نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناس ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز

2 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز

3 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ بهاره (Carthamus tinctorius L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، در سال زراعی 92-1391 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل ارقام گلرنگ ( ‘صفه’ و ‘محلی اصفهان’) و زمان‌های مختلف محلول‌پاشی سولفات روی (بدون محلول‌پاشی به‌عنوان شاهد، محلول‌پاشی در مراحل ساقه‌دهی، شاخه‌دهی، گلدهی و پر شدن دانه) بودند. محلول‌پاشی سولفات روی تأثیر معناداری بر صفات مورفولوژیک، تعداد طبق در بوته و در متر مربع، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد روغن دارد. اثر رقم بر ارتفاع اولین شاخۀ فرعی، تعداد شاخۀ فرعی، قطر طبق، تعداد طبق در بوته و در متر مربع و تعداد دانه در طبق معنادار بود. اثر متقابل رقم و محلول‌پاشی بر درصد روغن دانه معنادار بود. محلول‌پاشی در مرحلۀ ساقه‌دهی و شاخه‌دهی بیشترین تأثیر را بر صفات مورفولوژیک از خود نشان داد. بیشترین عملکرد دانه از تیمار محلول‌ (۲۸۶۲ کیلوگرم در هکتار) و اجزای آن و عملکرد روغن با محلول‌پاشی در مرحلۀ شاخه‌دهی به‌دست آمد. محلول‌پاشی در مرحلۀ ساقه‌دهی عملکرد بیولوژیک را افزایش داد. بیشترین درصد روغن دانه (83/25 درصد) در رقم ‘صفه’، با محلول‌پاشی در مرحلۀ ساقه‌دهی به‌دست آمد. نتایج نشان داد که رقم ‘محلی اصفهان’ و محلول‌پاشی در مرحلۀ شاخه‌دهی، بیشترین عملکرد دانه و روغن گلرنگ را تولید کرد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of foliar application of zinc sulfate at phonological growth stages on yield and yield components of spring safflower cultivars

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Roshan 1
  • Mohammad Moradi Telavat 2
  • Seyed Ataollah Siadat 3

1 M.Sc. Student, Deparetment of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzestan

2 Assistant Profeesor, Deparetment of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzestan

3 Professor, Deparetment of Agronomy and Plant Breeding, College of Agriculture, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzestan

چکیده [English]

To evaluate the effect of Zn sulfate foliar application on morphologic and quantitative characteristics of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars, a field experiment carried out in Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khouzestan, Iran, in a Factorial arrangement in a randomized complete block design with four replications, during 2012-2013. Treatments consisted of two spring safflower cultivars (Soffeh and Local of Esfahan) and time of foliar application of zinc sulfate (no spraying, spraying at the stem elongation, branching, flowering and grain filling), were considered. The results indicated that foliar application of zinc sulfate were significant effect on morphologic characteristics, number of head per plant and per square meter, 1000 grain weight, grain yield, biological yield and oil yield. Effect of cultivar on first branch height, number of secondry branch, head diameter, number of head per plant and per squar meter and number of grain per head was significant. Interaction of cultivar and foliar application has significant effect on grain oil contents. The spraying in the stem elongation and branching stage indicated maximum effect on morphologic characteristics. The maximum grain yield and yield components and oil yield were obtained in spraying in the branching stage. The spraying in the stem elongation stage increased biological yield. The highest amount of grain oil content was obtained in cultivar of Soffeh with spraying in the stem elongation stage. The experiment result indicated that local cultivar of Esfahan and spraying in the branching stage, had best morphological traits and yield of safflower in the climatic conditions of the experimental area.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • dry matter
  • harvest index
  • oil percentage
  • Yield
  • Zinc sulfate
 
