نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه زراعت، دانشکدۀ علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت، دانشکدۀ علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

 به‌منظور بررسی عملکرد سویا، ریحان و گاوزبان اروپایی در وضعیت کشت مخلوط، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در نه تیمار و سه تکرار در سال 1390 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل نسبت‌های جایگزینی 75، 50 و 25 درصد سویا با ریحان و گاوزبان اروپایی و کشت خالص هر یک از گیاهان بود. نتایج آزمایش نشان داد که اولین غلاف سویا در نسبت 25:75 سویا:گاوزبان اروپایی و کشت خالص در ارتفاع بالاتری قرار داشت. تعداد گره در ساقۀ سویا در تیمارهای مخلوط بیشتر از کشت خالص بود. تعداد غلاف در بوته به غیر از نسبت 75:25 سویا:گاوزبان اروپایی و تعداد دانه در بوته نیز به غیر از نسبت‌های 75:25 و 50:50 سویا:گاوزبان اروپایی در دیگر تیمارهای مخلوط بیشتر از کشت خالص بود. عملکرد دانه و بیولوژیک سویا در نسبت 25:75 سویا:ریحان بر کشت خالص سویا برتری داشت. عملکرد دانه در بوته و وزن خشک بوته در همۀ تیمارهای مخلوط بیشتر از کشت خالص بود. عملکرد اندام رویشی ریحان در هر دو چین، و نیز عملکرد بذر گاوزبان اروپایی با افزایش حضور سویا در مخلوط با کاهش مواجه شد. نسبت معادل سطح-زمان نشان داد که تیمار‌های 25:75 سویا:ریحان و گاوزبان اروپایی و نسبت 50:50 سویا:گاوزبان اروپایی در مقایسه با کشت خالص به‌ترتیب 9 ، 11 و 14 درصد برتری داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of intercropping different ratios on yield of soybean, sweet basil and borage

نویسندگان [English]

  • Faezeh Zaefarian 1
  • Milad Bagheri Shirvan 2

1 Associated Professor, Department of Agronomy, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran

2 M.Sc. of Agronomy, Department of Agronomy, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran

چکیده [English]

