نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشیار، گروه اصلاح نباتات، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
به‌منظور بررسی خود و دگرناسازگاری دو اکوتیپ کاشان و آذران گل‌محمدی (Rosa damascena Mill..) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال‌های زراعی 92-1391 انجام گرفت. در این آزمایش پس از آزمون دانه گرده دوبار گرده‌افشانی مصنوعی با فاصله 24 ساعت انجام شد. بدین شکل که گرده‌ی هر اکوتیپ برای گرده‌افشانی خود و اکوتیپ دیگر و گونه گل نسترن (R. canina) نیز به‌عنوان گرده‌دهنده استفاده شد. تعیین خود و دگرناسازگاری به دو روش گرده‌افشانی کنترل شده و مطالعات میکروسکوپی انجام شد. نتایج گرده‌افشانی که حاصل بررسی درصد نمو، وزن، طول و عرض هیپ و میزان تشکیل بذر در هر هیپ بود نشان داد که دگرگرده‌افشانی اکوتیپ‌ها با گونه گل نسترن سازگار اما سایر تلاقی‌ها ناسازگار بودند و همچنین تیمار دوبار گرده‌افشانی نتایج بهتری را نشان دادند. مطالعه میکروسکوپی نیز با نتایج مزرعه‌ای مطابقت داشت و رشد لوله‌ی گرده در خامه نشان داد که تنها لوله‌ی گرده گونه گل نسترن توانست به انتهای خامه برسد. همچنین، از بین بهترین تیمارهای جوانه‌زنی غلظت 50 پی‌پی‌ام اسید بوریک بعد از 24 ساعت و در تیمارهای رشد لوله گرده غلظت 200 پی‌پی‌ام اسید بوریک انتخاب شدند. طبق نتایج بهدست آمده، انتخاب منبع گرده‌دهنده مناسب و تکرار دوره‌های گرده‌افشانی از عوامل موثر در ایجاد هیبرید در گل‌محمدی می‌باشند؛ که تیمار دگرگرده‌افشانی کنترل شده با گرده گل نسترن با دوبار گرده‌افشانی، مناسب‌ترین نتیجه را در فاکتورهای اندازه‌گیری شده نشان دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Field and microscopic studies of self and cross-incompatibility in two damask rose ecotypes
نویسندگان [English]
- Gholamhasan Movahed 1
- Nهئش Ahmadi 2
- Ahmad Moieni 3
- Amin Nasiri 1
1
2
3
چکیده [English]
In order to evaluate self and cross-incompatibility in two ecotypes of Damask rose (Rosa damascena Mill.), this experiment was performed based on randomized complete block design (RCBD) with four replications at the research field of Tarbiat Modares University in 2012-2013. In this experiment, twice pollinations were performed 24-hour interval, after doing in vitro testing pollen grain germination. Pollens collected from Kashan and Azaran ecotypes and Dog rose (Rosa canina) were applied as pollinizer for self- and cross-artificial pollination on both ecotypes. Determination of self and cross incompatibility were conducted with two methods of field controlled pollination and microscopic studies. Results obtained from percentage of hip development, hip weight and length, as well as seed production per hip showed that cross pollination with Dog rose pollen had the highest compatibility, comparing to pollen of Kashan and Azaran ecotypes that showed incompatibility. Also, twice pollinations had better result in comparison to one-time pollination. Field results were supported by microscopic studies based on growing pollen tube in style. According to growing pollen tube in style, just pollen tube of Dog rose could get to end of style. The concentration of acid boric (50 mg/kg) showed the highest pollen germination after 24 h, while 200 mg/kg acid boric increased pollen tube growth. According to the present results, selection of suitable pollinizer and repetition of pollination were important factors affecting Damask rose crossing, as twice controlled cross pollination by Dog rose pollen had most appropriate results on hip characteristics.
کلیدواژه‌ها [English]
- germination
- incompatibility
- pollen tube
- pollination
- seed production
)