1 . احمدی م ر و جاویدفر ف (1377) تغذیه گیاه روغنی کلزا. شرکت سهامی خاص توسعۀ کشت دانه‌های روغنی. 194 ص.
2 . امیدیان ا، سیادت س ع، ناصری ر و مرادی م (1391) اثر محلول‌پاشی سولفات روی بر عملکرد، میزان روغن و پروتئین دانۀ چهار رقم کلزا. علوم زراعی ایران. 14(1): 28-16.
3 . اوزونی دوجی ع، اصفهانی ع م، سمیع­زاده لاهیجی ح ا و ربیعی م (1386) اثر آرایش کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد دانۀ دو رقم کلزای گلبرگ‌دار و بدون گلبرگ. علوم زراعی ایران. 9(2): 76-60.
4 . برزگر ف، بخشنده ع، قرینه م ح و فتحی ق (۱۳۸۷) اثر الگوی کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ در شرایط آب و هوایی اهواز. دهمین کنگرۀ علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج، مؤسسۀ تحقیقات اصلاح و تهیۀ نهال و بذر.
5 . برمکی ی، جلیلی ف، عیوضی ع و رضایی ا (1388) اثر محلول‌پاشی روی، آهن و بور بر عملکرد و کیفیت دو رقم آفتابگردان روغنی. پژوهش در علوم زراعی. 2(6): 26-13.
6 . جمشیدی م (1390) اثر محلول‌پاشی عناصر کم‌مصرف روی و منگنز بر برخی خصوصیات زراعی لوبیاقرمز (رقم ناز) تحت تنش خشکی در منطقۀ شهرکرد. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، 130 ص.
7 . خواجه‌پور م (1385) گیاهان صنعتی. چاپ دوم. انتشارات جهاد دانشگاه صنعتی اصفهان. 420 ص.
8 . رحیمی‌ م، کاشانی ع، زارع فیض‌آبادی ا، مدنی ح و سلطانی ا (۱۳۸۹) تأثیر کودهای ریزمغذی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان تحت تنش خشکی. تولید گیاهان زراعی. ۳(۱): ۷۲-۵۷.
9 . عزیزی خ، نوروزیان ع، حیدری س و یعقوبی م (1390) بررسی تأثیر محلول‌پاشی عناصر روی و بور بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، برخی شاخص‌های رشد، میزان روغن و پروتئین بذر کلزا (Brassica napus L.) در شرایط اقلیمی خرم‌آباد. دانش زراعت. 3(5): 16-1.
10 . کمرکی ح و گلوی م (1391) ارزیابی محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی آهن، بر و روی بر ویژگی­های کمی و کیفی گلرنگ (Carthamus tinctorius L.). بوم‌شناسی کشاورزی. 4(3): 206-201.
11 . مرادی تلاوت م ر و سیادت س ع (۱۳۹۱) معرفی و تولید گیاهان دانۀ روغنی. انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی. ۳۷۴ ص.
12 . موحدی دهنوی م (1383) اثر محلول‌پاشی عناصر کم‌مصرف (روی و منگنز) بر عملکرد کمی و کیفی ارقام مختلف گلرنگ پاییزه تحت تنش خشکی در منطقۀ اصفهان. پایان‌نامۀ دکتری زراعت. دانشگاه تربیت مدرس. 204 ص.
13 . موحدی دهنوی م و مدرس ثانوی س ع م (1385) اثر محلول‌پاشی عناصر کم‌مصرف روی و منگنز بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گلرنگ پاییزه تحت تنش خشکی در منطقۀ اصفهان. علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 13(5): 11-1.
14 . نورآبادی ع ر (1383) بررسی تأثیر تاریخ کاشت و محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی بر عملکرد و اجزای عملکرد رقم آذر گل آفتابگردان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول. 106 ص.
 
15 . Aytak Z, Gulmezoglu N, Sirel Z and Tolay I (2014) The effect of zinc on yield, yield components and micronutrient concentrations in the seeds of safflower genotypes (Carthamus tinctorius L.). Network of Bitany, Horticulture and Agrology. 42(1): 202-208.
16 . Golzarfar M, Shirani Rad AH, Delkhosh B and Bitarafan Z (2012) Saffower (Carthamus tinctorius L.) response to different nitrogen and phosphorus fertilizer rates in two planting seasons. Agriculture. 99(2): 159-166.
17 . Khalily Mahaleh J and Rashidi M (2008)Effect of foliar application of micro nutrients on quantitative nd qualitative characteristics of 704 silage corn in Khoy. Grain and Plant. 24(2): 281-293.
18 . Kohnaward P, Jalilian J and Pirzad A (2012) Effect of foliar application of Micro-nutrients on yield and yield components of safflower under conventional and ecological cropping systems. International Research Journal of Applied and Basic Sciences. 3(7): 1460-1469.
19 . Lewis DC and McFarlane JD (1986) Effect of foliar applied manganese on the growth of safflower (Carthamus tinctorious L.) and the diagnosis of manganese deficiency by plant tissue and grain analysis. Australian Journal of Agricultural Research. 37: 567-572.
20 . Pedram M, Ayeneband A and Modhej A (2013) The effect of biological and chemical fertilizers and plant density on quality and quantity yield of Safflower (Carthamus tinctorius L.) under Ahwaz condition. International Journal of Agronomy and Plant Production. 4(3): 524-529.
21 . Ravi S, Channal HT, Hebsur NS, Patil BN and Dharmatti PR (2008) Effect of sulphur, zinc and iron nutrition on growth, yield, nutrient uptake and quality of safflower (Carthamus tinctorius L.). Karnataka Journal Agriculture Science. 32: 382-385.
22 . Riley TG, Zhao F and McGrath SP (2000) Available of different form of sulphur fertilizer on wheat and oilgrain rape. Plant and Soil. 222: 139-147.
23 . Sakar MT, Leila AA and Helaly MNM (1990) Physiological studies on soybean as affected by certain growth substances and micronutrients. Journal of Agricultural Science. 13: 613-622.
24 . Sharafi S, Tajbakhsh M, Majidi M and Pourmirza A (2002) Effect of iron and zinc fertilizer on yield and yield components of two forage corn cultivars in Urmia. Soil and Water. 12: 85-94.
25 . Sharma AK, Srrvastava PC, Johri BN and Rathore VS (1992) Kinetics of zinc uptake by mycorrhizal and nonmycorrhizal corn roots. Biology and Fertility of Soils. 13: 206-210.