نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی، گروه باغبانی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 استادیار گروه زراعت، دانشکدۀ کشاورزی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

3 دانشیار گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و اسید هیومیک بر برخی ویژگی­های فیزیولوژیک گیاه دارویی چای ترش، آزمایشی به‌صورت طرح کرت­های خرد‌شده در قالب بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز آموزش کشاورزی شهید دهقان­پور جیرفت، در سال 1392 اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل تنش خشکی در سه سطح به‌صورت آبیاری پس از 50، 100 و 150 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان عامل اصلی؛ و مصرف اسید هیومیک به‌صورت شاهد (عدم مصرف)، با آبیاری، با آبیاری و یک­ بار محلول­پاشی، و با آبیاری و دو بار محلول­پاشی به‌عنوان عامل فرعی بودند. اسید هیومیک برای آبیاری و محلول‌پاشی به‌ترتیب با غلظت 10 کیلوگرم در هکتار و 250 سی‌سی در 100 لیتر آب استفاده شد. تنش خشکی اثر معنا­داری بر محتوای کلروفیل a، کلروفیل b،کاروتنوئید، محتوای رطوبت نسبی برگ و پرولین برگ چای ترش داشت. اثر متقابل اسید هیومیک و تنش خشکی تنها بر شاخص کلروفیل کل و مقدار کل کربوهیدرات­های محلول معنادار بود. با افزایش تنش خشکی از مقدار کلروفیل a  (22/48 درصد)، کلروفیل b(77/32 درصد)،کاروتنوئید (64/79 درصد) و محتوای رطوبت نسبی (59/12 درصد) کاسته شد؛ درحالی ­که بر غلظت پرولین (8/26 درصد) افزود. اسید هیومیک سبب افزایش محتوای کلروفیل­های  a و b وکاروتنوئید شد و مقدار پرولین را 04/15 درصد کاهش داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effects of drought stress and humic acid on some physiological characteristics of roselle

نویسندگان [English]

  • mojgan sanjari 1
  • Alireza Siroosmehr 2
  • Baratali Fakheri 3

1 M.Sc. Student, Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran

2 Assistant Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran.

3 - Associate Professor, Department of Plant Breeding and Biotechnology, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran

چکیده [English]

To study the effect of humic acid and drought stress on some physiological characteristics of roselle (Hibiscus sabdariffa) an experiment was conducted in the research field of Agricultural Education Centre of Jiroft in 2013. Field experiment was carried out as split plot design with three replications. Water deficit stress as main factor with three levels (A1 = Irrigation after 50, A2 = 100 and A3 = 150 mm evaporation from pan class A) and humic acid was sub plots in four methods of application (B1 = non humic acid, B2 = with irrigation, B3 = with irrigation + once spraying, B4 = with irrigation + twice spraying). Humic acid was used with irrigation at 10kg/ha and for spraying at 250ml/100l. Drought stress had significant effect on chlorophyll a, chlorophyll b, carotenoids, relative humidity content and proline of roselle leaves. Interaction effect of humic acid and drought stress was only significant for total chlorophyll and soluble carbohydrate. Drought stress decreased chlorophyll a (48.22 percent), chlorophyll b (32.77 percent), carotenoid content (79.64 percent) and relative humidity (12.59 percent), while increased proline content (12.59 percent). Humic acid increased chlorophyll a, chlorophyll b and carotenoids but reduced proline content (15.04 percent).
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Osmotic adjustment
  • pan evaporation
  • proline
  • relative humidity
  • Spad
1 . احمدیان ا، قنبری ا، سیاه سر ب، حیدری م، رمرودی م و موسوی­نیک س م (1389) اثر بقایای کود شیمیایی، دامی و کمپوست بر عملکرد، اجزای عملکرد، برخی خصوصیات فیزیولوژیک و میزان اسانس بابونه تحت شرایط تنش خشکی. پژوهش­های زراعی ایران. 8(4): 676-668.
2. اکبری نیا ا، قلاوند ا، سفیدکن ف، رضایی م ب و شریفی عاشورآبادی ا (1382) بررسی تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیقی بر عملکرد و میزان ترکیبات اسانس دانه گیاه دارویی زنیان. پژوهش و سازندگی (ویژة زراعت و باغبانی). 16(4): 41-32.
3 . بابایی ک، امینی دهقی م، مدرس ثانوی س ع م و جباری ر (1389)اثر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، میزان پرولین و درصد تیمول در آویشن (Thymus vulgaris L.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 26(2): 239-251
4 . بابائیان م، حیدری م و قنبری ا (1387) اثر محلول­پاشی عناصر ریزمغذی بر تنظیم­کننده­های اسمزی، عملکرد و اجزای عملکرد دانة آفتابگردان رقم آلستر در سه مرحلة تنش خشکی. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان. 12(46): 128-119.
5 . سردشتی ع و علیدوست م (1386) تعیین و شناسایی ترکیبات اسید هیومیک خاک­های جنگلی شمال ایران، پانزدهمین همایش بلورشناسی و کانی­شناسی ایران. دانشگاه فردوسی مشهد، 361 ص.
6 . سینکی ج (1386) بررسی جنبه­های اکوفیزیولوژیک تحمل به تنش­های خشکی و سرما در ارقام پیشرفته کلزای پاییزه. پایا­ن­نامة دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
7 . عباس­زاده ب، شریفی عاشورآبادی ا، لباسچی م ح، نادری حاجی باقر کندی م و مقدمی ف (1386) اثر تنش خشکی بر میزان پرولین، قندهای محلول، کلروفیل و آب نسبی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.). تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 23(4): 513-504.
8 . غیبی م ن و درستکار م (1379) تأثیر بهینة عناصر غذایی بر افزایش عملکرد رقم انگور سیاه. خلاصه مقالات دومین همایش ملی استفادة بهینه از کود وسم در کشاورزی، کرج، ایران.
9 . کافی م و دامغانی ع (1379) مکانیسم­های مقاومت گیاهان به تنش­های محیطی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 472 ص.
10 . میر حاجیان ع (1391) اسید هیومیک چیست؟. ماهنامة تحلیلی خبری، آموزشی مهندسی کشاورزی. 33 : 16-7.
11 . ناسوتی میاندوآب ر، سماوات س و تهرانی م م (1389) خواص کود اسید هیومیک بر گیاه و خاک. کشاورزی و غذا. 101: 55-53.
 
