به زراعی کشاورزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران

عضویت و راهنمای پابلونز

دستورالعمل حذف نام داور از روی کامنت ها در برنامه Word

ارزیابی تحمل به خشکی ارقام سورگوم علوفه ای با استفاده از شاخص‌های حساسیت و تحمل به تنش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس، تهران، ایران

3 دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، گروه زراعت، جیرفت، ایران

4 دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس، تهران، ایران

چکیده

مهم‌ترین چالش در بخش کشاورزی این استان کمبود علوفه می‌باشد. این آزمایش به منظور ارزیابی اثر کم‌آبیاری بر خصوصیات زراعی ارقام سورگوم علوفه‌ای در استان کرمان به‌صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت و کهنوج در دو سال 1398 و 1399 اجرا شد. تنش خشکی به‌عنوان عامل عمودی در چهار سطح شاهد شامل بدون تنش (آبیاری پس از 80 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر)، تنش ملایم (آبیاری پس از 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر)، متوسط (آبیاری پس از 140 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) و شدید (آبیاری پس از 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) و چهار رقم‌ سورگوم علوفه‌ای شامل اسپیدفید، شوگرگریز، جامبو و پگاه به عنوان عامل افقی بودند. بیشترین عملکرد علوفه تر تحت شرایط بدون تنش (شاهد) به میزان 60/121 و 79/118 تن در هکتار به‌ترتیب در ارقام اسپیدفید و پگاه مشاهده شد. همچنین ارقام اسپیدفید و پگاه بیشترین عملکرد علوفه خشک را تحت شرایط بدون تنش (شاهد) به میزان 50/22 و 69/20 تن در هکتار داشتند. همچنین بیشترین عملکرد علوفه خشک در تنش خشکی ملایم در ارقام پگاه و اسپیدفید (با میانگین 30/15 و 88/14 تن در هکتار)، تنش خشکی متوسط در رقم پگاه (12/11 تن در هکتار) و تنش خشکی شدید در رقم اسپیدفید (42/7 تن در هکتار) مشاهده شد. براساس شاخص‌های MP و STI نیز رقم‌های اسپیدفید و پگاه با میانگین عملکرد علوفه خشک بالاتر به-عنوان مناسب‌ترین ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش خشکی در منطقه جیرفت استان کرمان انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of drought tolerance in fodder sorghum cultivars using stress sensitivity and tolerance indices

نویسندگان [English]

  • Farzad Fardin 1
  • Behzad Sani 2
  • payam moaveni 2
  • Gholam Reza AfsharManesh 3
  • hamid mozaffari 4

1 Department of Agronomy, Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Assistant Prof. Department of Agronomy, Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

