نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی‌ارشد، گروه باغبانی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 استادیار، گروه زراعت، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

3 استاد، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

برای بررسی اثر وی‍ژگی‌های کمّی گیاه دارویی گاوزبان اروپایی تحت تأثیر سطوح نیتروژن و نیتروکسین، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار درسال زراعی 1390-1391 درمزرعة تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. نیتروژن با چهار سطح (صفر،50 ،100 و 150 کیلوگرم در هکتار) عامل کرت اصلی و نیتروکسین با سه سطح (صفر، 5/0 لیتر در هکتار تلقیح بذر و 5/0لیتر در هکتار بصورت محلول پاشی) عامل کرت فرعی لحاظ شدند. براساس نتایج به‌دست آمده، برهم‌کنش تیمارهای مورد بررسی، اثر معناداری بر ارتفاع بوته، ارتفاع گل آذین، تعداد برگ، تعداد گل در بوته، تعداد ساقه‌های فرعی، عملکرد خشک سرشاخه گلدار و عملکرد خشک بوتة گاوزبان داشتند. بیشترین ارتفاع بوته، ارتفاع گل آذین، تعداد برگ، تعداد گل، تعداد ساقه‌های فرعی، عملکرد خشک سرشاخة گلدار و عملکرد خشک بوته با مصرف 100کیلوگرم نیتروژن در هکتار در شرایط تلقیح بذر با نیتروکسین و کمترین مقادیر نیز در شرایط عدم کاربرد نیتروژن و نیتروکسین حاصل شد. بیشترین عملکرد خشک سرشاخه گلدار و بوته به‌ترتیب با 11/1168 و 01/9294 کیلوگرم در هکتار از کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در شرایط تلقیح بذر با نیتروکسین به‌دست آمد که تقریباً 50 درصد افزایش نسبت به شاهد بود. در مجموع برای تولید گاوزبان در شرایط زابل استفاده از 100کیلوگرم در هکتار اوره و تلقیح بذر با نیتروکسین، مناسب به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of nitrogen and nitroxin levels on quantitative traits of borage (Borago officinalis L.) under Zabol conditions

نویسندگان [English]

  • Sajad Sheikhpour 1
  • Alireza Sirousmehr 2
  • Barat Ali Fakheri 3

1 departement of horticulture,faculty of agriculture, university of zabol, iran

2 Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Zabol,Zabol,Iran

3 department of plant breeding and biotechnology, faculty of agriculture, university of zabol,zabol, iran

چکیده [English]

In order to study the effects of nitrogen rates and nitroxin inoculation levels on quantitative traits of borage, a field experiment was conducted as split plots arrangement based on a randomized complete block design with three replications during growing season 2011-2012. Treatments consisted of four nitrogen rates (0, 50, 100 and 150 kg/ha) and three nitroxin amounts (0, 0.5 L/ha Seed inoculation and 0.5 L/ha as a foliar application) which were allocated to main plots and sub plots, respectively. Result indicated that the treatments had significant effects on plant height, stem height, number of leaves, number of flowers per plant, number of branches, the yield of inflorescence and total dry yield of borage. The highest plant was related 100 kg/ha nitrogen + seed inoculation and the lowest value was achieved control. There was a significant interaction between nitrogen and nitroxin due to most traits. The highest inflorescence yield (1168.11 kg/ha) and yield of the plant (9294.01 kg/ha) were achieved by using 100kg/ha nitrogen + seed inoculation, which was 50% higher than the control.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chemical Fertilizer
  • Herbal plant
  • inflorescence
  • Plant Growth Promoting Rhizobacteria
  • yield
اکبری‏نیا ا.، قلاوند ا.، سفیدکن ف.، رضایی م. ب. و شریفی عاشورآبادی ا. (1382) بررسی تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیقی بر عملکرد و میزان اسانس دانة گیاه دارویی زنیان. پژوهش و سازندگی. 16 (4): 32-42.
اکبری پ.، قلاوند ا. و مدرس ثانوی س.ع.م. (1388) آثار مختلف تغذیه و باکتری‌های افزایندة رشد برفنولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد آفتاب گردان. الکترونیک تولید گیاهان زراعی. 3 (2): 119-134.
باقرزاده ک. (1377) بررسی اثر NPK بر روی میزان اسانس و ترکیبات فنلی آویشن. پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة علوم گیاهی، دانشگاه اصفهان. ص. 90.
جباری ب. (1391) اثر کودهای شیمیایی و تراکم بوته بر ویژگی‌های کمّی و کیفی گیاه کرچک (Ricinus communis) در منطقة سیستان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد زراعت، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه زابل.
جوادزاده، س.م. (1374) تأثیر روش‌های کاشت، کود نیتروژن و تراکم بوته بر عملکرد کمّی و کیفی گاوزبان (Borago officinalis). پایان‌‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت.
حسن‌پور ر.، پیردشتی ه.، اسماعیلی م.ع. و عباسیان ا. (1389) تأثیر کود بیولوژیک سوپرنیتروپلاس و کود اوره بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم کنجد. مجموعه مقالات یازدهمین کنگرة زراعت و اصلاح نباتات ایران، 4-6 مرداد ماه 1389، پژوهشکدة علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی تهران. ص. 421-422.
خرم دل س.، کوچکی ع.، نصیری محلاتی م. و قربانی ر. (1387) اثر کاربرد کودهای بیولوژیک بر شاخص‌های رشدی سیاه‌‌دانه. پژوهش‌های زراعی ایران. 6 (2): 285-293.
زرگری ع. (1368) گیاهان دارویی. انتشارات دانشگاه تهران. 4: 318-320.
صالح راستین ن. (1380) کودهای بیولوژیک و نقش آنها در راستای نیل به کشاورزی پایدار. مجموعه مقالات ضرورت تولید صنعتی کودهای بیولوژیک در کشور، ص. 54.
عباس‌زاده ب. (1384) تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و روش‌های مصرف آن بر میزان اسانس بادرنجبویه. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
فلاحی ج.، کوچکی ع. و رضوانی‌مقدم پ. (1388) بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی.(Matricaria chamomilla) پژوهش‏های زراعی ایران. 7(1): 127-135.
کاظمی سعید ف. (1381) بررسی تأثیر تنش آبی و کود نیتروژنی بر میزان رشد، عناصر معدنی محتوی بافت و اسانس در گیاه زیرة سبز.  پایان‌نامة کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشگاه تربیت مدرس.
لباسچی م.ح. (1379) بررسی جنبه‌های اکو فیزیولوژی گل‌راعی در اکوسیستم‌های طبیعی و زراعی. پایان‌نامة دکتری زراعت، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
مردانی‌نژاد ش.، خلدبرین ب.، سادات ی.ع.، مرادشاهی ع. و وزیرپور م. (1380) بررسی تأثیر نیترات آمونیوم بر اندام هوایی و مقدار اسا نس گیاه دارویی اسطوخودوس. چکیدة مقالات همایش ملی گیاهان دارویی، 24 و 26 بهمن ماه 1380، تهران. ص. 57-59.
معطر ف.، قاسمی ن. و امینی ا. (1373) بررسی آثار زیست‌محیطی بر رشد و ترکیبات برخی از گیاهان دارویی. دومین همایش زراعت گیاهان دارویی، 17 آبان 1373، گناباد. ص. 24-26.
حق‌پرست تنها، م (1371) تغذیه و متابولیسم گیاهان (ترجمه). انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت. 194 صفحه.
مظاهری د. و مجنون حسینی، ن (1390) مبانی زراعت عمومی. چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه تهران.
 