In order to assess soybean, sweet basil and borage yield intercropping system, an experiment was
conducted based on randomized complete blocks design with 9 treatments and three replicates in 2011.
Treatments were consisted of replacement ratios of 75: 25, 50: 50, 25: 75 soybean: sweet basil and borage
and pure culture of each plant. The results showed that the first pod in 75: 25 soybean: borage and sole
cropping of soybean observed to be positioned at upper height than other treatments. The node number of
stem was more in intercropping treatments than sole crop. In intercropping treatments, the pod number
per plant except 25: 75 soybean: borage and seed number per plant except 25: 75 and 50: 50 soybean:
borage was higher than sole crop. Seed yield and biological yield was decreased by increasing sweet basil
and borage proportions in intercrop except 75: 25 soybean: sweet basil. The seed yield and dry weight of
plant of intercropping was higher than pure culture of soybean. Yield of sweet basil in both growth period
and also seed yield of borage was decreased through increasing soybean presence. Area-time equivalent
ratio indicated 9, 11 and 14 percent advantages of the 75: 25 soybean and sweet basil and borage ratio and
50: 50 soybean and borage compared to monoculture, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • area-time equivalent ratio
  • Medicinal plant
  • replacement proportions
  • sweet basil harvesting
  • seed yield of borage
  1. بهشتی س. ع.، سلطانیان ب. و صدرآبادی حقیقی ر (1389) بررسی اثر تراکم و نسبت‌های مختلف کشت بر عملکرد دانه و بیوماس در کشت مخلوط سورگوم دانه‌ای و لوبیا چیتی. پژوهش‌های زراعی ایران. 8(1): 176-167.
  2. پورامیر ف.، کوچکی ع. نصیری محلاتی م. و قربانی ر (1389) ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد کنجد و نخود در کشت مخلوط سری‌های جایگزینی. پژوهش‌های زراعی ایران. 8(5): 757-747.
  3. توحیدی نژاد ع.، مظاهر د. و کوچکی ع (1383) بررسی کشت مخلوط ذرت و آفتابگردان. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. 64: 45-39.
  4. جمشیدی خ.، مظاهری د. مجنون حسینی ن. رحیمیان مشهدی ح. و پیغمبری س. ع (1390) بررسی تاثیر کشت مخلوط ذرت و لوبیا چشم بلبلی بر فرونشانی علف‌های هرز. علوم گیاهان زراعی ایران. 42(2): 241-233.
  5. حسن زاده اول ف.، کوچکی ع. خزاعی ح. ر. و نصیری محلاتی م (1389) اثر تراکم بر خصوصیات زراعی و عملکرد مرزه (Satureja hortensis L.) و شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) در کشت مخلوط. پژوهش‌های زراعی ایران. 8(6): 929-920.
  6. حسینی س.م.ب.، مظاهری د. جهانسوز م.ر. و یزدی صمدی ب (1382) تاثیر مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ارزن علوفه‌ای و لوبیا چشم بلبلی در کشت مخلوط. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانبی. 59: 67-60.
  7. حمزه‌ئی ج (1391) ارزیابی عملکرد، شاخص SPAD، کارایی استفاده از زمین و شاخص بهره‌وری سیستم در کشت مخلوط جو (Hordeum vulgare) و گاودانه (Vicia ervilia). تولید و فراوری محصولات زراعی و باغی. 2(4): 91-79.
  8. رضوانی مقدم پ.، رئوفی، م.ر. راشد محصل، م.ح . و مرادی ر (1388) بررسی ترکیب‌های مختلف کاشت و اثر کنترل علف‌های هرز در کشت مخلوط ماش (Vigna radiate (L.) Wilczek) و سیاهدانه (Nigella sativa L.). بوم­شناسی کشاورزی. 1(1): 79-65.
  9. رضوانی‌مقدم پ. و مرادی ر (1391) بررسی تاریخ کاشت، کود بیولوژیک و کشت مخلوط بر عملکرد و کمیت اسانس زیره سبز و شنبلیله. علوم گیاهان زراعی ایران. 43(2): 230-217.
  10. زعفریان ف.، آقاعلیخانی م. رحیمیان مشهدی ح. زند الف. و رضوانی م (1388) مطالعه روند رشد و عملکرد کشت مخلوط ذرت و سویا در رقابت همزمان با دو علف هرز تاج خروس و تاتوره. دانش علف‌های هرز ایران. 5: 125-107.
  11. شریفی ی.، آقاعلیخانی م. مدرس ثانوی ع. م. و سروش زاده ع (1385) تاثیر نسبت اختلاط و تراکم بوته بر تولید علوفه در کشت مخلوط سورگوم (Sorghum bicolor) با لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata). علوم کشاورزی ایران. 1-37(2): 370-363.
  12. شریفی م.، سادات محتشمیان م. ریاحی ح. آقایی الف. و علوی س م (1390) اثر قارچ اندومیکوریزایی Glomus etunicatum بر برخی شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه ریحان. گیاهان دارویی. 10-2(38): 94-85.
  13. صالحی الف.، قلاوند الف. سفیدکن ف. و اصغرزاده الف (1390) تاثیر کاربرد زئولیت، مایه تلقیح میکروبی و ورمی کمپوست بر غلظت عناصر N، K، P، میزان اسانس و عملکرد اسانس در کشت ارگانیک گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 27(2): 201-188.
