نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نبی خلیلی اقدم ¹
• روژان حسنی ²
• تورج میرمحمودی ³

¹ استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² کارشناسی‌ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

³ استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران

چکیده

فراتحلیل^[1] علم تحلیل آماری، مجموعه‌ای بزرگ از نتایج آماری مربوط به مطالعات مختلف به‌منظور یکپارچه‏سازی یافته‌های آن است. در این مطالعه اثر برخی عملیات زراعی شامل خاک‌ورزی، سطوح کود نیتروژن، تنش شوری، هیدروپرایمینگ، اسموپرایمینگ، هورموپرایمینگ و پرایمینگ فیزیکی بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت گندم به‌روش فراتحلیل با رویکرد هدگز^[2] آزمون شد. به این منظور در تحقیقاتی که در آن‌ها تیمار‌های مختلف در مقابل شاهد مقایسه شدند، پس از وزن‏دهی مقادیر صفات در هر تیمار، اندازة آثار، نسبت واکنش و حدود اطمینان آن تخمین زده شد. نتایج فراتحلیل نشان داد که استفاده از کود نیتروژن در مقادیر 50-250 کیلوگرم در هکتار در کشت گندم باعث افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در سطح 125-150 کیلوگرم در هکتار و بالاترین شاخص برداشت نیز در سطح 230-250 کیلوگرم در هکتار مشاهد شد. خاک‏ورزی ثانویه نیز نسبت به خاک‏ورزی رایج در هر دو اراضی دیم و آبی باعث افت عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد که این کاهش در اراضی دیم مشهودتر بود. کمترین (15/21 درصد) و بیشترین (41/76 درصدی) افت تولید گندم (عملکرد دانه) نیز در شوری4-6 و 12-16 دسی‏زیمنس بر متر در ثانیه حاصل شد. همچنین، نتایج نشان داد که هیدروپرایمینگ، اسموپرایمینگ و هورموپرایمینگ باعث افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به‌‌ترتیب به میزان 16، 23، 19 و 30، 24، 25 و 50، 59 و 1درصدی شده است. ضمن اینکه پرایمینگ فیزیکی تأثیر قابل ملاحظه‏ای (غیرمعنادار) بر صفات مورد مطالعه نداشت و فقط به افزایش عملکرد دانه در حدود 3 درصد انجامید. نتایج به‏طورکلی بر مصرف 125-150 کیلوگرم در هکتار کود ازته، دقت بیشتر در نتایج جایگزینی ادوات خاک‌ورزی ثانویه با ادوات خاک‌ورزی رایج در اراضی دیم، توصیه به کشت در خاک‌ها یا آبیاری با آب‌های کمتر از 4 دسی زیمنس بر متر بر ثانیه و آثار مثبت هورمو، هیدرو و اسموپرایمینگ بر تولید گندم، ضمن بیان توانایی فراتحلیل در شناسایی و نهایی کردن آثار مثبت یا منفی عوامل مهم و مؤثر بر تولید تأکید دارد.



[1]. Meta-analysis


[2]. Hedges

کلیدواژه‌ها

• تحقیقات
• عملکرد
• نتایج آماری
• هدگز

20.1001.1.83372008.1397.20.1.13.6

عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of some effective factors on wheat production in Iran

نویسندگان [English]

• Nabi Khaliliaqdam ¹
• Rojan Hasani ²
• Toraj Mir Mahmoudi ³

چکیده [English]

Meta-analysis is compressive science and statistical analysis of a large content statistical results of different studies in order to the organization of findings. In this study, the effects of some agricultural operations were studied on grain yield, biological yield and harvest index of wheat. The treatments were included soil tillage, nitrogen fertilizer, salt stress, hydro-priming, osmopriming, hormopriming, and physical priming which tested using Hedges method. Therefore, the studies that have control treatment and other treatments, after the weighting of value of traits, effect size, and reaction relation and confidence range estimated. Meta-analysis results showed that nitrogen fertilizer in ranges of 50-250kg/ha caused increasing in grain yield, biological yield, and harvest index. The highest grain yield and biological yield achieved in 125-150 kg/ha and the most harvest index obtained in 230-250 kg/ha. Secondary, tillage in both of fields (irrigated and dry farming) decreased grain yield, biologic yield, and harvest index, so a reduction in dry farming was serious. The lowest (21.15%) and the highest (76.41%) of reduction in wheat production (grain yield) obtained in 4-6 and 12-16 ds/m.s, respectively. Outcomes also showed that hydro-priming, osmopriming, hormopriming have positive effects on grain yield, biologic yield, and harvest index, so that hydro priming increased biologic operation (23%), grain yield (16%) and harvest index (19%). Furthermore, osmopriming had 30% increasing effect in biologic yield and it was to 50% and 59% in biologic operation and seed operation while this effect has caused the small amount of 1% increase in harvest index. The influence of physical priming on characteristics was not significant and it just led to 3% increase grain yield. Overall, concludes emphasis on consuming 125-150kg/ha N, notice to results of replacing secondary tillage with current tillage in dry farming, advice to planting in soils and irrigation with salinity<4 µs/m.s, positive effects of hormo, hydro and osmopriming, as well as expressing of the goodness of meta-analysis method to detect and finalize the positive and negative effects of these different treatments on the production of wheat.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hedge
• researches
• statistical results
• yield