نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سارا خراسانی نژاد ¹
• حسن سلطانلو ²
• سیده ساناز رمضانپور ²
• جواد هادیان ³
• صادق آتشی ⁴

¹ استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکدة تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

² دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکدة تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

³ استادیار گروه مهندسی کشاورزی، پژوهشکدة گیاهان و مواد اولیۀ دارویی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

⁴ کارشناس ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکدة تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش آبی بر رشد، عملکرد و ترکیب اسانس برگ گیاه اسطوخودوس، آزمایشی گلدانی برپایۀ طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار، در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1393 انجام گرفت. تیمارهای تنش آبی شامل 100، 85، 70­، 55 و 40 درصد ظرفیت ­زراعی بودند. نتایج تجزیه‌های آماری نشان داد تنش آبی اثر معناداری بر مؤلفه‌های رشدی، درصد و ترکیب اسانس داشت .با کاهش مقدار آب خاک، طول ساقه، وزن­ تر ساقه و وزن­ تر ریشه و وزن خشک ریشه کاهش یافت و طول ریشه و درصد اسانس ابتدا افزایش و سپس کاهش پیدا کرد. کاهش مؤلفه‌های رشدی در سطح پنجم تنش (40 درصد ظرفیت زراعی) چنان بود که در این سطح بوته‌ها گل بسیار کمی تولید کردند. به همین منظور، برای ایجاد یکنواختی در نتایج آزمایش در همۀ تیمارها، برای بررسی فاکتورهای مربوط به اسانس، برگ­ها تجزیه شدند که بیشترین درصد اسانس در شرایط رطوبتی 85 درصد به‌دست آمد. مهم‌ترین ماده در ترکیب اسانس برگ اسطوخودوس، بورنئول است که با افزایش سطح خشکی مقدار آن افزایش زیادی نشان داد. همچنین کامفور که سبب کاهش کیفیت اسانس می‌شود، با افزایش سطح خشکی ابتدا کاهش و سپس افزایش یافت. ازاین‌رو می‌توان نتیجه گرفت در سطوح اولیۀ تنش خشکی (85 درصد) درصد اسانس افزایش می‌یابد، ولی با شدیدتر شدن تنش (55 درصد) علی­رغم کاهش در درصد اسانس تولیدشده، کیفیت اسانس افزایش خواهد داشت. بنابراین بهترین سطح تنش برای افزایش اسانس 85­ و برای افزایش کیفیت اسانس 55 درصد ظرفیت زراعی است.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

• اسطوخودوس
• بورنئول
• تنش آبی
• کامفور
• مؤلفه‌های رشد

20.1001.1.83372008.1394.17.4.11.9

عنوان مقاله [English]

The effect of drought stress on the growth, essential oil yield and chemical composition of Lavender

نویسندگان [English]

• Sarah Khorasaninejad ¹
• hassan soltanloo ²
• seyedeh sanaz ramezanpour ²
• javad hadian ³
• Sadegh Atashi ⁴

¹ Assistant Professor, Department of Horticultural Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

² Associate Professor, Department of Plant Breeding and Biotechnology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.

³ . Associate Professor, Department of Plant Breeding and Biotechnology, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.

⁴ . M.Sc., Department of Horticultural Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

چکیده [English]

The current research was carried out according to a completely randomized design with three replications to study the effect of drought stress on growth parameters, essential oil constituents and yield of lavender at Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources in 2012. Five levels of water deficit stress including D₁ (100 percent FC, control), D₂ (85 percent FC), D₃ (70 percent FC), D₄ (55 percent FC) and D₅ (40 percent FC) were investigated during four months. Results indicated that drought stress motivated a significant influence in all of the growth parameters and essential oil yield and percent (P<0.05). In decrease in soil water lead to reduce in stem length, shoot wet weight, root wet weight and root dry weight and increase in length of root and essential oil percent, at first, and then reduction in this two parameters. Reduction in growth parameters lead to reduce in number of flower in 5th level, therefor leaves essential oil were analysed because of uniformity in results. The highest values of essential oil percent were obtained under 85percent field capacity. The most important of essential oil component is Borneol that increased. The least values of Camphor were obtained under 85 percent field capacity. Also, the medium level of drought stress caused to icrease in percent and quality of lavender essential oil.
 
.

کلیدواژه‌ها [English]

• Borneol
• camphor
• Growth parameters
• Lavender
• water stress