جهانفر دانشیان؛ فرناز شریعتی؛ نادیا صفوی فرد
چکیده
هدف: انتخاب ارقام سویا که در شرایط کم آبی از عملکرد دانه بالاتری برخوردار باشند، میزان خسارت به تولیدکنندگان سویا را کاهش می دهد.روش پژوهش: پاسخ ژنوتیپ های سویا به تنش کم آبی از نظر ویژگیهای زراعی و عملکرد دانه در کرج طی دو سال بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد ...
بیشتر
هدف: انتخاب ارقام سویا که در شرایط کم آبی از عملکرد دانه بالاتری برخوردار باشند، میزان خسارت به تولیدکنندگان سویا را کاهش می دهد.روش پژوهش: پاسخ ژنوتیپ های سویا به تنش کم آبی از نظر ویژگیهای زراعی و عملکرد دانه در کرج طی دو سال بررسی شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که آبیاری در سه سطح (مطلوب، تنش متوسط و شدید) به ترتیب براساس 50، 100 و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به عنوان عامل اصلی و 10 ژنوتیپ سویا به عنوان عامل فرعی بودند.یافته ها: نتایج نشان داد که تنش متوسط و شدید سبب کاهش تعداد گره و فاصله میان گره در مقایسه با آبیاری مطلوب شد. در آبیاری مطلوب، رقم زودرس صبا با بالاترین تعداد دانه در واحد سطح، بیشترین عملکرد دانه (2585 کیلوگرم در هکتار) را داشت. ژنوتیپ های زودرس در آبیاری مطلوب بالاترین عملکرد دانه را داشتند و با افزایش شدت تنش از عملکرد دانه آنها به طور قابل توجهی کاسته شد. عملکرد دانه رقم صبا در تنش متوسط و شدید به ترتیب 32 و 59 درصد در مقایسه با آبیاری مطلوب کاهش یافت. در شرایط تنش، ژنوتیپ های دیررس عملکرد دانه بیشتری داشتند و تنش کم آبی سبب کاهش جزئی عملکرد دانه آنها شد. در تنش متوسط و شدید لاین دیررس A3935×Williams بالاترین عملکرد دانه و عملکرد پروتئین دانه را داشت.نتیجه گیری: در آبیاری مطلوب، رقم صبا و در شرایط تنش (متوسط و شدید) لاین A3935×Williams در کرج و اقلیمهای مشابه (معتدل سرد) قابل توصیه است.
احمد زارع؛ آیدین خدایی جوقان؛ زینب خضری پور
چکیده
بهمنظور پاسخ گیاه چیا به دما، تنشهای غیر زنده (شوری و خشکی) سه آزمایش جداگانه بر مبنای طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در چهار تکرار در سال 1397 انجام شد. دما شامل (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سلسیوس)، شوری (صفر، 50، 100، 150، 200، 250، 300، 350 و 400 میلیمولار) و تنش خشکی (2، 0/0-، 4/0-، 6/0-، 8/0-، 1/- و 2/1- و 4/1- ...
بیشتر
بهمنظور پاسخ گیاه چیا به دما، تنشهای غیر زنده (شوری و خشکی) سه آزمایش جداگانه بر مبنای طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در چهار تکرار در سال 1397 انجام شد. دما شامل (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سلسیوس)، شوری (صفر، 50، 100، 150، 200، 250، 300، 350 و 400 میلیمولار) و تنش خشکی (2، 0/0-، 4/0-، 6/0-، 8/0-، 1/- و 2/1- و 4/1- مگاپاسکال) در نظر گرفته شد. در پاسخ به دما، چیا در دامنه 10 تا 40 درجه سلسیوس قادر به جوانهزنی بود. دمای پایه (Tb)، دمای مطلوب جوانهزنی (To) و دمای سقف (Tc) به‌ترتیب 6، 28 و 44 درجه سلسیوس پیشبینی شد. در پاسخ به شوری، درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی کاهش و در سطح شوری 400 میلیمولار جوانهزنی کاملاً متوقف شد. شوری مورد نیاز برای کاهش 50 درصد (پارامتر X50) صفات درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی 349 و 236 میلیمولار بهدست آمد. کاهش 50 درصد صفات درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی در تیمار تنش خشکی در سطح 92/0- و 79/0- مگاپاسکال مشاهده شد با توجه به پارامتر x50 چیا به تنش شوری و خشکی مقاوم میباشد. در شرایط خاکهای شور و تنش رطوبتی چیا میتواند برای کشت و کار به کشاورزان توصیه شود.
