سمانه رهبان؛ بنیامین ترابی؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف برآورد خلأ عملکرد کلزای آبی در ایران، بهعنوان اولین قدم برای برنامه‌ریزی به‌منظور افزایش پایدار تولید این گیاه زراعی مهم در سال 98-1396 در آزمایشگاه مدلسازی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان برای دوره زمانی 1378 تا 1393 انجام شد. برای برآورد خلأ عملکرد از روش ارائه‌شده در پروژه اطلس جهانی خلأ عملکرد در جهت شناسایی ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف برآورد خلأ عملکرد کلزای آبی در ایران، بهعنوان اولین قدم برای برنامه‌ریزی به‌منظور افزایش پایدار تولید این گیاه زراعی مهم در سال 98-1396 در آزمایشگاه مدلسازی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان برای دوره زمانی 1378 تا 1393 انجام شد. برای برآورد خلأ عملکرد از روش ارائه‌شده در پروژه اطلس جهانی خلأ عملکرد در جهت شناسایی پهنههای اقلیمی و همچنین شناسایی ایستگاههای هواشناسی مهم در مناطق تولید کلزا در کشور استفاده شد. عملکـرد واقعی برای کلزای آبی در مناطق اصلی کشت آن در کشور بین 1184 تا 2358 کیلوگرم در هکتار می‌باشد. دامنه عملکرد پتانسیل کلزای آبی 3823 تا 6520 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. بالاترین عملکرد پتانسیل در استان‌های همدان و لرستان محاسبه و کمترین آن مربوط به جلگه خوزستان بود. دامنه خلأ عملکرد در اقلیم‌های اصلی کشت آن در کشور 2480 تا 4365 کیلوگرم در هکتار یعنی بین 53 تا 77 درصد خلأ و به‌طور متوسط 3276 کیلوگرم در هکتار معادل 65 درصد خلأ عملکرد برآورد شد. با در نظرگرفتن عملکرد قابل‌حصول بهعنوان عملکرد هدف، بین 1544 تا 3208 و به‌طور متوسط 2261 کیلوگرم در هکتار عملکرد قابل‌حصول وجود دارد. بزرگ‌بودن خلأ عملکرد، بیانگر این است که از ظرفیت تولید گیاهان زراعی در کشور به‌خوبی استفاده نمیشود. بررسی دلایل و روشهای رفع خلأ عملکرد موجود و استفاده از راه‌کارهای مدیریتی کارآمد به‌منظور دستیابی به عملکردهای بالاتر از لحاظ اقتصادی و امنیت غذایی در کشور بسیار دارای اهمیت است.
نجیب الله ابراهیمی؛ بنیامین ترابی؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی
چکیده
برای آنالیز رشد گیاه در طول فصل رشد به داده‌های سطح برگ و تجمع مادة خشک نیاز است. استفاده از مدل‌های رگرسیون غیرخطی مثل بتا، لجستیک، گمپرتز، ریچاردز، نمایی‌خطی‌بریده و نمایی‌خطی‌متقارن به‌دلیل داشتن پارامتر‌هایی با مفهوم فیزیولوژیک در آنالیز رشد درحال گسترش هستند. هدف از انجام تحقیق حاضر، ارزیابی مدل‌های رگرسیونی غیرخطی مختلف، ...
بیشتر
برای آنالیز رشد گیاه در طول فصل رشد به داده‌های سطح برگ و تجمع مادة خشک نیاز است. استفاده از مدل‌های رگرسیون غیرخطی مثل بتا، لجستیک، گمپرتز، ریچاردز، نمایی‌خطی‌بریده و نمایی‌خطی‌متقارن به‌دلیل داشتن پارامتر‌هایی با مفهوم فیزیولوژیک در آنالیز رشد درحال گسترش هستند. هدف از انجام تحقیق حاضر، ارزیابی مدل‌های رگرسیونی غیرخطی مختلف، برای بررسی روند شاخص سطح برگ و تولید ماده خشک و برآورد پارامترهای مربوط به آنالیز رشد است. مطالعه روی گیاه باقلا رقم «برکت» بهصورت طرح اسپلیت - پلات در قالب طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی، با سه تاریخ کاشت و چهار تراکم در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. معیار AICc نشان داد که مدل بتا نسبت به مدل لجستیک برای داده‌های سطح برگ برازش بهتری داشت. طبق این مدل در تراکم‌های مختلف LAImax بین 3/2 تا 3/5، tm بین 9/131 تا 2/144 و te بین 7/158 تا 5/163 روز پس از کاشت متغیر بود. معیار AICc برای داده‌های تولید ماده خشک نشان داد که مدل بتا نسبت به مدل‌های گمپرتز و لجستیک در ارزیابی روند تولید ماده خشک بهتر بود. طبق این مدل Wmax در تراکم‌های مختلف بین 1/725 تا 3/1484 گرم در مترمربع، tm بین 3/138 تا 4/146 و te بین 6/162 تا 0/179 روز پس از کاشت متغیر بود. نتایج نشان داد عملکرد دانه از 231 تا 2744 گرم در مترمربع متغیر بود و با افزایش تراکم در هر تاریخ کاشت عملکرد دانه روند افزایشی نشان داد. تغییرات عملکرد تحت تأثیر مستقیم حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر تجمع ماده خشک و سرعت رشد محصول قرار گرفت..
