نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

2 دانشجوی کارشناسی گروه علوم باغبانی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

3 دکتری علوم باغبانی، گروه علوم باغبانی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

به‌منظور ارزیابی کمیت و کیفیت اسانس گیاهان دارویی بابونه رقم ’بودگلد‘، بادرشبی رقم ’‘SZK1 و رازیانه رقم ’شورک شاری‘ در شرایط اقلیمی شهرکرد، آزمایشی در در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در اوایل فروردین 1393 انجام گرفت. نمونه‌های گل بابونه و پیکر رویشی بادرشبی در مرحلۀ گلدهی کامل و میوه‌های رازیانه در مرحلۀ واکسی و رسیدن کامل برداشت شدند. نمونه‌ها به­وسیلۀ کلونجر و به‌روش تقطیر با آب اسانس‌گیری و ترکیبات اسانس توسط دستگاه GC و GC-MS آنالیز شدند. مقدار اسانس بابونه، بادرشبی، رازیانه (واکسی) و رازیانه (بالغ) به­ترتیب 69/0، 35/0، 9/4 و 4/4 درصد بود. عمده‌ترین ترکیبات اسانس بابونه آلفا-بیسابلول اکسید A (57/43 درصد)، بتا-فارنسن (09/24 درصد) و آلفا-بیسابلول اکسید B (34/10 درصد) بودند. ژرانیل استات (29/27 درصد)، ژرانیال (67/24درصد)، نرال (93/20 درصد) و ژرانیول (54/18 درصد) مهم‌ترین ترکیبات اسانس در پیکر رویشی بادرشبی بودند. عمده‌ترین ترکیب اسانس در میوۀ رازیانه در مرحلۀ واکسی و رسیدن کامل ترانس-آنتول بود، اما مقدار این ترکیب در مرحلۀ رسیدن کامل (96/84 درصد) نسبت به مرحلۀ واکسی (6/81 درصد) بیشتر بود. به­طور کلی، بابونه، بادرشبی و رازیانه، کمیت و کیفیت اسانس مطلوبی در شرایط اقلیمی شهرکرد داشتند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of essential oil content and composition of some improved cultivars of chamomile, Moldavian dragonhead and fennel in Shahrekord climate condition

نویسندگان [English]

  • Keramatolah Saeedi 1
  • Foruhosadat sayedi 2
  • Mahmoud Kiani 3

1 Assistant Professor, Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran

2 B.Sc. Student, Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran

3 . Ph.D., Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In this study, the quantity and quality of essential oil (EO) of chamomile cv. ‘Bodegold’, Moldavian dragonhead cv. ‘SZK1’ and fennel cv. ‘Soroksari’ were evaluated in Shahrekord climate condition in Spring 2014, Shahrekord University. Chamomile’ flowers and dragonhead’ herb were harvested at full flowering stage. Fennel’ fruits were harvested at waxy and full-matured stages. The EO content of each sample was extracted using a Clevenger-type apparatus, and then was characterized by gas chromatography and gas chromatography with mass spectrometry methods. The EO content of chamomile, Moldavian dragonhead, fennel (waxy) and fennel (mature) was 0.69%, 0.35%, 4.9% and 4.4%, respectively. The main constituents detected in the chamomile EO were α-bisabolol oxide A (43.57%), β-Farnesene (24.09%) and α-bisabolol oxide B (10.34%). Geranyl acetate (27.29%), geranial (24.64%), neral (20.93%) and geraniol (18.54%) were the most abundant components of the EO in dragonhead. The main component of EO in fennel in waxy and mature stages was trans-anethole, but its content in maturity was higher than that in the waxy stage. In conclusion, chamomile, Moldavian dragonhead and fennel showed promising characteristics in terms of EO content and composition in Shahrekord climate condition. 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anethole
  • Bisabolol oxide
  • Geranial
  • Geranyl acetate
  • Medicinal plant
1 . امیدبیگی ر (1384) تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد اول، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. 347 ص.
2 . امیدبیگی ر (1384) تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد دوم، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. 438 ص.
3 . امیدبیگی ر (1384) تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد سوم، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. 397 ص.
4 . دوازده امامی س و مجنون حسینی ن (1392) زراعت و تولید برخی گیاهان دارویی و ادویه‌ای. انتشارات دانشگاه تهران، تهران. 300 ص.
5 . دولتی م (1389) تأثیر زمان برداشت و مدت اسانس­گیری بر کمیت و کیفیت اسانس میوۀ رازیانه رقم شوروک شاری (Foeniculum vulgare Mill. cv. Soroksari). پایان­نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس. تهران.
6 . شاه­حسینی ر، دولتی م، سفیدکن ف و عزیزی ع (1391) تأثیر مرحلۀ برداشت میوه بر مقدار و ترکیب اصلی در اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare) بومی همدان. فناوری تولیدات گیاهی. 12(2): 9-1.
7 . شریعت ص (1389) تکثیر و پرورش گیاهان دارویی. انتشارات مانی، تهران. 422 ص.
8 . عزیزی م (1385) مطالعۀ چهار رقم بابونه اصلاح‌شده در شرایط آب‌و‌هوایی ایران. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 22(4): 396-386.
9. مکی­زاده تفتی م و فرهودی ر (1391) تأثیر تنش خشکی بر رشد‌ونمو، عملکرد، میزان اسانس و درصد کامازولن گیاه دارویی سه رقم بابونه (Matricaria recutiata) در شرایط خوزستان. پژوهش‌های زراعی ایران. 10(4): 743-735.
 
