا و کود زئولیت، باعث افزایش کارآیی مصرف آب می شود به‌طوری‌که با افزایش دور آبیاری از هفت روز به 10 روز می‌توان با استفاده از قارچ مایکوریزا و زئولیت مانع از کاهش کارآیی مصرف آب شد. با توجه به نتایج بهدست آمده از این پژوهش، با استفاده از قارچ مایکوریزا و کود زئولیت می‌توان فاصله آبیاری در گیاه ماش را در منطقه مورد مطالعه از هفت به 10 روز یک‌بار افزایش داد.
محمد حسن وفائی؛ مهدی پارسا؛ احمد نظامی؛ علی گنجعلی؛ علیرضا نوروزی شرف
چکیده
در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبۀ دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته‌شده، به خود اختصاص داده است. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد ...
بیشتر
در استان خراسان رضوی، گیاه عدس رتبۀ دوم سطح زیر کشت را در بین حبوبات کاشته‌شده، به خود اختصاص داده است. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های منتخب متحمل به تنش خشکی عدس، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری: عدم تنش خشکی و تنش خشکی (تأمین 100 و 40 درصد نیاز آبی گیاه) و عامل فرعی شامل نُه ژنوتیپ (هشت ژنوتیپ متحمل و یک ژنوتیپ حساس) منتخب از بین 73 ژنوتیپ کشت‌‌شدۀ سال قبل بود. بر اساس نتایج، در شرایط عدم تنش، صفات تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در مترمربع، شاخص برداشت، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در ژنوتیپ MLC356 بهطور معنیداری از سایر ژنوتیپ‌ها بیشتر بود؛ اما در شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک این ژنوتیپ، دچار کاهش شدید گردید. در همین شرایط، کمترین درصد کاهش برای این دو صفت، در ژنوتیپ مشاهده گردید. در شرایط تنش، بالاترین و پایین‌ترین میزان هر دو صفت حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II و کارایی اقتصادی مصرف آب، به‌ترتیب در ژنوتیپ‌های Cabralinta و MLC121 مشاهده شد. همچنین مشخص شد که تعداد غلاف بارور در بوته و وزن هزاردانه، مهم‌ترین صفات تأثیرگذار بر عملکرد دانۀ عدس هستند.
زهره انصار؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ سراله گالشی؛ احمد غلامی؛ مهدیه پارساییان
چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر محلولپاشی عصاره مرزنجوش و آویشن‌کوهی بر خصوصیات کمی و کیفی کنجد تحت شرایط تنش کمآبی در شرایط مزرعه به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 2 رژیم مختلف آبیاری (هر 15 روز یک‌بار)و کمآبیاری (هر 25 روز یک‌بار)، ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر محلولپاشی عصاره مرزنجوش و آویشن‌کوهی بر خصوصیات کمی و کیفی کنجد تحت شرایط تنش کمآبی در شرایط مزرعه به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 2 رژیم مختلف آبیاری (هر 15 روز یک‌بار)و کمآبیاری (هر 25 روز یک‌بار)، 3 سطح محلولپاشی مرزنجوش صفر، 40 و 60 درصد حجمی و 3 سطح محلولپاشی آویشن‌کوهی صفر، 10 و 20 درصد حجمی بود. نتایج نشان داد که تنش کمآبی بهطور معنیداری سبب کاهش در شاخصهای اندازه‌گیری شده در مقایسه با شرایط شاهد شد. همچنین نتایج نشان داد که تنش کمآبی سبب کاهش درصد روغن و افزایش میزان پروتئین و فعالیت آنزیم کاتالاز،آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز شد. به‌طورکلی مشخص شد که بیشترین شاخصهای اندازه‌گیری شده مربوط به استفاده از عصاره 60 درصد حجمی مرزنجوش و 20 درصد حجمی آویشن‌کوهی بود. استفاده از عصاره آویشن و مرزنجوش تحت شرایط آبیاری مناسب سبب افزایش 5/27 درصدی عملکرد دانه کنجد نسبت به تیمار شاهد شد ولی در شرایط تنش سبب افزایش 58 درصدی نسبت به تیمار شاهد شد، بنابراین می‌توان اظهار داشت که در شرایط کمآبی استفاده از عصاره آویشن و مرزنجوش می‌تواند سبب القای تحمل در گیاه در مقابله با شرایط کمآبی شود بنابراین در مناطقی که با شرایط کمآبی روبرو می‌باشند می‌توان جهت افزایش عملکرد استفاده از عصاره آویشن‌کوهی و مرزنجوش را پیشنهاد داد.
