نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، آذربایجان‌غربی، ایران.

چکیده

هدف: علف‌های هرز باعث کاهش عملکرد و کیفیت شنبلیله می ­شوند. پژوهش حاضر، به­ منظور بررسی تأثیر دوره ­های مختلف کنترل و تداخل علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله انجام گرفت.
روش پژوهش: این آزمایش در 12 سطح با سه تکرار تنظیم شدند که شش سطح آن برای کنترل علف‌های هرز و شش سطح دیگر برای تداخل علف‌های هرز بود (شامل تیمارهای کنترل علف‌های هرز از سبزشدن تا سومین برگ­ حقیقی، تا ششمین­ برگ­ حقیقی، تا اولین شاخه ­گل­زا، تا سومین شاخه گل­زا، تا ­گلدهی، تا دانه ­بندی و تیمارهای حضور علف هرز (تداخل) تا سومین برگ حقیقی، تا ششمین برگ حقیقی، تا اولین شاخه گل­زا، تا سومین شاخه گل­زا، تا گلدهی و تا دانه‌بستن) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه در سال 1397 اجرا شد.
یافته ­ها: نتایج نشان داد که تیمار تداخل تا سومین برگ حقیقی کم‌ترین وزن خشک علف‌های هرز را داشت. در هر دو سری تیمار با افزایش دوره حضور علف‌های هرز، کاهش معنی­ داری در عملکرد دانه در بوته و هکتار شنبلیله مشاهده شد، به­ طوری­ که شروع دوره بحرانی در دو سطح 5 و 10 درصد کاهش عملکرد قابل‌قبول دانه در هکتار به­ ترتیب 140 و 158 درجه-روزهای رشد از زمان سبزشدن و پایان دوره بحرانی کنترل علف‌های هرز نیز در دو سطح کاهش عملکرد مذکور به­ ترتیب 349 و 282 درجه-روز رشد از سبزشدن گیاه تعیین شدند.
نتیجه­ گیری: بنابراین بهترین زمان مبارزه در سطح 5 درصد کاهش عملکرد، کنترل از سومین برگ حقیقی تا گلدهی و در سطح 10 درصد کاهش عملکرد، کنترل از چهار برگی تا قبل از ظهور گل­ ها بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining the Critical Period of Weed Damage on Yield and Yield Components of Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.)

نویسندگان [English]

  • Alireza Hamdami
  • Hashem Hadi
  • Amir Rahimi

Department of Plant Production and Genetics, Urmia University, Urmia, Iran.

چکیده [English]

Objective: Weeds reduce the yield and quality of fenugreek. The present study was conducted to investigate the effect of different periods of weed control and interference on yield and yield components of fenugreek.
Methods: This experiment was adjusted with 12 treatments and three replicates, out of which 6 treatments comprised weed control and the other 6 treatments comprised weed interference (including weed control or weed interference from emergence up to the third true leaf, the sixth true leaf, to the first flowering branch, to the third flowering branch, to flowering, and to seed filling) at the research farm of Urmia University in 2018.
Results: The results showed that the interference treatment up to the third true leaf had the lowest weed dry weight. In both treatment series, a significant decrease was observed in grain yield per plant and hectare of fenugreek with increasing the presence period of weeds so that the beginning of the critical period was determined 140 and 158 GDD from plants emergence at two acceptable levels of 5 and 10% reduction of grain yield per hectare, respectively, and the end of the critical period of weed control was established at 349 and 282 GDD from the emergence at the two levels of yield reductions, respectively.
Conclusion: Therefore, the best time to control the weeds was from the third true leaf to flowering and from the four-leaf stage until the appearance of flowers at 5% and 10% yield reduction levels, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biological yield Control Growing
  • degree days Harvest index Interference

