نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، بخش اصلاح بذر، مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور، رشت، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه زراعت، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر فاصلۀ کاشت و مقدار بذر بر عملکرد دانه و صفات زراعی ارقام لوبیا، آزمایشی به­صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1387 و 1388 در مؤسسۀ تحقیقات برنج کشور (رشت) انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل فاصلۀ ردیف کشت (20، 30 و 40 سانتی‌متر) به‌عنوان کرت اصلی، و ارقام لوبیا قرمز (ʻخالدار باقلای گرمʼ و ʻقرمز کیاشهریʼ) و مقدار بذر (70، 90 و 110 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان کرت‌های فرعی بودند. نتایج مقایسۀ میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در سال دوم (8/1478 کیلوگرم در هکتار)، فاصلۀ­ ردیف کشت 20 سانتی‌متر (3/1396 کیلوگرم در هکتار)، رقم ʻخالدار باقلای ­گرمʼ (8/1398 کیلوگرم در هکتار) و مقدار بذر 110 کیلوگرم در هکتار (1/1414 کیلوگرم در هکتار) به­دست آمد. مقدار 110 کیلوگرم بذر در هکتار بیشترین عملکرد پروتئین (0/334 کیلوگرم در هکتار) را نیز در پی داشت. همچنین نتایج این تحقیق حاکی از آن است که فواصل بین ردیف کمتر، مقدار بذر بیشتر و کاربرد رقم ʻخالدار باقلای ­گرمʼ به‌دلیل عملکرد زیاد و دارا بودن صفت زودرسی برای منطقۀ آزمایش مناسب­تر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of row spacing and seed rate on grain yield, protein and agronomical traits on two cultivar of common bean in Rasht region

نویسندگان [English]

  • Mohammad Rabiee 1
  • Mehrdad Jilani 2

1 Lecturer, Department of Seed Breeding, Rice Research Institute of Iran (RRII), Rasht, Iran

2 Ph.D. Candidate, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University of Gorgan, Gorgan, Iran

چکیده [English]