امیر حجارپور؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی؛ حبیب الله کشیری؛ امیر آینه بند؛ محمد ناظری
چکیده
در این تحقیق با جمع‌آوری اطلاعات مدیریتی حدود 700 مزرعة گندم در استان گلستان طی سال‌های زراعی 93-1392 و 94-1393 و استفاده از آنالیز خط مرزی، علاوه‌بر برآورد عملکردهای پتانسیل، حد بهینة عوامل مدیریتی بررسی‌شده برای دستیابی به این عملکردهای پتانسیل در شرایط آبی و دیم شناسایی شد. بر این اساس، اطلاعات جمع‌آوری‌شده در مورد عوامل مدیریتی ...
بیشتر
در این تحقیق با جمع‌آوری اطلاعات مدیریتی حدود 700 مزرعة گندم در استان گلستان طی سال‌های زراعی 93-1392 و 94-1393 و استفاده از آنالیز خط مرزی، علاوه‌بر برآورد عملکردهای پتانسیل، حد بهینة عوامل مدیریتی بررسی‌شده برای دستیابی به این عملکردهای پتانسیل در شرایط آبی و دیم شناسایی شد. بر این اساس، اطلاعات جمع‌آوری‌شده در مورد عوامل مدیریتی در سه بخش آبی، دیم پرمحصول و دیم کم‌محصول تجزیه‌وتحلیل شد. با رسم پراکنش داده‌های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی، بالاترین عملکردها در سطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. با توجه به نتایج، عملکرد پتانسیل گندم در استان گلستان در شرایط آبی، دیم پرمحصول و دیم کم‌محصول به‌ترتیب 6816، 5791 و 3932 کیلوگرم در هکتار تخمین زده شد که فاصله‌ای 42، 31 و 50 درصدی با عملکردهای واقعی این مناطق دارد. بر اساس نتایج این تحقیق، تاریخ کاشت بهینه با توجه به شرایط هر منطقه، میزان بذر مصرفی بهینه در رسیدن به تراکم‌های مطلوب، میزان بهینة مصرف کود نیتروژن و تعداد دفعات تقسیط آن، میزان مصرف بهینة کودهای فسفر و پتاسیم، همچنین تعداد دفعات آبیاری در شرایط آبی استان تعیین شد. کشاورزان در هر منطقه با رعایت این حدود بهینه می‌توانند میزان تولید در واحد سطح مزارع خود را افزایش دهند و باعث کاهش خلأ عملکرد در استان بشوند.
صفورا جافرنوده؛ ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی؛ فاطمه شیخ
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر اندازه بذر و تاریخ کاشت بر برخی از ویژگیهای فنولوژیک، مرفولوژیک و زراعی باقلا رقم "برکت"، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بهصورت کرتهای خردشده در چهار تکرار در سال زراعی93-1392 در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. تاریخ کاشت (18 آبان، 28 آذر، 22 بهمن و 20 اسفند) بهعنوان ...