منابع

اصغری، جعفر؛ واحدی، علی و خوش قول، حمیدرضا (1390). دوره بحرانی کنترل علف‌های هرز آفتابگردان (Helianthus annus L.) در غرب استان گیلان. پژوهش‌های حفاظت گیاهان ایران. 25 (2)، 126-116.
برادران، رضا و قهاری، مهرناز (1394). بررسی اثر تداخل علف‌های هرز بر عملکرد و خصوصیات زراعی شنبلیله در تراکم‌های مختلف گیاهی در شرایط بیرجند. پژوهش‌های زراعی ایران. 13 (4)، 674-665.
چیت‌بند، علی‌اصغر؛ رشیدی، سید امید؛ جاهدی‌پور، سعید؛ منسوجی، علی محمد و امینی، ایرج (1394) .تأثیر دوره‌های کنترل و تداخل علف‌های هرز بر خصوصیات رشدی و عملکرد ذرت دانه‌ای (Zea mays L.)، نشریه بوم‌شناسی علف‌های هرز، 3 (2)، 142-127.
حسن‌زاده، الناز؛ رضازاده، شمسعلی؛ شمسا، سیدفاضل؛ دولت‌آبادی، رضا و زرین‌قلم مقدم، جلال (1389). مروری بر خواص درمانی و فیتوشیمیایی شنبلیله (Fenugreek). گیاهان دارویی. 9 (34)، 1-17.
حسینی، آزاده؛ کوچکی، علیرضا و نصیری محلاتی، مهدی (1385). بررسی دوره بحرانی کنترل علف هرز در گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum). پژوهش‌های زراعی ایران. 4 (1)، 23-34.
 دباغ محمدی‌نسب، عادل، رسول‌زاده، عمر و امینی، روح اله (1392). تعیین دوره بحرانی کنترل علف‌های هرز در پیاز رقم قرمز آذرشهر. دانش کشاورزی و تولید پایدار (دانش کشاورزی). 23(1)، 43-53.
رجبی هشجین، معصومه؛ اصغری، علی؛ زین‌العابدینی، مهرشاد و غفاری، محمدرضا (1398). مقایسه میزان تریگونلین بذر در برخی از گونه‌های گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella L.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 35(5 (پیاپی 97))، 721-730.
شعبان‌زاده، سکینه؛ سیادت، عطااله؛ فتحی، قدرت‌اله؛ عالمی سعید، خلیل و پیردشتی، همت‌اله (1389، بهمن). تأثیر دوره‌های مختلف تداخل علف‌های هرز بر اجزای عملکرد رقم هایولا ۴۰۱ کلزا (Brassica napus). سومین کنگره علف‌های هرز ایران. بابلسر، ایران.
عامری، علی‌اکبر (1394، شهریور). بررسی اثرات تراکم بوته و کنترل علف‌های هرز بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان روغن دانه گل همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.). ششمین کنگره علف‌های هرز ایران. بیرجند، ایران.
علی نژاد، رضا محمد و موسوی، سید غلامرضا (1396). تأثیر طول دوره تداخل علف‌های هرز بر صفات زراعی و عملکرد کمی و کیفی سه رقم گلرنگ. پژوهش‌های حفاظت گیاهان ایران. 31 (1)،91-81.
قلی‌پور، منوچهر و سلطانی، افشین (1384، آبان). بهینه‌سازی مدیریت کشت خفته (انتظاری) نخود با استفاده از مدل شبیه‌سازی ظهور نخود. اولین همایش ملی حبوبات. مشهد، ایران.
کیامرثی، زهرا و کاظمینی، سیدعبدالرضا (1393). اثر کم‌آبیاری و طول دوره تداخل تاج خروس ریشه قرمز در مراحل مختلف رشد بر عملکرد دانه و درصد روغن آفتابگردان، نشریه دانش علف‌های هرز. 10 (1)، 33-46.
لبافی، محمدرضا؛ نقدی‌بادی، حسنعلی؛ زند، اسکندر؛ قادری، اردشیر؛ نورمحمدی، قربان؛ قوامی، نسرین؛ و همکاران (1393). تعیین مهم‌ترین اجزای عملکرد تریگونلین دانه شنبلیله (Trigonella foenum-graceum L.) بر مبنای تجزیه علیت و رگرسیون. فصلنامه گیاهان دارویی. ۱۳ (۵۰)، ۱55-۱44.
ملک ملکی، فاطمه؛ مجنون حسینی، ناصر و علی‌زاده، حسن (1392). ارزیابی اثرات تیمارهای کنترل علف‌های هرز و تراکم بوته بر رشد و عملکرد عدس. تولید گیاهان زراعی (مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی). 6 (2)، 135-148.
یعقوبی، سعید رضا و آقاعلیخانی، مجید (1390). تأثیر طول دوره‌های کنترل و تداخل جمعیت طبیعی علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزای پاییزه (Brassica napus L.). نشریه پژوهش‌های زراعی ایران. 9 (4)، 659 -669.
 

