نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز - ایران

2 کارشناس ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز - ایران

3 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز - ایران

چکیده

با هدف مطالعه واکنش فیزیولوژی و عملکرد کلزا (Brassica napus L.) به مصرف بور و گرمای ناشی از کشت‌های دیرهنگام، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعه دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، در سال زراعی 93-1392 اجرا گردید. تاریخ‌های کاشت (27 آبان، 12 آذر، 26 آذر و 9 دی) در کرت‌های اصلی و سطوح مصرف بور (شاهد، 10 کیلوگرم بور در هکتار به صورت خاک‌کاربرد و محلول‌پاشی در مرحله هشت‌برگی و غنچه‌دهی) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تاریخ کاشت تأثیری معنی‌دار بر محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشای سلول، فعالیت آنزیم پراکسیداز، شاخص سطح برگ، دمای سایه‌انداز، عملکرد دانه و ماده خشک کلزا داشت. مصرف بور اثر معنی‌داری بر شاخص سطح برگ، فعالیت آنزیم پراکسیداز و عملکرد داشت. کشت دیرهنگام سبب افزایش دما در مرحله گل‌دهی و کاهش معنی‌دار عملکرد دانه و ماده خشک گردید. با تأخیر در کاشت از 27 آبان تا 9 دی، عملکرد دانه به میزان 5/60 درصد کاهش یافت. مصرف خاکی بور، عملکرد دانه را به میزان 23 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. تنش گرما اثر کاهنده بر محتوی نسبی آب برگ، پایداری غشا و شاخص سطح برگ داشت. مصرف عنصر بور سبب افزایش معنی‌دار فعالیت آنزیم پراکسیداز و شاخص سطح برگ گردید. به‌طورکلی، بیشترین عملکرد دانه (7/4579 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت 27 آبان ماه و مصرف خاک کاربرد 10 کیلوگرم بور در هکتارو کمترین عملکرد دانه (768 کیلوگرم در هکتار) از تاریخ کاشت نهم دی و بدون مصرف بور به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Canola physiological, growth and yield response to boron application affected by heat stress due to late planting dates

نویسندگان [English]

  • Mohammad Moradi Telavat 1
  • Zohreh Kazemi 2
  • Seyyed Ataollah Siadat 3

1 Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzesan, Ahvaz, Iran

2 M.Sc. Student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzesan, Ahvaz, Iran

3 Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzesan, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

