مریم فروغ؛ سعید نواب پور؛ اسماعیل ابراهیمی؛ علی اکبر عبادی؛ داود کیانی
چکیده
در این مطالعه بهمنظور بررسی پاسخ به تنش شوری، گیاهچههای برنج دو رقم هاشمی و لاین پیشرفته موتانت آن در آزمایشی در سال 1396 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان تحت شرایط تنش شوری 100 میلیمولار نمک کلریدسدیم قرار داده شدند. نمونهبرداری از ریشه در زمانهای سه و شش روز پس از تنش شوری برای بررسیهای بیوشیمیایی انجام گرفت. ...
بیشتر
در این مطالعه بهمنظور بررسی پاسخ به تنش شوری، گیاهچههای برنج دو رقم هاشمی و لاین پیشرفته موتانت آن در آزمایشی در سال 1396 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان تحت شرایط تنش شوری 100 میلیمولار نمک کلریدسدیم قرار داده شدند. نمونهبرداری از ریشه در زمانهای سه و شش روز پس از تنش شوری برای بررسیهای بیوشیمیایی انجام گرفت. آزمایش بهصورت کرتهای خردشده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بهصورت کشت هیدروپونیک اجرا گردید. در شرایط تنش شوری محتوای یون سدیم در ریشه هر دو ژنوتیپ بهشدت افزایش یافت، اما این افزایش در ریشه ژنوتیپ موتانت نسبت به والد غیرموتانت بهطور معنیداری کمتر بود. تنش اکسیداتیو حاصل از تنش شوری با اندازهگیری میزان پراکسید هیدروژن مشخص کرد که رقم والد تحت تنش اکسیداتیو بیشتری بوده است و این نتیجه با میزان بیشتر مالوندیآلدهید مورد تأیید قرار گرفت. ارزیابی فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیداسیونی سوپراکسیددیسموتاز، کاتالاز، آسکورباتپراکسیداز و گلوتاتیونردوکتاز نشان از افزایش معنیدار این آنزیمها در ریشه ژنوتیپ موتانت داشت. بهطور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که در ژنوتیپ برنج موتانت، جهش (با پرتودهی گاما) با افزایش فعالیت آنزیمهای اکسیداسیونی و سنتز برخی اسمولیتها در بافت ریشه، باعث افزایش تحمل به شوری در مرحله گیاهچهای نسبت به والد غیرموتانت شد.
امید صادقی پور
چکیده
بهمنظور بررسی نقش متیل جاسمونات در تحمل به تنش شوری در لوبیاچشمبلبلی آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرحی کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در شهرستان ری انجام شد. تیمارها شامل سه سطح خیساندن بذرها در محلول متیل جاسمونات (صفر، 25 و 50 میکرو مولار) بهمدت 20 ساعت و سه سطح شوری آب آبیاری (صفر، 50 و 100 میلیمولار کلرید سدیم) بود. ...
بیشتر
بهمنظور بررسی نقش متیل جاسمونات در تحمل به تنش شوری در لوبیاچشمبلبلی آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرحی کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در شهرستان ری انجام شد. تیمارها شامل سه سطح خیساندن بذرها در محلول متیل جاسمونات (صفر، 25 و 50 میکرو مولار) بهمدت 20 ساعت و سه سطح شوری آب آبیاری (صفر، 50 و 100 میلیمولار کلرید سدیم) بود. نتایج نشان داد با افزایش سطح شوری، پراکسایش چربیها، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان (سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، اسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردکتاز) و غلظت کلر در برگ افزایش مییابد، در حالی که غلظت نیتروژن، کلسیم و منیزیم، همچنین نسبت پتاسیم به سدیم کاهش یافت. این تغییرات در نهایت، به کاهش عملکرد دانه انجامید. از سوی دیگر، تیمار بذر با متیل جاسمونات در شرایط عدم تنش تأثیر معناداری بر صفات اندازهگیریشده نداشت، ولی کاربرد آن (بهویژه غلظت 50 میکرومولار) تحت تنش شوری، موجب فعالیت بیشتر آنزیمهای آنتیاکسیدان، کاهش پراکسایش چربیها، کاهش غلظت کلر در برگ، افزایش غلظت نیتروژن، کلسیم و منیزیم، همچنین نسبت پتاسیم به سدیم شد. در نتیجه موجب بهبود عملکرد شد. براساس نتایج این پژوهش، متیل جاسمونات در القای تحمل به شوری از طریق افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان و تغییر در ترکیب عناصر غذایی در لوبیاچشمبلبلی نقش مهمی ایفا میکند.
