نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شهریار کاظمی ¹
• مهسا رفعتی آلاشتی ¹
• قربان خدابین ²

¹ استادیار، گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

² دانشجوی اسبق دکتری زراعت، دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران.

چکیده

به‌منظور بررسی اثر براسینواستروئید بر عملکرد و صفات فیزیولوژیکی ارقام مختلف کلزا تحت تنش خشکی آخر فصل، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل کرت ‎خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج (ماهدشت) اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلول‎پاشی براسینواستروئید (صفر و 1/0 میکرومولار) و آبیاری (معمول و قطع آبیاری از مرحله 50 درصد گلدهی) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‎های کلزا (نفیس، احمدی، اکاپی، نیما و نیلوفر) در کرت‏های فرعی قرار گرفتند. محلول‌پاشی براسینواستروئید در هر دو شرایط آبیاری کامل و قطع آبیاری موجب افزایش عملکرد ‎دانه، کلروفیل و محتوای نسبی آب نسبت به شاهد شد. بالاترین‎ مقدار کربوهیدرات محلول، پرولین برگ و درصد روغن در شرایط تنش خشکی و کاربرد براسینواستروئید حاصل‎شد که نسبت به شرایط کنترل به ترتیب 8/24، 5/16 و 5/2 درصد بیش‎تر بود. این‎در‎حالی بود که رقم اکاپی در شرایط قطع آبیاری بالاترین مقاومت روزنه‌ای (59/24 ثانیه بر سانتی‎متر)، کم‎ترین میزان کلروفیل (49/1 میکرومول در گرم وزن‌تر) و عملکرد دانه (5/1960 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. رقم نیلوفر کم‎ترین میزان مقاومت روزنه‎ای و بالاترین میزان کلروفیل، درصد روغن و عملکرد دانه را در هر دو شرایط آبیاری داشت. به‎طورکلی در هر دو تیمار آبیاری، کاربرد‎ براسینواستروئید منجر به بهبود صفات فیزیولوژیک کلزا گردید.

کلیدواژه‌ها

• براسینواستروئید
• تنش خشکی
• دانه روغنی
• درصد روغن
• محتوای نسبی آب

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the effect of foliar application of brassinosteroid on physiological characteristics and yield of rapeseed genotypes under late-season drought stress

نویسندگان [English]

• Shahryar Kazemi ¹
• mahsa rafati alashti ¹
• Ghorban Khodabin ²

¹ Assistant Professor, Department of Agricultural Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran.

² Former Ph.D. Student, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

In order to study the effect of brassinosteroids on yield and physiological characteristics of rapeseed genotypes under late-season drought stress, a factorial split-plot test was conducted in a randomized complete blocks design with three replicates for two cultivation years (2017-2019) in the research farm of Islamic Azad University, Karaj (Mahdasht). Experimental treatments were included two levels of brassinosteroid (0 (control) and 0.1μmol) and two levels of irrigation (full irrigation (control) and withholding irrigation from 50% flowering stage) as factorial in the main plots, and rapeseed genotypes (Nafis, Ahmadi, Okapi, Nima and Niloofar) were considered as subplots. foliar application of brassinosteroid under both full irrigation and withholding irrigation from flowering stage increased seed yield, chlorophyll and relative water content compared to the control. The highest amount of soluble carbohydrates, leaf proline and oil percentage were obtained under drought stress and brassinosteroid application, which were 24.8%, 16.5% and 2.5% respectively, compared to control conditions. However, Okapi genotype had the highest stomatal resistance (24.59s/cm), the lowest chlorophyll (1.49 μmolg-1FW) and seed yield (1960.5 kg/ha) in the conditions of withholding irrigation. Niloufar genotype had the lowest stomatal resistance, the highest chlorophyll, oil percentage and seed yield in both irrigation conditions. In general, in both irrigation treatments, the use of brassinosteroids improved physiological traits of rapeseed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Brassinosteroid
• drought stress
• late-season
• oil percentage
• oil seed
• relative water content