مرتضی گرزین؛ فرشید قادری فر؛ سید اسماعیل رضوی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر محلولپاشی قارچ‌کش‌های مختلف بر کیفیت بذر سویا آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395 انجام شد. عامل اصلی شامل دو تاریخ کاشت بهاره (28 اردیبهشت) و تابستانه (10 تیر) و عامل فرعی شامل محلولپاشی با قارچ‌کش‌های ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر محلولپاشی قارچ‌کش‌های مختلف بر کیفیت بذر سویا آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1395 انجام شد. عامل اصلی شامل دو تاریخ کاشت بهاره (28 اردیبهشت) و تابستانه (10 تیر) و عامل فرعی شامل محلولپاشی با قارچ‌کش‌های مختلف از قبیل بنومیل، مانکوزب، پروپیکونازول، تیوفانات متیل، کاربندازیم و شاهد در دو مرحله رشدی R3 و R6 بود. برای ارزیابی کیفیت محمولههای بذری تولیدی از آزمونهای جوانه‌زنی، تسریع پیری، هدایت الکتریکی و سلامت بذر استفاده شد. در این تحقیق دو قارچ آلترناریا و فوزاریوم در محمولههای بذری مشاهده شد. میزان شیوع فوزاریوم در کلیه تیمارها بسیار پایین (کمتر از هفت درصد) بود. بنابراین، سلامت بذر بیشتر تحت تأثیر آلترناریا قرار داشت. درصد بذرهای سالم در کشت بهاره 48/21 درصد بیشتر از کشت تابستانه بود. همه قارچ‌کش‌های مورد استفاده (بهویژه پروپیکونازول و تیوفانات متیل) سلامت، قابلیت جوانه‌زنی و قدرت بذر را در مقایسه با تیمار شاهد به طور معنیداری افزایش دادند. کشت تابستانه با وجود آلودگیهای قارچی بیشتر، به دلیل برخورد مراحل نمو بذر (R5-R8) با دماهای پایینتر دارای جوانه‌زنی و بنیه بذر بیشتری در مقایسه با بذرهای حاصل از کشت بهاره بودند. درواقع، دما عامل مهمتری در تعیین قابلیت جوانه‌زنی و بنیه بذر در مقایسه با عوامل بیماریزا بود. بنابراین، برای دستیابی به حداکثر کیفیت بذر، بهتر است از کشت تابستانه همراه با کاربرد قارچ‌کش‌های مناسب از جمله پروپیکونازول و تیوفانات متیل در دو مرحله R3 و R6، استفاده شود.
