نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم تاتاری ¹
• سید اصغر موسوی ²

¹ کارشناس پژوهشی، بخش تحقیقات باغبانی، مؤسسة تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر، کرج

² استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرکرد

چکیده

با توجه به مشکلات ناشی از کاربرد پایه­های بذری و غیر­یکنواخت در باغ­های درختان میوة هسته­دار، استفاده از پایه­های یکنواخت و سازگار با این درختان الزامی است. به منظور تعیین بهترین محیط کشت، ریزنمونه­های جوانة انتهایی و جوانه­های جانبی پایه­های تترا، نماگارد و GF677 در اواسط بهار تهیه شدند و پس از گندزدایی، در شرایط درون‌شیشه­ای روی محیط­های کشت MS تغییر‌یافته، WPM و Knop هر کدام دارای 6/0 میلی­گرم در لیتر بنزیل آدنین و 01/0 میلی­گرم در لیتر نفتالین استیک اسید قرار گرفتند. این پژوهش به‌صورتآزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایۀ کاملاً تصادفی با چهار تکرار و چهار نمونه در هر تکرار به اجرا درآمد. طبق نتایج، پایه­های تترا، GF677 و نماگارد به‌ترتیب بیشترین تعداد گیاهچه را تولید کردند. پایة نماگارد در محیط کشت Knop، هیچ پرآوری را به همراه نداشت. ریزنمونه­های نماگارد در این محیط کلروز شدند. این محیط کشت به ایجاد کلروز در گیاهچه­های حاصل از ریزنمونۀ تترا منجر شد. ریزنمونه­های هر سه پایه در محیط MS تغییر‌یافته، بیشترین تعداد و طول گیاهچه را تولید کردند، بنابراین، تیمار ترکیب تنظیم‌کننده­های رشد روی محیط MS تغییر‌یافته ارزیابی شد. به منظور تعیین بهترین ترکیب تنظیم‌کننده­های رشد، سه ترکیب مختلف ارزیابی و بررسی شد. ترکیب هورمونی 6/0 میلی­گرم در لیتر بنزیل آدنین و 01/0 میلی­گرم در لیتر نفتالین استیک اسید، بیشترین تعداد و طول گیاهچه را تولید کردند. افزایش غلظت تنظیم‌کننده­های رشد به میزان 8/0 و 1 میلی­گرم در لیتر بنزیل آدنین و 1/0 و 5/0 میلی­گرم در لیتر نفتالین استیک اسید به شیشه­ای‌شدن و تولید کالوس در پایة GF677 منجر شد. در هر سه ریزنمونه بیشترین تعداد ریشه و درصد ریشه­زایی در محیط MS تغییر‌یافته با 1 میلی­گرم در لیتر نفتالین استیک اسید حاصل شد. پایة تترا بیشترین تعداد و طول ریشه را تولید کرد.

کلیدواژه‌ها

• پایه‌های هسته‌داران
• پرآوری
• تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی
• ریشه‌زایی
• محیط کشت

عنوان مقاله [English]

Optimization of in vitro culture in Tetra, Nemaguard and GF677 clonal rootstocks

نویسندگان [English]

• Maryam Tatari ¹
• Seyed Asghar Mousavi ²

¹ Researcher, Department of Horticulture, Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran

² Assistant Professor, Agricultural and Natural Resources Research Center, Shahrekord, Iran

چکیده [English]

According to problems caused by application of non-uniform seedling rootstocks in stone fruit trees
orchards, the use of uniform and consistent rootstocks with these trees is essential. For determination of
the best culture medium, explants of apical and lateral buds of Tetra, Nemaguard and GF677 rootstocks
were prepared. Explants were placed in modified MS, WPM and Knop media each containing 0.6 mg/l
BAP and 0.01mg/l NAA in mid-Spring and after disinfection. This research was carried out as factorial
experiment in a completely randomized design with four replicates and four observations per each
replication. Tetra, GF677 and Nemaguard rootstocks produced the highest of plantlet number
respectively. Nemaguard rootstock did not show any proliferation in Knop medium and Nemaguard
explants showed chlorosis on this medium. This medium caused chlorosis in produced plantlets of Tetra
explants. Explants of every three rootstocks were produced the highest plantlet number and length in MS
modified medium. Therefore, combinations of plant growth regulators were evaluated in this medium.
Three different combinations were evaluated. Among different combinations of plant growth regulators
(0.8 and 1 mg/l BAP and 0.1 and 0.5 mg/l NAA), the highest plantlet number and length were produced
in MS medium containing 0.6mg/l BAP and 0.01mg/l NAA. Increase of plant growth regulators
concentrations led to vitrification and callus production in GF677 rootstock. The highest root number and
rooting percent were achieved in modified MS medium containing 1 mg/l NAA and explants of Tetra
rootstock produced the highest root number and length.

کلیدواژه‌ها [English]

• Culture medium
• plant growth regulators
• proliferation
• rooting
• stone fruit rootstocks