بیشتر
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر اندازه بذر و تاریخ کاشت بر برخی از ویژگیهای فنولوژیک، مرفولوژیک و زراعی باقلا رقم "برکت"، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بهصورت کرتهای خردشده در چهار تکرار در سال زراعی93-1392 در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. تاریخ کاشت (18 آبان، 28 آذر، 22 بهمن و 20 اسفند) بهعنوان عامل اصلی و اندازه بذر (ریز، متوسط، درشت) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد.بر‌اساس نتایج بهدست آمده سرعت سبزشدن بذور کاشته شده در آبان و اسفند به‌طور معنی‌داری بیشتر از دو تاریخ کاشت دیگر و همینطور سرعت سبزشدن بذور ریز و متوسط بیشتر از بذور درشت بود. همچنین، تعداد روز تا رسیدگی در تاریخ کاشت آبان حدود 190 روز بود و با تأخیر در کاشت کاهش یافت و در تاریخ کاشت اسفند به 86 روز رسید. تأخیر در کاشت منتهی به کاهش معنی‌دار تعداد شاخه در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه شد که در نهایت موجب کاهش عملکرد غلاف سبز و دانه شد. بر‌اساس یافتههای این آزمایش جهت دستیابی به عملکردهای بیشتر در گرگان در شرایط دیم، کاشت زودتر باقلا و استفاده از بذور درشتتر برای کاشت توصیه می‌شود
مرتضی گرزین؛ فرشید قادری فر؛ ابراهیم زینلی؛ سید اسماعیل رضوی؛ محمد مونیان اردستانی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر تاریخ کاشت، محلول‌پاشی قارچ‌کش بنومیل و پتاسیم سیلیکات در بهبود کیفیت بذر سویا (رقم ‘ویلیامز’) در سال‌های 91-1390 در گرگان انجام گرفت. تیمارهای آزمایش در سال اول شامل تاریخ کاشت (31 فروردین، 23 اردیبهشت، 13 خرداد، 8 تیر و 31 تیر) و مصرف قارچ‌کش بنومیل در دو مرحلۀ R3 و R6 بود، و در سال دوم شامل تاریخ کاشت (11 اردیبهشت ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر تاریخ کاشت، محلول‌پاشی قارچ‌کش بنومیل و پتاسیم سیلیکات در بهبود کیفیت بذر سویا (رقم ‘ویلیامز’) در سال‌های 91-1390 در گرگان انجام گرفت. تیمارهای آزمایش در سال اول شامل تاریخ کاشت (31 فروردین، 23 اردیبهشت، 13 خرداد، 8 تیر و 31 تیر) و مصرف قارچ‌کش بنومیل در دو مرحلۀ R3 و R6 بود، و در سال دوم شامل تاریخ کاشت (11 اردیبهشت و 15 تیر)، مصرف قارچ‌کش بنومیل، مصرف سیلیکون (Si) و سیلیکون + بنومیل بود. سیلیکون بهصورت پتاسیم سیلیکات محلول در آب در سه مرحله (V6، R1 و R4) و با غلظت 40 گرم در لیتر بر روی برگ‌ها محلول‌پاشی شد. نتایج نشان داد که افزایش دمای هوا طی دورۀ پر شدن بذر (R5-R7) در تاریخ کاشت‌های زودهنگام مهم‌‌ترین عامل کاهش کیفیت بذر است. همچنین توده‌های بذری آلوده به Phomopsis sp. و Nigrospora sp. همبستگی منفی معناداری با جوانه‌زنی و قدرت بذر داشتند. تأخیر در کاشت از طریق کاهش دما طی دورۀ پر شدن بذر و نیز کاهش آلودگی به این دو بیمارگر سبب افزایش کیفیت بذر شد. از طرف دیگر، مصرف قارچ‌کش بنومیل و پتاسیم سیلیکات با کاهش آلودگی‌های قارچی در توده‌های بذری و افزایش جوانه‌زنی و قدرت بذر موجب بهبود کیفیت بذر شدند. بنابراین، تأخیر در کاشت رقم زودرس ویلیامز، محلول‌پاشی پتاسیم سیلیکات و نیز قارچ‌کش بنومیل در مراحل زایشی را می‌توان بهعنوان راهکارهایی به‌منظور افزایش کیفیت بذر این رقم به کشاورزان و تولیدکنندگان بذر در گرگان توصیه کرد.
ابراهیم زینلی؛ افشین سلطانی؛ محمد خادم پیر؛ محمود تورانی؛ فاطمه شیخ
چکیده
منطقۀ گرگان یکی از مناطق مهم تولید باقلا در ایران محسوب می‌شود. با این حال، اطلاعات کافی دربارۀ جنبه‌های گوناگون مدیریت تولید این گیاه وجود ندارد. این آزمایش به‌منظور بررسی تأثیر فاصلة بین ردیف، رقم و زمان کاشت بر عملکرد غلاف سبز و دانة خشک، در سال زراعی 91ـ1390 در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، انجام شد. آزمایش ...