رئوف سید شریفی؛ رضا سید شریفی؛ حامد نریمانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر متانول و تلقیح بذر با باکتریهای محرک رشد بر مؤلفههای پرشدن دانه، محتوای کلروفیل و عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت سطوح مختلف آبیاری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1399 اجرا شد. عوامل موردبررسی شامل آبیاری (آبیاری کامل ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر متانول و تلقیح بذر با باکتریهای محرک رشد بر مؤلفههای پرشدن دانه، محتوای کلروفیل و عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت سطوح مختلف آبیاری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1399 اجرا شد. عوامل موردبررسی شامل آبیاری (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، قطع آبیاری در50 درصد مراحل تکمهدهی و گلدهی)، کودهای زیستی (عدم کاربرد بهعنوان شاهد، تلقیح بذر با فلاوباکتریوم، سودوموناس، کاربرد هم‌زمان فلاوباکتریوم و سودوموناس) و محلول‌پاشی متانول (محلول‌پاشی با آب بهعنوان شاهد و محلول‌پاشی 10 و 20 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد که کاربرد هم‌زمان فلاوباکتریوم، سودوموناس و محلول‌پاشی 20 درصد حجمی متانول تحت شرایط آبیاری کامل، محتوای کلروفیلa (57/41 درصد)، b (59/74 درصد) کلروفیل کل (33/49 درصد)، طول دوره و دوره مؤثر پرشدن دانه (به‌ترتیب 32/27 و 89/72 درصد)، عملکرد دانه (2/69 درصد) را نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی، متانول و آبیاری تا 50 درصد مرحله تکمهدهی افزایش داد. بهطورکلی، نتایج نشان داد که کاربرد باکتریهای محرک رشد و متانول بواسطه بهبود محتوای کلروفیل و مؤلفههای پرشدن دانه میتواند عملکرد دانه را تحت شرایط محدودیت آبی افزایش دهد.
الهام رستگاری؛ شهاب مداح حسینی؛ آرمان آذری
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر رشد رویشی و عملکرد دانه خلر (LathyrusstivusL.) و ماشک گلخوشهای (ViciavillosaRoth.)، آزمایشی بهصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولی عصر رفسنجان در سال زراعی 1392 انجام شد. دور آبیاری در چهار سطح (40، 60، 80 و 100 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاسA ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر رشد رویشی و عملکرد دانه خلر (LathyrusstivusL.) و ماشک گلخوشهای (ViciavillosaRoth.)، آزمایشی بهصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولی عصر رفسنجان در سال زراعی 1392 انجام شد. دور آبیاری در چهار سطح (40، 60، 80 و 100 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاسA ) به عنوان عامل اصلی و نوع گیاه در دو سطح (خلر و ماشک گلخوشهای) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد 53 روز پس از کاشت، با افزایش سطح آبیاری محتوای آب نسبی برگ خلر بر خلاف ماشک گل خوشه‌ای کاهش نیافت، ولی 66 روز پس از کاشت کاهش یافت. هر چند بین سطوح 60، 80 و 100 میلیمتر تفاوت معنیداری وجود نداشت. سطح برگ و زیست‌توده اندام هوایی خلر و ماشک در اثر کمبود آب ناشی از افزایش سطح آبیاری به ترتیب 77 و 73 درصد کاهش یافت، ولی سطح برگ خلر در سطوح آبیاری چهار تا نه برابر بیش از ماشک بود، هر چند زیست‌توده اندام هوایی دو گیاه با هم تفاوت چندانی نداشت (1/1 و 2/1 گرم بر بوته در سطح آبیاری شاهد و 5/0 و 6/0 در سطح آبیاری 100 میلیمتر، به ترتیب برای ماشک و خلر). در نهایت، خلر برتری قابل توجهی بر ماشک گلخوشهای از لحاظ عملکرد و اجزا عملکرد داشت به گونه‌ای که عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته و تعداد نیام در بوته آن در سطح آبیاری 100 میلیمتر به ترتیب 8/4، 4/2، 7/3 و 2/3 برابر ماشک بود. به نظر می‌رسد که در صورت کاشت بهمنظور تولید علوفه هر دو گیاه تحمل نسبتاً خوبی به افزایش سطح آبیاری داشتند، ولی بهمنظور کاشت دانه، خلر بسیار بهتر بود و خشکی را بهتر تحمل کرد.
