نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

2 دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

3 دانشیار دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

چکیده

پتاسیم یکی از عناصر پرمصرف ضروری برای رشد گیاهان می‎باشد که نه تنها از نظر مقدار بلکه از لحاظ فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نیز از مهم‎ترین کاتیون‎ها در گیاهان محسوب می‎شود. لذا آگاهی از وضعیت پتاسیم خاک‎ها در استفاده بهتر از کودهای پتاسیمی لازم است. این تحقیق به‎منظور ارزیابی 10 عصاره‎گیر جهت استخراج پتاسیم قابل استفاده پسته در 28 نمونه از خاک‎های آهکی رفسنجان در قالب طرح کاملاً تصادفی، در 3 تکرار در گلخانه دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان، در سال 1393 انجام شد. پتاسیم خاک با عصاره‎گیرهای استات آمونیوم مولار، کلریدکلسیم 01/0 مولار، کلریدسدیم 2 مولار، اسید نیتریک 1/0 مولار، اسید نیتریک مولار جوشان، آب مقطر، استات سدیم مولار، مهلیچ 1، مهلیچ 3 و دی‎تی‎پی‎ای بی‎کربنات آمونیوم استخراج شد. استخراج پتاسیم توسط عصاره‎گیرها به­صورت زیر کاهش یافت: اسید نیتریک مولار جوشان> کلریدسدیم 2 مولار> استات سدیم 1 مولار> مهلیچ 3> استات آمونیوم 1 مولار> اسیدنیتریک 1/0 مولار> دی‎تی‎پی‎ای بی‎کربنات آمونیوم> مهلیچ 1> کلریدکلسیم 01/0 مولار> آب مقطر. براساس نتایج ضرایب همبستگی، عصاره‎گیر استات سدیم مولار به‎دلیل داشتن بالاترین ضریب همبستگی با غلظت پتاسیم برگ و اندام هوایی جهت ارزیابی قابلیت استفاده پتاسیم برای پسته مناسب‎ترین عصاره‎گیر تشخیص داده شد. استفاده از معادلات رگرسیونی چندمتغیره نشان داد که مقدار پتاسیم استخراج شده از خاک توسط عصاره‌گیرهای مختلف به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از جمله درصد رس و ظرفیت تبادل کاتیونی بستگی داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation chemical extractants in determination of available potassium for pistachio in calcareous soils of Rafsanjan

نویسندگان [English]

  • Samaneh Zadehparizi 1
  • Ahmad Tajabadi Pour 2
  • Isa Esfandiarpoor 3

1 M.Sc. Student, Soil Science Department, College of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan - Iran

2 Associate Professor, Soil Science Department, College of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan - Iran

3 Associate Professor., Soil Science Department, College of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan - Iran

چکیده [English]

Potassium is a very important plant nutrient not only because of its large demand, but also because of its important physiological and biological functions in plant. Therefore, understanding of soil potassium status can lead to better use of potassium fertilizers. This study was done to evaluate 10 extractants for estimating available potassium for pistachio in 28 calcareous soils of Rafsanjan in a completely randomized design with three replications in greenhouse conditions in Vali-e-Asr university of Rafsanjan in 2014. Potassium was extracted by 1 M NH4OAc, 0.01 M CaCl2,2 M NaCl, 0.1 M HNO3, boiling 1 M HNO3, distilled water, 1M NaOAc, Mehlich1, Mehlich3 and DTPA-NH4HcO3.The results showed that extraction of K decreased in the order: boiling 1 M HNO3> 2 M NaCl > 1M NaOAc > Mehlich3> 1 M NH4OAc > 0.1 M HNO3> DTPA-NH4HcO3> Mehlich1> 0.01 M CaCl2> distilled water. 1M NaOAc was selected as the most suitable extractant for potassium in calcareous soils of Rafsanjan on its high correlation with leaf and shoot K concentration. Multiple regression equations indicated that potassium extracted from the soil dependent to different physical and chemical properties of soil such as amount of clay and cation exchange capacity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ammonium acetate
  • concentration
  • Growth
  • Mehlich
  • Soil characteristics
  • Uptake
1 . تفرجی س ح و حق‎پرست‎تنها م ر (1384) مطالعه وضعیت پتاسیم در خاک‎های استان گیلان و تأثیر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بر آن. مجموعه مقالات نهمین کنگره علوم خاک ایران. صص. 467-465.
2 . جیحونی م (1388) مدیریت تغذیه درختان پسته با محصولات کدا اسپانیا. نشریه فنی شماره اول، 24 ص.
3 . شریفی م و کلباسی م (1380) انتخاب عصاره‎گیر مناسب برای استخراج پتاسیم قابل جذب ذرت در خاک‎های منطقه مرکزی استان اصفهان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی (علوم آب و خاک). 5(1): 92-77.
4 . شکاری پ، فخری ر، فاتحی ش و احمدی‎دوآبی ش (1390) مقایسه چند عصاره‎گیر به منظور انتخاب بهترین عصاره‎گیر پتاسیم قابل جذب گندم در برخی خاک‎های استان کرمانشاه. مجموعه مقالات دوازدهمین کنگره علوم خاک ایران.
6 . فتحی س، صمدی ع، داوری م و اسدی‎کپورچال ص (1384) ارزیابی عصاره‎گیرهای مختلف برای تعیین پتاسیم قابل استفاده ذرت در خاک‎های آهکی استان کردستان. تحقیقات غلات. 4: 266-253.
 
