نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، زابل - ایران

2 استاد گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل - ایران

3 دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل – ایران

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی اثرات کشت مخلوط افزایشی زنیان و اسفرزه و تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان اسانس زنیان، درصد موسیلاژ در اسفرزه و کنترل علف‌های هرز به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل، در سال 1392 اجرا گردید. تاریخ کاشت 20 دی­ماه و 20 بهمن­ماه در پلات­های اصلی و کشت‌های خالص دو گونه زنیان و اسفرزه و نسبت‌های کشت افزایشی (25، 50، 75 و 100 درصد اسفرزه به همراه 100 درصد زنیان) در پلات­های فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که تأخیر در کاشت سبب افزایش معنی‌دار میزان اسانس زنیان شد، ولی عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی، عملکرد اسانس و وزن هزاردانه زنیان با تأخیر در کاشت به‌ترتیب حدود 3/12، 7/13، 5/0 و 1/35 درصد کاهش نشان داد. تأخیر در کاشت اسفرزه نیز تأثیر معنی­داری بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی نداشت. نسبت‌های کشت مخلوط به‌طور معنی­داری باعث کاهش عملکرد و اجزای عملکرد دو گیاه شد، به‌طوری‌که بیشترین عملکرد دانه زنیان (2303 کیلوگرم در هکتار) و اسفرزه (539 کیلوگرم در هکتار) از کشت خالص دو گیاه و کمترین ماده خشک علف­های هرز از تاریخ کشت 20 دی­ماه و نسبت کشت مخلوط 75 و 100 درصد اسفرزه + 100 درصد زنیان به‌دست آمد. تیمار 50 و 75 درصد اسفرزه + 100 درصد زنیان را می­توان به عنوان تیمار برتر این مطالعه معرفی کرد، زیرا بالاترین نسبت برابری زمین از این تیمار حاصل شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of sowing date on yield, yield components, secondary metabolites content and weed control in ajwain and isabgol intercropping

نویسندگان [English]

  • Hasan Mousapour 1
  • Ahmad Ghanbari 2
  • Mohammad Reza Asghari pour 3

1 Graduated M.Sc. Student, Department of Horticulture, College of Agriculture, University of Zabol, Zabol - Iran

2 Professor, Department of Agronomy, College of Agriculture, University of Zabol, Zabol - Iran

3 Associate Professor, Department of Agronomy, College of Agriculture, University of Zabol, Zabol – Iran

چکیده [English]