12 . Abou-Aly HE and Mady MA (2009)Complemented effect of humic acid and biofertilizers on wheat (Triticum aestivum L.) productivity. Annals of Agricultur Science Moshtohor. 47(1): 1-12.
13 . Arnon D I (1949) Copper enzymes in isolated chloroplasts. Polyphenoloxidase in Beta vulgaris. American Society of Plant Physiologists. 24: 1-10.
14 . Bannayan M, Nadjafi F, Azizi M, Tabrizi L and Rastgoo M (2008) Yield and seed quality of Plantago ovata and Nigella sativa under different irrigation treatments. Industrial Crops and Products. 27: 11-16.
15 . Bates IS, Waldern RP and Teare ID (1973) Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant and Soil. 39: 205-207.
16 . Burce JA (1991) Comparative responses of leaf conductance to humidity in single attached leaves. Experimental Botany. 32: 629-634.
17 . Delfine S, Tognetti R, Desiderio E and Alvino A (2005)Effect of foliar application of N and humic acids on growth and yield of durum wheat. Agronomy for Sustainable Development. 25: 183-191.
18 . El-Bassiony AM, Fawzy ZF, Abd El-Baky MMH, Mahmoud Asmaa R (2010) Response of snap bean plants to mineral fertilizers and humic acid application. Research Agricultural and Biological Science, INSInet Publication. 6(2): 169-175.
19 . El-khateeb MA, El-lethy AS and Alyemaa BA (2011) Effect of mycorrhizal fungi inoculation and humic acid on vegetative growth of acacia (Saligna iabill). Horticulural Science. 3(3): 283-289.
20 . Good A and Zaplachiniski S (1994) The effects of drought on free amino acid accumulation and protein synthesis in Brassica napus. Physiologia Plantarum. 90: 9-14.
21 . Howard A and Howard GLC (1911) Studies in Indian fiber plants. No. 2. On some new varieties of Hibiscus cannabinus L. and Hibiscus sabdariffa L. Genetics and Molecular Biology. 4: 9-36.
22 . Jing-min Z, Shang-jun X, Mao-peng S, Bing-yao M, Xiu-mei C and Chunsheng L (2010)Effect of Humic Acid on Poplar Physiology and Biochemistry Properties and Growth under Different Water Level. Soil and Water Conservation.
23 . Keles V and Oncel I (2004) Growth and solute composition on two wheat species experiencing. Crop Science society of America. 40: 470-475.
24 . Krugh B, Bickham L and Miles D (1994) The solid-state chlorophyll meter: a novel instrument for rapidly and accurately determining the chlorophyll concentrations in seedling leaves. Maize Genetics Cooperation Newsletter. 68: 25-27
25 . Kuznetsov VI and Shevykova NI (1999) Proline under stress: Biological role, metabolism, and regulation, American Society of Plant Physiologists. 46: 274-287.
26 . Levitt J (1980) Response of Plants to Environmental Stresses, Vol. 2, Water, Radiation, Salt and Other Stresses. Academic press. New York. 650 p.
27 . Liu C, Cooper RJ and Bowman DC (1998) Humic acid application affects photosynthesis, root development and nutrient content of bentgrass. Horticulture Science. 33(6): 1023-1025.
28 . Munne S, Schwarz K, Alegre L, Horvath G and Szigeti Z (1999) Alpha-tocopherol protection against drought, induced damage in Rosmarinus officinalis L. and Melissa officinalis L. Proceedings of an Intermational workshop at tata, Hungary. 23-26 August.
29 . Nardi S, Pizzeghello D, Muscolo A and Vianello A (2002) Physiological effects of humic substances on higher plants. Soil Biology and Biochemistry. 34(11): 1527-1536.
30 . Rajinder SD (1987) Glutathione status and protein synthesis during drought and subsequent dehydration in Torula rulis. American Society of Plant Physiologists. 83: 816-819.
31 . Tambussi EA, Bartoli CG, Bettran J, Guiamet JJ and Araus JC (2000) Oxidative damage to thylakoids proteins in water stressed leaves of wheat (Triticum aestivum L.). Plantarum Physiologia. 108: 398-404.