نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمیه کرمی ¹
• سید علی محمد مدرس ثانوی ²
• فائزه قناتی ³
• مهرداد مرادی قهدریجانی ⁴

¹ کارشناس ارشد، گروه زراعت، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

² استاد، گروه زراعت، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

³ دانشیار، گروه علوم گیاهی، دانشکدۀ علوم زیستی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

⁴ کارشناس ارشد، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور واحد کرج، کرج

چکیده

به‌منظور بررسی آثار تنش کمبود آب و محلول‌پاشی روی بر عملکرد، کیفیت دانه، بنیۀ بذور و محتوای عنصر روی اندام­های مختلف ارقام سویا، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. عامل ‌اصلی شامل تنش‌ کم­آبی در سه سطح (بدون تنش، تنش در مرحلۀ رشد رویشی و تنش در مرحلۀ رشد زایشی)، و عامل فرعی از ترکیب دو رقم L₁₇ و کلارک 63 و سه سطح محلول‌پاشی در سه سطح (بدون محلول‌پاشی، محلول‌پاشی آب مقطر و محلول‌پاشی سولفات روی) به‌دست آمد. نتایج نشان داد که صفات بررسی‌شده، تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. تنش کم­آبی در هر دو مرحلۀ رویشی و زایشی سبب کاهش عملکرد دانه، مقدار عنصر روی اندام­های مختلف گیاه، درصد پروتئین و روغن دانه و شاخص قدرت گیاهچۀ سویا شد، اما درصد بذور سخت را در مراحل رویشی و زایشی به‌ترتیب 189 و 472 درصد افزایش داد. رقم کلارک 63 مقاومت بیشتری تحت تنش کم‌آبی داشت. بیشترین کاهش عملکرد دانه در وضعیت تنش در مرحلۀ رشد زایشی مشاهده شد. محلول­پاشی روی به‌ترتیب عملکرد دانه، محتوای عنصر روی دانه، مقدار پروتئین دانه و شاخص قدرت گیاهچه را 34، 26، 5 و 38 درصد افزایش داد، اما درصد روغن دانه و بذور سخت را به­ترتیب 4 و 58 درصد کاهش داد. محلول­پاشی عنصر روی، رقم L₁₇ را بیشتر از کلارک 63 تحت تأثیر قرار داد و عملکرد آن را فزونی بخشید.

کلیدواژه‌ها

• پروتئین دانه
• روغن دانه
• سویا
• شاخص قدرت گیاهچه
• کمبود آب

20.1001.1.83372008.1393.16.2.1.8

عنوان مقاله [English]

Effect of foliar zinc application on yield, seed quality and seed vigor of two soybean cultivars under water deficit

نویسندگان [English]

• somayeh karami ¹
• Seyed Ali Mohammad Modarres-Sanavy ²
• Faezeh Ghanati ³
• MEHRDAD Moradi ⁴

¹ M.Sc., Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

² Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

³ Associate Professor, Department of Plant Science, Faculty of Biological Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

⁴ M.Sc., Department of Agriculture, Payame Nour University, Karaj, Iran

چکیده [English]

In order to study the effects of water deficit stress and zinc foliar application on yield, seed quality, seed vigor and zinc content of different organs of soybean cultivars, an experiment was conducted in randomized complete block design arrangement as a split factorial with three replications. Main factor was three levels of drought stress (non stress, water stress in vegetative growth stage (S1) and water stress in flowering stage (S2)) and subordinate factor was combination of foliar zinc application and cultivar. Foliar zinc application in three levels (non foliar application, water foliar application and zinc sulfate (5000 ppm)) foliar application and two cultivars (‘L17’ and ‘Clarck 63’) were used in this experiment. Results showed that traits were affected by treatments. Water deficit stress in both vegetative and reproductive stages caused to decrease the yield, zinc content of organs, seed protein and oil percentage and seed vigor, but hard seed percentage were increased to 189 and 472 in S1 and S2, respectively. ‘Clark 63’ was desirable under water deficit stress. The highest yield reduction was observed for stress treatment at the reproductive growth stage. Zinc sulfate foliar application increased the yield, zinc content of seed, seed protein percentage and seedling vigor 34, 26, five and 38 percent, respectively, but decreased seed oil percentage and hard seed percentage four and 58, respectively. Zinc foliar application was more effective in yield increment of ‘L17’ than ‘Clarck 63’.

کلیدواژه‌ها [English]

• seed oil
• Seed protein percentage
• Seedling vigour
• soybean
• Water deficit