  14. علی‌زاده ی.، کوچکی ع. و نصیری محلاتی م (1389) بررسی خصوصیات زراعی، عملکرد، اجزای عملکرد و پتانسیل کنترل علف‌هرز دو گیاه لوبیا (Phasaeolus vulgaris L.) و ریحان رویشی (Ocimum basilicum L.) در شرایط کشت مخلوط. بوم‌شناسی کشاورزی. 2(3): 397-383.
  15. فرصتیان س. الف.، مجنون حسینی ن. حسینی س. م. ب. و محمدی و. الف (1388) بررسی کشت مخلوط نواری سورگوم علوفه‌ای با لوبیا چشم بلبلی و سویا. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. 40(3): 150-143.
  16. قنبری الف.، غدیری ح. و جوکار م (1385) بررسی اثر کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.) و خیار (Cucumis sativus L.) بر کنترل علف‌های هرز. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. 73: 199-193.
  17. قنبری الف.، غدیری ح. غفاری مقدم م. و صفری م (1389) بررسی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.) و کدو (Cucurbit asp.) و اثر آن بر کنترل علف‌های هرز. علوم گیاهان زراعی ایران. 41(1): 55-43.
  18. کامکار ب. و مهدوی دامغانی ع. م (1387) مبانی کشاورزی پایدار. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 316 صفحه.
  19. کشیری ح.، کشیری م. زینلی الف. و باقری م (1385) بررسی تاثیر فاصله ردیف و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه سه رقم سویا در کشت تابستانه. علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 13(5)-55: 156-147.
  20. کوچکی ع. ر.، شباهنگ ج. خرم‌دل س. و امین غفوری الف (1391) بررسی اکولوژیک الگوهای مختلف کشت مخلوط ردیفی گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.) و لوبیا (Phaseolus vulgaris L.). بوم‌شناسی کشاورزی. 4(1): 11-1.
  21. کوچکی ع.، للـه‌گانی ب. و نجیب‌نیا س (1388) ارزیابی تولید در کشت مخلوط لوبیا و ذرت. پژوهش­های زراعی ایران. 7(2): 614-605.
  22. میرهاشمی س.م.، کوچکی ع. پارسا م. و نصیری محلاتی م (1388) بررسی مزیت کشت مخلوط زنیان و شنبلیله در سطوح مختلف کود دامی و آرایش کاشت. پژوهشهای زراعی ایران. 7(1): 269-259.
  23. نامداری م.، بهدانی م. ع. و عرب غ. ح (1389) بررسی خصوصیات فیزیولوژیکی، مورفولوژیکی و عملکرد ارقام سویا در نسبت‌های مختلف کشت مخلوط. بوم‌شناسی کشاورزی. 2(2): 322-313.
  24. نصیری محلاتی م.، کوچکی ع. رضوانی مقدم پ. و بهشتی ع (1386) اگرواکولوژی (ترجمه). انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ سوم. 453 صفحه.
  25. نقی‌زاده م.، رمرودی م. گلوی م. سیاه سر ب. حیدی م. و مقصودی مود ع. ا (1391) تاثیر کاربرد انواع کود فسفری شیمیایی و زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت و خلر در کشت مخلوط. علوم گیاهان زراعی ایران. 43(2): 215-203.
  26. هناره م.، جدایی ع. ر. حسنی ق. و انویه ل (1389) بررسی عملکرد و سودآوری گوجه­فرنگی در کشت مخلوط با لوبیا سبز. زراعت (پژوهش و سازندگی). 89: 86-79.
  27. Aasim M, Umer EM and Karim A (2008) Yield competition indices of intercropping cotton (Gossypium hirsutum L.) using different planting patterns. Tarim Bilimleri Dergisi. 14(4): 326-333.
  28. Agegnehu G, Ghizaw A and Sinebo W (2008) Yield potential and land-use efficiency of wheat and faba bean mixed intercropping. Agronomy Sustainable Development. 28: 257-263.
  29. Aynehband A and Behrooz M (2011) Evaluation of Cereal-legume and Cereal-Pseudocereal intercropping systems through forage productivity and competition ability. American-Eurasian Journal Agriculture & Environmental Science. 10(4): 675-683.
  30. Baumann DT, Bastiaans L, Goudriaan J, Laar HH and Kropff MJ (2002) Analysing crop yield and plant quality in an intercropping system using an eco-physiological model for interplant competition. Agricultural Systems. 73: 173-203.
  31. Biabani A, Hashemi M and Herbert SJ (2008) Agronomic performance of two intercropped soybean cultivars. International Journal of Plant Production 2(3): 215-221.
  32. Carruthers, K., Prithiviraj, B., Fe, Q., Cloutier, D., Martin, R.C. and Smith, D.L., 2000. Intercropping corn with soybean, lupin and forages: Yield component responses. European Journal of Agronomy 12: 103-115.
  33. Egbe OM, Alibo SE and Nwueze I (2010) Evaluation of some extra-early and early-maturing cowpea varieties for intercropping with maize in southern Guinea Savanna of Nigeria. Agriculture and Biology Journal of North America. 1(5): 845-858.
  34. Ghosh PK, Mohanty M, Bandyopadhyay KK, Painuli DK and Misra AK (2006) Growth, competition, yield advantage and economics in soybean/pigeonpea intercropping system in semi-arid tropics of India, I. Effect of subsoiling. Field Crop Research. 96: 80-89.