To evaluate the effect of row spacing and seed rate on grain yield and agronomical traits of common bean cultivars, a split factorial experiment based on the complete randomized block design with three replications was conducted at Rice Research Institute of Iran (Rasht) in 2008 and 2009 cropping years. Experimental treatments were row spacing in three levels of 20, 30 and 40 cm as main plot and seed rate in three levels of 70, 90 and 110 kg/ha and common bean cultivars including ‘Khaldar ghermez’ and ‘Kiashahri ghermez’ cultivars as sub plots. Maximum grain yield was obtained from the second year, row spacing of 20 cm, ‘Khaldar ghermez’ cultivar and seed rate of 110 kg/ha with averages of 1478.8 kg/ha, 1396.3 kg/ha, 1398.8 kg/ha and 1414.1 kg/ha, respectively. Seed rate of 110 kg/ha also had maximum protein yield (334.0 kg/ha). Based on the results, the use of narrow row spacing, more seed rate and ‘Kkhaldar Ghermez’ cultivar is better for planting common bean in the experiment region due to high grain yield and early maturity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biological yield
  • Plant density
  • Protein harvest index
  • Second Crop
  • Short maturation
1.  اوزونی دوجی ع، اصفهانی م، سمیع­زاده لاهیجی ح، و ربیعی م (1386) اثر آرایش کاشت و تراکم بوته بر شاخص­های رشد و کارایی مصرف تابش دو رقم کلزای بدون ­گلبرگ و گلبرگ­دار. علوم زراعی ایران. 9(4): 382-400.
2.  پرویزی س، امیرنیا ر، برنوسی ا، پاسبان­اسلام ب، حسن­زاده قورت­تپه ع، و راعی ی (1390) تأثیر سطوح مختلف تراکم بر سرعت و روند پر شدن دانه، عملکرد و اجزاء عملکرد در ارقام لوبیا چیتی. پژوهش­های تولید گیاهی. 18(1): 69-87
3.  ترابی­جفرودی آ، فیاض­مقدم ا، و حسن­زاده قورت تپه ع (1384) بررسی اثرات تراکم‌ بوته و آرایش­های مختلف کاشت بر عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه در ارقام لوبیا قرمز تحت شرایط آبی. مجموعه مقالات اولین همایش ملی حبوبات: 98-100.
4.  ترابی­جفرودی آ، حسن­زاده قورت­تپه ع، و فیاض‏مقدم ا (1386) اثرات تراکم کاشت بر برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیک در دو رقم لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.). پژوهش و سازندگی. 74: 63-71.
5.  جعفری ا، اردکانی م، دری ح، قنبری ع و ایلکایی م (1389) تأثیر فواصل کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد دو لاین امیدبخش لوبیا سفید در شرایط حضور و عدم حضور علف‌های هرز. پژوهش‌های زراعی ایران. 8(1): 34-41.
6.  دانشیان ج، مجیدی س، هاشمی دزفولی ا و نورمحمدی ق (1381) بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات کمی و کیفی دو رقم سویا، علوم زراعی. 1(3): 35-46.
7.  سیدی م، قربانی ر، رضوانی مقدم پ و نصیری محلاتی م (1392) کارایی مصرف و شاخص برداشت نیتروژن در سیاهدانه (Nigella sativa L.) در دوره­های رقابت علف‌های هرز. پژوهش‎های تولید گیاهی. 20(1): 141-151.
8.  فرجی ه، قلی­زاده ث، اولیایی ح و عظیمی­گندمانی م (1389) تأثیر تراکم بوته بر عملکرد سه رقم لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris) در شرایط آب و هوایی یاسوج. پژوهش‌های حبوبات ایران. 1(1): 43-50.
9. کهراریان ب، و فاطمی ر (1383) بررسی اثر فاصلۀ­ ردیف و فاصلۀ­ بوته بر عملکرد لوبیا سفید رقم دانشکده. علوم زراعی ایران. 6(4): 438-440.
10 . گلچین ا، موسوی ف، قاسمی­گلعذانی ک، و صبا ج (1387) رابطه بین تراکم بوته و عملکرد دانه‎ی سه رقم لوبیا چیتی در تاریخ‌های مختلف کاشت. دانش کشاورزی. 18(1): 101-117.
11 . مدنی ح، شیرزادی م و درینی ف (1387) تاثیر تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چشم بلبلی و لوبیا تپاری محلی جیرفت. یافته‎های نوین کشاورزی. 3(1): 93-104.
12 . مسعودی­کیا م و عزیزی خ (1387) بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان پروتئین ارقام لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.). دانشور علوم زراعی. 1(2): 1-14.
13 . مشتطی ع، موسوی ه، سیادت ع و فتحی ق (1389) اثر تاریخ و تراکم کشت بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چشم‌بلبلی (Vigna sinensis L.) در اهواز. تولید گیاهان زراعی. 3(3): 229-238.
14 . معینی م، زند ا، ناظر کاخکی ح، رزازی ع و کامل شیخرجه م (1388) بررسی عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم لوبیا قرمز در الگوهای مختلف کاشت. پژوهش­نامه کشاورزی. 1(2): 78-92.
15 . میرشکاری ب (1389) عملکرد و شاخص برداشت آفتابگردان در شرایط تک‌کشتی و رقابت با تاج خروس. دانش نوین کشاورزی. 6(18): 73-88.
 
16 . Abdolrahimi B, Mehdikhani P and Hasanzadeh Gort Tappe A (2012) The effect of harvest index, yield and yield components of three varieties of black seed (Nigella sativa) in different planting densities. International Journal of AgriScience. 2(1): 93-101.
17 . Adams PD and Weaver DB (1998) Brachytic stem traits, row spacing and plant population effects on soybean yield. Crop Science. 38:750-755.
18 . Andrade FH, Calvino PA, Ciriloc A and Barbieria P (2002) Yield responses to narrow rows depend on increased radiation interception. Agronomy. 94: 975-980.
19 . Babaeian M, Javaheri M and Asgharzade A (2012) Effect of row spacing and sowing date on yield and yield components of common bean (Phaseolus vulgaris L.). African Journal of Microbiology Research. 6(20): 4340-4343.
20 . Brothers ME and Kelly JD (1993) Interrelationship of plant architecture and yield components in the pinto bean ideotype. Crop Science. 33: 1234-1238.
21 . Cox WJ, Cherney DJR and Hanchar JJ (1998) Row spacing, hybrid, and plant density effects on corn silage yield and quality. Production Agriculture. 11: 128-134.
22 . FAO (2011) http://www.fao.org
23 . Jettner RJ, Siddique KHM, Loss SP and French RJ (1999) Optimum plant density of desi chickpea (Cicer arietinum) increasing yield potential in south-western Australia. Australian Journal of Agricultural Research. 50: 1017-1025.
24 . Singh SP and Gutierrez JA (1990) Effect of plat density on selection for seed yield in two population types of Phaseolus vulgaris L. Euphytica. 51: 173-178.
25 . White JW, Kornegay J, Castillo J, Molano CH, Cajiao C and Tejada G (1992) Effect of growth habit on yield of large-seeded bush cultivars of common bean. Field Crops Research. 29(2): 151-161.