3 Department of Agronomy and Plant Breeding, Jiroft Branch, Islamic Azad University, Jiroft, Iran

4 Associate Prof. Department of Agronomy, Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

This experiment was conducted in order to evaluate the effect of water deficit irrigation on the agronomic characteristics of fodder sorghum cultivars in Kerman province. This experiment was carried out as a strip split-plot in a complete randomized block design with four replications in a research farm of agricultural research center of Jirof and Kahnooj, Kerman province, in 2019 and 2020. Drought stress as a vertical factor in four levels including without stress (irrigation after 80 mm evaporation from evaporation pan) as control, mild stress (irrigation after 110 mm evaporation from the evaporation pan), medium (irrigation after 140 mm evaporation) and sever (irrigation after 180 mm evaporation) and four sorghum cultivars including Spidfeed, Sugar graze, Jumbo and Pegah as a horizontal factor. The highest yield of fresh forage yield under non-stressed conditions (control) was observed in Spidfeed and Pegah (121.60 and 118.79 ton.ha-1, respectively). Also, Spidfeed and Pegah had the highest dry forage yield under non-stressed conditions (control) as 22.50 and 20.69 ton.ha-1, respectively. Also, the highest yield of dry forage in mild drought stress was observed in Pegah and Speedfeed varieties (15.30 and 14.88 ton.ha-1, respectively) and under medium drought stress in Pegah (11.12 ton.ha-1), whereas Spidfeed variety was superior to others for dry forage yield (7.42 ton.ha-1), in severe drought stress. Based on MP and STI indices, Spidfeed and Pegah cultivars with higher average of dry fodder yield were selected as the most suitable genotypes under drought stress conditions in Jiroft region of Kerman province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit irrigation
  • dry forage yield
  • fresh forage yield
  • Spidfeed
مراجع
بازگیر، معصومه؛ رفیعی، مسعود، و خورگامی، علی (1399). مقایسه ارقام سورگوم دانه‌ای در کشت تابستانه براساس عملکرد و راندمان مصرف آب تحت تنش خشکی. علوم گیاهان زراعی ایران. 51 (4)، 1-11. doi: 10.22059/IJFCS.2020.263387.654506
بی­نام. (1395). ارقام زراعی (گذشته و آینده). تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
خزایی، عظیم؛ گل زردی، فرید و بغدادی، امیرصالح (1398، بهمن). ارزیابی تحمل به تنش کم‌آبی در لاین­های امیدبخش سورگوم علوفه‌ای. شانزدهمین کنگره ملی علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران.
خضرلو، فاطمه؛ جلیلی، فرزاد و خلیلی محله، جواد (1389). اثر تنش خشکی و مقادیر مختلف نیتروژن و پتاسیم بر تولید علوفه سورگوم علوفه­ای رقم اسپیدفید. پژوهش در علوم زراعی. 2 (8)، 51-66.
خواجه خضری، عطیه؛ رضایی استخروییه، عباس و گلستانی کرمانی، سودابه (1397). ارزیابی اثرات کم‌آبیاری متناوب و منظم بر عملکرد و برخی از اجزای آن در کشت مخلوط (سورگوم- لوبیا قرمز). علوم و مهندسی آبیاری. 41 (2)، 77-92.
doi: 10.22055/jise.2018.13614
شکوه فر، علیرضا و ابوفتیله نژاد، سعاد (1392). اثر تنش خشکی روی برخی صفات فیزیولوژیکی و عملکرد بیولوژیکی ارقام مختلف ماش در دزفول. فیزیولوژی گیاهان زراعی. 5 (17). doi: 20.1001.1.2008403.1392.5.17.4.9
مقدم، علی و هادی‌زاده، محمدحسن (١٣٨١). عکس العمل هیبریدهای ذرت و لاین­های والدی آن‌ها به خشکی با استفاده از شاخص­های مختلف تحمل به تنش. مجله نهال و بذر. 18 (3)، 272-255. 
مقیمی، نغمه، و امام، یحیی (1392). بررسی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دو رقم سورگوم علوفه‌ای، تحت تنش کم‌آبی و سطوح نیتروژن. تنش‌های محیطی در علوم زراعی. 6 (1)، 27-36. doi: 10.22077/escs.2013.135
موسوی فضل، سیدحسن؛ علیزاده، امین؛ انصاری، حسین و رضوانی مقدم، پرویز (1393). اثر مقادیر آب آبیاری و کود پتاسیم بر رشد ریشه و اندام­های هوایی ارقام سورگوم علوفه­ای. آبیاری و زهکشی ایران. 4 (8)، 747-756. 
عبدی، مهرداد و حبیبی، محمود (1396). اثر تنش کم‌آبی بر کیفیت و کمیت علوفه دو رقم سورگوم علوفه‌ای در منطقه جیرفت. بوم‌شناسی گیاهان زراعی. 13 (3)، 35-40. doi: 10.22034/AEJ.2017.536835
 