  35. Ghosh PK, TripathiAK, Bandyopadhyay KK and Manna MC (2009) Assessment of nutrient competition and nutrient requirement in soybean/sorghum intercropping system. European Journal of Agronomy. 31: 43-50.
  36. Hauggaard-Nielsen H, Ambus P and Jensen ES (2001) Inter specific competition, N use and interference with weeds in pea-barley intercropping. Field Crop Research. 70: 101-109.
  37. Hayder G, Suhail Mumtaz S, Khan A and Khan S (2003) Maize and soybean intercropping under various levels of soybean seed rates. Asian Journal of Plant Sciences. 2(3): 339-341.
  38. Hongjiao C, Minsheng Y and Cui L (2010) Effects of intercropping systems on community composition and diversity of predatory arthropods in vegetable fields. Acta Ecologica Sinica. 30: 190-195.
  39. Li L, Sun J, Zhang F, Li X, Yang S and Rengel Z (2001) Wheat/maize or wheat/soybean strip intercropping, I. Yield advantage and interspecific interactions on nutrients. Field Crop Research. 71: 123-137.
  40. Maffei M and Mucciarelli M (2003) Essential oil yield in peppermint/soybean strip intercropping. Field Crop Research. 84: 229-240.
  41. Mbah EU, Muoneke CO and Okpara DA (2007) Effect of compound fertilizer on the yield and productivity of soybean and maize in soybean/maize intercrop in southeastern Nigeria. Tropical and Subtropical Agroecosystems. 7:87-95.
  42. Mohsenabadi GR, Jahansooz MR, Chaichi MR, Rahimian Mashhadi H, Liaghat AM and Savaghebi GR (2008) Evaluation of barley-vetch intercrop at different nitrogen rates. Journal of Agricultural Science Technology (JAST). 10: 23-31.
  43. Naderi Darbaghshahi M, Banitaba A and Bahari B (2012) Evaluation the possibility of saffron and chamomile mixed culture. African Journal of Agricultural Research. 7(20): 3060-3065.
  44. Naghdi Badi, H. and Sorooshzadeh, A. 2011. Evaluation potential of borage (Borago officinalis L.) in bioremediation of saline soil. African Journal of Biotechnology 10(2): 146-153.
  45. Ofosu-Anim and LimbantNV (2007) Effect of intercropping on the growth and yield of cucumber (Cucumis sativus L.) and Okra (Abelmoschus esculentus L.) Moench. International Journal of Agriculture & Biology. 9(4): 594-597.
  46. Panhwar MA, Memon FH, Kalhoro MA and Soomro MI (2004) Performance of maize in intercropping system with soybean under different planting patterns and nitrogen levels. Journal of Applied Sciences. 4(2): 201-204.
  47. Rajeswara Rao BR (2002) Biomass yield, essential oil yield and essential oil composition of rose-scented geranium (Pelargonium species) as influenced by row spacings and intercropping with cornmint (Mentha arvensis L.f. piperascens Malinv. ex Holmes). Industrial Crops and Products. 16: 133-144.
  48. ShermaAR and Behera UK (2009) Recycling of legume residues for nitrogen economy and higher productivity in maize (Zea mays L.) –wheat (Triticum aestivum) cropping system. Nutrient Cycling Agroecosystem. 83: 197-210.
  49. Sujatha S, Bhat R, Kannan C and Balasimha D (2011) Impact of intercropping of medicinal and aromatic plants with organic farmin approach on resource use efficiency in arecanut (Areca catechu L.) plantation in India. Industrial Crops and Products. 33: 78-83.
  50. Thorsted MD, Olesen JE and Weiner J (2006) Width of clover strips and wheat rows influence grain yield in winter wheat/white clover intercropping. Field Crop Research. 95: 280-290.
  51. Uddin RO and Odebiyi JA (2011) Influence of intercropping on the incidence, abundance and severity of pest damage on okra Abelmoschus esculentus (Linn.) Moench (Malvaceae) and chilli pepper Capsicum frutescens Linn. (Solanaceae). Journal of Agriculture Science. 3(3): 63-66.
  52. Undie UL, Uwah DF and Attoe EE (2012) Effect of intercropping and crop arrangement on yield and productivity of late season maize/soybean mixtures in the humid environmental of south southern Nigeria. Journal of Agricultural Science. 4(4): 37-50.
  53. Whitehead M and Isaac ME (2012) Effects of shade on nitrogen and phosphorus acquisition in Cereal-Legume intercropping systems. Agriculture. 2: 12-24.
  54. Zhang G, Yang Z and Dong S (2011) Interspecific competitiveness affects the total biomass yield in an alfalfa and corn intercropping system. Field Crop Research. 124: 66-73.