شیوا اکبری؛ ایرج اله دادی؛ مجید قربانی جاوید؛ کوروش کبیری؛ الیاس سلطانی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سامانه هیدروژلی کند رهای حاوی اوره بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگیهای فیزیولوژیک جو تحت تنش کمآبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در گلخانه پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران، انجام شد. ترکیب سطوح فاکتوریل به‌صورت عامل کودی حاوی نیتروژن از منبع اوره در پنج ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سامانه هیدروژلی کند رهای حاوی اوره بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگیهای فیزیولوژیک جو تحت تنش کمآبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در گلخانه پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران، انجام شد. ترکیب سطوح فاکتوریل به‌صورت عامل کودی حاوی نیتروژن از منبع اوره در پنج سطح عدم کاربرد کود نیتروژن، معادل 125 و 65 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به صورت فاقد و دارای سامانه هیدروژلی و عامل تنش کمآبی در سه سطح 70، 50 و 30 درصد رطوبت ظرفیت زراعی بودند. کمآبی سبب کاهش عملکرد دانه و عملکرد زیستی، اجزای عملکرد، محتوی نسبی آب و شاخص تغییرات SPAD شد. بیشترین عملکرد دانه در گلدان (9/41 گرم) مربوط به مقدار بیشتر نیتروژن در قالب سامانه کندرها بود و بین مقدار این صفت در میزان بیشتر نیتروژن فاقد هیدروژل (5/41 گرم) و در مقدار کمتر نیتروژن در قالب سامانه کندرها (1/39 گرم) تفاوت معنیداری مشاهده نشد. در اکثر صفات، بین تیمارهای دارای سامانه هیدروژلی و تیمار مقدار بیشتر نیتروژن فاقد هیدروژل، تفاوت معنیداری نبود. در تنش، استفاده از سامانه هیدروژلی کندرها در هر دو مقدار نیتروژن توانست عملکرد زیستی و شاخص تغییرات کلروفیل SPAD مطلوب‌تری را حاصل نماید. کاربرد نیتروژن بصورت سامانه کودی کندرها، به‌خصوص در شرایط تنش، به استفاده نیتروژن فاقد سامانه هیدروژلی، برتری داشت.
پیمان محمدزاده توتونچی؛ علیرضا پیرزاد؛ جلال جلیلیان
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست بر عملکرد و کیفیت علوفه کاسنی در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، قارچ مایکوریزا (Funneliformis mosseae)، باکتری تیوباسیلوس (Thiobacillus)، مایکوریزا+تیوباسیلوس، ورمی‌کمپوست، مایکوریزا+ورمی‌کمپوست، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی و ورمی‌کمپوست بر عملکرد و کیفیت علوفه کاسنی در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در دانشگاه ارومیه اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، قارچ مایکوریزا (Funneliformis mosseae)، باکتری تیوباسیلوس (Thiobacillus)، مایکوریزا+تیوباسیلوس، ورمی‌کمپوست، مایکوریزا+ورمی‌کمپوست، تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست و مایکوریزا+تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست بودند که تأثیر آن‌ها در دو مرحله رشدی (قبل از ساقه‌رفتن و گلدهی کامل) بررسی شد. تیمار تلفیقی مایکوریزا+تیوباسیلوس+ورمی‌کمپوست عملکرد علوفه خشک، درصد هضم‌پذیری ماده خشک، عملکرد پروتئین خام و عملکرد کربوهیدرات‌های محلول در آب را در مرحله رشدی گلدهی کامل، به‌ترتیب 72/99، 21/143، 54/68 و 76 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد و تیمار مذکور، در بین تمامی تیمارهای آزمایشی و در هر دو مرحله رشدی، دارای کمترین میزان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی بود. همچنین، تیمار مایکوریزا+تیوباسیلوس بیشترین درصد پروتئین خام (71/19 درصد) را در مرحله گلدهی کامل، تولید نمود. بهطور کلی، کاربرد قارچ مایکوریزا و باکتری تیوباسیلوس به‌همراه ورمی‌کمپوست، سبب بهبود عملکرد کمی و کیفی علوفه کاسنی در شرایط بدون آبیاری گردید.