Abdi, M., & Habibi, M. (2017). Effect of drought stress on quantitative and qualitative traits of two forage sorghum cultivars in Jiroft region. Agroecology Journal, 13(3), 35-40. (In Persian).
Abebe, T., Belay, G. Tadesse, T., & Keneni, G. (2020). Selection efficiency of yield-based drought tolerance indices to identify superior sorghum (Sorghum bicolor L. Moench) genotypes under two-contrasting environments. African Journal of Agricultural Research, 15(3), 379-392. 
Anonymous. (2016). Crop varieties (past and future). Tehran: Agricultural Research Education and Extention Organization. (In Persian).
Bazgir, M., Rafiee, M., & Khorgami, A. (2020). Comparison of grain sorghum varieties base on yield and water use efficiency under drought stress in summer cropping, Iranian Journal of Field Crop Science, 51(4), 1-11. (In Persian).
Bouslama, M., & Schapaugh, W.T. (1984). Stress tolerance in soybean. Part 1: evaluation of three screening techniques for heat and drought tolerance. Crop Science, 24, 933-937.
Fernandez, G. C. (1992). Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. In Proceedings of the International Symposium on Adaptation of Vegetables and Other Food Crops in Temperature and Water Stress. edited by Kuo, C.G. Tainan: AVRDC Publication.
Fischer, R. A., & Maurer, R. (1978). Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research, 29, 897-912.
Gano, B., Dembele, J. S. B. Tovignan, T. k. Sine, B. Vadez, V. Diouf, D., & Audebert, A. (2021). Adaptation responses to early drought stress of west Africa sorghum varieties. Agronomy, 11(3), 443. 
Gavuzzi, P., Rizza, F., Palumbo, M., Campaline, R. G., Ricciardi, G. L., & Borghi, B. (1997). Evaluation of field and laboratory predictors of drought and heat tolerance in winter cereals. Plant Science, 77, 523-531.
Hossein, A. M., Hoque, M. D. A., Burritt, D. J., & Fujita, M. (2014). Proline Protects Plants Against Abiotic Oxidative Stress: Biochemical and Molecular Mechanisms. In Oxidative Damage to Plants. Berlin: Academic Press.
Khajeh Khezri, A., Rezaei Estakhroeih, A., & Golestani Kermani, S. (2018). Evaluating the effects of alternative and regulated deficit irrigation on yield and some components in intercropping (Sorghum – Red bean). Irrigation Sciences and Engineering, 41(2), 77-92. (In Persian).
Khazaei, A., Golzardi, F., & Baghdadi, A. S. (2019, January). Evaluation of tolerance to drought stress in promising fodder sorghum lines. 16th national Iranian crop science congress. Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Ahvaz, Iran. (In Persian).
Khezerlo, F., Jalili, F., & KhaliliMahaleh, J. (2010). The Effect of drought stress and different amounts of nitrogen and potassium fertilizers on productivity of forage sorghum variety Speedfeed. Journal of Research in Crop Sciences, 2(8), 51-66. (In Persian).
Moghaddam, A., & Hadizadeh, M. (2002). Response of corn (Zea mays L.) Hybrids and their parental lines to drought using different stress tolerance indices. Seed and Plant Journal, 18(3), 255-272. (In Persian).
Moghimi, N., & Emam, Y. (2013). Evaluation of morpho-physiological traits and yield of two forage sorghum cultivars under water stress and nitrogen levels. Environmental Stresses in Crop Sciences, 6(1), 27-36. (In Persian).
Mousavi Fazl, S. H., Alizadeh, A., Ansari, H., & Rezvani Moghaddam, P. (2014). Effect of Different levels of Irrigation Water and Potassium Fertilizer on Root and Shoot Growth of Forage Sorghum. Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 8(4), 747-756. (In Persian).
 Mutava, R. N., Prasad, P. V. V., Tuinstra, M. R., Kofoid, K. D., & Yu, J. (2011). Characterization of sorghum genotypes for traits related to drought tolerance. Field and Crops Research, 123, 10-18.
Reddy, P. S. (2019). Breeding for Abiotic Stress Resistance in Sorghum. In Breeding sorghum for diverse end uses. edited by Aruna, C., Visarada, K. B. R. S., Bhat B. V., & Tonapi, V. A. Cambridge: Duxford.
Rosielle, A. T., & Hamblin, J. (1981). Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environment. Crop Science, 21, 943-945.
Shokouhfar, A., & Abofatileh nezhad, S. (2013). Effect of drought stress on some physiological traits and biological yield of different cultivars of mung (Vigna radiate (L.)) in Dezful. Crop Physiology Journal, 5(17), 49-59. (In Persian).
Waqas, M. A., Kaya, C., Riaz, A., Farooq, M., Nawaz, I., Wilkes, A., & Li, Y. (2019). Potential Mechanisms of Abiotic Stress Tolerance in Crop Plants Induced by Thiourea. Frontiers in Plant Science, 10, 1336.
 
 
به زراعی کشاورزی
دوره 25، شماره 4
دی 1402
صفحه 965-976
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار