نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

2 استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

به‏منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی بر رشد، عملکرد و کیفیت میوه برخی از توده‌های خربزه ایرانی، آزمایشی به صورت کرت‌‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1394 اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل هشت توده خربزه (قلم‌قاش، روشی، زرکه، خاتونی، قبادلو، ریش‌بابا، گرکه، کالیار) و سه سطح آبیاری (40، 70 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) بود. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی به‌طور معنی‌داری رشد و عملکرد میوه را کاهش داد. کمترین مقدار عملکرد (kg/ha 1/18223)، وزن متوسط میوه ( gr94/1057)، تعداد میوه در بوته (75/1)، سطح برگ ( cm257/12) و بیشترین درصد وزن خشک برگ (21 درصد) در تنش کم‌آبیاری 40 درصد حاصل شد. بین توده‌ها نیز از نظر رشد و عملکرد و کیفیت میوه تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. در همه توده‌ها با افزایش تنش کم‌آبی رشد و عملکرد کاهش یافت، ولی درصد وزن خشک برگ، مواد جامد محلول و کارایی مصرف آب افزایش یافت. بیشترین سطح برگ ( cm279/410)، عملکرد (kg/ha 33/49881) و وزن متوسط میوه (gr 9/2270) در توده قلم‌قاش در شرایط آبیاری 100 درصد نیاز آبی گیاه مشاهده شد. حداکثر کارآیی مصرف آبی در توده‌های خاتونی و قلم‌قاش در شرایط کم‌آبیاری 40 درصد نیاز آبی گیاه به‏دست آمد. با توجه به نتایج، توده زرکه و ریش‌بابا به‏ترتیب با بیشترین (17/65 درصد) و کمترین (16/41 درصد) کاهش عملکرد در آبیاری 40 درصد نسبت به آبیاری معمولی به‏ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین توده از لحاظ این صفت به تنش کم‌آبی بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of water deficit stress on the growth, yield, fruit quality and water use efficiency of some Iranian melon accessions

نویسندگان [English]

  • Negar Heidarian 1
  • Taher Barzegar 2
  • Zahra Ghahremani 2

1

2

چکیده [English]