فریبا ساعدی؛ سید محسن موسوی نیک؛ عبدالرحمان رحیمیان بوگر
چکیده
به منظور بررسی کودهای آلی، نانوپتاسیم و سولفات پتاسیم بر برخی ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک گیاه داروئی کاسنی تحت تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در شرق زهک با سه تکرار در سال زراعی 1393-1392 انجام شد. تیمارهای خشکی شامل: 60 ، 90 و 120 میلی متر تبخیر ...
بیشتر
به منظور بررسی کودهای آلی، نانوپتاسیم و سولفات پتاسیم بر برخی ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک گیاه داروئی کاسنی تحت تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل واقع در شرق زهک با سه تکرار در سال زراعی 1393-1392 انجام شد. تیمارهای خشکی شامل: 60 ، 90 و 120 میلی متر تبخیر از سطح تشت تبخیر به عنوان عامل اول و پنج سطح کودی شامل تیمارهای 30 تن در هکتار کود حیوانی(گوسفندی)، 30 تن در هکتار کود مرغی، 10 کیلوگرم در هکتار نانو پتاسیم 27 درصد، 150 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم و تیمار شاهد(بدون مصرف کود) به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند. نتایج بدست آمده نشان دادند که تنش خشکی تاثیری منفی و معنی دار بر ویژگیهای رویشی دارد، اما کودهای مختلف بخصوص کودهای آلی تا حد زیادی این تاثیر منفی را تعدیل نمودند. بیشترین میزان ارتفاع بوته، قطر گل، تعداد گل، شاخههای جانبی، عملکرد گل و شاخساره از کود مرغی و شرایط عدم تنش به دست آمد. با بالارفتن تنش خشکی از میزان کلروفیل a و b کاسته شد، اما میزان کارتنوئید و آنتوسیانین افزایش یافت. بیشترین میزان کلروفیلها و کارتنوئید از کود مرغی و حداکثر آنتوسیانین از مصرف نانوپتاسیم حاصل شد. تنش شدید بطور معنیداری منجر به افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان شد طوری که بیشترین فعالیت آنزیم ها در مقایسه با شاهد در شرایط تنش شدید و مصرف کود نانوپتاسیم حاصل شد.
علی نادری عارفی؛ علی احمدی؛ منیژه سبکدست
چکیده
آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در گلخانه و مزرعه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرمسار، در سال زراعی 93-92 انجام شد. کرت‌های اصلی به تنش و کرت‌های فرعی به ژنوتیپهای پنبه اختصاص یافت. پس از ارزیابی 28 ژنوتیپ در گلخانه، ژنوتیپهای ورامین، خرداد، K8801 و K8802 براساس ماده خشک در تنش به عنوان ارقام ...
