محمدرضا منصوری واجاری؛ ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی؛ بنیامین ترابی؛ علیرضا نه بندانی
چکیده
هدف: مطالعه حاضر به‌منظور برآورد خلأ عملکرد باقلا در مناطق اصلی تولید این گیاه در استان گلستان شامل شهرستان‌های گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا و شناسایی عوامل ایجاد آن و تعیین سهم هر یک از آن‌ها انجام شد.روش پژوهش: بر این اساس، اطلاعات مربوط به مدیریت تولید 445 مزرعه باقلا در منطقه گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا در سال‌های 1399-1398 و ...
بیشتر
هدف: مطالعه حاضر به‌منظور برآورد خلأ عملکرد باقلا در مناطق اصلی تولید این گیاه در استان گلستان شامل شهرستان‌های گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا و شناسایی عوامل ایجاد آن و تعیین سهم هر یک از آن‌ها انجام شد.روش پژوهش: بر این اساس، اطلاعات مربوط به مدیریت تولید 445 مزرعه باقلا در منطقه گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا در سال‌های 1399-1398 و 1399-1400 جمع‌آوری و خلأ عملکرد با استفاده از روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) برآورد شد.یافته‌ها: میانگین، بیشینه و خلأ عملکرد دانه باقلا به‌ترتیب 2742، 4000 و 1258 کیلوگرم در هکتار بود. همچنین، براساس نتایج به‌دست‌آمده، مهم‌ترین دلایل خلأ عملکرد و سهم هر یک از آن‌ها در ایجاد خلأ عملکرد عبارت بودند از تاریخ کاشت 21 درصد، آفات 15 درصد، مقدار نیتروژن خالص (N) 14 درصد، تعداد دفعات دیسک 14 درصد، میزان بذر مصرفی 12 درصد، بیماری‌ها 12 درصد، آب‌گرفتگی 5 درصد، علف‌های هرز 3 درصد، عدم استفاده از ردیف‌کار 2 درصد و عمق نامناسب کاشت 1 درصد.نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، با بهینه‌سازی مدیریت تولید باقلا و رفع عوامل خلأ عملکرد ذکرشده، می‌توان عملکرد باقلا را دراستان گلستان و مناطق گرگان، علی‌آباد کتول و آق‌قلا را به میزان 46 درصد (برابر با 1258 کیلوگرم در هکتار) نسبت به مقدار فعلی افزایش داد.
نیکروز باقری؛ مریم رحیمی جهانگیرلو؛ مهریار جابری اقدم
چکیده
هدف: به‌منظور ارائۀ یک روش نوین، غیرمخرب، دقیق و سریع برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد استفاده شد.
روش پژوهش: آزمایش‌ها به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150 درصد مقدار کود بهینه) در شهرستان ورامین در سال زراعی 1397 اجرا شد. نمونه‌برداری در دو مرحلۀ کوددهی ...
بیشتر
هدف: به‌منظور ارائۀ یک روش نوین، غیرمخرب، دقیق و سریع برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت از فناوری سنجش از دور چندطیفی هوایی با پهپاد استفاده شد.
روش پژوهش: آزمایش‌ها به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 50، 100 و 150 درصد مقدار کود بهینه) در شهرستان ورامین در سال زراعی 1397 اجرا شد. نمونه‌برداری در دو مرحلۀ کوددهی (هشت‌برگی و ظهور گل‌تاجی) انجام شد. تصویربرداری چندطیفی با پهپاد و نمونه‌برداری زمینی، یک هفته پس از هر بار کوددهی انجام شد. پس از پردازش تصاویر، شاخص‌های پوشش‌گیاهی شامل NDVI، SR، GI، NRI، MCARI2، MTVI2، TCARI، PSRI و REIP محاسبه شدند و همبستگی آن‌ها با نتایج نمونه‌برداری زمینی به‌دست آمد.
یافته ها: براساس نتایج به‌دست‌آمده از بررسی ضرایب همبستگی (r) و رگرسیون (مدل بهترین زیرمجموعه)، بهترین شاخصها برای برآورد مقدار نیتروژن ذرت علوفه‌ای، شاخص پوشش‌گیاهی تفاضلی نرمال‌شده (NDVI)، شاخص بازتاب نیتروژن (NIR) و شاخص پوشش گیاهی مثلثی اصلاح‌شده (MTVI2) در هر دو مرحلۀ رشد هشت‌برگی (V8) و ظهور گل‌تاجی (VT) بودند. در مرحلۀ ظهور گل‌تاجی، رابطۀ مثبت و معنی‌داری بین شاخص‌های NDVI (001/0P≤، 86/0=R2)، NIR (001/0P≤، 70/0=R2) و MTVI2 (01/0P≤، 46/0=R2) با مقدار نیتروژن ذرت به‌دست آمد.