7 . Alison LE and Moodie CD (1965) Carbonate. In: CA Black et. al. (Eds.), Methods of soil analysis. Part II, American Society of Agronomy, Madison, Wisconsim.pp. 1379-1396.
8 . Al-Kanani T, Mackenzi AF and Ross GJ (1984) Potassium status of some Quebec soils: K release by nitric acid and sodium tetraphenyl boron as related to particle size and mineralogy. Canadian Journal of Soil Science. 64: 99-106.
9 . Bouyoucos GJ (1951) A recalibration of hydrometer method for making mechanical analysis of soil. Agronomy Journal. 43: 434-438.
10 . Chapman HD (1965) Cation exchange capacity. In: CA Black et. al. (Eds.), Methods of soil analysis. Part II, American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin. pp. 891-900.
11 . Corey RB (1987) Soil testing procedures: Correlation. In: JR Brown et. al. (Eds.), Soil testing: Sampling, Correlation, Calibration and Interpretaion. Soil Science Society of America, Madison, Wisconsin. pp. 15-22
12 . Epstein E and Bloom AJ (2005) Mineral nutrition of plants: Principles and Perspectives. 2th Ed. Sinauer Associates Inc., Sunderland Mass.
13 . Helmek PA and Sparks DL (1996) Lithium, sodium potassium, rubidium and cesium. In: Sparks DL. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3, chemical methods. Soil Science Society of American, Madison, Wisconsin. pp. 551-575.
14 . Hosseinpur AR, Motaghian HR and Salehi MH (2012) Potassium release kinetics and its correlation with pinto bean (Phaseolous vulgaris) plant indices. Plant, Soil and Environment. 58: 328-333.
15 . Hosseinpur AR and Samavati M (2008) Evaluation of chemical extractants for the determination of available potassium. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 39: 1559-1570.
16 . Hosseinpur AR and Zarenia M (2012) Evaluating chemical extractants to estimate available potassium for pinto beans (Phaseolus vulgaris) in some calcareous soils. Plant, Soil and Environment. 58(1): 42-48.
17 . Jackson ML (1975) Soil chemical analysis, Advanced Course. University of Wisconsin, College of Agriculture, Department of Soil Science, Madison, Wisconsin, U.S.A.
18 . Jalali M (2005) Release kinetics of non-exchangeable potassium in calcareous soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 36: 1903-1917.
19 . Jalali M (2006) Kinetics of nonexchangeable potassium release and availability in some calcareous soils of Western Iran. Geoderma. 135: 63-71.
20 . Knudsen D, Peterson GA and Pratt PF (1982) Lithium, sodium and potassium. In: A. L.page (Ed.), Methods of Soil Analysis, American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA. Pp. 225-246.
21 . Kumari PP and Aiyer RS (1993) Soil test and crop response studies for potassium in Laterite/red loam soils of Kerala. Journal of Potassium Research. 9: 62-65.
22 . Lindsay WL and Norvell WA (1978) Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of America Journal. 42: 421-428.
23 . Liu L and Bates TE (1990) Evaluation of soil extractants for prediction of plant available potassium in Ontario soils. Canadian Journal of Soil Science. 70: 607-615.
24 . Mehlich A (1954) Determination of phosphorus, calcium, magnesium, potassium, sodium and ammonium. North Carolina soil test division Mineo, Raleigh, North Carolina.
25 . Mehlich A (1984) Mehlich3 soil test extractant: A modification of Mehlich2 extractant. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 15: 1409-1416.
26 . Richards LA (1954) Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. U.S.D.A. Handbook, 60. Washington, D.C., U.S.A.
27 . Rowell DL (1994) Soil Science: Methods and Applications. Longman Scientific and Technical, UK.
28 . Salmon E (1998) Extraction of soil potassium with 0.01 M calcium chloride compared to official Swedish methods. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 29: 2841-2854.
29 . Slaton NA, Golden BR, Delong RE and Mozaffari M (1965) Correlation and calibration of soil potassium availability with soybean yield and trifoliolate potassium. Soil Science Society of America Journal. 45(5): 1642-1651.
30 . Soltanpour PN and Schwab AP (1977) A new soil test for simultaneous extraction of macro and micro nutrients in alkaline soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 8: 195-207.
31 . Sparks DL and Huang PM (1985) Physical chemistry of soil potassium. In: Munson RD (Ed.) Potassium in agriculture. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin. Pp. 201-276.
32 . Zarrabi M and Jalali M (2008) Evaluation of extractants and quantity – intensity relationship for estimation of available potassium in some calcareous soils of Western Iran. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 39: 2663-2677.