بیشتر
آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در گلخانه و مزرعه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرمسار، در سال زراعی 93-92 انجام شد. کرت‌های اصلی به تنش و کرت‌های فرعی به ژنوتیپهای پنبه اختصاص یافت. پس از ارزیابی 28 ژنوتیپ در گلخانه، ژنوتیپهای ورامین، خرداد، K8801 و K8802 براساس ماده خشک در تنش به عنوان ارقام تجاری برتر انتخاب و در آزمایش مزرعهای پاسخ آنها به تنش بررسی شد. در گلخانه تنش خشکی باعث کاهش RWC و تلفات رطوبتی برگ قطع شده (ELWL) گردید. ژنوتیپ No.221، آریا، نارابرای و سپید از نظر RWC به سایر ژنوتیپها برتری داشتند. بیشترین ELWL در ژنوتیپ آریا، K8802 و K8801 مشاهده شد که از رطوبت نسبی بالاتری هم برخوردار بودند. ELWL در شرایط تنش در ارقام ورامین و ساحل کمتر بود. در مزرعه اثر دورهای آبیاری 9، 12، 18، 24 و 30 روزه بر عملکرد ورامین و خرداد و ژنوتیپهای K8801 و K8802 بررسی شد. دور آبیاری 9 روزه باعث افزایش عملکرد ارقام ورامین، خرداد و K8801 شد، اما با شاهد در یک سطح آماری بودند. در سطوح رطوبتی چهارم و پنجم عملکرد کاهش یافت. دور آبیاری 18 روزه نیز عملکرد را کاهش داد، اما با توجه به عدم تفاوت آماری و صرفهجویی، توصیه می‌شود پس از آبیاریهای معمول تا شروع گلدهی (3 نوبت با فواصل 12 روزه)، از این دور آبیاری استفاده شود. توسعه کشت K8801 در مناطق مشابه میتواند ضمن کاهش مصرف آب باعث پایداری تولید شود.
الهام رستگاری؛ شهاب مداح حسینی؛ آرمان آذری
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت گیاه علوفه‌ای خلر، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان در بهار سال زراعی 1392 اجرا شد. سطوح آبیاری شامل آبیاری پس از 40 (شاهد)، 60، 80 و 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A از زمان استقرار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت گیاه علوفه‌ای خلر، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان در بهار سال زراعی 1392 اجرا شد. سطوح آبیاری شامل آبیاری پس از 40 (شاهد)، 60، 80 و 100 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A از زمان استقرار گیاهچه تا پایان دورۀ رشد بودند. سطوح آبیاری بر درصد صفات کیفی شامل الیاف نامحلول در شویندۀ خنثی(NDF) ، الیاف نامحلول در شویندۀ اسیدی ((ADF، لیگنین (ADL)، نشاسته، پروتئین خام اندام هوایی و وزن هزاردانه اثر معناداری نداشتند، اما محتوای صفات کیفی و همچنین تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه در واحد سطح و زیست‌توده را به‌طور معناداری تحت تأثیر قرار دادند. براساس نتایج مقایسۀ میانگین محتوای صفات کیفی از تیمار 40 تا 80 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تغییر معناداری نداشت، اما در تیمار 100 میلیمتر تبخیر نسبت به شاهد به‌طور معناداری کمتر بود. همچنین عملکرد دانه، تعداد دانه در بوته و وزن زیست‌توده در تیمار 40 میلیمتر تبخیر بیشترین (به‌ترتیب 5/165 گرم در متر مربع، 17/36 در بوته و 4/2 گرم در بوته) و در تیمار 100 میلیمتر، کمترین مقدار (1/63 گرم در متر مربع، 5/24 در بوته و 07/1 گرم در بوته) را داشتند. براساس نتایج، عملکرد کیفی علوفۀ خلر تا سطح 80 میلیمتر تبخیر به کمبود آب تا حدودی متحمل است.