نتیجه گیری: براساس یافته‌های به‌دست‌آمده، تصویربرداری چندطیفی هوایی با پهپاد دقت قابل‌قبولی برای برآورد مقدار نیتروژن گیاه ذرت ارائه می‌دهد. این فناوری می‌تواند به کشاورزان برای تعیین زمان مناسب کوددهی کمک کند.
فرهاد عزیزی؛ علی ماهرخ؛ ویدا قطبی؛ فرید گل زردی؛ سید محمد علی مفیدیان؛ محمد زمانیان؛ وحید رهجو؛ مسعود ترابی؛ الیاس سلطانی
چکیده
این مطالعه به‌منظور جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت علوفه‌ای در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 43 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آن‌ها طی 10 سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه‌وتحلیل ...
بیشتر
این مطالعه به‌منظور جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت علوفه‌ای در کشور و شناسایی عوامل محدودکننده آن انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 43 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آن‌ها طی 10 سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه‌وتحلیل شدند. براساس نتایج حاصل از این مطالعه در رابطه با گیاه ذرت علوفه‌ای مشاهده شد که تراکم 65/5 درصد، تنش خشکی 44/13- درصد، رقم 31/0 درصد، تاریخ کاشت 54/2- درصد و کود نیتروژن 00/24 درصد از تغییرات عملکرد علوفه ذرت را توجیه کردند. نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش تراکم بوته بین 80 تا 100 هزار بوته در هکتار، عملکرد حدود 49/9 درصد افزایش معنی‌داری یافت. در شرایط تنش ملایم، تنش شدید و تنش خیلی شدید خشکی، عملکرد علوفه ذرت به‌ترتیب 30/25، 38/14، 99/8 درصد، به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. همچنین در مورد ارقام مختلف و گروه‌های مختلف رسیدگی، گروه 700، 83/3 درصد افزایش عملکرد معنی‌داری نسبت به سایر گروه‌ها را موجب شده است. برای تاریخ‌های کاشت ذرت علوفه‌ای بررسی‌شده نسبت به شاهد که نیمه اول خردادماه است کاهش عملکرد علوفه مشاهده شد. در نهایت بیشترین درصد افزایش عملکرد علوفه ذرت، از مصرف 450 کیلوگرم کود اوره در هکتار حاصل شد. به‌طورکلی کود نیتروژن، تنش خشکی و تراکم کاشت به‌ترتیب به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عملکرد علوفه ذرت در ایران شناخته شدند.
علی ماهرخ؛ فرید گل زردی؛ فرهاد عزیزی؛ سید محمد علی مفیدیان؛ محمد زمانیان؛ وحید رهجو؛ مسعود ترابی؛ الیاس سلطانی
چکیده
به‌منظور شناسایی عامل‌های محدودکننده تولید ذرت دانه‌ای در کشور، مطالعه‌ای با هدف جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت دانه‌ای کشور انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 95 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آن‌ها طی ده سال اخیر با استفاده ...
بیشتر
به‌منظور شناسایی عامل‌های محدودکننده تولید ذرت دانه‌ای در کشور، مطالعه‌ای با هدف جزئی‌سازی عامل‌های مدیریتی تأثیرگذار و تأثیرپذیر در امر تولید ذرت دانه‌ای کشور انجام شد. در این بررسی داده‌های به‌دست‌آمده از 95 مورد گزارش نهایی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و یا مقاله‌های مستخرج از آن‌ها طی ده سال اخیر با استفاده از روش فراتحلیل (متاآنالیز) تجزیه و تحلیل شدند. براساس نتایج حاصل از این مطالعه، تراکم 93/2 درصد، آرایش کاشت 81/6 درصد، تناوب زراعی 12/11 درصد، کشاورزی حفاظتی 28/2 درصد، تنش خشکی 28/25 درصد، رقم 99/4 درصد، تاریخ کاشت 46/4 درصد و کود نیتروژن 84/25 درصد از تغییرات عملکرد دانه ذرت را توجیه کردند. بر این اساس، تراکم 100 هزار بوته در هکتار، آرایش کاشت دو ردیف زیگزاگ، الگوی کشت گیاهان خانواده لگومینوز– ذرت، کشت در داخل بقایا، شرایط آبیاری نرمال و بدون تنش خشکی (به شرط فراهمی آب آبیاری)، ارقام با گروه رسیدگی 700 (به شرط کفایت فصل رشد)، تاریخ کاشت در اقلیمهای معتدل و معتدل گرم، اردیبهشتماه و در اقلیمهای گرم، کشت تابستانه مردادماه و در نهایت مصرف حداکثر 100 تا 300 کیلوگرم کود اوره جهت کاهش خلأ عملکرد ذرت دانه‌ای توصیه میشوند.