A field experiment was carried out to study the yield and physiological responses of rapeseed (Brassica napus L.) to boron application and high temperature stress due to late planting, in Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan at 2013-2014. The experimental design was a split plots design in RCBD with four replications. Planting dates (18 November, 3 December, 17 December and 30 December) were placed in main plots and boron application treatments (control, 10 kg B.ha-1 incorporated with soil, boron spraying at 8 leaf stage and budding stages) were placed in sub plots. Planting date had significant effect on relative water content (RWC), cell membrane stability, peroxidase enzyme activity, leaf area index (LAI), canopy’s temperature, grain yield and dry matter. In addition, boron application had significant effect on LAI, peroxidase enzyme activity and yield. Late planting caused to decrease the grain yield and dry matter related to increased canopy’s temperature at flowering stages. Delayed planting from 18 November to 30 December, result in decreased grain yield about 60.5 percent. Boron application incorporated with soil caused to increased grain yield about 23 percent in comparison to control. High temperature stress due to late planting caused to decreased RWC, cell membrane stability and LAI in flowering stage. Generally, highest grain yield (4579.7 kg.ha-1) was obtained from planting at 18 November and 10 kg boron.ha-1 incorporated with soil, and lowest grain yield was obtained from planting at 30 December and without boron application.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cell membrane stability
  • Flowering
  • Foliar Application
  • Peroxidase
  • RWC
1 . اکبری‌نیا ا، قلاوند ا، سفیدکن ف، رضایی م ب و شریفی آشورآبادی ا (1382) بررسی تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیقی بر عملکرد و میزان ترکیبات اسانس دانه گیاه زنیان. پژوهش و سازندگی. 61: 41-32.
2 . خیاوی م، اسماعیلی م و خورشیدی بنام م (1386) برهمکنش روی و بور در عملکرد و کیفیت کلزا. مجموعه مقالات دهمین کنگره علوم خاک ایران، کرج. صص. 792-791.
3 . داداشی ن ا و خواجه­پور م ر (1382) اثر دما و طول روز بر مراحل نمو ژنوتیپ­های گلرنگ در شرایط مزرعه. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 7(4): 83-101.
4 . سلطانی ا (1386) تجدید نظر در کاربرد روش‌های آماری در تحقیقات کشاورزی. جهاد دانشگاهی مشهد. 74 ص.
5 . فتحی ق، مرادی تلاوت م ر و نادری عارفی ع (1389) فیزیولوژی کلزا. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. 248 ص.
6 . فرجی ا (1391) تأثیر تنش گرما طی دوره زایشی بر خصوصیات کمی و کیفی کلزا. زیتون. 32(226): 72-68.
7 . فقیه پ (1379) بررسی عملکرد، اجزای عملکرد، روند رشد و شاخص های فیزیولوژیکی ارقام کلزا در منطقه دزفول. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول. 199 ص.
8 . فنایی ح ر، قلاوی م، قنبری ا، سلوکی م و ناروئی راد م ر (1387) تأثیر تاریخ کاشت و میزان بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم کلزا (Brassica napus L.). علوم زراعی ایران. 10(1): 30-15.
9 . مرادی تلاوت م ر و فتحیق (1387) واکنش متفاوت ژنوتیپ‌های مختلف کلزا به مصرف بور. علمی کشاورزی. 30(4): 139-125.
10 . مرادی تلاوت م ر، سیادت س ع، نادیان ح و فتحی ق (1386) واکنش رشد و عملکرد کلزا به سطوح مختلف نیتروژن و بور در منطقه اهواز. مجموعه مقالات دهمین کنگره علوم خاک ایران، کرج. صص. 467-466.
11 . مظاهری د و مجنون حسینی ن (1384) مبانی زراعت عمومی. انتشارات دانشگاه تهران. 320 ص.
12 . ملکوتی م ج (1379) کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد و بهینه‌سازی مصرف کود در ایران. نشر آموزش کشاورزی، کرج.
13 . ملکوتی م ج و تهرانی م م (1378) نقش ریزمغذی­ها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. 328 ص.
14 . ملکوتی م ج و متشرع­زاده ب (1378) نقش بور در افزایش کمی و بهبود کیفی تولیدات کشاورزی (مشکلات و راهکارها). نشر آموزش کشاورزی. معاونت تات وزارت کشاورزی، کرج، ایران.
15 . هی ر ک ام و واکر ا ج (1383) مقدمه­ای بر فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی. ترجمه: یحیی امام و وحید نیک­نژاد. انتشارات دانشگاه شیراز. 571 ص.
 
