نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جواد حمزه یی ¹
• فرشید صادقی ²

¹ استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان ـ ایران

² کارشناس ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان ـ ایران

چکیده

در این تحقیق تأثیرات هم‌زیستی قارچ مایکوریزا و دور‌آبیاری بر شاخص‌های رشد و عملکرد دانة 2 رقم سورگوم، مطالعه شد. آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایة طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. دور‌آبیاری در 3 سطح (7، 14 و 21 روز) در پلات‌های اصلی و ترکیب فاکتوریل 2 رقم سورگوم (کیمیا و سپیده) و 3 سطح تلقیح بذر (بدون تلقیح، تلقیح با intraradices  Glomusو تلقیح با Glomus mossea) در پلات‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بیشترین میزان شاخص سطح برگ (21/4)، سرعت رشد محصول (8/50 گرم در متر‌مربع در روز) و وزن خشک کل (5/1852 گرم در متر‌مربع) بدون اختلاف معنی‌‌دار با دورآبیاری 14 روز، در دور‌آبیاری 7 روز به‌دست آمد. در مقایسه با تیمار بدون تلقیح، گونة موسه شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و وزن خشک کل را به‌ترتیب 4/17، 11 و 6/8 درصد افزایش داد. رقم کیمیا نیز نسبت به رقم سپیده شاخص‌های رشد بالاتری داشت. بدون اختلاف معنی‌‌دار با گیاهان تلقیح‌شده با گونة موسه و دورآبیاری 14 روز، بیشترین عملکرد دانه از گیاهان تلقیح‌شده با گونة موسه و دورآبیاری 7 روز به‌دست آمد که در مقایسه با تیمار بدون تلقیح و دورآبیاری 21 روز، عملکرد دانه را 47/56 درصد افزایش داد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که قارچ مایکوریزا به‌ویژه گونة موسه ویژگی‌های رشدی و عملکرد سورگوم را در شرایط کم‌آبیاری (دورآبیاری 14 روز در مقایسه با 7 روز) بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

• ذرت خوشه‌ای
• سرعت رشد محصول
• قارچ هم‌زیست
• کم ‌آبیاری
• همبستگی

عنوان مقاله [English]

Effects of Mycorrhizal Symbiosis on Physiological Indices and Yield of Grain Sorghum under Different Irrigation Intervals

نویسندگان [English]

• Javad Hamzei ¹
• Farshid Sadeghi Meabadi ²

¹ Assistant Professor, Department of Agronomy and Crop Breeding, Faculty of Agriculture, University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran

² MSc. Student, Department of Agronomy and Crop Breeding, Faculty of Agriculture, University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran

چکیده [English]

In this research the effects of mycorrhizal symbiosis and irrigation intervals on growth indices and grain yield of two sorghum cultivars was studied. Field experiment was laid out as a split plot factorial based on randomized complete block design with three replications. Irrigation intervals as main factor in three levels (7, 14 and 21days) and factorial combination of two sorghum cultivars (Kimia and Sepideh) with three levels of seed inoculation (non inoculation, inoculation with Glomus intraradices and inoculation with Glomus mossea) were considered as sub-plots. Results showed that maximum values of leaf area index (4.21), crop growth rate (50.8 g m^-2 day^-1) and total dry matter (1852.5 g m^-2) without significance difference with 14 days irrigation interval, were achievedat 7 days irrigation interval. In comparison with non inoculation treatment, Glomus mossea increased leaf area index, crop growth rate and total dry matter up to 17.4, 11 and 8.6 percent, respectively. Also, growth indices of Kimia cultivar were superior to Sepideh cultivar. Without significant difference with plants inoculated with Glomus mossea and 14 days irrigation interval, maximum grain yield was achieved at plants inoculated with Glomus mossea and 7 days irrigation interval which in comparison with treatment of non-inoculation and 21days irrigation interval, increased grain yield of sorghum by 56.47 percent. In general, results indicated that mycorrhizal fungi especially Glomus mossea improved plant growth indices and yield of sorghum under deficit irrigation (14 days irrigation interval).

کلیدواژه‌ها [English]

• Correlation
• Crop growth rate
• grain sorghum
• limit irrigation
• symbiosis fungi