شیوا اکبری؛ ایرج اله دادی؛ مجید قربانی جاوید؛ کوروش کبیری؛ الیاس سلطانی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سامانه هیدروژلی کند رهای حاوی اوره بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگیهای فیزیولوژیک جو تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در گلخانه پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران، انجام شد. ترکیب سطوح فاکتوریل به‌صورت عامل کودی حاوی نیتروژن از منبع اوره در پنج ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سامانه هیدروژلی کند رهای حاوی اوره بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگیهای فیزیولوژیک جو تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در گلخانه پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران، انجام شد. ترکیب سطوح فاکتوریل به‌صورت عامل کودی حاوی نیتروژن از منبع اوره در پنج سطح عدم کاربرد کود نیتروژن، معادل 125 و 65 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به صورت فاقد و دارای سامانه هیدروژلی و عامل تنش کم‌آبی در سه سطح 70، 50 و 30 درصد رطوبت ظرفیت زراعی بودند. کم‌آبی سبب کاهش عملکرد دانه و عملکرد زیستی، اجزای عملکرد، محتوی نسبی آب و شاخص تغییرات SPAD شد. بیشترین عملکرد دانه در گلدان (9/41 گرم) مربوط به مقدار بیشتر نیتروژن در قالب سامانه کندرها بود و بین مقدار این صفت در میزان بیشتر نیتروژن فاقد هیدروژل (5/41 گرم) و در مقدار کمتر نیتروژن در قالب سامانه کندرها (1/39 گرم) تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. در اکثر صفات، بین تیمارهای دارای سامانه هیدروژلی و تیمار مقدار بیشتر نیتروژن فاقد هیدروژل، تفاوت معنی‌داری نبود. در تنش، استفاده از سامانه هیدروژلی کندرها در هر دو مقدار نیتروژن توانست عملکرد زیستی و شاخص تغییرات کلروفیل SPAD مطلوب‌تری را حاصل نماید. کاربرد نیتروژن بصورت سامانه کودی کندرها، به‌خصوص در شرایط تنش، به استفاده نیتروژن فاقد سامانه هیدروژلی، برتری داشت.
داود اکبری نودهی؛ حسن خادمی شور مستی؛ علی چراتی آرائی؛ فضل شیردل شهمیری؛ رضا رضایی سوخت آبندانی؛ نادیا فهیمی بورخیلی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیرات کم‌آبیاری و سطوح مختلف کود نیتروژن بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه بادرنجبویه، آزمایشی گلدانی در منطقۀ سوادکوه استان مازندران به‌مدت یک سال (سال 1390) اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل سه تیمار آبی (25، 50 و 75 درصد) ظرفیت مزرعه و فاکتور ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیرات کم‌آبیاری و سطوح مختلف کود نیتروژن بر ویژگیهای کمی و کیفی گیاه بادرنجبویه، آزمایشی گلدانی در منطقۀ سوادکوه استان مازندران به‌مدت یک سال (سال 1390) اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل سه تیمار آبی (25، 50 و 75 درصد) ظرفیت مزرعه و فاکتور فرعی دو تیمار کودی (صفر و 5/2 درصد) نیترات آمونیوم به‌صورت محلول‌پاشی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تأثیر آبیاری بر همۀ خصوصیات کمی و کیفی گیاه و تیمار کود بر وزن خشک، سطح برگ، تعداد ساقه و وزن تر، درصد سیترونلال، درصد کاریوفیلن اکساید، درصد ژرانیال و درصد نرال معنادار بود. تأثیر متقابل آب و کود فقط بر سطح برگ، تعداد ساقه، وزن خشک و وزن تر بوته و درصد ژرانیال معنادار بود. بیشترین ارتفاع بوته، سطح برگ، تعداد ساقه، تعداد برگ، وزن و طول ریشه، وزن خشک و تر مربوط به تیمار 75 درصد ظرفیت زراعی بود. درصد سیترونلال، کاریوفیلن اکساید، ژرانیال و نرال در تیمار 75 درصد به‌ترتیب با میانگینهای 14/6، 61/11، 09/20 و 38/17 درصد بیشترین مقدار را داشت. همچنین با مصرف کود نیتروژن، درصد سیترونلال و کاریوفیلن اکساید به‌ترتیب 33/5 و 15/9 درصد کاهش، و درصد ژرانیال و نرال به‌ترتیب با میانگینهای 64/17 و 56/15 درصد افزایش یافت.