This experiment was conducted to examine the effect of sowing date and different combinations of ajwain and isabgol intercropping on the grain yield, yield components, ajwain essential oil yield, weed control, and the mucilage percent of isabgol as split plot based on RCBD with three replications in Zabol University research farm in 2013. The main factors included two sowing dates of January 09 and February 08. The six additive cropping patterns including sole cropping of ajwain, sole cropping of isabgol, 25% isabgol + 100% ajwain, 50% isabgol + 100% ajwain, 75% isabgol + 100% ajwain, 100%  isabgol + 100% ajwain comprising subplot. The results revealed that delayed sowing led to significant increase in ajwain essential oil percentage, however, seed and biological yield, essential oil yield and 1000-seed weight of ajwain decreased by 12.31, 13.7, 0.5 and 35.1%, respectively. In addition, sowing delaying did not have significantly impact on grain and biological yield of isabgol. Intercropping patterns significantly reduced yield and yield components of both crops. The highest seed yield of ajwain (2309 kg.ha-1) and isabgol (539 kg.ha-1) were obtained in sole cropping. The lowest dry weight of weeds was obtained from the planting date of January and cropping pattern of 100% isabgol + 100% ajwain. The highest LER was observed in cropping patterns of 50 and 75 of isabgol + 100% ajwain, that it is indicated yield advantage in intercropping over monocropping.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essential oil yield
  • intercropping
  • Land equivalent ratio
  • medicinal plants
  • Mucilage percent
1 . امامی ا، امین غ، حاجی آخوندی ع، خاتم­ساز م، خانوی م، ذولفقاری ب، رحیمی ر، سلطانی ا، شمس اردکانی م ر و شیرزاد م (1389) اسپرزه. طب سنتی اسلام و ایران. 1(2): 188-185.
2 . برومند رضا­زاده ز، رضوانی­مقدم پ و راشد­محصل م ح (1388) اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر خصوصیات مورفولوژیک و درصد اسانس گیاه دارویی زنیان (Trachyspermum ammi (Linn). Sprague). علوم گیاهان زراعی ایران. 40(4): 172-161.
3 . ثقه‌الاسلامی م ج و احمدی بنکدار خ (1389) اثر تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیلهTrigonella Foenum gracum L.)). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 26(2): 274-265.
4 . دارایی مفرد ع، عزیزی خ، حیدری س و احمدی ع ر (1387) تأثیر نسبت‌های اختلاط ماشک (Vicia narboneis L.) بر تولید علوفه خشک در کشت مخلوط با جو (Hordeum vulgar L.) در شرایط تداخل و کنترل علف‌های هرز.دانش علوم زراعی. 1(1): 22-13.
5 . شایگان م، مظاهری د، رحیمیان ح و پیغمبری س ع (1388) بررسی اثر تاریخ کاشت و کشت مخلوط ذرت و ارزن بر عملکرد و اجزای عملکرد و کنترل علف‌های هرز. علوم گیاهان زراعی. 10: 46-31.
6 . صفایی خرم م، جعفریان س و خسروشاهی س (1387) مهمترین گیاهان دارویی جهان (ترجمه). انتشارات مجتمع آموزش کشاورزی سبز ایران. 442 ص.
7 . عزیزی گ، کوچکی ع، نصیری محلاتی م و رضوانی مقدم پ (1388) اثر تنوع گیاهی و نوع منبع تغذیه­ای بر ترکیب و تراکم علف­های هرز در الگوهای مختلف کشت. پژوهش‌های زراعی ایران. 7(1): 125-115.
8 . قنبری ا، غدیری ح و جوکار م ا (1385) بررسی اثر کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.) و خیار (Cucumis sativus L.) بر کنترل علف‌های هرز. پژوهش و سازندگی. 73: 199-194.
9 . کوچکی ع، شباهنگ ج، خرم­دل س و عظیمی ر (1392) بررسی تأثیر فاصله آبیاری و ترکیب­های کشت مخلوط مرزنجوش (Origanum vulgar) و زعفران (Crocus sativus) بر خنک شدن بنه­ها به منظور کاهش اثرات نامطلوب تغییر اقلیم. پژوهش‌های زراعی ایران. 11(3): 400-390.
10 . گلوی م، رمرودی م و منصوری س (1386) بررسی تأثیر تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata) در منطقه سیستان. پژوهش و سازندگی. 20(4): 140-135.
11 . مظاهری د، توحیدی­نژاد ع و کوچکی ع (1383) بررسی کشت مخلوط ذرت و آفتابگردان.پژوهش و سازندگی. 64: 44-39.
12 . موحدی دهنوی م، مظاهری د و بانکه­ساز ا (1380) نقش لوبیا در کنترل علف‌های هرز ذرت. بیابان. 6(2): 57-45.
13 . میرهاشمی س م، کوچکی ع، پارسا م و نصیری محلاتی م (1388) بررسی شاخص­های فیزیولوژیک رشد زنیان و شنبلیله در کشت‌های خالص و مخلوط مبنی بر اصول کشاورزی زیستی (ارگانیک). پژوهش‌های زراعی ایران. 7(2): 694-685.
 