فرخ امیدی؛ علی سپهری
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد نیتروپروساید سدیم بر شاخصهای رشد و کارایی مصرف آب ارقام لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.) تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ پژوهشی دانشگاه بوعلی سینای همدان در سال 1391 انجام گرفت. تیمارها شامل تنش در مرحلۀ رویشی، تنش در مرحلۀ زایشی، تنش در مراحل ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد نیتروپروساید سدیم بر شاخصهای رشد و کارایی مصرف آب ارقام لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.) تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ پژوهشی دانشگاه بوعلی سینای همدان در سال 1391 انجام گرفت. تیمارها شامل تنش در مرحلۀ رویشی، تنش در مرحلۀ زایشی، تنش در مراحل رویشی و زایشی، بدون تنش، محلول‌پاشی در سه غلظت (صفر، 150 و 300 میکرومولار نیتروپروساید سدیم) و رقمهای ‘اختر’ و ‘درخشان’ بود. تنش زایشی سطح برگ، سرعت رشد محصول و تجمع مادۀ خشک در هر دو رقم بررسی‌شده را کاهش داد. محلول‌پاشی 300 میکرومولار نیتروپروساید سدیم در تنش زایشی، شاخصهای مذکور را در رقم ‘اختر’ به‌ترتیب 28، 26 و 20 و در رقم ‘درخشان’ 28، 20 و 20 درصد نسبت به شرایط بدون محلول‌پاشی افزایش داد. کارایی مصرف آب دانه و زیست‌توده در تنش رویشی نسبت به شرایط آبیاری کامل بیشتر بود. بیشترین کارایی مصرف آب برای رقم ‘اختر’ با محلول‌پاشی 300 میکرومولار نیتروپروساید سدیم به‌ترتیب 72/0 و 9/2 درصد برای دانه و زیست‌توده بود. محلول‌پاشی نیتروپروساید سدیم موجب تعدیل آثار منفی تنش رویشی و تنش زایشی شد. محلول‌پاشی با غلظت 300 میکرومولار ترکیب مذکور در رژیم‌های مختلف آبی، تأثیر بیشتری بر بهبود وضعیت رشد و عملکرد داشت. ازاین‌رو مصرف 300 میکرومولار نیتروپروساید سدیم برای محلول‌پاشی لوبیا قرمز تحت شرایط تنش کم‌آبی مطلوب به‌نظر می‌رسد.
مختار قبادی؛ حسین صلاحی؛ محمداقبال قبادی؛ سیروس منصوری فر
چکیده
به منظور بررسی واکنش عملکرد گیاه نخود به تنش خشکی و روش‌های مصرف کود نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت‌های خردشده در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه و در دو سال زراعی 1388-89 و 1389-90 به اجرا درآمد. آبیاری تکمیلی در سه سطح (1. بدون آبیاری، 2. یک نوبت آبیاری در ابتدای گلدهی، و 3. دو نوبت آبیاری در مراحل گلدهی و غلاف بستن) به منزلة ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش عملکرد گیاه نخود به تنش خشکی و روش‌های مصرف کود نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت‌های خردشده در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه و در دو سال زراعی 1388-89 و 1389-90 به اجرا درآمد. آبیاری تکمیلی در سه سطح (1. بدون آبیاری، 2. یک نوبت آبیاری در ابتدای گلدهی، و 3. دو نوبت آبیاری در مراحل گلدهی و غلاف بستن) به منزلة عامل اصلی و ترکیب تیمارهای مقادیر و روش‌های مصرف کود نیتروژن در نه سطح به منزلة عامل فرعی درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که آبیاری تکمیلی منجر به افزایش معنادار تعداد دانه در بوته و وزن صددانه می‌شود و از این طریق عملکرد نهایی دانه افزایش می‌یابد. از نظر عملکرد دانه، بین تیمارهای یک نوبت و دو نوبت آبیاری تکمیلی (به ترتیب با 1646 و 1728 کیلوگرم در هکتار) اختلاف آماری معناداری مشاهده نشد. روش‌های کاربرد کود نیتروژن روی عملکرد دانه و برخی اجزای آن تأثیر معنادار داشت، اما بر وزن صددانه تأثیری نداشت. مصرف توأم خاک کاربرد و محلول‌پاشی کود نیتروژن با تأثیر مثبت بر تعداد دانه در بوته، موجب افزایش عملکرد دانه شد. درمجموع، بهمنظور حصول حداکثر عملکرد دانه در زراعت نخود، انجام یک نوبت آبیاری تکمیلی در مرحلة گلدهی، همچنین استفاده از هر دو روش کاربرد کود نیتروژن (خاک کاربرد و محلول‌پاشی) توصیه می‌شود.