16 . Able GH (1975) Growth and yield of safflower in three temperature regimes. Journal of Agronomy. 67: 639-642.
17 . Angadi SV, Cutforth HW, Miller PR, McConkey BG, Entz MH, Brandt A and Olkmar KM (2000) Response of three brassica species to high temperature stress during reproductive growth. Canadian Journal of Plant Science. 80: 693-701.
18 . Arnon AN (1967) Method of extraction of chlorophyll in the plants. Journal of Agronomy. 23: 112-121.
19 . Ayeneh A, Van Ginkel M, Reynolds MP and Ammer K (2002) Comparison of leaf, spike, peduncle and canopy temperature depression in wheat under heat stress. Field Crops Research. 79: 173-184.
20 . Bahar B, Yildirim M, Barutcular C and Genc I (2008) Effect of canopy temperature depression on grain yield and yield components in bread and durum wheat. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj. Napoca. 36(1): 34-37.
21 . Balota M, Payne WA, Evett SR and Lazer MD (2007) Canopy temperature depression sampling to assess grain yield and genotypic differentiation in winter wheat. Crop Science. 47: 1518-1529.
22 . Barr HD and Weatherly EP (1962) Are-examination of the relative turgidity technique for estimating water deficit in leaves. Australian Journal of Biology Science. 15: 413-428.
23 . Bybordy A, Passeban Eslam B and Zargaripour P (2007) The study effect of different amounts of sulfur and zinc on two oilseed rape cultivars. West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research Center Tabriz (Iran). 22 P. Abstract: 26969.
24 . Chance B and Maehly AC (1955) Assay of catalases and peroxidases. Methods in Enzymologist. 11: 755-764.
25 . Galavi M, Heidari M and Zamani M (2007) Effects of zinc sulphate spray on quality, yield and yield components of rapeseed (Brassica napus). Faculty of and magnesium and soil-applied boron. Journal of Plant Nutrition. 18(1): 179-200.
26 . Garsid A (2004) Sowing time effects on thedeology velopment, yield and oil of flaxseed in semi-arid tropical. Australian Journal of Productivity Agriculture. 23: 612-607.
27 . Hu H and Brown PH (1997) Absorption of boron by plant roots. Plant Soil. 193: 49-58.
28 . Liang Y and Shen Z (1994) Interaction of silicon and boron in oilseed rape plants. Journal of Plant Nutrition. 7(2/3): 415-425.
29 . Lutts S, Kinet MJ and Bouharmont J (1996) Nacl- induced senescence in leaves of rice (Oryza sativa L.) cultivars differing in salinity resistance. Annals of Botany. 78: 389-398.
30 . Martinez-Carrasco R, Perez P and Morcuende R (2005) Interactive effects of evaluated CO2, temperature and nitrogen on photosynthesis of wheat grown under temperature gradient tunnels. Journal of Environment and Experimental Botany. 54: 49-59.
31 . Molassiotis A, Sotiropoulos T, Tanou G, Diamantidis G and Therios I (2006) Boron-induced oxidative damage and antioxidant and nucleolytic responses in shoot tips culture of the apple root stock EM9 (Malus domestica Borkh). Environmental and Experimental Botany. 56: 54-62.
32 . Moradi Telavat MR, Siadat SA, Nadian H and Fathi G (2008) Effect of nitrogen and boron on canola yield and yield components in Ahwaz, Iran. International Journal of Agricultural Research. 3(6): 415-422.
33 . Morrison MJ and Stewart DW (2002) Heat stress during flowering in summer canola (Brassica napus L.). Journal of Crop Science. 42: 797-803.
34 . Nasef MA, Badran NM and Abd El-Hamide AF (2006) Response of peanut to foliar spray with boron and/or rhizobium inoculation. Journal of Applied Sciences Research. 2(12): 1330-1337.
35 . Nuttal WF, Moulin AP and Townley SLJ (1992) Yield response of canola to nitrogen, phosphorus, precipitation, and temperature. Agronomy Journal. 84: 765-768.
36 . Potter TD and Kay JR (1999) Effect of row spacing and sowing rate on Canola cultivars with varying early vigour. South Australia Journal Research and Development Institute. 635-641.
37 . Savchenko GE, Klyunchareva EA, Abrabchik LM and Serdyuchenko EV (2002) Effect of periodic heat shock on the membrane system of etioplasts. Russian Journal of Plant Physiology. 49: 349-359.
38 . Stangoulis JCR, Grewal HS, Bell RW and Graham RD (2000) Boron efficiency in oilseed rape: I. Genotypic variation demonstrated in field and pot grown Brassica napus L. and B. juncea L. Plant and Soil. 225: 243-251.
39 . Waraich EA, Ahmad R, Ashraf M, Saifullah Y and Ahmad M (2011) Improving agricultural water use efficiency by nutrient management in crop plants. Acta Agriculturae Scandinavica, Section B - Plant Soil Science. 61(4): 291-304.
40 . Xue J, Lin M, Bell RW, Graham RD, Yang X and Yang Y (1998) Differential response of oilseed rape (Brassica napus L.) cultivars to low boron supply. Plant and Soil. 204: 155-163.
41 . Ziaeyan AH and Rajaie M (2009) Combined effect of zinc and boron on yield and nutrients accumulation in corn. International Journal of Plant Production. 3(3): 35-44.