نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زینب علی پور ¹
• خدایار همتی ²
• خلیل زینلی نژاد ³
• محمد خیرخواه ⁴

¹ گروه باغبانی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران. ایران

² دانشیار، گروه باغبانی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران. ایران

³ گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران.

⁴ گروه تولید ژنتیک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران.

چکیده

هدف: مقایسه صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی کاکوتی یکساله و چندساله خودرو و کشت شده در استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی

روش پژوهش: در این مطالعه کاکوتی یکساله (Ziziohora tinuior) و چندساله (Ziziphora clinopodioides) هرکدام در شش منطقه در استان‌های خراسان‌رضوی، شمالی و جنوبی در سال 1400 مورد مطالعه قرار گرفت. از هر منطقه نمونه‌های گیاهی جمع‌آوری شده و به صورت گلدانی کشت شدند. طرح آزمایش بصورت ‌ترتیبی در چهار تکرار بود. در مرحله گلدهی نمونه گیری انجام و صفات فیتوشیمیایی و مورفولوژیکی اندازه‌گیری شدند. علاوه‌براین با مراجعه مجدد به مکان‎های جمع‌آوری بوته-ها، تمامی صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی برای بوته‌های خودرو اندازه‌گیری شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بیشترین درصد اسانس موجود در کاکوتی یک‏ساله و چندساله به ترتیب متعلق به قاین (75/0 درصد) و قوچان ( 29/2 درصد) بود. همچنین درصد پولگون موجود در اسانس گیاه کاکوتی یک‏ساله در بردسکن بیشتر از سایر شهرستان‌های مورد مطالعه بود (58/77 درصد). بیشترین درصد آلفاپینن و سابینن اسانس کاکوتی یکساله به ترتیب میزان 42/0 درصد و 31/1 درصد متعلق به بجنورد بود در حالی که درصد آلفاپینن و سابینن کاکوتی چندساله در قوچان (89/0 درصد) و بجنورد (23/1 درصد) بیشتر از سایر شهرستان‌ها بود.

نتیجه‌گیری: میزان فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی‌اکسیدان در کاکوتی یکساله در شرایط طبیعی و در شهرستان سرایان بیشتر از سایر تیمارها بود. کاکوتی یکساله و چندساله متعلق به بجنورد دارای عملکرد تر و خشک بیشتری نسبت به سایر اکوتیپ‏ها بودند در حالی که کاکوتی متعلق به منطقه سرایان از نظر خصوصیات فیتوشیمیایی نسبت به سایر نمونه‏ها برتری داشتند.

کلیدواژه‌ها

• اسانس
• پولگون
• تعداد گل
• فنل
• کاکوتی

عنوان مقاله [English]

Comparison of some morphophytochemical traits of two species of Ziziphora cultivated and wildling in Razavi, North and South Khorasan provinces.

نویسندگان [English]

• Zeinab Alipoor ¹
• khodayar Hemmati ²
• Khalil Zaynalinezhad ³
• Mohammad Kheyrkhah ⁴

¹ Department of Horticulture, Faculty of Plant Production, University of Agricultural Sciences and Natural Resources of Gorgan, Gorgan, Iran

² Department of Horticulture, Faculty of Plant Production, University of Agricultural Sciences and Natural Resources of Gorgan, Gorgan, Iran.

³ Department of Plant Breeding and Biotechnology, Faculty of plant production, University of Agricultural Sciences and Natural Resources of Gorgan,Gorgan, Iran.

⁴ Department of Production Genetics, Faculty of Agriculture, Bojnord University, Bojnord ,iran.

چکیده [English]

Objective: Comparison of morphological and phytochemical characteristics of annual and perennial wild and cultivated Kakuti in Razavi, North and South Khorasan provinces.

Methods: In this study, Ziziohora tenuior and Ziziphora clinopodioides was studied in sex region in Razavi, North and South Khorasan province in 2021.Plant samples were collected from each region and was planted in pots. The experimental design used in this experiment was a nested design with four replications.Also, by referring to the places where plants were collected in the target areas, all the morphological and phytochemical traits were measured for wildplants.

Results: Based on the results the most percentage of essential oil in annual and perennial kakuti belonging to Qain (0.75%) and Qochan (2.29%) respectively. Also, the percentage of pulgone in the annual kakuti in Bardeskan was higher than other studied cities (77.58%). The highest alphapinene (0.42%) and sabinen (1.31%) percentage of annual kakuti was belonging to Bojnord while of perennial kakuti essence in Qochan (0.89%) and bijnord (1.23%) was more than other cities.

Conclusion: The amount of phenol, flavonoid and antioxidan activity in annual and perennial kakuti under natural conditions and in Sarayan was higher than other treatments. Annual and perennial kakuti belonging to Bojnord had higher wet and dry yields than other ecotypes, while kakuti belonging to Sarayan had superiority in phytochemical characteristics.

کلیدواژه‌ها [English]

• essential oil. kakuti
• number of flowers
• phenol
• pulgone