شکیبا شاهمرادی؛ مهدی زهراوی
چکیده
کاهش چشمگیر تنوع ژنتیکی در بسیاری از گونه‌های زراعی، توجه جهانی را به منشأ اولیۀ ژن‌های جدید که اغلب در توده‌های بومی نهفته است و میتواند ژن‌های ارزشمندی برای تحمل به تنشهای زنده و غیر‌زنده و صفات مطلوب اقتصادی باشد، جلب کرده است. در تحقیق حاضر بهمنظور ارزیابی واکنش توده‌های بومی جو زراعی در برابر خشکی و بررسی صفات مرتبط با ...
بیشتر
کاهش چشمگیر تنوع ژنتیکی در بسیاری از گونه‌های زراعی، توجه جهانی را به منشأ اولیۀ ژن‌های جدید که اغلب در توده‌های بومی نهفته است و میتواند ژن‌های ارزشمندی برای تحمل به تنشهای زنده و غیر‌زنده و صفات مطلوب اقتصادی باشد، جلب کرده است. در تحقیق حاضر بهمنظور ارزیابی واکنش توده‌های بومی جو زراعی در برابر خشکی و بررسی صفات مرتبط با تحمل تنش و درک روابط بین آنها، 25 ژنوتیپ بومی اقلیمهای خشک و نیمه‌خشک کشور از کلکسیون جو اهلی در بانک ژن گیاهی ملی ایران، به‌همراه سه رقم زراعی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در دو وضعیت آبیاری نرمال و قطع آبیاری (تنش خشکی) در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسۀ اصلاح و تهیۀ نهال و بذر ارزیابی شدند. صفات ارزیابی‌شده شامل صفات فنولوژیک، فیزیولوژیک و آگرونومیک بود. شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش نیز برای ژنوتیپها محاسبه شد. با توجه به ضرایب همبستگی، شاخص STI بهترین شاخص برای گزینش ژنوتیپهای متحمل به خشکی در گیاه جو شناخته شد. براساس این شاخص، ژنوتیپهای شمارۀ 25 (6711TN)، 26 (رقم نصرت)، 24 (2/6652TN) و 16 (6436TN)، به‌ترتیب پرمحصولترین ژنوتیپها در وضعیت نرمال و تنش خشکی شناسایی شدند. رگرسیون گام‌به‌گام بین شاخص تحمل تنش و صفات تحت ارزیابی، اهمیت فراوان صفات سطح ویژۀ برگ پرچم، تعداد سنبلچه در سنبله، سطح برگ و تعداد روز تا گلدهی را در وضعیت تنش خشکی نشان داد. تنها صفتی که در وضعیت رطوبتی نرمال با شاخص تحمل به تنش ارتباط نزدیکی داشت، صفت وزن صددانه بود.
ریحانه پیشکام راد؛ علی ایزدی دربندی؛ مریم شهبازی؛ مهدی فاضل نجفآبادی؛ حمیدرضا نیکخواه؛ رها عابدینی؛ مرتضی براتی
چکیده
بهمنظور بررسی واکنش رقمهای مختلف جو به خشکی، آزمایشی با دو نمونۀ وحشی و چهار رقم زراعی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در وضعیت گلخانه در مرحلۀ رویشی گیاه اجرا شد. در این تحقیق، ارقام جو بهعنوان عامل اول، و تیمار آبیاری در سه سطح آبیاری 70، 30 و 10 درصد ظرفیت نگهداری آب خاک بهعنوان عامل دوم منظور شدند. تجزیۀ واریانس ...