10 . Adams RP (2001) Identification of Essential Oil Components by Gas Chromatography. Quadrupole Mass Spectroscopy. Allured Publication Corp, USA. 456 p.
11 . Bernath J, Nemeth E, Kattaa A and Hethelyi E (1996) Morphological and chemical evaluation of fennel (Foeniculum vulgare var. vulgare Mill.) populations of different origin. Essential Oil Research. 8: 247-253.
12 . Bernath J and Mihalik E (2001) Regularities of the essential oil accumulation in developing fruits of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) and its histological background. International World Conference on Medicinal and Aromatic Plants, Budapest, Hungary. Pp. 8-11.
13 . Cioanca O, Aprotosoaie AC, Spac A, Hancianu M and Stanescu UH (2010) Contribution to the study of the pharmaceutical quality of some chamomile commercial samples, Note I. the analysis of the volatile oil. Farmacia. 58(3): 308-314.
14 . D'Andrea L (2002) Variation of morphology, yield and essential oil components in common chamomile (Chamomilla recutita) cultivars grown in southern Italy. Herbs, Spices and Medicinal Plants. 9(4): 359-365.
15 . Duke JA (2012) Handbook of Medicinal Herbs. 2nd edition. CRC Press, USA. 896 p.
16 . European pharmacopoeia (1983) Maisonneuve, SA. Sainte Ruffine. Vol 1. 401 p.
17 . Franke R and Schilcher H (2005) Chamomile Industrial Profiles. CRC Press, USA. 280 p.
18 . Guillen MD and Manzanos MJ (1994) A contribution to study Spanish wild-growing fennel (Foeniculum vulgare Mill.) as a source of flavour compounds. Chemie, Mikrobiologie, Technologie der Lebensmittel. 16(5-6): 141-145.
19 . Miguel MG, Cruz C, Faleiro L, Simoes MT, Figueiredo AC, Barroso JG and Pedro LG (2010) Foeniculum vulgare essential oils: chemical composition, antioxidant and antimicrobial activities. Natural Product Communications. 5(2): 319-328.
20 . Omidbaigi R, Borna F, Borna T and Inotai K (2009) Sowing dates affecting on the essential oil content of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) and its constituents. Essential Oil Bearing Plants. 12(5): 580-585.
21 . Rahmati M, Azizi M, Khayyat MH, Nemati H and Asili J (2011) Yield and oil constituents of chamomile (Matricaria chamomilla L.) flowers depending on nitrogen application, plant density and climate conditions. Essential Oil Bearing Plants. 14(6): 731-741.
22 . Raouffard F and Omidbaigi R (2005) Content and Composition of Essential and Fatty Oil of Foeniculum Vulgare cv. Soroksari Cultivated Fruits. Essential Oil Bearing Plants. 8(3): 264-267.
23 . Shibamoto T (1987) Retention indices in essential oil analysis. In Capillary Gas chromatography in Essential oil Analysis, Sandra, P, Bicchi C (eds.). Alfred Heuthig-Verlag: New York, 259- 275.
24 . Telci I, Demirtas I and Sahin A (2009) Variation in plant properties and essential oil composition of sweet fennel (Foeniculum vulgare Mill.) fruits during stages of maturity. Industrial Crops and Products. 30: 126-130.
25 . Yousefzadeh S, Modarres-Sanavy SAM, Sefidkon F, Asgarzadeh A, Ghalavand A and Sadat-Asilan K (2013) Effects of Azocompost and urea on the herbage yield and contents and compositions of essential oils from two genotypes of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) in two regions of Iran. Food Chemistry. 138(2): 1407-1413.