In order to evaluate the effect of water stress on the growth, yield and fruit quality of some Iranian melon accessions, an experiment was carried out in a split plot based on randomized complete block design with three replicates in research filed of university of Zanjan as during 2015. Treatments consisted arrangement of three irrigation levels (starting irrigation at 100, 70 and 40% ETc) and 8 accessions of Iranian melon (‘Ghalam’ ‘Ghash’, ‘Roshe’, ‘Zerke’, ‘Khatooni’, ‘Rish Baba’, ‘Ghobadloo’, ‘Garake’ and ‘Kalyar’). The results showed that water deficit stress significantly reduced growth and fruit yield. The lowest yield (18223.1 kg/ha), fruit weight (1057.94 gr), number of fruits per plant (1.75), leaf area (124.257 cm2) and the highest leaf dry weight (21%) was obtained in water deficit stress 40% ETc. Accessions had different growth and fruit yield. In all accessions, growth and fruit yield was reduced by increasing of water deficit stress, but leaf dry weight, TSS and water use efficiency was increased. The highest amount of leaf area (410.279 cm2), yield (49881.33 kg/ha) and fruit weight (2270.9 gr) was obtained in ‘Ghalam Ghash’ under 100% ETc irrigation. Also the maximum water use efficiency was observed in "Khatooni" and ‘Ghalam Ghash’ under water deficit 40% ETc. According to the results, ‘Zerke’ and ‘Rish Baba’ with highest (65.17%) and lowest (41.16 %) yield reduction respectively under irrigation 40% ETc were sensitive and tolerance accession to the water stress compared to normal irrigation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chlorophyll
  • fruit weight
  • Leaf area
  • plant growth
  • total soluble solids
امام ی و نیک نژاد م (1383) مقدمه­ای بر فیزیولوژی گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه شیراز. 571 ص.
بخشی خانیکی غ، جوادی ص، مهدی­خانی پ و طهماسبی د (1390) بررسی تاثیر تنش خشکی روی برخی خصوصیات کمی و کیفی ارقام جدید اصلاح شده چغندر قند. مجله تازه­های بیوتکنولوژی سلولی _ مولکولی. 1 (3): 74-65.
برزگر ط، دلشاد م، مجدآبادی ع، کاشی ع و قشقایی ژ (1390) اثر تنش کم­آبی بر رشد، عملکرد و برخی شاخص­های فیزیولوژیکی خربزه ایرانی. مجله علوم باغبانی ایران. 42 (4): 363-357.
دلشاد م، برزگر ط، کاشی ع و حق­بین ک (1392) مطالعه اثر محل نگهداری میوه روی ساقه بر خصوصیات کمی و کیفی میوه در دو توده خربزه ایرانی تحت شرایط عادی و تنش کم آبی. علوم باغبانی ایران . 44(2)178-169.
فرهادی ع، آروئی ح، نعمتی ح، صالحی ر و مبلی م (1393) مطالعه ویژگی­های ریخت شناسی، کمی و کیفی برخی توده­های بومی خربزه ایران. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 15 (3):398-383. 
کافی م، برزویی ا، صالحی م، کمندی ع و نباتی ج (1388) فیزیولوژی تنش­های محیطی در گیاهان. چاپ اول. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 502 ص.
مشتاقی نیاکی م (1386) اثر تنش خشکی روی برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی سه رقم پیاز. پایان نامه کارشناسی ارشد باغبانی. دانشگاه بوعلی سینا همدان.
وزیری ژ، سلامت ع، انصاری م، مسچی م، حیدری ن و دهقانی‌سانیچ ح (1387) تبخیر-تعرق گیاهان (دستورالعمل محاسبه آب مورد نیاز گیاهان) (ترجمه). انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، چاپ اول، تهران. 355 ص.
Alizadeh A, Alizadeh V and Nasser AL (2011) Effect of drought stress on apple dwarf rootstocks. Technical Journal of Engineering and Applied Sciences. 1: 86-94.
Anjum Sh A, Xi X-y, Wang Lch, Saleem MF, Man Ch and Lei W (2011) A review Morphological physiological and biochemical responses of plants to drought stress. African Journal of Agricultural Research. 6(9): 2026-20
Ascher R G and Cumming J R (1991) Stress responses in plants: Adaptation and acclimation mechanisms. The Quarterly Review of Biology. 66: 343-344.
Cabello MJ, Castellanos MT and Romojaro F (2009) Yield and quality of melon grown under different irrigation and nitrogen rates. Agricultural Water Management. 96: 866-874.
Cheruth AJ, Manivannan P, Wahid A, Farooq M, Al-Juburi, Somasundaram H and Panneerselvam R (2009) Drought stress in plants: A review on morphological characteristics and pigments composition. International Journal of Agriculture and Biology. 1814-9596.