فریبا رضایی آدریانی؛ آیت اله رضایی؛ اورنگ خادمی؛ یاور شرفی
چکیده
شوری یکی از مهمترین عوامل محدودکنندة رشد گیاهان است که با استفاده از مواد تعدیلدهندة تنش میتوان از آثار نامطلوب آن کاست. در این پژوهش پاسخ دانهالهای خرمندی به تنش شوری کلرید سدیم و اثر دو ترکیب پوتریسین و کیتوزان بر کاهش آثار ناشی از شوری بررسی شد. آزمایش در دانشگاه شاهد، در سال 95-1394، بهصورت فاکتوریل، شامل سه سطح کلرید سدیم ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین عوامل محدودکنندة رشد گیاهان است که با استفاده از مواد تعدیلدهندة تنش میتوان از آثار نامطلوب آن کاست. در این پژوهش پاسخ دانهالهای خرمندی به تنش شوری کلرید سدیم و اثر دو ترکیب پوتریسین و کیتوزان بر کاهش آثار ناشی از شوری بررسی شد. آزمایش در دانشگاه شاهد، در سال 95-1394، بهصورت فاکتوریل، شامل سه سطح کلرید سدیم (0، 30 و 60 میلیمولار) و پنج تیمار ضدتنش (شاهد، پوتریسین در دو غلظت 1 و 2 میلیمولار و کیتوزان در دو غلظت 25/0 و 5/0 درصد) بر پایة طرحی کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که گیاه خرمندی در مراحل اولیة رشد، حساس به تنش شوری بود و کاهش معناداری در وزن تر ساقه، وزن تر ریشه، طول ساقه، طول ریشه و مقدار کلروفیل برگ در دانهالهای تیمارشده با تنش شوری کلرید سدیم در مقایسه با شوری صفر مشاهده شد. در حالی که مقدار سدیم، درصد سوختگی برگ، درصد نشت یونی و مقدار مالون دیآلدهید در دانهالهای تنش شوری کلرید سدیم افزایش یافت. تیمار پوتریسین، بهخصوص در غلظت 2 میلیمولار بهطور معناداری آثار ناشی از تنش شوری کلرید سدیم را در دانهالهای خرمندی کاهش داد و موجب بهبود رشد رویشی ریشه و ساقه شد، در حالی که تیمار کیتوزان اثر معناداری در کاهش آثار مضر ناشی از تنش شوری در این آزمایش نشان نداد. بنابراین، دانهال خرمندی حساس به شوری و از جمله تیمارهای مؤثر در افزایش تحمل آن به تنش شوری استفاده از پوتریسین است.
معصومه پوراسماعیل؛ جلال رستگار؛ مهدی زنگی آبادی
چکیده
در تحقیق حاضر، تحمل شوری برخی ژنوتیپهای نخود تیپ ‘کابلی’ در مرحلة رشد رویشی با کاربرد تیمارهای 7/1، 5/4 و 5/6 دسیزیمنس بر متر نمک کلریدسدیم بررسی شد. تیمارهای شوری با افزایش نمک کلریدسدیم به محلول هوگلند 2/1 تهیه شد که بهعنوان تیمار شاهد درنظر گرفته شده بود. این آزمایش در قالب طرح کرتهای خردشده به اجرا درآمد. فاکتور اصلی در این ...
بیشتر
در تحقیق حاضر، تحمل شوری برخی ژنوتیپهای نخود تیپ ‘کابلی’ در مرحلة رشد رویشی با کاربرد تیمارهای 7/1، 5/4 و 5/6 دسیزیمنس بر متر نمک کلریدسدیم بررسی شد. تیمارهای شوری با افزایش نمک کلریدسدیم به محلول هوگلند 2/1 تهیه شد که بهعنوان تیمار شاهد درنظر گرفته شده بود. این آزمایش در قالب طرح کرتهای خردشده به اجرا درآمد. فاکتور اصلی در این آزمایش تیمار شوری و فاکتور فرعی ژنوتیپهای انتخابی بود. تیماردهی به مدت چهل روز دنبال شد. از صفاتی نظیر طول ساقه، سطح برگ، محتوای کلروفیل نسبی و نسبت تولید زیستتوده یادداشتبرداری بهعمل آمد. نمونههای مختلف عکسالعمل متفاوتی به غلظتهای مختلف شوری نشان دادند. رتبهبندی ژنوتیپها براساس میزان تولید زیستتودة رویشی تحت تیمارهای شوری در مقایسه با تیمار شاهد و محاسبة شاخصهای تحمل تنش نشان داد که نمونههای 5620، 5941،6364، 6142، 5280، 6356 و 5843 و رقم ‘هاشم’ بیشترین مقدار شاخصهای تحمل تنش را دارایند. نمونة 6142 بهترین نمونه از نظر تحمل شوری در مرحلة رشد رویشی در تیمار 5/6 دسیزیمنس نمک کلریدسدیم بود. کاشت نمونهها در مزرعة تحقیقاتی در ایستگاه فیضآباد نیشابور با هدایت الکتریکی عصارة اشباع خاک 8/9 دسیزیمنس بر متر که عموماً تحت تأثیر یونهای سدیم و کلر بود، آسیب شدیدی را به تمامی نمونهها وارد ساخت، بهطوری که پس از شصت روز از زمان کاشت، تمامی نمونهها از بین رفت. علت این آسیب شدید به دلیل شوری بالای خاک منطقة آزمایش از حد آستانة تحمل این نمونهها بود.
