نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا پورستاری ¹
• شهریار دشتی ²
• سیروس حسن نژاد ³

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

² استادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.

³ استادیار، گروه اکوفیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

شناسایی و نحوه پراکنش علف­های هرز یکی از مهم­ترین اصول اولیه در مدیریت آن­ها به‏شمار می­آید. به­همین منظور از علف‌های‌هرز مزارع نخود شهرستان مراغه، به صورت سیستماتیک نمونه­برداری انجام شد و صفات وضعیت پراکنش، چرخه زندگی، تاج پوشش تنوع و تشابه گونه‌ای مورد مطالعه قرار گرفت. پیچک‌صحرائی (Convolvulus arvensisL.)، ازمک (Cardaria draba  (L.) Desv.)، تلخ­بیان (Sophora alopecuroides L.)، تلخه (Acroptilon repens (L.) DC.)، شنگ (Tragopogon graminifolius DC.)، فرفیون (Euphorbia helioscopia L.)، سوزان چوپانی غده­دار(Geranium tuberosum L.) و غازیاغی (Falcaria vulgaris Bernh.) فراوانی بالایی را در بین علف­های­هرز نشان ­دادند. همچنین تنوع، یکنواختی و غالبیت گونه­ها از طریق شاخص‌ جمعیتی شانون- وینر، و تشابه و تفاوت مناطق مختلف نیز از نظر تنوع گونه‌ای با استفاده از شاخص‌های سورنسون و جاکارد بررسی گردید. در بین مناطق مورد مطالعه، خداجو و خرمازرد به ترتیب با 44 و 28 گونه علف‌هرز بیشترین و کمترین غنای گونه‌ای را داشتند، درحالی­که از نظر شاخص تنوع شانون- وینر برابر بودند. شنگ (Tragopogon graminifolius DC.)، پیچک‌صحرائی (Convolvulus arvensisL.) و بی­تی­راخ (Galium tricornutum Dandy.) به­ترتیب با شاخص غالبیت نسبی معادل 82/38، 92/32 و 39/28 از علف‌های‌هرز غالب مزارع نخود شهرستان مراغه بودند.

کلیدواژه‌ها

• تنوع
• شاخص غالبیت نسبی
• شناسایی
• غنای گونه ای
• یکنواختی

20.1001.1.83372008.1396.19.1.16.2

عنوان مقاله [English]

Weeds community structure in rainfed chickpea fields: a Case study in Maragheh

نویسندگان [English]

• Reza Poorsatari ¹
• Shahryar Dashti ²
• Sirous Hasan Nejad ³

¹ University of Maragheh

² Assistant Professor of Crop Ecology, Department of Agronomy and Plant Breeding/University of Maragheh

³ Associate Professor of Weed Science, Department of Plant Ecophysiology/University of Tabriz

چکیده [English]

Weed identification and their distribution are the most important principals to weed managements. Therefore, the weeds of chickpea fields in rain-fed areas of Maragheh, North west Iran, were systematically sampled and the traits of species distribution, life cycle, canopy, species diversity and similarity indices were studied. Convolvulus arvensis, Cardaria draba, Sophora alopecuroides, Acroptilon repens, Tragopogon graminifolius, Euphorbia helioscopia, Geranium tuberosum and Falcaria vulgaris had a high frequency among the weeds. Also diversity, uniformity and dominance of weed population were evaluated via Shannon-Wiener index and similarities and differences between various regions based on species diversity were evaluated using Sorensen - and Jaccard indices. Among the studied areas, the highest and lowest richness index was belonged to Khodajo (44 species) and Khorma Zard (28 species), respectively, whereas, the regions had the equal Shanon-Winener diversity index. Tragopogon graminifolius, Convolvulus arvensis and Galium tricornutum with relative dominance indices of 38.82, 32.92 and 28.39 respectively, were detected as dominant weeds in Maragheh chickpea fields. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Diversity
• Identity
• relative dominance index
• Richness
• Uniformity