Dogan E, Kirnak H, Berekatoglu K, Bilgel L and Surucu A (2008) Water stress imposed on muskmelon (Cucumis melo L.) with subsurface and surface drip irrigation systems under semiarid climatic conditions. Irrigation Science. 26 (2): 131–138.
Ertan SK (2010) Modeling the effect of temperature on seed germination in some cucurbits. African Journal of Biotechnology. 9: 1343-135.
FAO (2012) FAOSTAT. Available at http://faostat3.fao.org/home/index.html.
Fabeiro C, Martin F and Juan JA (2002) Production of muskmelon (Cucumis melo L.) under controlled deficit irrigation in a semi-arid climate. Agricultural Water Management. 54: 93–105.
Farooq M, Wahid A, Kobayashi N, Fujita D and Basda SMA (2009) Plant drought stress: effect mechanisms and management In Sustainable Agriculture. Springer, Netherlands. pp. 155-188.
Farshadfar A and Javadinia J (2011) Evaluation of chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes for drought tolerance. Journal of Seed and plant Improvement. 27-1(4): 517-537.
Gaafer SA, Refaie K.M (2006) Modeling water effects on growth and yield of melon (Cucumis melo cv. Reticulotus). Egypt Journal Applied Science. 21 (8B).
Ivan Garcia T Victor Hugo DZ and Jose Luis MF (2011). Long-term impact of sustained-deficit irrigation on yield and fruit quality in sweet orange cv. salustiana (SW Spain). Comunicata Scientiae. 2(2): 76-84.
Korkmaz A, Uzunlu M and Demirkiran AR (2007) Treatment with acetyl salicylic acid protects muskmelon seedlings against drought stress. Acta Physiology Plant. 29: 503-508.
Leskovar DI and Piccinni G (2005) Yield and leaf quality of processing spinach under deficit Irrigation. HortScience. 40: 1868–1870.
Liu L, Kakihara F and Kato M (2004) Characterization of six varieties of Cucumis melo L. based on morphological and physiological characters including shelf-life of fruit. Euphytica. 135: 305–313.
Lobato AKS, Oliveira Neto CF, Santos Filho BG, Costa RCL, Cruz FJR, Neves HKB and Lopes MJS (2008) Physiological and biochemical behavior in soybean (Glycine max cv. Sambaiba) plants under water deficit. Crop Science. 2: 25-32.
Long RL, Walsh KB, Rogers G and Midmore DM (2004) Source Source-sink manipulation to increase melon fruit biomass and soluble sugar content. Australian Journal of Agricultural Research. 55: 1241-1251.
Long RL, Walsh KB and Midmore DJ (2006) Irrigation scheduling to increase muskmelon fruit biomass and soluble solids concentration. Horticultural Science. 41 (2): 367–369.
Lopez G, Behboudian MH, Echeverria G, Girona J and Marsal, J (2011) Instrumental and sensory evaluation of fruit quality for ‘Ryan’s Sun’ peach grown under deficit irrigation. Hort Technology. 2: 712–719.
Pitrat M (2008) Vegetables. Handbook of plant breeding volume 1. Springer. P: 315.
Sarker BC, Hara M and Uemura M (2004) Proline synthesis physiological responses and biomass yield of eggplants during and after repetitive soil moisture stress. Scientia Horticulturae. 103: 387-402.
Sat Pal Sharmaa I, Daniel D, Leskovara Kevin AM, Crosbyb AMH and Astrid Volderb I (2014) Root growth yield and fruit quality responses of reticulatus and inodorus melon (Cucumis melo L.) to deficit subsurface drip irrigation. Agricultural Water Management. 136:75-85.
Schlemmer MR, Francis DD, Shanahan JF and Schepers JS (2005) Remotely measuring chlorophyll content in corn leaves with differing nitrogen levels and relative water content. Agronomy Journal. 97: 105-112.
Sensoy S, Ertek A and Gedik I (2007) Irrigation frequency and amount affect yield and quality of field grown melon (Cucumis melo L.). Agricultural Water Management. 88: 269-274.
Shao HB, Chu LY, Jaleel CA and Zhao CX (2008) Water-deficit stress induced anatomical changes in higher plants. Comptes Rendus Biologies. 331: 215-225.
Shishido Y, Yahashi T, Seyama N and Imada S (1992) Effects of leaf position and water management on translocation and distribution of 14C assimilates in fruiting muskmelons. Journal of the Japanese Society for Horticultural Sciences. 60: 897-903.
Stella S, Costa F, Bregoli AM and Sansavini S (2005) Study on expression of gene involved in ethylene biosynthesis and fruit softening in apple and nectarine. Acta Horticulturae. 682: 141-147.