سوفیا سروری؛ محمد مقدم؛ حمید هاشمی مقدم
چکیده
این تحقیق به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن و فاصلة ردیف کاشت بر عملکرد و میزان اسانس گیاه بادرشبی Dracocephalum moldavica L.))در 100 کیلومتری جنوب شرقی شهر مشهدانجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح کود نیتروژن (0، 50، 100، 150 کیلوگرم در هکتار) و 3 فاصلة ردیف کاشت (20، ...
بیشتر
این تحقیق به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن و فاصلة ردیف کاشت بر عملکرد و میزان اسانس گیاه بادرشبی Dracocephalum moldavica L.))در 100 کیلومتری جنوب شرقی شهر مشهدانجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح کود نیتروژن (0، 50، 100، 150 کیلوگرم در هکتار) و 3 فاصلة ردیف کاشت (20، 30، 40 سانتیمتر) بود. نتایج تجزیة واریانس نشان داد کود نیتروژن و فاصلة ردیف کاشت تأثیر معنی‌داری در سطح احتمال 05/0 درصد بر ارتفاع، تعداد شاخة فرعی، وزن تر و خشک بوته، درصد اسانس و عملکرد گیاه دارد. بیشترین ارتفاع گیاه، تعداد شاخة فرعی و وزن تر و خشک بوته در فاصلة کشت 40 سانتیمتر و کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن مشاهده شد. بالاترین عملکرد وزن خشک گیاه (4/10 تن در هکتار)، درصد اسانس (46/0 درصد) و عملکرد اسانس (9/44 کیلوگرم در هکتار) در فاصلة ردیف کشت 40 سانتیمتر همراه با کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به‌دست آمد. براساس نتایج این تحقیق فاصلة کشت 40 سانتیمتر همراه با کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن برای تولید حداکثر عملکرد و اسانس گیاه بادرشبی در شرایط اکولوژیکی مشابه توصیه میشود.
پیمان شریفی؛ یونس ایزدپناه؛ محمد نقی صفرزاد ویشکایی؛ محمد آرش طهمورث‌پور
چکیده
به منظور بررسی اثر اندازة غده، کود نیتروژن و تاریخ برداشت بر عملکرد و اجزای عملکرد سیب‌زمینی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. این آزمایش، در سال زراعی 91ـ1390، در مزرعه‌ای واقع در روستای عورکی، شهرستان چابهار، اجرا شد. در این آزمایش، اندازة غده در دو سطح (کوچک‌تر و بزرگ‌تر از ٣٥ میلی‌متر)، ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر اندازة غده، کود نیتروژن و تاریخ برداشت بر عملکرد و اجزای عملکرد سیب‌زمینی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. این آزمایش، در سال زراعی 91ـ1390، در مزرعه‌ای واقع در روستای عورکی، شهرستان چابهار، اجرا شد. در این آزمایش، اندازة غده در دو سطح (کوچک‌تر و بزرگ‌تر از ٣٥ میلی‌متر)، مقدار کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، ٦٠، 120 و ١٨٠ کیلوگرم در هکتار) و تاریخ برداشت در دو سطح (برداشت ١٠٥ و ١١٢ روز پس از سبز‌شدن) بررسی شد. نتایج تجزیة واریانس حاکی از اثر معنی‌دار اندازة غده، نیتروژن و اثر متقابل اندازة غده×نیتروژن در سطح احتمال 1 درصد بر تمام صفات مورد مطالعه بود. اثر تاریخ برداشت روی صفات تعداد کل غده، تعداد غده‌های درشت، عملکرد غده و وزن مادة خشک معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که با افزایش مقدار نیتروژن تا 120 کیلوگرم در هکتار تعداد کل غده‌ها، تعداد غده‌های درشت، عملکرد غده و وزن مادة خشک افزایش یافت، اما افزایش مقدار نیتروژن تا 180 کیلوگرم در هکتار سبب کاهش آن‌ها شد. با توجه به شرایط انجام تحقیق به نظر می‌رسد که در این منطقه، اندازة غده بزرگ‌تر از 35 میلی‌متر، نیتروژن به مقدار 120 کیلوگرم در هکتار و تاریخ برداشت 112 روز پس از سبز‌شدن (12 فروردین)، با تولید 41500 کیلوگرم در هکتار غده برای کاشت رقم سانته مناسب باشد.