نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیر حجارپور ¹
• افشین سلطانی ²
• ابراهیم زینلی ³
• حبیب الله کشیری ⁴
• امیر آینه بند ⁵
• محمد ناظری ⁶

¹ دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

² استاد گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ دانشیار گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

⁴ عضو هیئت علمی مؤسسة تحقیقات پنبة کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

⁵ استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز

⁶ کارشناس دفتر گندم جهاد کشاورزی استان گلستان

چکیده

در این تحقیق با جمع‌آوری اطلاعات مدیریتی حدود 700 مزرعة گندم در استان گلستان طی سال‎های زراعی 93-1392 و 94-1393 و استفاده از آنالیز خط مرزی، علاوه‌بر برآورد عملکردهای پتانسیل‌، حد بهینة عوامل مدیریتی بررسی‌شده برای دستیابی به این عملکردهای پتانسیل در شرایط آبی و دیم شناسایی شد. بر این اساس، اطلاعات جمع‌آوری‌شده در مورد عوامل مدیریتی در سه بخش آبی، دیم پرمحصول و دیم کم‌محصول تجزیه‌وتحلیل شد. با رسم پراکنش داده‏های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی، بالاترین عملکرد‏ها در سطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. با توجه به نتایج، عملکرد پتانسیل گندم در استان گلستان در شرایط آبی، دیم پرمحصول و دیم کم‌محصول به‌ترتیب 6816، 5791 و 3932 کیلوگرم در هکتار تخمین زده شد که فاصله‌ای 42، 31 و 50 درصدی با عملکردهای واقعی این مناطق دارد. بر اساس نتایج این تحقیق، تاریخ کاشت بهینه با توجه به شرایط هر منطقه، میزان بذر مصرفی بهینه در رسیدن به تراکم‌های مطلوب، میزان بهینة مصرف کود نیتروژن و تعداد دفعات تقسیط آن، میزان مصرف بهینة کودهای فسفر و پتاسیم، همچنین تعداد دفعات آبیاری در شرایط آبی استان تعیین شد. کشاورزان در هر منطقه با رعایت این حدود بهینه می‌توانند میزان تولید در واحد سطح مزارع خود را افزایش دهند و باعث کاهش خلأ عملکرد در استان بشوند.

کلیدواژه‌ها

• آنالیز خط مرزی
• افزایش تولید
• امنیت غذایی
• عملکرد پتانسیل
• مدیریت زارعی

20.1001.1.83372008.1396.19.3.3.3

عنوان مقاله [English]

Determination of the optimum managements ranges in order to increasing wheat yield in Golestan province

نویسندگان [English]

• Amir Hajjarpoor ¹
• Habibolah Kashiri ⁴

¹

²

³

⁴

⁵

⁶

چکیده [English]

In this study, collecting of management information from about 700 wheat farms in Golestan province was conducted during two growing seasons of 2013-2014 and 2014-2015. In each of region, potential yields, the optimum crop management and simultaneously the percentage of wheat farms out of the optimal ranges were identified in both irrigated and rainfed conditions using boundary line analysis. To do this, the information was analyzed in three parts of irrigated, high- and low-yield rainfed conditions. By plotting farm’s yield data scatter, against management factors, highest yields in different levels of input or management factors were selected and a boundary function was fitted to the upper boundary of data points. According to the results, potential yield for irrigated, high- and low-yield rainfed wheat were estimated equal to 6816, 5791 and 3932 kg ha^-1 with a yield gap of 42, 31 and 50 percent, respectively. The optimum ranges of sowing date, seeding rate, plant density, frequency and the amount of nitrogen fertilizer applied, the amount of nitrogen applied after sowing, the amount of phosphorus (P₂O₅) and potassium fertilizers (K₂O) applied and irrigation frequency were determined according to the results. Consider the optimum managements, farmers in each region can shrink the yield gap and reach potential yield result in increasing the amount of wheat production in Golestan province.

کلیدواژه‌ها [English]

• Boundary line analysis
• crop management
• Food security
• increasing production
• potential yield