نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ال ناز ابراهیمیان ¹
• علیرضا کوچکی ²
• مهدی نصیری محلاتی ²
• سرور خرم دل ³
• علیرضا بهشتی ⁴

¹ دانشجوی دکتری اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، پردیس بین‌الملل دانشگاه فردوسی مشهد ، مشهد - ایران

² استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد - ایران

³ استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد - ایران

⁴ دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، مشهد – ایران

چکیده

به منظور بررسی تأثیر سیستم­های مختلف خاک‌ورزی و سطوح بقایای گندم بر شاخص­های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد، در سال زراعی 93-1392 به صورت اسپلیت بلوک بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نوع مدیریت خاک­ورزی در 4 سطح (دیسک، گاوآهن برگردان­دار + دیسک، گاوآهن پنجه غازی + دیسک و گاوآهن قلمی + دیسک) به عنوان فاکتور عمودی و مدیریت بقایای گندم در 5 سطح (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد عملکرد کاه گندم) به عنوان فاکتور افقی آزمایش در نظر گرفته شدند. به دلیل 3 بار نمونه‌برداری از خاک (اردیبهشت 1392، آبان 1392 و خرداد 1393)، داده­های آزمایش به صورت اسپلیت بلوک در زمان آنالیز شدند. طبق نتایج آزمایش، کمترین میزان نیتروژن کل (094/0 درصد)، فسفر قابل جذب (50/12 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و کربن آلی خاک (52/0 درصد) درنتیجه استفاده از شخم برگردان­دار و بیشترین میزان این شاخص­ها در شرایط کاربرد گاو آهن قلمی + دیسک مشاهده شد. با افزایش سطوح بقایای گندم در هر سه زمان، نیتروژن کل، فسفر و پتاسیم قابل جذب و کربن آلی خاک به‌طور معنی­داری رو به افزایش گذاشت. همچنین، کاربرد بقایای گیاهی نقش معنی­داری در کاهش اسیدیته (تا 45/0 واحد) و نیز افزایش زیست توده و تنفس میکروبی خاک (تا 6/20 درصد) داشت.

کلیدواژه‌ها

• تنفس خاک
• زیست توده میکروبی
• کربن آلی
• گاوآهن برگردان دار
• گاو آهن قلمی

20.1001.1.83372008.1395.18.4.12.7

عنوان مقاله [English]

Influence of tillage systems and wheat stubble levels on the physical, chemical and biological properties of soil

نویسندگان [English]

• Elnaz Ebrahimian ¹
• Alireza Koochaki ²
• Mehdi Nasiri Mahalati ²
• Soroor Khorramdel ³
• Alireza Beheshti ⁴

¹ Ph.D. Student of Agroecology, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, International Campus, Mashhad - Iran

² Professor of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad - Iran

³ Assistant Professor of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad - Iran

⁴ Assistant Professor, Research Centre for Agriculture and Natural Resources, Mashhad - Iran

چکیده [English]

In order to study the effects of tillage systems and wheat residue levels on soil physical, chemical and biological characteristics a randomized complete block design arranged in split block with three replications was set in research farm of Ferdowsi University of Mashhad in 2013-2014 growing season. Four different tillage systems (disk, mouldboard plough + disk, sweep plough + disk and chisel plough + disk) as vertical factor were employed in combination with five different crop residue applications (0, 25, 50, 75 and 100 percent wheat residue) as horizontal factor. Due to soil sampling in April (2013), November (2013) and June (2014), data were analysed as split block in time. According to the results, the lowest total nitrogen (0.094%), available phosphorus (12.50 mg/kg) and organic carbon (0.52%) were observed when mouldboard plough was applied, while the highest values were obtained using chisel plough followed by disk. Irrespective of sampling time, total nitrogen, available phosphorus and potassium as well as organic carbon significantly increased with increasing wheat residue application. Furthermore, crop residue application caused significant reduction in soil pH (up to 0.45 unit) and improved microbial biomass and activity (by 20.6%).

کلیدواژه‌ها [English]

• Chisel plough
• Microbial biomass
• Mouldboard plough
• Organic carbon
• Soil respiration