References

Aasim, M., Baloch, F. S., Nadeem, M. A., Bakhsh, A., Sameeullah, M., & Day, S. (2018). Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.): An underutilized edible plant of modern world. In Global perspectives on underutilized crops. edited by Munir, O., Khalid, R. H., Muhammad, A., & Muhammad, S. A. A. Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-77776-4.
Ameri, A. A. (2015, September). The survey on effects of plant density and weed control on yield, yield component and seed oil content of Marigold (Calendula officinalis L.). The 6th Iranian Weed Science Congress, Birjand, Iran. (In Persian).
Asaduzzaman, M., Pratley, J. E., Luckett, D., Lemerle, D., & Wu, H. (2020). Weed management in canola (Brassica napus L): a review of current constraints and future strategies for Australia. Archives of Agronomy and Soil Science66(4), 427-444.
Asghari, J., Vahedi, A., & Khoshghaul, H. R. (2011). Critical period of weed control in Sunflower (Helianthus annus L.) in west of Guilan province. Journal of Plant Protection, 25(2), 116-126. (In Persian).
Baradaran, R., & Ghahhari, M. (2016). Effect of weed interference on yield and agronomical characteristics of Fenugreek (Trigonella foenum-graecum) in different plant density under Birjand conditions. Iranian Journal of Field Crops Research, 13(4), 665-674. (In Persian).
Carrubba, A., & Militello, M. (2013). Nonchemical weeding of medicinal and aromatic plants. Agronomy for sustainable development, 33(3), 551-561.
Charles, G. W., Sindel, B. M., Cowie, A. L., & Knox, O. G. (2019). Determining the critical period for weed control in high-yielding cotton using common sunflower as a mimic weed. Weed Technology33(6), 800-807.
Chitband, A. A. Rashidi, S. O. Jahedipour, S., Mansouji, A. M., & Amini, I. (2015). The effect of weed infested and weed checkon on growth properties and yeild of Corn (Zea mays L.). Journal of Weed Ecology, 3(2), 127-142. (In Persian).
Dabbagh Mohammadi Nasab, A., Rasolzadeh, O., & Amini, R. (2013). Determination of critical period of weed control in onion variety ghermez Azarshahr. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 23(1), 43-53. (In Persian).
Dangi, R. S., Lagu, M. D., Choudhary, L. B., Ranjekar, P. K., & Gupta, V. S. (2004). Assessment of genetic diversity in Trigonella foenum-graecum and Trigonella caerulea using ISSR and RAPD markers. BMC Plant Biology, 4(1), 1-11.
Daramola, O. S., Adeyemi, O. R., Adigun, J. A., & Adejuyigbe, C. O. (2020). Weed interference and control in soybean, as affected by row spacing, in the transition zone of South West Nigeria. Journal of Crop Improvement34(1), 103-121.
Gholipour, M,. & Soltani, A. (2005, October). Optimizing the management of dormant (expected) cultivation of chickpeas using the simulation model of chickpea emergence. The first national conference on legumes, Mashhad, Iran. https://civilica.com/doc/54524. (In Persian).
Hasanzadeh, E., Rezazadeh, S. H., Shamsa, S. F., Dolatabadi, R., & Zarringhalam, J. (2010). Review on phytochemistry and therapeutic properties of Fenugreek (Trigonella foenum-graecum). Journal of Medicinal Plants, 9(34), 1-18. (In Persian).
Hosseini, A., Koockeki, A., & Nassiri Mahalati, M. (2009). Critical period of weed control in cumin (Cuminum cyminum). Iranian Journal of Field Crops Research, 4(1), 23-34. (In Persian).
Hussain, A., Nadeem, A., Ashraf, I., & Awan, M. (2009). Effect of weed competition periods on the growth and yield of black seed (Nigella sativa L.). Pakistan Journal of Weed Science Research, 15, 71-81.
Imoloame, E. O. (2014). The Effects of different weed control methods on weed infestation, growth and yield of Soybeans (Glycine max (L) Merril) in the southern guinea savanna of nigeria. Agrosearch14(2), 129-143.
Karnas, Z., Isik, D., Tursun, N., & Jabran, K. (2019). Critical period for weed control in sesame production. Weed Biology and Management19(4), 121-128.