Abdelaziz M., Pokluda R. and Abdelwahab M. M(2007) Influence of compost, microorganisms and NPK fertilizer upon growth, chemical composition and essential oil production of Rosmarinus officinalis L. Notulae Botanicae Horticulture Agrobotanici cluj- Napoca. 35: 86-90.
Beaubaire N.A. and Simon J.E. (1987) Production potential of borage (Borago officinalis L.). Acta Horticulture. 101: 208-2011.
Govind S. and Prasad A. (1982) Effect of nitrogen on fruit-set, fruit drop and yield of sweet orange. Punjab Horticultural Journal. 22(1): 15-20.
Gutierrez Manero F.J., Ramos Solano B., Probanza A., Mehouachi J., Tadeo F.R. and Talon M. (2001) The plant-growth promoting Rhizobacteria Bacillus pumilus and Bacillus licheniformis produce high amounts of physiologically active gibberellins. Physiological Plant. 111: 206– 221.
Han H.S. Supanjani S. and Lee K.D. (2006) Effect of co-inoculation with phosphate and potassium solubilising bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant, Soil and Environment. 52(3): 6-13.
Kloepper, J W, Lifshitz, R, and Novacky, A (1988) Pseudomonas inoculation to benefit plant production. Animal and Plant Science. 60 - 64.
Kucey R.M.N. (1988) Effect of Penicillium bilaji on the soil and uptake of P and, micronutrients from soil by wheat. Canadian Journal of Soil Science. 68: 261-270.
Lampayan R.M., Bouman B.A.M. Dios J.L.D. Espiritu A.J. Soriano J.B. and Lactaoen A.T. (2010) Yield of aerobic rice in rain fed lowlands of the Philippines as affected by nitrogen management and row spacing. Field Crops Research. 116: 165-174
Mobasser H., Noor-Mohamadi G., Fallah V.M. Darvish F. and Majidi S. (2006) Effects of nitrogen rates and splitting on grain yield of rice (Oryza sativa L.) Var.Tarom Hashemi. Agriculture Science. 3: 109-120.
Nieto K.F. and Frankenberger W.T. (1989) Biosynthesis of cytokinins in soil. Soil Science Society of America Journal. 53: 735 – 740.
Nieto K.F. and Frankenberger W.T. (1989) Biosynthesis of cytokinins produced by Azotobacter chroococcum. Soil Biological Biochemistry. 21: 967 - 72.
Nieto K.F. and Frankenberger W.T. (1991) Influence of adenine, isopentyl alcohol and Azotobacter chroococcum on vegetative growth of Zea mays. Plant, Soil and Environment. 135: 213 - 21.
Rohricht C.M. Curunet M. and Solf M. (1996) The influence of grandaunt nitrogen fertilization application on yield and quality of sage (Salvia officinalis). Zetischritft fur Arznei and Gewurzp Flanzen. 3: 117-122.
Salisbury F.B. and Ross C.W. (1991) Plant Physiology. Fourth edition, Wadsworth Publishing Company, Belmont, California, USA, 682 p.
 Swaefy M.F., Weaam R.A., Sabh A.Z. and Ragab A.A. (2007) Effect of some chemical and biofertilizers on peppermint plants grown in sandy soil. Agricultural Science. 52(2): 451- 463.
Tarang E., Ramroudi M., Galavi M., Dahmardeh M. and Mohajeri F.( 2013) Evaluation grain yield and quality of corn (Maxima Cv) in responses to Nitroxin bioferilizer and chemical fertilizers. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 5(7): 683-687.