نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم منصوری ¹
• غلامعباس اکبری ²
• سید محمد مهدی مرتضویان ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران

² دانشیار، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران

چکیده

به­منظور بررسی اثر محلول­پاشی نانوذرات دی­اکسید­تیتانیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد تعدادی از اکوتیپ­های زیرة سبز تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‏صورت کرت­های دوبارخردشده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه­ی پژوهشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در شهرستان پاکدشت در سال زراعی94-1393به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش آبی در سه سطح (آبیاری کامل درحد ظرفیت زراعی مزرعه در تمام فصل رشد، تنش درحد 40 درصد ظرفیت زراعی درمرحله­ی رشد رویشی و تنش درحد 40درصد ظرفیت زراعی در مرحله­ی رشد زایشی گیاه)، محلول­پاشی نانوذرات دی‌اکسیدتیتانیوم در سه سطح (صفر، 015/0 درصد و 03/0 درصد) و اکوتیپ­های منتخب زیرةسبز از نه منطقه بودند. بر اساس این نتایج بیشترین عملکرد دانه را اکوتیپ اردکان­ یزد در شرایط آبیاری کامل و محلول­پاشی نانوذرات با غلظت 03/0 درصد با میانگین 05/194 گرم در مترمربع به‏دست آورد. در تنش مرحله زایشی بالاترین عملکرد دانه مربوط به اکوتیپ مانه خراسان­ شمالی در تیمار محلول­پاشی 015/0 درصد با میانگین 45/89 گرم در مترمربع بود که نسبت به تیمار شاهد (عدم­ محلول­پاشی) در همین شرایط 16درصد افزایش داشت. بین اکوتیپ­ها نیز از نظر نوع واکنش به شرایط تنش خشکی اختلاف معنی­داری در سطح یک درصد مشاهده گردید. بر اساس نتایج به‌دست آمده استفاده از محلول­پاشی نانوذرات دی­اکسیدتیتانیوم با غلظت03/0 درصد توانست از آثار منفی تنش خشکی بکاهد و از افت شدید عملکرد دانه جلوگیری کند.

کلیدواژه‌ها

• اثر متقابل
• افت عملکرد
• اکوتیپ
• عملکرد بیولوژیک
• وزن هزاردانه

20.1001.1.83372008.1396.19.2.16.4

عنوان مقاله [English]

The effect of nano-particles of titanium dioxide on yield and yield components of different ecotypes of cumin in drought stress conditions

نویسندگان [English]

• Maryam Mansori ¹
• Gholam Abbas Akbari ²
• Seyad Mohammad Mahdi Mortazavian ²

چکیده [English]

To evaluate the effect of foliar application of nano-particles of titanium dioxide on yield and yield components of ecotypes of cumin under drought stress conditions, a split-split plot experiment was carried out based on a randomized complete block design with three replications, during 2014-2015 at the research farm of Aburaihan Campus, University of Tehran at Pakdasht. Treatments were consisted of water stress at three levels (full irrigation throughout growing season, water stress at vegetative and reproductive stages), spraying of nano-particles of titanium dioxide at three levels (no spray, spraying with concentration of 0.015 and 0.03 percentages) and also ecotypes of cumin from nine regions. Based on the obtained results the highest grain yield was belonged to Ardakan-Yazd in normal irrigation and spraying of nano-particles at concentration of 0.03 percent with an average of 194.05 grams per square meter, compared to non-sprayed treatment in which 17 percent lower grain yield was obtained. The highest grain yield also was observed at stress conditions in reproductive phase for ecotype of Maneh of North Khorasan at spraying of 0.015 percent of nano-particles with an average of 45.89 grams per square meter, when compared to the control (no spray) in which 16 percent lower grain yield was obtained. Ecotypes also showed significant differences at level of one percentage in terms of responses to drought stress. Based on the obtained results from spraying of nano-particles at a concentration of 0.03 percent, the negative effects of drought stress were reduced and this treatment prevented from huge yield loss under stress.

کلیدواژه‌ها [English]

• Biological yield
• Ecotype
• interaction
• weight of thousand seed
• yield loss