نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• الهام رستگاری ¹
• شهاب مداح حسینی ²
• آرمان آذری ³

¹ دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان، رفسنجان، ایران

² دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان، رفسنجان، ایران

³ استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان، رفسنجان، ایران

چکیده

به­منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر رشد رویشی و عملکرد دانه خلر (LathyrusstivusL.) و ماشک گل­خوشه­ای (ViciavillosaRoth.)، آزمایشی به­صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولی عصر رفسنجان در سال زراعی 1392 انجام شد. دور آبیاری در چهار سطح (40، 60، 80 و 100 میلی­متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاسA ) به عنوان عامل اصلی و نوع گیاه در دو سطح (خلر و ماشک گل­خوشه­ای) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد 53 روز پس از کاشت، با افزایش سطح آبیاری محتوای آب نسبی برگ خلر بر خلاف ماشک گل خوشه‌ای کاهش نیافت، ولی 66 روز پس از کاشت کاهش یافت. هر چند بین سطوح 60، 80 و 100 میلی‌متر تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. سطح برگ و زیست‏توده اندام هوایی خلر و ماشک در اثر کمبود آب ناشی از افزایش سطح آبیاری به ترتیب 77 و 73 درصد کاهش یافت، ولی سطح برگ خلر در سطوح آبیاری چهار تا نه برابر بیش از ماشک بود، هر چند زیست‏توده اندام هوایی دو گیاه با هم تفاوت چندانی نداشت (1/1 و 2/1 گرم بر بوته در سطح آبیاری شاهد و 5/0 و 6/0 در سطح آبیاری 100 میلی‌متر، به ترتیب برای ماشک و خلر). در نهایت، خلر برتری قابل توجهی بر ماشک گل‌خوشه‌ای از لحاظ عملکرد و اجزا عملکرد داشت به گونه‌ای که عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته و تعداد نیام در بوته آن در سطح آبیاری 100 میلی‌متر به ترتیب 8/4، 4/2، 7/3 و 2/3 برابر ماشک بود. به نظر می‌رسد که در صورت کاشت به‏منظور تولید علوفه هر دو گیاه تحمل نسبتاً خوبی به افزایش سطح آبیاری داشتند، ولی به‏منظور کاشت دانه، خلر بسیار بهتر بود و خشکی را بهتر تحمل کرد.

کلیدواژه‌ها

• سطح برگ
• خشکی
• زیست‌توده
• علوفه
• عملکرد

عنوان مقاله [English]

Effect of irrigation intervals on vegetative growth and grain yield of grass pea and hairy vetch

نویسندگان [English]

• Elham Rastegari ¹
• Shahab Maddah Hosseini ²
• Arman Azari ³

¹

²

³

چکیده [English]

In order to evaluate the effect of irrigation intervals on the vegetative growth and grain yield of grass pea (Lathyrus sativus L.)and hairy vetch (Vicia villosa Roth.), a field split plot experiment was conducted based on the randomized complete blocks design with four replications in research farm of Vali–e–Asr University of Rafsanjan during April to July, 2013. Main plots were irrigation levels including 40, 60, 80 and 100 mm evaporation from evaporation pan class A and sub plots were crop species in two levels as grass pea and hairy vetch. Result showed that 66 days after sowing (two weeks before flowering), relative water content (RWC) of grass pea and hairy vetch leaves significantly reduced by increasing irrigation amount more than 40 mm, however there were no significant differences between 60, 80 and 100 mm. Also, plant leaf area and biomass of grass pea and vetch were reduced by increasing irrigation level (77 and 73 percent, respectively). Both crops had similar biomass (1.1 and 1.2 g. plant ^-1 for control and 0.5 and 0.6 for 100 mm irrigation treatments for grass pea and vetch, respectively), while the grass pea had higher leaf area than hairy vetch (4 to 9 folded). Finally, yield and yield components of both crops decreased by irrigation interval, although grass pea had always higher yield components, as grain yield, 1000 grains weight, seed number and pod number per plant at 100 mm irrigation treatment were 4.8, 2.4, 3.7 and 3.2 fold higher than vetch. Results suggest that both crops well tolerated increasing irrigation interval and they were suitable for forage production if harvested at the flowering stage. However, grass pea was better for grain production and had higher drought tolerance.

کلیدواژه‌ها [English]

• Biomass
• Drought
• Forage
• Leaf area
• yield