نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهرشاد براری ¹
• محمد علی باغستانی میبدی ²
• مرتضی عموزاده ³
• مرزبان فرامرزی ⁴

¹ استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

² استاد بخش تحقیقات علف‌های هرز، مؤسسۀ تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، ایلام، ایران

³ کارشناس ارشد زراعت، مرکز علمی کاربردی مهرگان دره‌شهر، ایلام، ایران

⁴ استادیار گروه مرتع، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

این پژوهش به‌منظور بررسی عوامل مدیریتی و محیطی بر غنای گونه‌ای علف‌های هرز در مزارع محصولات پاییزه در استان ایلام اجرا شد. براساس سطح زیر کشت مزارع زمستانه، در سه شهرستان استان ایلام طی سال­های زراعی 1389-90، تعداد 48 مزرعه به‌عنوان نمایندۀ مزارع زمستانۀ کل استان انتخاب شدند و با شمارش علف‌های هرز به‌تفکیک جنس و گونه در هر مزرعه در نقاط نمونه‌برداری، شاخص‌های جمعیتی آنها محاسبه شد. در هر مزرعه، ارتفاع از سطح دریا و طول و عرض جغرافیایی مکان مورد نظر توسط دستگاه GPS به‌منظور مطالعۀ اثر این عوامل بر غنای گونه‌ای علف‌های هرز ثبت شد. سپس داده­ها وارد نرم­افزار ArcGIS 9.3 شد که بعد از آنالیز لایه­های مورد استفاده، نقشه­های پراکنش علف‌های هرز در استان ایلام تهیه شد. در مزارع گندم استان ایلام 35 گونه علف هرز مشاهده شد. پهن­برگ­های غالب در مزارع گندم این استان عبارت بودند از پنیرک معمولی، جغجغک، خردل وحشی و بی‌تی‌راخ. به‌علاوه براساس شاخص غالبیت و نقشۀ پراکنش علف‌های هرز، مشخص شد که یولاف وحشی زمستانه، مهم‌ترین علف هرز باریک‌برگ مزارع گندم استان است. از بین متغیرهای مدیریتی بررسی‌شده در این پژوهش، فقط متغیرهای مستقل محصول و تاریخ کاشت در کاهش یا افزایش غنای گونه‌ای علف هرز مزارع استان ایلام دخیل بودند.

کلیدواژه‌ها

• اقلیم
• پایداری
• پراکنش
• شاخص غالبیت
• محصول

20.1001.1.83372008.1393.16.2.7.4

عنوان مقاله [English]

Effects of environmental and management factors on the weed species richness of winter crops in Ilam province

نویسندگان [English]

• mehrshad Barary ¹
• Mohammad Ali Baghestani Meibodi ²
• Morteza Amuzadeh ³
• Marzban Faramarzi ⁴

¹ Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran

² Professor, Weed Research Department, Iranian Research Institute of Plant Protection, Tehran, Iran

³ MSc, Mehrgan Scientific and Applied Centre of Darreh Shahr, Ilam, Iran

⁴ Assistant Professor, Department of Rangeland, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran

چکیده [English]

This research was conducted to assess the effects of management and environmental factors on the weed species richness of winter crops in Ilam province. In order to recognize the weed species, three counties were selected based on the type of climate in 2011-2012. According to the cultivated areas of winter crops in each county, 48 fields were chosen and demographic information was calculated by counting the weeds in each field. The geographic information such as altitude, longitude and elevation above sea level were recorded by GPS at each location. The results showed that 35 weed species were found in wheat (main winter crop) fields. The main broad leaf weeds in wheat fields were Malva neglecta, Vaccaria peramidata, Sinapsis arvensis, and Galium tricornutum. Avena ludoviciana were the most widespread grass weed species in these fields. It was found that S. arvensis and A. ludoviciana with 61.76 and 55.88 percent, respectively, had the greatest constancy on wheat fields. Only crop type and planting date were effective on weed species richness among crop management variables considered in this research.

کلیدواژه‌ها [English]

• Abundant Index
• Climate
• Constancy
• Crop
• Distribution