وحید محمدی؛ علی مختصی بیدگلی؛ حسن فضائلی
چکیده
این مطالعه با هدف تعیین اثر فاصله برداشت علوفه (رشد مجدد) بر صفات کمی و کیفی گیاه سیب‌زمینی ترشی به‌عنوان یک گیاه علوفه امیدبخش اجرا شد. به این منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و دو مشاهده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج، طی سال‌های زراعی 94-1393 و 95-1394 انجام شد. تیمارهای آزمایش در سال اول شامل ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تعیین اثر فاصله برداشت علوفه (رشد مجدد) بر صفات کمی و کیفی گیاه سیب‌زمینی ترشی به‌عنوان یک گیاه علوفه امیدبخش اجرا شد. به این منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و دو مشاهده در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج، طی سال‌های زراعی 94-1393 و 95-1394 انجام شد. تیمارهای آزمایش در سال اول شامل سه فاصله برداشت (هر دو، سه و چهار ماه پس از سبز شدن یا رشد مجدد) و در سال دوم شامل چهار فاصله برداشت (هر یک، دو، سه و چهار ماه پس از سبز شدن یا رشد مجدد) بودند. در سال دوم کشت مجدد انجام نشد. بیشترین وزن خشک برگ، ساقه و کل علوفه در فاصله برداشت هر دو ماه به دست آمد. بیشترین سرعت رشد گیاه و نسبی و دوام زیست‌توده به ترتیب در فواصل برداشت هر سه، چهار و دو ماه برداشت مشاهده گردید. در سال دوم زراعی بیشترین میزان پروتئین خام کل علوفه در فاصله برداشت هر یک ماه به دست آمد. بیشترین میزان الیاف نامحلول در شوینده اسیدی کل علوفه مربوط به فاصله برداشت هر چهار ماه بود. به‌طورکلی فاصله برداشت هر دو ماه به دلیل عملکرد بالای علوفه خشک (2056 گرم در مترمربع)، نسبت برگ به ساقه 53/0، پروتئین خام 50/12 درصد، کربوهیدرات‌های محلول در آب 89/3 درصد، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و خنثی به ترتیب برابر 98/32 و 05/46 درصد بهترین تیمار برای تولید علوفه سیب‌زمینی ترشی بود.
شیلان اصلانی؛ طاهر برزگر؛ جعفر نیکبخت
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر تنش کمآبی و سطوح مختلف اسید هیومیک بر شاخصهای فیزیولوژیکی و عملکرد گوجهفرنگی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه پژوهشی دانشگاه زنجان در سال 1395 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و محلولپاشی اسید هیومیک در ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر تنش کمآبی و سطوح مختلف اسید هیومیک بر شاخصهای فیزیولوژیکی و عملکرد گوجهفرنگی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه پژوهشی دانشگاه زنجان در سال 1395 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و محلولپاشی اسید هیومیک در چهار سطح (صفر، 100، 200 و 300 میلیگرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که تنش کمآبیاری بهطور معنیداری هدایت روزنهای، شاخص پایداری غشا، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل و عملکرد بوته را کاهش داد و باعث افزایش مقدار پرولین و فعالیت آنزیم پراکسیداز شد. کاربرد اسید هیومیک فعالیت آنزیم پراکسیداز، محتوای نسبی آب برگ، مقدار پرولین، کلروفیل و شاخص پایداری غشا را تحت آبیاری نرمال و کمآبیاری افزایش داد و باعث کاهش هدایت روزنهای گردید. بیشترین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز (207/1 واحد بر گرم وزن برگ تازه در دقیقه) و پرولین (5/11 میلیگرم در گرم بافت تازه) با کاربرد 200 میلیگرم در لیتر اسید هیومیک در تیمار کمآبیاری با 60 درصد نیاز آبی حاصل شد. بیشترین میزان محتوای نسبی آب برگ (6/78 درصد) و شاخص پایداری غشا (01/70 درصد) به‌ترتیب با کاربرد 300 و 200 میلیگرم بر لیتر اسید هیومیک در شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه حاصل شد. حداکثر عملکرد بوته تحت آبیاری 100 درصد با کاربرد 200 میلیگرم در لیتر اسید هیومیک بهدست آمد. با توجه به نتایج، کاربرد 200 میلیگرم در لیتر اسید هیومیک جهت بهبود شاخصهای فیزیولوژیکی و عملکرد میوه گوجهفرنگی پیشنهاد میشود.