بیشتر
بهمنظور بررسی واکنش رقمهای مختلف جو به خشکی، آزمایشی با دو نمونۀ وحشی و چهار رقم زراعی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در وضعیت گلخانه در مرحلۀ رویشی گیاه اجرا شد. در این تحقیق، ارقام جو بهعنوان عامل اول، و تیمار آبیاری در سه سطح آبیاری 70، 30 و 10 درصد ظرفیت نگهداری آب خاک بهعنوان عامل دوم منظور شدند. تجزیۀ واریانس دادهها نشان داد که اثر تنش خشکی و ژنوتیپ بر خصوصیات مورفولوژی مانند تعداد پنجه، ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، سطح برگ و برخی خصوصیات فیزیولوژیک شامل درصد مادۀ خشک، محتوای نسبی آب برگ، میزان سبزینگی برگ، پتانسیل اسمزی، تنظیم اسمزی، هدایت روزنهای و دمای کانوپی معنادار بود. بین محتوای نسبی آب برگ و دو صفت درصد مادۀ خشک و پتانسیل اسمزی، همبستگی مثبت و معناداری مشاهده شد. در تجزیۀ علیت، پتانسیل اسمزی بیشترین اثر مستقیم را بر درصد مادۀ خشک گیاه داشت. از بین ارقام زراعی، رقم موروکو؛ و از بین جوهای اسپانتانئوم، نمونۀ 41-1/check S09 در مقایسه با دیگر ژنوتیپها نسبت به تنشهای اعمالشده حساسیت بیشتری از خود نشان دادند.
زهرا مهرابی زاده؛ پرویز احسان زاده
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 75-88
چکیده
کنجد گیاهی دانه روغنی با نیاز نه چندان بالای آبی محسوب می شود. این آزمایش با هدف مطالعه تأثیر شرایط مختلف رطوبتی بر رشد، فلورسانس کلروفیل، محتوای پرولین، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم گیاه کنجد در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان ...
بیشتر
کنجد گیاهی دانه روغنی با نیاز نه چندان بالای آبی محسوب می شود. این آزمایش با هدف مطالعه تأثیر شرایط مختلف رطوبتی بر رشد، فلورسانس کلروفیل، محتوای پرولین، عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم گیاه کنجد در سال زراعی 1386 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. سطوح تیمار آبیاری براساس تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A شامل 1I (75 میلی متر تبخیر)، 2I (110 میلی متر تبخیر) و 3I (145 میلی متر تبخیر) به عنوان عامل اصلی و چهار ژنوتیپ کنجد (ناز تک شاخه، یکتا، ورامین و اولتان) به عنوان عامل فرعی بودند. تأثیر رژیم آبیاری و ژنوتیپ بر شاخص بیشینه فلورسانس (Fm) معنی دار بود، ولی بر حداکثر کارآیی نظام نوری دو (Fv/Fm) و میزان کلروفیل برگ معنی دار نبود، به طوری که مقدار Fv/Fm تنها از 81/0 در سطح اول آبیاری به 77/0 در سطح سوم کاهش یافت. محدودیت رطوبت خاک منجر به افزایش میزان پرولین برگ از 5/3 در سطح اول آبیاری به 6/8 میلی گرم بر گرم برگ در سطح دوم آبیاری شد. تنش خشکی باعث 55، 42، 37، 48 و 49 درصد کاهش به ترتیب در شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه و عملکرد ماده خشک شد. به طور کلی، تنش کمبود رطوبتی باعث کاهش رشد و عملکرد دانه کنجد از 1212 به 625 کیلوگرم در هکتار گردید. این تأثیر بیش از آنکه از طریق کاهش Fv/Fm باشد، ناشی از کاهش سطوح فتوسنتزکننده در رقم های مورد مطالعه در شرایط آزمایش حاضر بود. دو رقم یکتا و ورامین از نظر عملکرد دانه و تولید روغن نسبت به دو ژنوتیپ دیگر برتری داشتند.