14 . Agegnehu G, Ghizaw A and Sinebo W (2006) Yield performance and land-use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Ethiopian highlands. European Journal of Agronomy. 22: 202-207.
15 . Amin GH, Salehi Sourmaghi R, Azizzadeh MH, Yassa M and Asgari T (2008) Seasonal variation of the essential oil composition of cultivated yarrow in Tehran-Iran. Essen Oil Bear Plant. 11(6): 628- 633.
16 . Ashley RO, Eriksmoen ED, Whitney MB and Rettinger B (2002) Sunflower date of planting study in western North Dakota, Annual Report Dickion Research Exteion Center.
17 . Boskabady MH, Ramazani M and Tabei T (2003) Relaxant effects of different fractio of essential oil from Carum copticum on guinea pig tracheal chai. Phytother Research. 17(10): 1145-1149.
18 . Dagar JC, Kumar J and Tomar OS (2006) Cultivation of medicinal Isabgol (Plantago ovata) in alkaline soils in semiarid regio of northern India Land Degrade. Land Degradation and Development. 17(3): 275-283.
19 . Dinesh C, Lodh K, Shoo M, Nandam BB and Chander D (1997) Effect of date of planting and spacing on grain yield and quality of scented rice (Oryza sativa) varieties in wet season in coastal. Orissa India. Agriculture Science. 67: 93-97.
20 . Fakhr Tabatabaei M (1993) Medicinal plant and effect of environmental stress on their growth.Natural Resource. 47: 14-19.
21 . Fernandez-Aparicio M, Emeran AA and Rubiales D (2008) Control of Orobanche crenata in legumes intercropped with fenugreek (Trigonella foenum-graecum). Crop Protection. 27: 653-659.
22 . Geren H, Avcioglu R, Soya H and Kir B (2008) Intercropping of corn with cowpea and bean: biomass yield and silage quality. African Journal Biology. 7(22): 4100-4104.
23 . Ghosh PK, Mohanty M, Bandyopadhyay KK, Painuli DK and Misra AK (2006) Growth, competition, yields advantage and economics in soybean/pigeonpea intercropping system in semi-arid tropics of India II. Effect of nutrient management. Field Crops Research. 96: 90-97.
24 . John SA and Mini C (2005) Biological efficiency of intercropping in okra (Abelmoschus esculentus (L.) Moench). Tropical Agriculture. 43: 33-36.
25 . Kalayasundram NK, Pateb PB and Dalat KC (1982) Nitrogen need of Plantago ovata in reaction to the available nitrogen in soil. Indian Agricultural Science. 52: 240 -242.
26  . Lawrence BM (2000) Ajwain oil compositional and bibligaphilical data. Perfume Flavourist. 19:13-20.
27 . Letchamo WX and Gosselin A (1995) Photo synthetic potential of Thymus vulgaris selectio under two light regimes and three soil water levels. Scince Horticalture. 62: 89-101.
28 . Rajcan I and Swanton CJ (2010) Understanding maize weed competition: resource competition, light quality and whole plant. Field Crop Research. 71: 139-150.
29 . Rodrigues-Gomez O, Zavaleta-Mejia E, Gonzales-Hernandes VA, Livera-Munoz M and Cardenas- Soriano E (2003) Allelopathy and microclimatic modification of intercropping with marigold on tomato early blight disease development. Field Crops Research. 83(1): 27-34.
30 . Tuna C and Orak A (2007) The role of intercropping on yield potential of common vetch (Vicia sativa L.) and (Avena sativa L.) cultivated in pure stand and mixtures. Agriculture Science. 2: 14-19.
31 . Upton R, Graff A, Jolliffe G, Länger R and Williamson E (2011) American Herbal Pharmacopoeia: Botanical Pharmacognosy- Microscopic Characterization of Botanical Medicines. CRC Press, 800 p.
32 . Webster JE, Benefiel D and Davies F (1954) Yield and composition of sorghum juice in relation to time of harvest in Oklahoma. Agronomy Journal. 4: 157-160.
33 . Willey RW (1979) Intercropping- its importance and research needs. Part 1. Competition and yield advantages. Field Crops. 32: 1-10.