بیشتر
منطقۀ گرگان یکی از مناطق مهم تولید باقلا در ایران محسوب می‌شود. با این حال، اطلاعات کافی دربارۀ جنبه‌های گوناگون مدیریت تولید این گیاه وجود ندارد. این آزمایش به‌منظور بررسی تأثیر فاصلة بین ردیف، رقم و زمان کاشت بر عملکرد غلاف سبز و دانة خشک، در سال زراعی 91ـ1390 در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، انجام شد. آزمایش بهصورت اسپلیت‌پلات ـ فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. فاصلة بین ردیف (30، 45 و60 سانتی‌متر) بهعنوان فاکتور اصلی و تاریخ کاشت (24 آبان‌ماه و 2 دی‌ماه 1390) و رقم (برکت و فرانسه) بهعنوان فاکتورهای فرعی در نظرگرفته شدند. نتایج حاکی از تأثیر معنی‌دار زمان کاشت، فاصلۀ بین ردیف و تأثیرات متقابل آن‌ها بر عملکرد دانه، غلاف سبز، عملکرد بیولوژیک و تعداد غلاف در بوته بود. در حالی که، بین ارقام برکت و فرانسه در هیچ‌کدام از صفات اندازه‌گیری‌شده، اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. بر‌اساس نتایج به‌دست‌آمده، با تأخیر در کاشت و افزایش فاصلۀ بین ردیف‌ها عملکرد کاهش می‌یابد؛ بیشترین عملکرد دانه و غلاف سبز (به‌ترتیب 4530 و 21753 کیلوگرم در هکتار) در کاشت به‌موقع (24 آبان‌ماه) با فاصلۀ بین ردیف 30 سانتی‌متر و کمترین عملکرد دانه و غلاف سبز (به‌ترتیب 2527 و 13041 کیلوگرم در هکتار) در کاشت دیرهنگام (2 دی‌ماه) با فاصلۀ بین ردیف 60 سانتی‌متر تولید شد.
علیرضا بهدادیان؛ افشین سلطانی؛ ابراهیم زینلی؛ حسین عجم نوروزی؛ حسن معصومی
چکیده
به منظور ارزیابی اثرات مدیریت کود نیتروژن در مرحلة جوانة زرد بهعنوان یکی از مراحل مهم گلدهی بر عملکرد دانة کلزا با بهره‌گیری از شاخص تغذیة نیتروژن (نسبت غلظت نیتروژن در گیاه به حالت مطلوب آن)، آزمایشی بهصورت آشیانه‌ای و در قالب طرح کاملا تصادفی در 15 مزرعه منتخب شهرستان گرگان که در سه سطح مدیریت خوب، متوسط و ضعیف طبقه‌بندی شده ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثرات مدیریت کود نیتروژن در مرحلة جوانة زرد بهعنوان یکی از مراحل مهم گلدهی بر عملکرد دانة کلزا با بهره‌گیری از شاخص تغذیة نیتروژن (نسبت غلظت نیتروژن در گیاه به حالت مطلوب آن)، آزمایشی بهصورت آشیانه‌ای و در قالب طرح کاملا تصادفی در 15 مزرعه منتخب شهرستان گرگان که در سه سطح مدیریت خوب، متوسط و ضعیف طبقه‌بندی شده بودند، در سال زراعی 89 ـ 1388 انجام شد. در طول این مطالعه، با هدف کمیسازی مدیریت زراعی، پرسشنامههایی نیز با کمک کشاورزان تکمیل شد. بر‌اساس نتایج به‌دست‌آمده، سطوح مدیریت مورد بررسی از نظر شاخص تغذیة نیتروژن دارای تفاوت معنی‌دار (P<0.01) بودند. در این آزمایش با وجود آنکه مقادیر شاخص تغذیة نیتروژن در مزارع با سطح مدیریت خوب بالاتر از دیگر سطوح مدیریت بود، اما در طول فصل رشد و در هر سه سطح مدیریت، میزان این شاخص کمتر از یک اندازهگیری شد، که نشاندهندة محدودیت در رشد و عملکرد گیاه به دلیل کمبود نیتروژن است. بین شاخص تغذیة نیتروژن در مرحلة جوانة زرد با عملکرد دانه نیز همبستگی مثبت و معنی‌دار (P<0.05) وجود داشت که اهمیت دسترسی به منابع نیتروژن در مرحلة جوانة زرد را تأیید میکند.