علی اکبر قاسمی؛ حسن حمیدی؛ جابر آروس؛ علی معصومی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیرات توأم تنش شوری حاصل از کلرید سدیم و کلرید کلسیم و دما بر خصوصیات جوانهزنی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایة طرح کاملاً تصادفی با پتانسیلهای مختلف اسمزی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) در دماهای متفاوت، 20، 25، 30 و 35 درجة سانتیگراد، با سه تکرار در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیرات توأم تنش شوری حاصل از کلرید سدیم و کلرید کلسیم و دما بر خصوصیات جوانهزنی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایة طرح کاملاً تصادفی با پتانسیلهای مختلف اسمزی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) در دماهای متفاوت، 20، 25، 30 و 35 درجة سانتیگراد، با سه تکرار در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، در سال 1389، انجام شد. در این تحقیق صفات درصد و سرعت جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقهچه، نسبت طول ریشهچه به ساقهچه و بنیة بذر اندازهگیری شد. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف نمک، پتانسیل اسمزی و دما بر همة صفات مورد مطالعه بسیار معنیدار شد. مقایسة میانگینها برای صفات درصد و سرعت جوانهزنی نشان داد که نمک کلرید کلسیم بهترتیب با 63 درصد و 11/7 نسبت به کلرید سدیم با 50 درصد و 70/1 اختلاف معنیداری داشت. بالاترین درصد و سرعت جوانهزنی در تیمار کلرید کلسیم و پتانسیل اسمزی 3- بار با دمای 25 درجة سانتیگراد مشاهده شد. بیشترین طول ریشهچه و بنیة بذر نیز در تیمار کلرید کلسیم و پتانسیل اسمزی 3- بار با دمای 20 درجة سانتیگراد مشاهده شد. بیشترین طول ساقهچه در تیمارهای کلرید سدیم و کلرید کلسیم با پتانسیل اسمزی شاهد (آب مقطر) و دمای 30 درجة سانتیگراد وجود داشت. بهطور کلی با افزایش پتانسیل اسمزی و نیز دمای بالاتر از 30 درجة سانتیگراد همة صفات در هر دو محلول نمک بهطور معنیداری کاهش یافت. با وجود این اثرات سوء، افزایش دماهای بالا در نمک کلرید سدیم به مراتب بیشتر از کلرید کلسیم بود. بررسی پاسخ گیاه زوفا به سطوح مختلف تنش شوری و دما در مرحلة جوانهزنی، کشاورزان را در استقرار و تولید مطلوب آن یاری خواهد کرد.
حمید رهنمون؛ فرید شکاری؛ جلیل دژم پور؛ محمد باقر خورشیدی بنام
چکیده
به منظور ارزیابی برخی تغییرات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی بادام (Prunus dulcis Mill.) در شرایط تنش شوری و تعیین رابطة بین انباشت یونهای سدیم و کلر با این تغییرات، آزمایشی بر مبنای طرح آماری کاملاً تصادفی با چهار سطح تیماری شامل؛ صفر (شاهد)، 25، 50 و 75 میلیمول بر لیتر نمک خالص کلرید سدیم طراحی و بین سالهای 1389 تا 1391 اجرا شد. مادة آزمایشی استفادهشده ...
بیشتر
به منظور ارزیابی برخی تغییرات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی بادام (Prunus dulcis Mill.) در شرایط تنش شوری و تعیین رابطة بین انباشت یونهای سدیم و کلر با این تغییرات، آزمایشی بر مبنای طرح آماری کاملاً تصادفی با چهار سطح تیماری شامل؛ صفر (شاهد)، 25، 50 و 75 میلیمول بر لیتر نمک خالص کلرید سدیم طراحی و بین سالهای 1389 تا 1391 اجرا شد. مادة آزمایشی استفادهشده در این تحقیق بذر ژنوتیپهای سالم و باردة بادام رشدیافته در مناطق شور استان آذربایجان شرقی بود. این بذرها بعد از رشد و رسیدن به مرحلة 20 ـ 15 برگی به مدت هشت هفته تحت تأثیر سطوح شوری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آستانۀ ظهور علائم سوختگی حاشیهای در برگهای بادام با انباشت سدیم به میزان حداقل 11 ـ 9 میلیگرم بر گرم مادة خشک در ارتباط است. همچنین، مشخص شد که به موازات انباشت یونهای سدیم و کلر در برگ، میانگین محتوای پرولین آزاد بهطور معنیدار و با الگوی خطی از 7/37 در ژنوتیپهای بادام شاهد به 9/117 میکرومول بر گرم مادة تر در ژنوتیپهای تحت 75 میلیمول نمک افزایش مییابد. براساس نتایج بهدستآمده فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز با افزایش سطوح نمک روند افزایشی معنیدار داشت (p≤0.05). همچنین، فعالیت آنزیم پراکسیداز تا سطح شوری 50 میلیمول افزایشی و در سطوح بالاتر کاهشی بود.