Kayamarsi, Z., & Kazemeini, S.A. (2014). Effects of water deficit and redroot pigweed interference period at different growth stages on Sunflower yield and oil percentage. Iranian Journal of Weed Science, 10(1), 33-46. (In Persian).
Knezevic, S. Z., Evans, S. P., Blankenship, E. E., Van Acker, R. C., & Lindquist, J. L. (2002). Critical period for weed control: the concept and data analysis. Weed science50(6), 773-786.
Korres, N. E., & Norsworthy, J. K. (2015). Influence of a rye cover crop on the critical period for weed control in cotton. Weed Science63(1), 346-352.
Labbafi, M. R., Naghdi Badi, H., Zand, E., Qaderi, A., Noormohammadi, Gh., Noormohammadi, Gh., Khalaj, H., & Mehrafarin, A. (2014). Determination of yield components of trigonelline in Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) seed based on path analysis and regression. Journal of Medicinal Plants, 13(50), 144-155. (In Persian).
Malek Maleki, F., Majnonhoseini, N., & Alizade, H. (2013). A survey on the effects of weed control treatments and plant density on lentil growth and yield. Electronic Journal of Crop Production, 6(2), 135-148. (In Persian).
Mehta, R. S., Patel, B. S., & Meena, S. S. (2010). Weed dynamics and yield of fenugreek (Trigonella foenum-graecum) as influenced with irrigation levels and weed management practices. Indian Journal of Agricultural Sciences, 80(11), 970-974.
Mohamad Alinejad, R., & Moosavi, S. GH. (2016). The effect of weed interference duration on agronomical traits and yield of three Safflower cultivars. Journal of plant protection, 31(1), 81-91. (In Persian).
Mohammadi, M., Mashayekh, T., Rashidi‐Monfared, S., Ebrahimi, A., & Abedini, D. (2020). New insights into diosgenin biosynthesis pathway and its regulation in Trigonella foenum‐graecum L. Phytochemical Analysis31(2), 229-241.
Khuram, M., Tanveer, A., Nadeem, M. A., Sarwar, N., & Shahzad, M. (2009). Critical period of weed-crop competition in fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Pakistan Journal of Weed Science Research15(2/3), 171-181.
Rajabi Hashjin, M., Asghari, A., Zeinalabedini, M., & Ghaffari, M. R. (2019). Comparison of trigonelline content in some species of medicinal plant of fenugreek (Trigonella L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 35(5), 721-730. (In Persian).
Shabanzadeh, S., Siadat, A., Fathi, Ch., AlamiSaid, Kh., & Pirdashti, H. (2010, February). Effect of different weed interference durations on yield components of Hayola 401 oilseed rape (Brassica napus) cultivar. The 3rd Iranian Weed Science Congress, 395-398. (In Persian).
Solorio-Sanchez, F., Solorio-Sánchez, B., Basu, S. K., Casanova-Lugo, F., Sarabia-Salgado, L., Ku-Vera, J., & Cetzal-Ix, W. (2014). Opportunities to grow annual forage legume fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) under mexican sylvopastoral system. American Journal of Social Issues and Humanities, 86-95.
Srinivasan, K. (2019). Fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) seeds used as functional food supplements to derive diverse health benefits. In Nonvitamin and nonmineral nutritional supplements. Edited by Nabavi, S. E., & Sanches Silva, A. Cambridge: Academic press.
Thomas, J. E., Bandara, M., Lee, E. L., Driedger, D., & Acharya, S. (2011). Biochemical monitoring in fenugreek to develop functional food and medicinal plant variants. New biotechnology28(2), 110-117.
Tursun, N., Datta, A., Budak, S., Kantarci, Z., & Knezevic, S. Z. (2016). Row spacing impacts the critical period for weed control in cotton (Gossypium hirsutum). Phytoparasitica44(1), 139-149.
Vitorino, H. D. S., Silva Junior, A. C. D., Gonçalves, C. G., & Martins, D. (2017). Interference of a weed community in the soybean crop in functions of sowing spacing. Revista Ciência Agronômica48(4), 605-613.
Yaghoubi, S. R., & Agha Alikhani, M. (2011). Yield and yield components of winter Canola (Brassica napus L.) affected by periods of control and interference. Iranian Journal of Field Crops Research, 9(4), 659-669. (In Persian).