نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• الهه مرادی مرجانه ¹
• محمد گلوی ²
• محمود رمرودی ³
• محمود سلوکی ⁴

¹ دانشجوی دکتری زراعت، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

² استاد، گروه زراعت، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

³ دانشیار، گروه زراعت، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

⁴ دانشیار، گروه اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک، شیمیایی و چین‌های مختلف بر برخی ویژگی‌های گیاه دارویی رزماری (Rosmarinus officinalis L.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایة طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعة تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. سه نوبت چین؛ چین اول پاییزه (اواخر پاییز)، چین اول بهاره (اواخر بهار) و چین دوم پاییزه (شش ماه بعد از چین اول پاییزه) عامل اصلی و کودهای بیولوژیک ازتوبارور، فسفاته بارور-2، پتا بارور، کود کامل شیمیایی NPK 20:20:20 و شاهد، عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که چین اول بهاره بیشترین تأثیر را بر درصد اسانس و عنصر فسفر و چین دوم پاییزه بیشترین اثر را بر درصد آب نسبی برگ و میزان عناصر پتاسیم و سدیم داشت. تحت­تأثیر انواع کودها مقادیر پروتئین، کربوهیدرات محلول، عملکرد مادة خشک، درصد و عملکرد اسانس، درصد و عملکرد روغن، آب نسبی برگ، کلروفیل‌، کاروتنوئیدها و عنصر نیتروژن در مقایسه با شاهد به‌طور معناداری افزایش یافتند. بیشترین میزان عنصر فسفر (7352 میلی‌گرم بر کیلوگرم) از کاربرد کود بیولوژیک فسفاته بارور-2 و بیشترین میزان عنصر پتاسیم و کمترین میزان عنصر سدیم به‌ترتیب (5542 و 4760 میلی‌گرم بر کیلوگرم) از مصرف کود بیولوژیک پتابارور حاصل شدند. تحت‌تأثیر برهمکنش چین اول بهاره و کود بیولوژیک ازتوبارور، مقادیر پروتئین، عملکرد مادة خشک و روغن، درصد روغن، محتوی کلروفیل a، b و کل به‌ترتیب 36/28 میلی‌گرم بر لیتر، (3294 و 90/53 کیلوگرم در هکتار)، 63/1، 66/6، 94/1 و 4/81 میلی‌گرم بر گرم به‌طور معناداری افزایش یافتند. برهمکنش چین اول بهاره و کود بیولوژیک پتابارور بیشترین میزان عملکرد اسانس (60/41 کیلوگرم در هکتار) و چین دوم پاییزه و کود بیولوژیک ازتوبارور، بالاترین مقدار نیتروژن (12955 پی‌پی‌ام) را در شاخساره تولید کردند. نتایج نشان داد که کاربرد کود بیولوژیک ازتوبارور در چین اول بهاره باعث بهبود و افزایش ویژگی‌های کمّی و فیزیولوژیک رزماری شد که احتمالاً چنین تأثیری به‌دلیل تسهیل جذب نیتروژن و شرایط محیطی بهینة فصل بهار برای رشد و نمو گیاه بوده است.

کلیدواژه‌ها

• درصد اسانس
• درصد روغن
• عملکرد
• عناصر معدنی
• کلروفیل
• کود زیستی

20.1001.1.83372008.1396.19.4.17.9

عنوان مقاله [English]

Investigating of some quantitative and physiological characteristics in rosemary as affected by biological and chemical fertilizers at different cuts

نویسندگان [English]

• Elahe Moradi Marjaneh ¹
• Mohammad Galavi ²
• Mahmood Ramroudi ³
• Mahmood Solouki ⁴

¹ University of Zabol, Faculty of Agriculture

² Professor, University of Zabol, Faculty of Agriculture, Department of Agronomy and Plant Breeding, specialties: physiology of crop plants, weeds

³ Associate, University of Zabol, Faculty of Agriculture, Department of Agronomy, Specialization: Ecology of plants / sustainable agriculture / organic farming

⁴ Associate, University of Zabol, Faculty of Agriculture

چکیده [English]

In order to evaluate the effects of biological and chemical fertilizers at different cuts on some properties of the Rosemary, an experiment was carried out as split plot based on Randomized Completely Block Design (RCBD) with three replications, at the Zabol University Research Farm. Three times cuttings were Autumn’s first cut (late autumn), spring’s first cut (late spring) and autumn’s second cut (six months after autumn’s first cut) being considered as a major factor. The biological fertilizers included Aztobarvar, Phosphate Barvar-2, Petabarvar and chemical fertilizer NPK 20:20:20 and the control was considered as a subplot factor. The results showed that spring’s first cut had the greatest impact on essential oil content and phosphor. The autumn’s second cut had the greatest influence on the percentage of leaf relative water and the concentration of potassium and sodium. Amounts of protein, soluble carbohydrates, dry matter yield, essential oil content and essential yield, oil percentage and oil yield, leaf relative water, chlorophyll, carotenes and nitrogen increased as affected by fertilizers compared with control. The maximum amount of phosphor (7352 mg.kg^-1) was obtained from application of Phosphate Barvar-2. Additionally, the maximum amount of potassium (5542 mg.kg^-1) and the minimum of sodium (4760 mg.kg^-1) was obtained from Petabarvar. Protein, dry matter yield and oil yield, oil percentage, chlorophyll a, b, total chlorophyll significantly increased under the interactions of spring’s first cut and Aztobarvar biologic fertilizer by 28/36 mg.liter^-1, (3294 and 53/90 kg.ha^-1) 1/63, 6/66, 1/94 and 81/4 mg.gr^-1, respectivly. The results also indicated that the interaction of spring’s first cut and Petabarvar biologic fertilizer had the highest essential oil yield (41.46 kg.ha^-1) and interaction of autumn’s second cut and Aztobarvar biologic fertilizer produced the highest amount of nitrogen (12955 ppm) in shoot. The result showed that the application of Aztobarvar biologic fertilizer in spring’s first cut improved and enhanced the quantitative and physiological characteristics of Rosemary. This would probably have been due to facilitating nitrogen uptake and optimal environmental conditions for growth and development.

کلیدواژه‌ها [English]

• Biofertilizer
• Chlorophyll
• essential oil content
• minerals
• oil percentage
• yield